Maakɨ
Yagaala tewaanyaꞌ Maakɨyai yɨdaavakesɨra.
1
Jonɨ bavɨtaazɨya yadei wɨjɨwaakakevɨnesɨ.
(Matɨyui 3:1-12; Lukɨ 3:1-9,15-17; Jonɨ 1:19-28)
Gotɨyare Gawaalɨvaangei Jizaazai Kɨraazɨtɨyai gamɨre yagaala tewaanya mudɨkeꞌ sɨnnawɨ yɨmaꞌnaꞌ. Gotɨyare wɨꞌnawɨjɨwaakakei Pɨropetɨya Aazaayai dara dɨnɨꞌ Jizaazarɨna,
“Yɨthaa, nɨmɨre wɨdaasadɨnyai gɨmɨnyɨna waamanɨꞌ.
‘Gɨmɨre tusavɨ nayaa yadera,’ gɨthɨwa.
Wawɨnya maayaba jaꞌmaanguraayaꞌ yɨmanɨꞌ,
‘Naangei batherɨne tusaꞌ javadaꞌgalyɨlo!
Gamɨre tusangɨ yɨdaꞌna jamakwilo!’ ”
Sara dɨnɨkeꞌna Jonɨ wawɨnya maayaba mwaalaka sɨnnawɨ sagaaꞌ aꞌmweraavɨ aalyavɨ bavɨtaazɨya yada wɨdɨna “Sarɨmɨre sɨmunyabwi mudɨkebwi yawɨramaaꞌna kyapɨjɨ nɨmɨ bavɨtaazɨya yɨhyɨdeinyɨ. Gotɨyai sarɨmɨre kayaaꞌnanyabwi yɨhɨmarasɨꞌnadelyɨra,” wɨdɨna Jonɨ. Sara wɨdɨna yadaaꞌnyɨ “Gamɨnyawɨnna wawaajɨ yagaala saꞌ kadɨka wɨꞌnaana!” deva Kwaaka Juthɨya mwaalyarajɨ Anga Jeruzaalemɨ mwaalyarajɨ yuyara wɨna. Miꞌna wɨna yeva gamɨre yagaalyaꞌ wɨꞌneva wɨjalɨkurakɨna “Nebulyasɨra. Nemɨ kayaaꞌnanyabwi sana sana yɨwosɨra.” Wɨdɨna kyeꞌ Aalya Jothanɨyavɨ bavɨtaazɨya yaꞌ Jonɨ.
Jonɨ baazɨꞌmaꞌnya kaamelɨyavɨre arɨlyaꞌ yavɨkarinɨkeꞌ mariraꞌnyɨna yaka bulɨmakaawomunnaanya marida mwaalakelyɨ. Gannya wapaaya baarɨnnajɨ aakangɨre kwarakajɨ tɨka nada mwaalakei. Yagaala daꞌ wɨdɨna “Nɨmɨ bɨweinyɨ. Dɨvi pwai bathelyɨra. Nɨmɨre dɨragɨnyaꞌ waꞌdɨꞌnyɨ kɨrɨꞌ gamɨre dɨragɨnya naangeꞌ nabaai wavɨlaꞌna yadesɨ nɨmɨrevɨ. Naangere kwaariꞌmasɨvɨlyavɨ wɨla pwɨyɨnɨkeꞌ kwadaai gɨlaꞌmwi galyaaꞌmuneꞌ nɨmɨ naangeinyɨ mɨka. Myɨwɨneinyɨra. Nɨmɨ aalya gavevɨ bavɨtaazɨya yɨhyɨvanɨge saꞌ Naangei Kurya Tewaanyarɨ bavɨtaazɨya yɨhyadelyɨra,” wɨdɨna yaꞌ.
Aalyavɨ Jonɨ Jizaazarɨ bavɨtaazɨya yakeꞌnesɨ.
(Matɨyui 3:13-17; Lukɨ 3:21-22)
Jonɨ sara wɨdadaasɨyagaaꞌ Kwaaka Galɨli Anga Naazaretɨdaaꞌnyai Jizaazai bɨna kyaꞌ Aalya Jothanɨyavɨ Jonɨ bavɨtaazɨya yɨna. 10 Miꞌna bavɨtaazɨya yɨna kyaꞌ aalyavɨ sai bilaawaka yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ dara wanganakeꞌ “Sɨgunyaꞌ tɨvɨ damujaangɨka! Kekwai Kuryai kwaamɨryaibɨsai daimwaabɨka!” Mena kadaꞌ Kuryai walaabɨna yaka gamɨre munyɨkɨ kusawɨ bulamwaaina. 11 Bulamwaaina kyaꞌ Sɨgunyavɨdaasɨ Gotɨyarebadaasɨ Gotɨyai yagaala wɨdɨna “Saigɨ, nɨmɨre Nyɨbwaalɨvaangeigɨnyɨ. Kurya tewaanya gukadɨnyaigɨnyɨ. Sahwaigɨ yɨlaaya nyɨgaimanɨgɨ,” wɨdaꞌ.
