LUK
1
Luk a anjam endi neŋgreŋyosiq Tiofilus aqaq qariŋyej
1-2 O Tamo Koba Tiofilus, kumbra kalil Qotei a nami gago ambleq di yoqnej qaji di aqa wau tamo naŋgi unoqnsib deqa iga saigoqneb. Naŋgo anjam di tamo gargekoba naŋgi quoqnsib neŋgreŋyoqneb. Deqa e dego anjam di neŋgreŋyosiy inoq qariŋyqa are qalem. Are qalsimqa anjam aqa damu geregere qalieqajqa deqa nenemosim laqnem. Nenemosim laqnsimqa anjam di utruq na neŋgreŋyosim agi inoq qariŋyonum. Deqa ni sisiyosim qalieqam, anjam ni nami mermoqneb qaji di bole kalil.
Sekaraia aqa ŋauŋ Elisabet a gumaŋej
Herot a Judia sawa naŋgo mandor sonaqa bati deqa atra tamo bei aqa ñam Sekaraia a soqnej. A atra tamo Abiya aqa moma. Sekaraia aqa ŋauŋ a atra tamo gate Aron aqa moma. Aqa ñam Elisabet. Sekaraia aqa ŋauŋ wo naŋgo kumbra tulaŋ boledamu. Naŋgi Qotei aqa dal anjam kalil geregere dauryoqnsib soqneb. Naŋgi Tamo Koba aqa ŋamgalaq di une saiqoji. Elisabet aqa miligi ugeej deqa aqa gumbuluŋ wo aŋgro saiqoji sosibqa qelieb.
Bati bei Sekaraia aqa wau qujai naŋgi ti Qotei atraiyqa marsibqa Jerusalem gileb. Naŋgo ambleq dena tamo bei giltibqa a Tamo Koba aqa atra tal miligiq gilsim ŋam qaq koitim quleqamqa Qotei atraiyqajqa deqa Jerusalem gileb. Gilsib naŋgi tamo yai giltqab di qalieqajqa deqa naŋgi meniŋ alaŋo bubuŋeb. Meniŋ alaŋonabqa Sekaraia aqa meniŋ na buŋyej. Deqa naŋgi Sekaraia giltonabqa a atra tal miligiq gilsiqa Qotei atraiyej. 10 Qotei atraiyeqnaqa tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi atra tal oqeq di koroosib Qotei pailyosib soqneb. 11-12 Onaqa Tamo Koba aqa laŋ aŋgro bei aisiq Sekaraia aqa ulatamuq di brantosiqa atra bijal ŋam qaq koitoqnej qaji baŋ woq di tigelonaq unsiqa tulaŋ ulaugetej. 13 Onaqa laŋ aŋgro na minjej, “Sekaraia, ni ulaaim. Qotei a ino pailyo quetmqo. Deqa ino ŋauŋ Elisabet a gumaŋosim aŋgro mel oqas. Yim ni aqa ñam Jon waiyqam. 14 Aŋgro di a ŋambabimqa ni tulaŋ areboleboleimqas. Tamo uŋgasari gargekoba naŋgi dego a unsibqa tulaŋ areboleboleinjrqas. 15 Aŋgro di a Tamo Koba aqa ŋamgalaq di ñam koba ti sqas. A wain ti ya siŋgila ti uyoqnqasai. A aqa ai miligiq di soqnimqa Mondor Bole na a siŋgilatoqnqas. 16 Bunuqna a na Israel gargekoba naŋgi are bulyetnjroqnim naŋgi naŋgo Tamo Koba Qotei areiyoqnqab. 17 Kristus a bqa laqnimqa Jon a namoosim Qotei aqa medabu o tamo Elaija aqa kumbra ti siŋgila ti osim Kristus aqa gam gereiyetqas. A Kristus aqa gam endegsi gereiyetqas. Abu naŋgo aŋgro naŋgi ti jeu jeu soqnibqa a na naŋgi are bulyetnjroqnim naŋgi are qujaitosib sqab. Tamo uŋgasari Qotei aqa anjam gotraŋyeqnub qaji naŋgi dego a na are bulyetnjroqnim naŋgi kumbra bole bole dauryoqnqab. Jon na degsim tamo uŋgasari naŋgo areqalo gereiyetnjrim soqnibqa Tamo Koba a bqas.”
18 Onaqa Sekaraia na kamba laŋ aŋgro di minjej, “E tulaŋ qelionum. Ijo ŋauŋ a dego qeliqo. Deqa e kiyersiy qalieqai, ino anjam di bole?”
