Garesiyaahiyaapɨ Utɨpɨho
Autaahaatɨho Sawaho Porɨhoai Namɨhanataise
Kɨmandɨ Garesiyaahiyaapɨ Utɨpɨmandapɨ Nesɨpɨhande
Garesiyaahandɨ sandɨ yapɨpatamɨ ambɨpate. Iyataatɨ satɨ yapita isɨhiya usa pɨwɨha asɨwa nehɨhaiwa isɨhiyai katɨwunjawɨ daayawaayopo. Aihɨ Porɨho utɨpɨho kɨmo jɨpatɨpiyatɨ nusoaasataise. Isɨhiya pɨwɨha asɨwa nehɨhaiwa katɨwunjopo tohiyɨmiya siya pɨwɨha satɨwɨha katɨwunjauhɨto: ‘Nyahɨ Jisaasihopɨ gɨwunyaahaawɨ Judaahiyaamɨ satoyaamɨ pɨwɨha wɨnɨhapɨpa jɨhapa biyaatɨ japepihɨrɨtɨhaawe. Siyaatɨ japepihɨrɨhaawaahɨ asɨtimatɨtɨhaahandɨ naitɨhaawe,’ tɨwɨha katɨwunjawaayopo. Siyauhɨhandɨ kandɨ Porɨho kɨmo utɨpɨmo jɨpatɨpaisɨmoraahɨ siyatɨ nunjataise. Nyahɨ Jisaasihopɨ biyaatɨ gɨwunyaahaawaahɨ asɨtimataatɨ nasisoaarɨ bimɨtɨhaahandɨ nyahɨ naitɨhaawe undatɨ nunjataise.
Garesiyaahiyaapɨ Pɨwɨha Napɨmasataise
Porɨho Awaisɨhomɨ ambɨpataahɨ ipɨhɨrete undisɨha (1:1-5)
Pɨwɨha asɨwa nehɨha katɨwunjohiyɨhiyai Garesiyaahiya kiyaamɨ pɨwɨha nemapɨ atɨhomaawitɨwɨndɨ napaapɨ atɨwisopo tatɨ katisɨha (1:6–2:21)
Nyahɨ Autaahaatɨhoaapɨhɨ asɨtimatɨtɨhaahandɨ nyamɨ andɨtitotɨhanda nawɨho nunyaatɨ namaito. Autaahaatɨhohɨ aimɨ nyasonataisɨ nyahɨ kopɨ biyaatɨ gɨwunyaahaawaahɨ asɨtimatɨtɨhaahandɨ Ko nanyamɨtaise tisɨha (3:1–4:31)
Kɨraisiho andɨtɨnyaiwatɨ watɨpɨnyamahonɨhɨ nyahɨ asiyaanɨ bindɨhaawɨ kiyaanɨnɨhɨ Itɨpɨho Gaahomɨ pɨwɨha biyaatɨ atɨwitɨhaawe tisɨha (5:1–6:10)
Porɨho komɨ pɨwɨha owematɨ isɨhiyai ipɨhɨrete undisɨha (6:11-18)
1
Nɨnɨ aposerɨhonɨnɨ Porɨhonɨne. Kɨraisiho nɨngi komɨ otɨpɨpatɨ naninyatɨ natanoaasisɨhonɨne. Nɨnɨ noaipatɨ Kɨraisihomɨ aposerɨhonɨnɨ otɨpɨpatɨ kopɨ kawitandɨhonɨnimatotɨmandɨ* aposerɨhonɨne tohɨtɨmandamɨ tanyaaha otɨpɨpatapɨ Kɨraisiho natanoaasisɨhonɨne ndaato. nehɨ utaaho wo nɨngi nanɨmɨhanatɨ natanoaasihɨmaahe. Owetise. Kɨmatɨ otɨpɨmbatɨ Kɨraisɨ Jisaasihounɨ amɨ Autaahaatɨho Apɨho Kɨraisihoai ahowimatɨ japɨhɨ numwaasɨhounɨ nanɨmihɨ nɨnɨ kindaramɨ ikwɨraatɨhapɨ netɨhate. Aihɨ nɨnɨ sahɨ Kɨraisihomɨ naisɨhiyaatɨ yapɨpatɨ Pɨropinjɨhandɨ Garesiyaahandaahiyaatapɨ utɨpɨmandɨ kɨmandɨ jɨpatɨpiyataayo. Aindɨ nɨnɨtihɨ amɨ nisɨ naisɨhiya nisataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya kɨmbɨhɨ nɨngisawɨ bimohiyɨhiyaatihɨ, nyahɨ nahatiyaanɨnɨ sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ yapɨpatɨ pɨropinjɨhandɨ Garesiyaahanda bimohiyɨhiyaatangi gaahuraare satɨhaato.