Kayaaꞌnanyaꞌna Saataanɨ Jizaazarɨ wɨdakeꞌnesɨ.
(Matɨyui 4:1-11; Lukɨ 4:1-13)
12 Yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ Kuryai “Aꞌmwera maayabanna yarai dɨwo!” jɨrɨꞌgalaasaꞌ. 13 Jɨrɨꞌgalaasɨna kyaꞌ sahwai kaanna wɨna kyaꞌ yɨrɨka aꞌmweraare sɨvɨlatɨraai kwavɨlavaꞌ aꞌmwera maayaba mwaaidɨsɨ Saataanɨ “Kayaaꞌnanyabwi yana!” daka yaamɨjɨ yɨjɨwaalaꞌ. Yɨjɨwaaina yakegaaꞌ malakayaawaryarana mwaaidapiyaba Jizaazai sarari yeꞌmwannamwaaina yaꞌ. Sahwai saba mwaalakegaaꞌ Gotɨyare mamaayara ejelɨyara wɨgaimwanna yeꞌ.
Jawɨnya maaryaraavɨ wɨdaꞌ Jizaazai.
(Matɨyui 4:12-17; Lukɨ 4:14-15)
14 Dɨvidaaꞌnyɨ Jonɨmɨ wɨla yɨrakɨna kyeꞌ Jizaazai Kwaaka Galɨlina wɨlaawɨna yaka saba Gotɨyare yagaala tewaanyaꞌ wɨjɨwakamarina. 15 Wɨjɨwakamarina yakegaaꞌ wɨdaꞌ “Dahaaꞌ yemwaalyagaaꞌ aayasɨra. Dahaaꞌ yunegaaꞌnanyɨ. Gotɨyai aꞌmweraavɨ maremwaaidehaaꞌ yɨmaꞌnɨwaꞌ dahaaꞌ. Gotɨyarɨna sarɨmɨre sɨmunyabwi mudɨkebwi jawɨramaarila! Yagaala tewaanyaꞌ wɨꞌnapɨjɨ ‘Nebulyasɨra. Sara yaana!’ dɨthɨnyideꞌna yɨhɨthɨwa. Yagaala saꞌ nayaa dɨlɨmwagarila!” wɨjɨwaakɨna yaꞌ.
(Matɨyui 4:18-22)
16 Galɨli aalɨbumaangevɨ sahwai wodaaꞌnyɨ Saaimonɨjɨ Saaimonɨmɨre gahwaalaangei Edɨruyalyɨ sadaraai jawɨgɨlyaꞌ aalyavɨ marasɨꞌna yadaakɨlyɨ wangamabɨna yaꞌ. Marasɨꞌnagɨleꞌ dareꞌnesɨ. Jawɨnya mwagiꞌnagɨlyaraalyɨ. 17 Wangamabɨna yaka wɨdaꞌ “Dɨnyɨmɨdɨnaabyɨla! Kanyɨmɨdɨnaabakɨlyɨ kihɨzɨwaakaꞌmuri jawɨnya maaꞌditabaaibɨꞌ Gotɨyarɨne aꞌmweraavɨ maaryaꞌneraaihɨrɨ yɨhɨmwaaihɨderaaihɨlyɨra.” 18 Miꞌna kudaꞌ yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ kɨrɨnnya jawɨgɨlya yagalyaꞌmaꞌna yagɨla mɨdɨnna yagi. 19 Mɨdɨnna kyagi Jizaazai pɨzɨꞌgwa wawaka Sevathiyare gawaalɨꞌ kwaraai Jemɨzalyɨ Jonɨjɨ sadaraai wanganakeraai sɨpɨyavɨ mwaalagɨla jawɨgɨlya kayaaka yɨnɨke bɨꞌnyɨna yagi. 20 Bɨꞌnadaakɨlyɨ yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ jaka wɨdɨna kyaꞌ “Yarai dulaabila!” kɨrɨnɨmaangei Sevathiyalyɨ gannya nɨgwɨwawɨnyarari sɨpɨyavɨ mwaalesaraavɨ yagalyaꞌmaꞌna yagɨla kɨdaraai gamɨnyɨ mɨdɨnna yagi.