19 Onaqa laŋ aŋgro na Sekaraia minjej, “Ijo ñam Gebriel. E Qotei aqa ulatamuq di tigelejunum. Qotei a segi na e qariŋbqoqa bosim anjam bole endi ni mermonum. 20 Deqa ni que. Ni ijo anjam poimosai deqa bini medabu geteŋmimqa sqam. Bunuqna anjam e ni mermonum qaji aqa damu kalil brantimqa ino medabu olo waqtosim anjam maroqnqam. Bati Qotei na giltqo qaji batiamqa ijo anjam aqa damu kalil brantim ni unqam.” Laŋ aŋgro na degsiqa Sekaraia minjej.
21 Tamo uŋgasari naŋgi Sekaraia a olo atra talq dena oqedqajqa deqa tariŋoqneb. Osib maroqneb, “Sekaraia a kiyaqa atra tal miligiq di sokobaiyqo?” 22 Onaqa Sekaraia a oqedosiqa naŋgi anjam minjrqa yonaq keresaiiyej. Deqa naŋgi mareb, “Qotei aqa maŋwa bei atra tal miligiq di brantqoqa Sekaraia a unqo. Deqa a anjam marqa keresai.” Sekaraia aqa medabu geteŋyej deqa a baŋ na segi naŋgi anjam minjroqnej. 23 Ariya bunuqna aqa atraiyo wauqa bati koboonaqa a olo puluosiqa aqa qureq oqej. 24 Bati bei aqa ŋauŋ Elisabet a gumaŋej. Deqa a bai 5 aqa talq di soqnej. A boleq di walwelosaioqnej. Osiqa marej, 25 “Bini Tamo Koba a kumbra tulaŋ boledamu e ebsiqa tamo uŋgasari naŋgo ŋamgalaq di ijo gulbe kobotetbqo.”
Laŋ aŋgro Gebriel a Maria aqaq di brantej
26 Onaqa bai 5 di koboonaqa Qotei na aqa laŋ aŋgro Gebriel olo qariŋyonaqa Galili sawa naŋgo qure bei ñam Nasaret deq aiyej. 27 Aisiq dia duŋgeŋge bei aqa ñam Maria aqaq di brantej. Tamo bei aqa ñam Josep a na Maria oqajqa saga qameb. Josep a Mandor Koba Devit aqa moma. 28 Gebriel a Maria aqaq di brantosiqa minjej, “O Maria, kaiye. Tamo Koba a ni ombla unub. A ni kumbra tulaŋ boledamu emqo.” 29 Onaqa Maria a anjam di qusiqa tulaŋ prugugetej. Osiqa are qalej, “Laŋ aŋgro di aqa anjam e poibosai.” 30 Onaqa laŋ aŋgro na minjej, “Maria, ni ulaaim. Qotei a ni qa are tulaŋ boledamuiyqo. 31 Deqa ni gumaŋosim aŋgro mel oqam. Osim aqa ñam Yesus waiyqam. 32 A ñam tulaŋ kobaquja oqas. Naŋgi a qa maroqnqab, ‘A Qotei Goge Koba aqa Ŋiri.’ Qotei na a giltimqa a Mandor Koba sqas. A na aqa moma Devit nami mandor koba soqnej qaji aqa wau osim a kamba Mandor Koba sqas. 33 Deqa a Jekop aqa moma kalil naŋgo Mandor Koba sosimqa naŋgi bati gaigai taqatnjroqnqas. Aqa wau di koboqa keresai.”
34 Onaqa Maria na laŋ aŋgro di minjej, “Kumbra di kiyersi brantqas? E tamo osaiunum.”
35 Onaqa laŋ aŋgro na minjej, “Mondor Bole a inoq aisim Qotei Goge Koba aqa siŋgila emimqa ni aŋgro oqam. Deqa naŋgi a qa maroqnqab, ‘A Qotei aqa Ŋiri.’ A Qotei aqa segi kumbra ti sqas.
36 “Ni que. Ino gagai Elisabet a dego aŋgro mel oqas. A qeliosiq gumaŋqo. Naŋgi nami a qa maroqneb, ‘A aŋgro oqa keresai.’ Ariya bini a gumaŋqo bai 6 gilqo. 37 Qotei a kumbra kalil yqa kere. Kumbra bei a yqa keresai di sosai.”
38 Onaqa Maria na laŋ aŋgro di minjej, “E Tamo Koba Qotei aqa kaŋgal uŋa. Anjam ni e merbonum qaji di Qotei na dauryosim kumbra degsi ebem.” Onaqa laŋ aŋgro a Maria uratosiqa gilej.
