Luke
Yesu da bino dave Luke mi gagurisina.
1
Luke ro awa embo ove eiwa Theophilus de gagurisini?
Arie Theophilus, embo jiwaebé awa edo gido wasiri ro matu natokare yaida idegesisina awa ge jirari sirigesitera. Awamane wasiri awa gaguritera dá ango embomai tuturoda awa jisimi gido edo namondekare gemi karigetero gositera. Awatedo, na kotembetena, dave awa nanemi wasiri ro berarida tuturoda udugedo gositena awa daedo sirigedo ito yai gaiano gatate, dariga nato. Edo ove gagurena emi imo kondade ari ro berari matu imo atopapositera awa gebé rita, pitawari awa gata.
Anelami John Bapataito Ari Embo da engari karigesisina.
Edo iji angode Herod* Herod da dao bé awa Herod Bajina. awa yai Judea da daotari, embo Zacharias awa pirisi maneda pirisi awa God da avigari embo, Israel embomai awa embo rorou God da yai piarate. Yesu da ijide awamanemi Judah embomainda oro kotopu bajinada God da yai rorou piedo esitera. sirigari Abijah da embobo doda. Edo Zacharias da aro, dao Elizabeth, awa Aaron da orobeda edo gumbari. Edo awamane tote (2) awa wasiri dambu darari God da jisida. Edo Badari Badari da moka awa ‘Embo Bajina’ o ‘Gisijiari Bajina’. Awa God da dao nei. da aodari babain de babaingae de berari ambo ambo edo esitera. Ata Elizabeth awa eutu ero edo daedo eutu de embo de begogo berari mai bari tao ae, awatedo, awamane mamai itae.
Edo iji angode pirisi maneda sirigari Abijah da embobo God da yai rorou piari iji gumbiri, Zacharias daedo Judah embomainda oro kotopu bajinada§ Judah embomainda oro kotopu bajina awa Judah embomainda dasiga ari oro bajina da bé da. Oro awa Jerusalem nasi doda isinesina. Ainda dao English geda awa temple. kondade ain maunsisina. Ango edo awamanemi pirisi mane ewowoda ganuma jipedo dodegedo garida tari isira awa ambo ambo esitera.* Judah embomainda ambo ambo ari awa, iji angode awamanemi God da jipapa gain eite ganuma nenei ovede kundo jipedo dodegedo esitera (Leviticus 16:8; Proverbs 16:33). Ango edo awamaneda doda embo da (1) avigain jipapa eite, awamanemi ganuma nenei embo evekarada daode kundo akou doda pisido jipeiworo ganuma da (1) idegedo durudo esisina. Edo embo anda ganuma gisi durudo esisina, embo awa avigedo esitera. Edo iji ainde Zacharias avigesitera. Awatedo, embo ami dungari rorae muno davede kundo maundo Badari da oro kotopu bajinada Badari da oro kotopu bajina awa Judah embomainda oro kotopu bajinada dao nei. piaintedo totorisina. 10 Edo iji angode embomai jiwaebé arapada doregedo benunu tero rorae muno davede ainda dungari ora gupusina.
11 Ango edo Badari da anela anela awa asisi daveda dao. Iji tuturoda God mi awamane esisina, edo ainda amboda imo embo enembo esisina. Awamane awa asisi dave God da ge kera edo era. Awamanemi God da bino kundo aundo embo enemboda yai pisido era. Awamanemi God tumondebain edo era, edo God da gebé ari embomai kondade edo era. ainda yai gundo tenemba kotopu ipabeda rorae muno davede dungesiri aveira ainda peposisina. 12 Edo Zacharias anela gido do buriya eiri ainda yai adu ari gupusina. 13 Ata anelami ainde sisina, “Zacharias, adu eote! God benunu ito awa matu ingira. Awatedo, aro ito Elizabeth mai jianda baina, edo ainda dao John tata. 14-15 Mai awawa embo bajina aina, Badari da jisida. Awatedo, mai ami ito yai yawa ari edo dubodave ari piaina. Daedo, iji angode mai awa engari gido, embo jiwaebé yawa ara. Edo mai awa waini§ waini awa un okainda dao. Iji matu edo gundo boroko embomai un angogo injido era. Yesu da ijide embomaimi dongo ‘gurepi’ be tapedo ainda gama budo awamaneda un okain ango siya edo esitera. inainyae, un okain nenei inainyae. Edo daedo, mai awa aida sinida edo idegeteira iji ainde awa, imo Asisi Kotopu mi gisijiaina. 16 Edo mai ami Israel mamai jiwae awa tari awamaneda God, Badari da yai overegedo tekago kera ara. 17 Edo mai awa Badari gumbae gisida peroveta* peroveta awa God da bino onjigarida karigari embo o eutu. Ami God da deroda petedo embomainda yai God da ge tedo esisina. Elijah da wasiri de goroba deda kariwa dá ango gumaina. Edo ami mamono ae mamain de tari dada doregara. Malachi 4:5-6 Edo ge jindari embobo tari wareregedo dubo kotembari embo wasiri dambu darari dá ango ara. Edo mai ami Badari da gumbari awa embo, embomai sirigedo dave aina.”