Nyamɨ Apɨho Autaahaatɨhounɨ amɨ nyamɨ Awaisɨho nyangi nyainjatisɨho Jisasɨ Kɨraisihounɨ sahɨ gaahapa wapa kamaiwɨ nehɨhandɨ sangi gaahatɨ kasimɨ jatatamasaihɨ, samɨ maarɨho ambɨpatɨ wisaitatɨ usaasinatɨ napaisaatɨtonɨhɨ bimɨtaatɨwɨ nɨnɨ Autaahaatɨhoai sapɨ nunjenɨtɨ gaapɨsundataayo. Nyahɨ wanɨ maipɨhaiwa taawaatɨ kiyohɨwɨmaiwaatɨhapɨ nuwatɨ japɨhɨ nanyamaitandɨ Kɨraisiho nyamɨ Apɨho Autaahaatɨho maaritatɨ gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ japepihɨratɨ, ko nyapɨ komɨ ambɨpatɨ nunyanatɨ yaawɨhandɨ netaise. Amɨ sandɨ ko kaindɨmandɨ isɨhiya kɨmaapɨ yapɨpatambɨhiya apɨpaahɨ maipɨhandaatɨhɨ bimohɨtɨhandaatɨhapɨ nyangi nuwatɨ nanyamaitandɨ kiyataise. Isɨ amɨ ko Autaahaatɨho siyatɨ kanyindɨmandapɨ Autaahaatɨhoai apɨpaahɨ gaahoŋe gaare, undaatɨ nahatewetɨ jinjapɨhɨ mepɨ autaahemwaitɨhaawo. Akɨte.
Autaahaatɨhomɨ Pɨwɨha Wanɨha Gaaha Nehɨ Naasaahɨhɨ Ahondaise Wa Owetise
Sangi sahɨ gaahapa wapa kamaiwɨ nehɨhandɨ Kɨraisiho gaahatɨ kasindɨhandaahɨ komɨhiyaatimatɨtaatɨwɨ Autaahaatɨho gaatatɨ nasamaasɨhoai sahɨ ketɨ kuraanɨhɨ namasi pɨwɨha nehɨha, amɨ ka pɨwɨha wanɨha gaahaamataiwɨ atiwɨ nepɨ japepihɨrauhɨ amɨ nɨnɨ sandapɨ yaindɨmatɨ, ‘ese napitiyawaayopo,’ ndɨ waatɨ gwɨnyaataayo. Amɨ pɨwɨha gaaha wanɨha wa ahɨmotise. Owetise. Sa pɨwa nehɨha kasatauhɨ atisota akaahaamaahe. Owetise. Nehɨha jaipɨtahaare. Isɨhiya siya samɨ gwɨnyaahohɨtɨhandɨ nepɨ nasopɨsasawɨ Kɨraisihomɨ pɨwɨha gaaha wanɨha nepɨ wɨretɨ asɨretemapɨ kasatawaatopo. Iyataatɨ amɨ nyahɨ aimɨ pɨwɨha gaaha wanɨha sangi kasato. Isɨ amɨ nyahɨ yawanaanɨ otɨpɨpatɨhiyaanɨ kɨmaapɨ yapɨpatambɨhiyaano, amɨ yamɨhapataatɨhapɨ Autaahaatɨhomɨ otɨpɨpatɨho woaisangi pɨwɨha gaaha wanɨha nyahɨ sangi jɨhɨ kasatohɨhaamatɨmetɨha wanɨ kasatɨhaawaahɨ amɨ nyahɨ aunahɨpatɨ maipɨhata sisɨhaapɨhɨ nowa yaasahandɨ naito. Nɨnɨ kɨmandɨ jɨhɨ aimɨ kandatɨhandɨ kandɨ amɨ jɨhaatɨ kandaato. Utaaho wo pɨwɨha gaaha wanɨha sahɨ jɨhɨ aimɨ atiwɨ nehotɨhaamatɨmetɨha wipiyaha wanɨ kasatisɨho soai Autaahaatɨho yaawɨhandɨ nunyatɨ sisɨhaapɨhemaitaise.