Jizaazai yɨmakerɨ marasɨꞌnaꞌ.
(Lukɨ 4:31-37)
21 Kumɨ sara angeba Kaapanɨyamɨna wɨna kyeꞌ Juyaraavɨre Kwazaakegaaꞌ yɨmaꞌnyɨna kyaꞌ yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ gamɨ Juyaraavɨre Lotuangevɨ wɨlɨna yaka Gotɨyare yagaala wɨjɨwaakɨna. 22 Wɨjɨwaakɨna kyaꞌ yuyara gamɨre yagaalyaꞌ wɨꞌneva atɨka maruꞌnaꞌmuluna yeꞌ. “Kɨwɨjaraavɨrebwi kwaasɨ kwaasɨyaꞌbɨsabulyɨ. Jizaazai gannya sɨmunyavɨ yuya yawɨꞌnɨkelyɨ,” dɨdaapi atɨka maruꞌnaꞌna yeꞌ. Sareꞌ dareꞌnanyɨ. Jizaazai dɨragɨnya kɨnɨnnakei wɨjɨwaakakeꞌnanyɨ.
23 Yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ aꞌmwei yɨmaka widei Lotuangevɨ wɨlɨna yaka 24 jaka danganna “Jizaazai Naazaretɨ mwaalyaigɨ, nemɨnyɨ berɨꞌ dɨneyɨdeꞌna bahɨneka? Nemɨ aaꞌneinaavɨ kayaaka dɨneyɨgaideꞌna daaka? Gɨmɨnyɨna yawɨꞌmwa. Gotɨyare tewaanyaigɨnyɨna yawɨꞌmwa.” 25 Miꞌna jaka kadaꞌ Jizaazai maanga wɨdɨna “Yagaala madɨnnera! Aꞌmwe sarɨdaasɨ dɨwona!” 26 Sara kudaꞌ yɨmakei aꞌmwerɨ yɨkɨlaaka wɨlaka jaka naanga daka kaanna wɨna yaꞌ. 27 Aꞌmwera yuyara tɨnna wanganeva atɨka maruꞌnakulɨna yadɨvɨꞌ kumɨ sara dɨneꞌ “Ai, daꞌ berɨvaka? Wɨjɨwaakyaꞌneꞌ mudɨkesɨ. Aꞌmwe sai yagaala dɨragɨnna wɨdɨvanɨkelyɨ. Nabaai yɨmakeraavɨ sara wɨdɨwake sara yɨvanɨgava!” 28 Kadɨneꞌ yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ Galɨli yuyabanyara Jizaazai yakeꞌna maalɨkegaaꞌ wɨꞌnyɨna yeꞌ.
Jizaazai aꞌmweraavɨ tewaanya yaꞌ.
(Matɨyui 8:14-15; Lukɨ 4:38-39)
29 Yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ Jizaazai Lotuangevɨdaaꞌnyai bwalyuna kyaꞌ Jizaazalyɨ Jemɨzalyɨ Jonɨjɨ pwarajɨ sara kaanna wɨna yeva Saaimonɨjɨ Edɨruyalyɨ saraare angevɨ bwina yeꞌ. 30 Bwina kyeꞌ mɨdɨka wɨdaꞌdaasɨ Saaimonɨmɨ ganyaalɨmaangeꞌ waꞌdɨsɨ yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ kumɨ Jizaazarɨ wɨdɨna. 31 Miꞌna wɨdɨna kyeꞌ nabalɨnakeyabanna bɨna yaka maradɨhaaꞌbwaꞌna yaꞌ. Jizaazai sara kyaꞌ nabalyaꞌ mena yɨwɨna kyaꞌ aꞌmweꞌ kumɨnyɨne wapaaya yovɨrawakɨna yaꞌ.
(Matɨyui 8:16-17; Lukɨ 4:40-41)
32 Nyɨlyai mena walakyagaaꞌ sabanyara nabalɨnakengɨjɨ yɨmaka widɨvɨsangɨjɨ sangɨ gamɨnyawɨnna makuna yeꞌ. 33 Makuna yeva saba mwaalyara yuyara tɨkuryaba davaabɨna yeꞌ. 34 Davaabɨna kyeꞌ Jizaazai aꞌmwe nabalya ge ge waꞌdɨvɨsaraavɨ nabalyaꞌ wangadaaꞌnyɨ “Tewaanya jɨmaꞌnana!” sana sana kudaꞌ tewaanya yɨmaꞌnɨgulɨna yeꞌ. Nabaai aaꞌne kwalaalyaraavɨ wɨdaasɨna yaꞌ. Aaꞌnera gamɨnyɨna yawɨꞌdaapiyaꞌna wangada “Yagaala madɨpɨnera! Kwaasɨ yadɨvɨsaihɨrɨ nayɨhuꞌnɨpɨdɨka!” wɨdaka wɨdaasɨna yaꞌ.