18 Edo Zacharias mi anela de ge sisina, “Edo ango gumaina awa nongo edo gani? Na awa embo begogo edo aro natoda duberi daedo awa jiwaebé.”
19 Ango tesiri anelami ge mina sisina, “Na awa Gabriel. Na God da dombuda petedo isima ena. Ami na ito yai piesiri bino dave eiwa kundo gumena tano gatate. 20 Awarata giyo! Nato tarigari pietena awa bé aina, iji dave ainde. Ata imo ge nato awa gebé ae eteta. Awa embo, ito be engiregetena. Ge tainyae, isirato mai bari iji gumbari tekago ge tata.”
21 Iji angode embomai iji borerebé sima eite kotembari jiwaebé esitera, “Ro awa embo Zacharias oro kotopu bajina yai kotopu doda iji riboribé isiri?” 22 Edo imo idegesisina, iji ainde, awamanede ge tari tao ae. Edo tepo ipami iwata kawata esisina. Ango esiri awamanemi, “Embo awa jisi viviro yai kotopu doda gido ge tae eira,” ango kotembesitera.
23 Ango edo Zacharias da rorou piari buro beao edo imo Jerusalem dodo ainda mandoda maunsisina. 24 Ainda amboda, ainda aro Elizabeth tuturo edo watou jijirisina. Ango edo ainda mando doda kariga ipa da (5) sima esisina. 25 Ango edo isite ge sisina, “Boroko Badari mi na do edo kondade esiri nato mengari emboda jisida awa itae esira.”
Anelami Yesu da engari karigesisina.
26 Edo Elizabeth da watou awa kariga 6 ainda doda God mi anela Gabriel piesiri gupusina, nasi Nasaret yai Galili doda. 27 Edo Gabriel bino kundo gagara dao Mary da yai gupusina. Gagara awa Joseph mi jimbarate geritera. Edo Joseph awa Daotari David da orobe. 28 Ango edo anela awa Mary da yai gundo sisina, “Ategetena, Badari imo gido dubodave eira! Ami imonde daedo isira, edo ainda ao ari bajinabé eutumai berari daginegedo ito yai piesira.”
29 Edo ainda bino kundo gundo tesiri ingido do buriya esiri jiro buro jiwae esisina, “Nongo nongo edo ategari engo namonde pipiteiri?” 30 Ata anelami sisina, “Mary, God ito yai dubodave eira, awatedo, adu eote. 31 Edo imo watou jirido mai engata. Ainda dao Yesu teyo! 32 Edo mai eiwawa embo bajina aina. Edo God Ikanebé Ikane ainda Mai tara. Badari God mi ainda apiye David da daotari anumba ainde piaina, 33 edo ami Jacob da orobe natopo gisijiaina. Ainda gisijiarida beao ari itae!”
34 Ango tesiri Mary mi ge mina anela de sisina, “Amo nongo nongo anate tesi? Na gagara tepo, iu itae.”
35 Edo anelami ainde sisina, “Asisi Kotopu ito yai gumaina, edo God Ikanebé Ikaneda gorobami imo datembedo apuregaina. Awa embo, daedo, mai bata awa kotopu, edo God da Mai tara. 36 Edo giyo! Ito mato Elizabeth begogo, mai bari tao. Eutu awa ero teora, ata boroko ainda watou awa kariga 6 jirira. 37 God da yai buro berari awa ari tao, awatedo, ge berari awa bé aina.”
38 Edo Mary mi ainde sisina, “Awara, na Badari da buro ain jipapa ena. Awatedo, ge ro teteta awa doyo nato yai gumbare.” Ango tesiri anela dodo maunsisina.
Mary Elizabeth etega ain maunsisina.
39 Iji angode Mary siya edo burigibé yai Judea da nasi peji tetembada jiari ainda maunsisina. 40 Edo eutu awa maundo Zacharias da mandoda torido Elizabeth ategesisina. 41 Iji ainde Elizabeth Mary da ategari ingiri mai saka ainda osi doda yawa eite gubigabi esisina. Edo Asisi Kotopu mi Elizabeth sirido gisijijisina. 42 Ango esiri imo aoro ikanabé gatedo sisina, “God da ao ari bajinabé eutumai berari daginegedo ito yai piesira. Edo mai engata ainda yai daedo ao ari bajinabé piaina. 43-44 Edo iji boroko einde na ito ategari dengoromi ingeno mai saka nato osi doda yawa eite gubigabi esira. Ata na eutu dave arago ro ain imo Badari natoda ai ami nato yai gumbesi? 45 Imo gebé eutata bino ro Badari mi imonde siutara awa bé aina, awatedo, Badari da ao ari ito yai isira.”