Maria a Elisabet unqajqa gilej
39 Bati deqa Maria a tigelosiqa urur ti Sekaraia aqa qureq oqej. Qure di yambaŋ. A Judia sawaq di unu. 40 Oqsiq Sekaraia aqa talq di brantosiqa Elisabet itosiq metej, “O gagai Elisabet, kaiye.” 41-42 Metonaqa Elisabet a Maria aqa anjam di qunaqa aŋgro a Elisabet aqa meneq di anŋilej. Onaqa Mondor Bole a Elisabet aqaq aisiq siŋgila yonaqa a tulaŋ maosiqa Maria minjej, “Qotei a kumbra tulaŋ boledamu ni emqo. Kumbra deqaji Qotei a nami uŋgasari qudei naŋgi enjrosaioqnej. Aŋgro ino meneq di unu qaji a dego Qotei na kumbra tulaŋ boledamu yqo. 43 O Maria, ni ijo Tamo Koba aqa ai. E uŋa kiyero deqa ni ijo talq bonum? 44 Ni que. Ni e metbonum e ino anjam quonumqa aŋgro ijo meneq di unu qaji a areboleboleiyqoqa anŋilqo. 45 Tamo Koba a na ni kumbra boledamu emqas anjam di mermonaqa ni qusim marem, ‘Bole, Qotei aqa anjam di aqa damu brantqas.’ Ni degsi marem deqa ni tulaŋ areboleboleimim sqam.” Elisabet na degsiqa Maria minjej.
Maria a Qotei aqa ñam soqtej
46 Onaqa Maria a kamba medabu waqtosiqa marej,
“Ijo are na e Tamo Koba aqa ñam soqtosim a biŋiyeqnum.
47 E Qotei qa tulaŋ areboleboleibeqnu. Agi a na iga padalo sawaq na eleŋej.
48 E aqa kaŋgal uŋa. E ñam saiqoji. Di uŋgum. Qotei na e uratbosai. A na e nubsiqa areibqo.
Deqa bati endeqa ti bunuq qa ti tamo uŋgasari kalil naŋgi e qa endegsib maroqnqab, ‘Qotei na Maria kumbra tulaŋ boledamu yej.’
49 Qotei siŋgila koba ti unu qaji a na e aqaryaibeqnu.
Qotei aqa ñam getento koba. Une bei aqaq di sosai.
50 Qotei a tamo uŋgasari kalil aqa sorgomq di unub qaji naŋgi qa tulaŋ duleqnu. Bati endeqa ti bunuq qa ti Qotei a naŋgi qa duloqnsim sqas.
51 Qotei a wau siŋgila koba yeqnu.
Tamo uŋgasari naŋgo segi ñam soqtqa are qaleqnub qaji naŋgi Qotei na olo winjreqnaq jaraiyeqnub.
52 A na mandor kokba naŋgi kobotnjroqnsiqa tamo uŋgasari naŋgo segi ñam aguq ateqnub qaji naŋgi olo ñam soqtetnjreqnu.
53 Tamo uŋgasari mam unub qaji naŋgi Qotei na iŋgi anainjreqnaq naŋgi kere na unub.
Ariya tamo uŋgasari iŋgi koba ti unub qaji naŋgi a na uratnjreqnaqa naŋgi iŋgi saiinjreqnu.
54-55 A na aqa wau tamo Israel naŋgi aqaryainjreqnu.
A nami marej, ‘E Israel naŋgi qa gaigai duloqnqai.’
A aqa anjam deqa are qaloqnsiqa agi bini Israel naŋgi aqaryainjreqnu.
Qotei aqa anjam di a na nami gago moma utru naŋgi minjrej.
Agi a na anjam di Abraham aqa moma kalil naŋgi ti minjrej.”
Maria a medabu waqtosiqa anjam degsi marej.
56 Bai qalub Maria a Elisabet aqa talq di soqnej. Di koboonaqa a olo puluosiqa aqa qureq gilej.
Elisabet a aqaratonaq Jon a ŋambabej
57 Onaqa Elisabet aqa bati kereonaqa a aqaratej. Aqaratonaqa aqa aŋgro mel ŋambabej. 58 Ŋambabonaqa aqa qure qujai naŋgi ti aqa leŋ naŋgi ti kalil endegsi poinjrej, “Tamo Koba a Elisabet qa tulaŋ dulosiqa aqa miligi gereiyqoqa aŋgro mel oqo.” Naŋgi degsi poinjrej deqa naŋgi Elisabet koba na areboleboleinjrej.