Kwaaka Galɨli Jizaazai wɨjɨwaakaꞌ.
(Lukɨ 4:42-44)
35 Jizaazai se waꞌmwarakei yɨrɨkunyagaaꞌ dɨkaaꞌna yaka walyuna yaka aꞌmwera maaya kunebanna kaanna wɨna yaka Gotɨyarɨ yagaala wɨdɨna. 36 Kuna wɨdɨna yadaaꞌnyɨ Saaimonɨjɨ gamɨnyaba mwaalesarajɨ bɨrɨbɨrɨkaanyara wɨna yeva 37 yɨrɨꞌmaaꞌna yeva wɨdeꞌ “Yuyara gɨmɨnyɨna bɨramarivanɨgava aꞌmweraava.” 38 Tɨviꞌna kudeꞌ gamɨ wɨdɨna “Angeba pɨnɨ aya kɨbanna nemɨ kaanyaana! Anga saba Gotɨyare yagaala wɨjɨwaakɨdeꞌna bwalyuwa.” 39 Wɨdaka Galɨli yuyaba kumɨre Lotuangengɨ yagaala Gotɨyare wɨjɨwakamaryaꞌ. Sagaaꞌ aꞌmwe yɨmaka widɨvɨsaraavɨdaasa yɨmakeraavɨ wɨdaasaꞌ.
Samatanakei tewaanya yɨmaꞌnaꞌ.
(Matɨyui 8:1-4; Lukɨ 5:12-16)
40 Aꞌmwe samatanakei gamɨnyawɨnna bɨna yaka “Jizaazai naangelyɨ,” daka kwadaai gɨlɨna yaka yagaala naanga dɨragɨnna wɨdaꞌ “Nɨmɨre kɨlaakejɨꞌ ‘Tewaanya mwaalana!’ nyawɨꞌdɨzaꞌ gɨmɨ sara dɨnyavadaꞌgala! Sara yɨnneigɨnyɨ gɨmɨ.” 41 Wɨdɨna kyaꞌ Jizaazai kale kwiaꞌ ata dathɨwanna yaka wɨdɨna “ ‘Sara yɨma!’ yawɨꞌmanɨge. Gɨmɨre kɨlaakejɨꞌ yɨhula dana!” 42 Wɨdɨna kyaꞌ yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ samate saꞌ yaꞌmaꞌna yaka gamɨre kɨlaakejɨkɨ yarai yɨwɨna yaꞌ. 43 Kɨlaakejɨkɨ yɨwɨna kyaꞌ Jizaazai maanga wɨdɨna yaka 44 wɨdɨna “Nayaa dɨnyuꞌnana! (Nɨmɨnyɨna najɨꞌbwaꞌnemwaaibɨthɨka!) Aꞌmwe aane pwai kwarɨ ‘Sara nyɨwaka,’ mudɨnna! Aane pɨrɨꞌ kɨrɨꞌ mujɨwaakɨnna! Aawa. Kaanna wawaꞌgɨzɨ sipɨzipɨya Gotɨyarɨna mubɨthɨka yɨraꞌderɨ pɨrizɨyarɨ duzɨwaainana! Dahaaꞌ kɨlaakeꞌ tewaanya warɨkeꞌna Mozɨzai dɨnɨkeꞌ Gotɨyarɨneꞌ dumaarideꞌna aꞌmwera yawɨꞌna ‘Aꞌmwere samateꞌ menanyɨra,’ gyawɨpɨꞌdera.” Miꞌna wɨdaka yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ wɨdaasɨna yaꞌ. 45 Sara kudaasaꞌ aꞌmwei walyuna yaka yuyaba yagaala saꞌ wɨjɨwaakyaꞌnei yuyaraavɨ wɨdɨvainadaaꞌna yɨkwaasaꞌ. Gamɨ sara kyaꞌ “Aꞌmwera nyanganapɨjɨ nɨmɨnyɨna nanyɨdahidɨwagamaremwaaibɨthɨka!” daka Jizaazai angeba mwɨyai yaayeba mwaalɨna yadɨsɨ gazabazabadaaꞌnyɨ gamɨnyawɨnna yɨkabɨna yeꞌ.