Mary yami God dasiga esisina.
46-49 Edo Mary mi ge engo sisina:
“Na awa God da tataimbari buro gagara,
edo embo awa na ruvegae.
Awatedo, do nato berarimi Badari dasiga ena,
edo asisi nato awa yawa bé eira
God nato Tonembari Embo da yai.
Aindabé, God awa goroba, ami wasiri babain​ ​nato yai esira,
edo ainda dao awa kotopu.
Awatedo, embomai berari boroko edo amboda gumbara,
ami nato yai dubodave ari ge tara.
50 Embo ami embo avekave imo tou edo era,
iji boroko edo amboda gumbara,
awamaneda yai ainda do ari piedo eira.
51 Embo ami buro babainbé ainda gorobami edo eira.
Edo dariga akuta kotembari embobo
awa siteuri atoto edo era.
52 Embo ami babadegari babain awamaneda anumbada
awa dodo pieuri wotedo era,
edo mapa tataimbari embomai awa jiuri erido era.
53 Embo ami beji ambubugari embomainde
indari davemi undeuri osi edo era,
edo rorae embomai awa pieuri ipa tepo maundo era.
54-55 Embo ami ainda tarigari
ro kaenato ewowo gawowode sisina awa bé esira,
edo ainda buro embobo Israel da orobeda kondade esira.
Embo ainda do ari kotembesira,
Abraham ae ainda mamai berari deda yai.
Edo do ari awa natopo itaina.”
56 Ango edo Mary kariga tamonde (3) ae Elizabeth de sima edo tekago overegedo ainda nasida maunsisina.
Elizabeth John Bapataito Ari Embo engisina.
57 Awara, Elizabeth da mai bari iji gumbiri imo mai jianda engisina. 58 Ango esiri ainda nasi aikae embotopo de matomono demi Badari da do ari bajinabé eutu ainda yai piesira awa ingido ae Elizabeth de daedo yawa edo esitera.
59 Edo deguta 8 biri ainda, embomai jiwae guputera, mai saka ainda tamo jiugari tamo jiugari awa mai jianda ko embo béda tamo kotopuda ainto kapari. God mi Abraham de ango arate atopaposisina (Genesis 17:9-14). Tamo jiugarida kariwa ami Abraham da orobe kondade esisina awamane kotembu kotembu orote God mi awamane ao aina (Genesis 12:1-3; 15:1-6). awa embo. Edo iji dá ainde mai awa ainda mamo Zacharias awa nombo tain sitera. 60 Atako ainda ai mi awamanede sisina, “Ango ainyae! Mai einda dao awa John tara.”
61 Ango tesiri awamanemi mina sitera, “Orobe itoda dao John awa itae.”
62 Edo ainda mamode ipami iwata kawata eite sitera, imo ainda mainda dao ro piain jipapa eiri, awa tarate. 63 Ango edo Zacharias ove gaiari rorae jipapa esiri pietero, “Mai ainda dao John,” gagurisina. Ango esiri gido embomai berari korebé esitera. 64 Edo iji dá ainde God mi Zacharias da be pirigedo iwawa udegesiri ge site God dasiga esisina. 65 Ango esiri gido embomai demonda berari adu edo do buriya esitera, edo bino awa yai Judea da nasi peji tetembada jiari berari ainda tedo tedo etero arapu esisina. 66 Edo embomai berarimi bino awa ingido domi kotembesitera, “Mai eiwa bajido buro ro aini?” Edo Badari da goroba awa ainda yai.
Zacharias God mi buro ro aina awa karigesisina.
67 Edo ainda mamo Zacharias awa Asisi Kotopu mi sirido gisijiri God da ge karigedo sisina:
68 “Puwavi! Kaende Israel embomainda
Badari God dasiga oré.
Ami gundo ainda embomainda yai udegari piesira.
69 Edo ami Tonembari Embo goroba
kaena embo jiri erira,
ainda buro embo David da orobeda.
70 Ami ainda peroveta kokotopude matu tarigari​ ​ango sisina awa.
71 God ainda Tonembari Embo piari gundo
kaena gitopo emboda yai awa tonemaina,
edo daedo sinigambari emboboda ipada awa​ ​dodo kumaina.
72 Ami sisina awa, ainda do ari kaenato ewowo gawowoda yai arapa aina,
edo ainda piari tembari kotopu isira awa ruvegainyae.
73-74 Ami tarigari okain ewowo kaenato Abraham de sisina awa,
imo gundo kaena awa gitopo embobo kaenatoda ipada awa dodo kumaina,
edo kaena adu itae imo tumondebain ara.
75 Awatedo, kaena ainda jisida, kotopu edo wasiri
dambu darari ango itara iji berarida.
 