59-60 Bati 8 koboonaqa naŋgi aŋgro di muluŋ waiyqa marsib koroeb. Koroosib aqa ñam Sekaraia waiyqa laqnabqa aqa ai na saidnjrsiqa minjrej, “Iga aqa ñam Jon waiyqom.” 61 Onaqa naŋgi na minjeb, “Ñam di ino leŋ naŋgoq di sosai.” 62 Degsi minjsib baŋ na Sekaraia nenemyeb, “Ni ino aŋgro ñam yai waiyqam?” 63 Onaqa a baŋ na minjrej, “Pepa bei osbabqa e aqa ñam neŋgreŋyit niŋgi unqab.” Pepa osi bonabqa endegsi neŋgreŋyej, “Aqa ñam Jon waiyqom.” Degsi neŋgreŋyonaqa naŋgi kalil tulaŋ prugeb. 64 Onaqa bati qujai deqa Sekaraia aqa meŋ otyonaqa medabu waqtosiqa anjam maroqnsiqa Qotei aqa ñam soqtoqnej. 65 Bati deqa tamo uŋgasari kalil qure dia soqneb qaji naŋgi kumbra deqa qusib ulaeb. Ulaosib kumbra deqa mare mare laqnabqa naŋgo anjam di tulaŋ kobaonaqa qure kalil Judia sawaq di so qaji naŋgi quekriteb. 66 Tamo uŋgasari anjam di queb qaji naŋgi kalil maroqneb, “Aŋgro di a tamo kiyero sqas?” Naŋgi degsi maroqneb. Di kiyaqa? Qotei aqa siŋgila aŋgro di aqaq di sonaq uneb deqa.
Sekaraia a Qotei aqa medabu osiqa anjam marej
67 Onaqa Mondor Bole a Jon aqa abu Sekaraia aqaq aisiq siŋgila yonaqa medabu waqtosiqa anjam endegsi marej, 68 “Iga Tamo Koba Qotei aqa ñam tulaŋ soqtoqnqom. A Israel gago Qotei. Iga aqa segi tamo uŋgasari unum deqa a na bosim iga awaigim iga padalqasai. 69 Aqa wau tamo Devit aqa leŋ na tamo siŋgila koba bei ŋambabqas. Qotei na tamo di giltej deqa a na iga eleŋqas. 70 Qotei aqa kumbra deqa nami aqa segi medabu o qaji tamo naŋgi anjam palontoqneb. 71 Naŋgi anjam endegsib palontoqneb, ‘Qotei a gago jeu tamo naŋgo baŋq dena iga eleŋqas. Osim tamo kalil iga qa ugeeqnub qaji naŋgo baŋq na dego iga eleŋqas.’ Naŋgi anjam degsib palontoqneb. 72 Qotei a gago moma utru naŋgi qa dulosiqa aqaryainjrej. Aqa segi anjam nami siŋgilatej qaji deqa are qalsiqa naŋgi aqaryainjrej. 73 Aqa anjam di a siŋgilatosiq gago moma utru Abraham minjej. 74 Deqa a na gago jeu tamo naŋgo baŋq dena iga eleŋamqa iga aqa wau ojoqnqom. Iga ulaqasai. 75 Iga bati gaigai Qotei aqa ŋamgalaq di aqa segi kumbra bole tiŋtiŋ dauryoqnqom. 76 O ijo aŋgro Jon, bunuqna ni Qotei Goge Koba aqa medabu o qaji tamo sqam. Tamo uŋgasari naŋgi degsib ni qa maroqnqab. Tamo Koba a bqa laqnimqa ni namoosim aqa gam gereiyetosim soqnim a bqas. 77-78 Ni na Qotei aqa segi tamo uŋgasari naŋgi anjam minjroqnimqa naŋgi quoqnsib endegsi poinjroqnqas, ‘Bole, Qotei a iga qa dulej deqa a na gago une kobotetgosim iga eleŋqas.’ Gago Qotei a laŋ goge na suwaŋ qariŋyim gagoq bqas. 79 Tamo uŋgasari ambruq di sosib moreŋqa ulaeqnub qaji naŋgi Qotei na suwantnjroqnqas. Osim a na iga gam osorgoqnimqa iga lawo kumbra dauryoqnqom.” Sekaraia a anjam degsi marej.
80 Onaqa Jon a kobaqujaeqnaqa Qotei aqa Mondor na siŋgila yoqnej. A wadau sawaq di sosiqa a na Israel tamo uŋgasari naŋgi Qotei aqa anjam minjrqajqa bati qa tariŋoqnej.