10 Isɨhiya nisapɨ maaritɨtaatɨwɨ nɨnɨ pɨwɨha sangisɨ ausaatɨ kasatataamaayo. Owetise. Nɨnɨ Autaahaatɨhoai netɨ maarɨho wɨwisanɨhɨ amɨ ko maaritɨtandɨ nɨnɨ pɨwɨha ausaataayo. O amɨ nɨnɨ jɨhamataindɨ isɨhiya nisɨ pɨwɨha atisawaawɨ nisapɨ kiya maaritɨtaatɨwɨ kiyai netɨ nusepepaipatɨ atɨpatɨ nunyatɨ pɨwɨha kaundataataahɨ, amɨ sandɨ nɨnɨ Kɨraisihomɨ akɨtɨ otɨpɨpatɨhonɨnɨmaahe.
Kɨma Pɨwɨma Porɨho Noaipatɨ Otɨpɨpatapɨ Natausaasisɨhoematindɨhandapɨhaare
11 Nisɨ naisɨhiyaatɨ nisataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, nɨnɨ sangi tɨtɨhɨ sandɨ kasatataato. Nɨnɨ pɨwɨha gaaha wanɨha sangi aimɨ jɨhɨ kasatotɨha sa pɨwɨha nehɨ isɨhiyaamɨhaamaahe. Owetise. 12 Nɨnɨ aimɨ jɨhɨ pɨwɨha kasatotɨha sa utaaho wo kandihɨha kasatataamaato. Iyataatɨ amɨ isɨhiya usa pɨwɨha kaapɨ nɨngi katɨwɨnisauhɨ nɨnɨ netɨhaamaahe. Apɨpaahɨ owetise. Jisasɨ Kɨraisiho sawaho tɨtɨhɨ nɨngi nanisatɨ kandihɨ netɨha sangi kasatataato.