76-77 Imo gisi maundo Badari da begata
dave ato pepeta aina.
Imo maundo ainda embomai tato gara awa,
God mi ainda kotembedo dowari itae ari
awamaneda jimbo bebegaeda yai ami,
tonembari awamaneda yai inono piaina.
Awatedo mai, imo awa
God Ikanebé Ikane ainda peroveta tedo ara.
78 God kaenato awa, ainda do ari ami utuda edo
Tonembari Embo kaenato yai piari gumaina,​ ​dá iji vitari ango.
79 God mi ari parara awa datemaina,​ ​embomai avekave muyaenda
edo betari dugada isima edo era awamaneda yai.
Daedo God mi kaena gisijiari bégada begatada pepeta ara.”
80 Ango edo mai awa babodeite, edo ainda asisi goroba burisina. Edo imo abu damodamoda sima esisina, edo iji gumbiri idegedo Israel embomainda yai buro tuturo esisina.

*1:5 Herod da dao bé awa Herod Bajina.

1:5 pirisi awa God da avigari embo, Israel embomai awa embo rorou God da yai piarate. Yesu da ijide awamanemi Judah embomainda oro kotopu bajinada God da yai rorou piedo esitera.

1:6 Badari da moka awa ‘Embo Bajina’ o ‘Gisijiari Bajina’. Awa God da dao nei.

§1:8 Judah embomainda oro kotopu bajina awa Judah embomainda dasiga ari oro bajina da bé da. Oro awa Jerusalem nasi doda isinesina. Ainda dao English geda awa temple.

*1:9 Judah embomainda ambo ambo ari awa, iji angode awamanemi God da jipapa gain eite ganuma nenei ovede kundo jipedo dodegedo esitera (Leviticus 16:8; Proverbs 16:33). Ango edo awamaneda doda embo da (1) avigain jipapa eite, awamanemi ganuma nenei embo evekarada daode kundo akou doda pisido jipeiworo ganuma da (1) idegedo durudo esisina. Edo embo anda ganuma gisi durudo esisina, embo awa avigedo esitera.

1:9 Badari da oro kotopu bajina awa Judah embomainda oro kotopu bajinada dao nei.

1:11 anela awa asisi daveda dao. Iji tuturoda God mi awamane esisina, edo ainda amboda imo embo enembo esisina. Awamane awa asisi dave God da ge kera edo era. Awamanemi God da bino kundo aundo embo enemboda yai pisido era. Awamanemi God tumondebain edo era, edo God da gebé ari embomai kondade edo era.

§1:14-15 waini awa un okainda dao. Iji matu edo gundo boroko embomai un angogo injido era. Yesu da ijide embomaimi dongo ‘gurepi’ be tapedo ainda gama budo awamaneda un okain ango siya edo esitera.

*1:17 peroveta awa God da bino onjigarida karigari embo o eutu. Ami God da deroda petedo embomainda yai God da ge tedo esisina.

1:17 Malachi 4:5-6

1:59 tamo jiugari awa mai jianda ko embo béda tamo kotopuda ainto kapari. God mi Abraham de ango arate atopaposisina (Genesis 17:9-14). Tamo jiugarida kariwa ami Abraham da orobe kondade esisina awamane kotembu kotembu orote God mi awamane ao aina (Genesis 12:1-3; 15:1-6).