13 Nɨnɨ jɨhura Judaahiyaamɨhɨretɨ andɨtindɨ bitondaatɨ nisɨ kiyohɨwaiwaapɨ sahɨ aimɨ atiwɨ nepɨ gwɨnyaapɨhiyaate. Nɨnɨ jɨhura isɨhiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya nahatiyai netɨ tipɨtapaatɨ torɨwatɨ nosasɨtɨhonɨne. 14 Nɨnɨ nyamɨ asoya asisa Judaahiyaamɨ kiyohɨwaiwa andɨtitɨtɨ netɨ gwɨnyaatɨ kɨretɨ japepihɨrɨtɨhonɨne. Saindɨ nisaahoya naasuraahiya Judaahiyaisɨ nusatipɨhaatɨ gwɨnyaatɨ nɨnɨ jɨhimandɨ japepihɨrɨtɨhonɨne. 15-16 Iyataatɨ nɨngisɨ naatɨ sangɨ nanɨmwihɨhura Autaahaatɨho komɨ otɨpɨpatapɨ nanɨmahanahonɨne, isɨhiya Judaahiyaamɨ Dawaapɨpɨhiyai komɨ mwaahopɨha pɨwɨha gaaha wanɨha awusaatɨ kaundɨtando. Isɨ nɨnɨ gaahapa wapa kamaindɨ nehɨhandɨ nɨngisɨ Autaahaatɨho gaahatɨ kanisatɨ komɨ otɨpɨpatapɨ gaatatɨ nanɨmaataise. Nanɨmaatɨ komɨ mwaaho Kɨraisihoai netɨ nɨngisɨ nanisataise. Autaahaatɨho siyatɨ nɨngisɨ kanihɨ nɨnɨ nundɨ isɨhiyai Autaahaatɨhomɨ pɨwɨhaapɨ nunjenɨtɨ netaamaayo. 17 Aihɨ amɨ nɨnɨ aunahɨpatɨ awaipatɨ Jerusaremɨhanda isɨhiya nisɨ jɨhɨ noaipapɨ otɨpɨpatapɨ natausaasisawɨhiyaimatɨwɨ bimohiyɨhiyenda nɨnɨ wɨndɨ ketɨ namaayo, otɨpɨpatɨ kawitandɨ Autaahaatɨho nanɨmipatapɨ kaundɨtando. Owetise. Nɨnɨ apaipɨ yapɨpatɨ Arepiyaahandaahapɨ notaayo. Nundɨ bimambɨtɨ ipotɨhura aunahɨpatɨ Damasɨkaasihandaahapɨ notaayo. 18 Siyatɨ Autaahaatɨho komɨ mwaahoai netɨ nanɨsihɨ bimonɨhɨ kɨnaungwɨha mairɨma sanaihɨhura Pitaahoai iwinjaitandɨ Jerusaremɨhandaahapɨ niyataayo. Naindɨ amɨ wɨndɨ utaarɨ bɨmimo owetise. Nehɨ asisɨha 15 kiyahanyetɨ koaisatɨ maasɨ bindataayo. 19 Nɨnɨ saindɨ Pitaahoaisatɨ bindataatɨ otɨpɨpatapɨ natausaasisawɨhiya usaisɨ wɨndɨ mausoho. Owetise. Nehɨ Jemɨsiho nyamɨ Awaisɨhomɨ saingɨhoaisaahɨhɨ iwinjataayo. 20 Pɨwɨha kɨma nɨnɨ sangi kasatɨtɨ jɨpatɨpiyohɨma Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ apɨpaahɨ akɨtɨnɨhɨ akaaha kasatɨtɨ jɨpatɨpiyataayo.
21 Saindɨ Pitaahoaisatɨ maasɨ bimambɨtɨ yapɨpatɨ Siriyaahandaahapunɨ amɨ Sirisiyaahandaahapunɨ nundɨ kauramɨ otɨhatɨhɨ daayataayo. 22 Saindɨ daayonɨhɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya yapɨpatɨ Pɨropinjɨhandɨ Judiyaahanda bimohiyɨhiya nisɨ ndɨmaahomwaaŋɨ wɨndɨ maanisonɨhopo. 23 Maanisonɨwɨ nehɨ pɨwɨhaahɨ atisawaawɨ satawaatopo. “Jɨhura pɨwɨha akaaha Akɨtɨha ausaahauhɨ nyahɨ ka pɨwɨha akaahe taatɨ gwɨnyaahonɨhɨ kaapɨnyatatɨ nyawatɨ nanyopɨsasisɨho ko amɨ pɨwɨha ka naasɨka taatɨ ausaatɨ isɨhiyai kaundataase,” tawaatopo. 24 Satɨwɨ katɨwɨ nisɨ kiyohɨtɨhandapɨ Autaahaatɨhoai gaahoŋe, undɨwɨ koai mepɨ autaahepumawaayopo.

*1:1: aposerɨhonɨne tohɨtɨmandamɨ tanyaaha otɨpɨpatapɨ Kɨraisiho natanoaasisɨhonɨne ndaato.