2 Magabi
Mbuga ogoha gilibu ngarunaga nemandi ogo
Magabi damenenaga mbuga mende ogoniha howa te gilibu ngagome mbirale Yuda dindiha Oniasa tebone ibu Anduane Homogonaga loma binigo mo miaga agali haguane timbuni hengi howa binigo lama pialu Nigano homenegoria lairi ka. Mbuga ogo timbunihayagi te maru 1 Magabi Be 1-7 ngagoha bi te mbiraore dege lo nga.
Mbuga ogoha te lo ngagome wali agali tigua Anduane Homogonaga bi mana hongo howa yu ndibulo holene nga lo manda bilonagabi wali agali waitigi giha howa homayaru Ngode Datagaliwabehondo mini mbiraore wiaga ngago wa naholenagabi tinaga lotu mana ngago wa naholenagabi homayago. Ainde ti Ngode Datagaliwabehanda mo turu halu bayale helolebira lalu mo walia ka.
Mbuga ogoha mali dagaledago Siria dindi pigane heyinigoria howa pigane mbira lalu dagalaga nga. Mali ogoni Keriso dindini taba honolene mali handari tebira pira mbirani kira (312) ngelowa dagalene. Mbirale uruni mali pira kira (20) andaneha howa bialu hene. Siria heyinidagoria howa dagalalu mali handari mbira pira tebirani kira (132) peaha. Keriso dindini taba honolene mali handari mbirani pira halira (180) ngelowa bialu henego hama pialu Sirianaga mali handari mbira pira duriani kira (152) layagolabi Keriso dindini taba honolene mali handari mbira pira waragariani mbira (161) ngelo howabi bialu hene.
Beba gili bialu Iyibi dindiha Yuda wali agali hearunaga pelaga binigo
1
(Be 1–2)
Yuda wali agali Yarusalemeha hearume ti damene Iyibi dindiha hearunaga beba gilibu wia haga binigo ogo
Yuda wali agali Yudiaha bu hearumebi Yarusalemeha hearumebi ti damene Iyibi dindiha kemiru tí bi lo wia halu bayale kemibe lara. Mo palia holenebi bayale holenebi tí heba haabo helo larama.
Ngode Datagaliwabehanda tí mo bayale ho helalu ibugua bamba inanaga mamali ibunaga biabe bia haga agali Abarahamalabi Aisagalabi Yagabalabi habo nalolene bi lo wiyago mitangi bialu helo iname tínaga bi Anduane Homogohondo la halu kema. Tígua Ngode Datagaliwabehondo lotu lalu halimulobi tígua ibunaga hame ngago tínaga bu minihabi dininimebi baya hangu yu howa talialu halimulobi Ngode Datagaliwabe ibunime tí mo hongo haabo helo larama. Ibugua tí ibunaga bi mana lo wini ngago baya hangu talialu bule manda manda bu halimulobi ibugua tínaga holene bayale mo wia helonagabi iname tínaga bi Anduane Homogohondo la halu kema. Ina ibuhondo tínaga bi laremigo hale halu tígua ko bialu harimidago mo wahabe lalu bi lahalu kema. Ai tíha mo ko holene mbira anda íbu wiagua nde ibugua tí wanahelo larama. Ina Yarusalemeha haga kemaru bibahendeme Anduane Homogohanda tí biamogo bilonaga iname ibuhondo tínaga bi la halu kema.
Ai mali handari mbira pira waragariani huniane dira (169) layagola Demidiriasa mende ibu Sirianaga kini heangi ina Yuda wali agalime beba mbira gili bialu tínaga ibilarima. Beba ogoniha genda timbuni dewa inaha anda ibugu biyaru tí hale ho halimulo lo ibilarima. Ogoningi Yasono ibugua Ngode Datagaliwabenaga wali agali bu kemarunaga dindi wiago mo ko howa bo labu halu kininaga gabumane heagobi mo ko hai haya. Ani bialu heagola ibu heba haga hearume ibu biamogo biya. Tigua Anduane Homogonaga andaha anda polene harabani dagia heago bo heda halu wali agali mana ko nabiaga hearu homelo bameore bo wahai haya. Ani bialu heagola iname Anduane Homogohondo ina biamogo bia lalu bi larimagola ibugua hale halu ina biamogo biya. Iname balawa widime wabini wiarume lomabu mialu lamu hale wiaru hedalu birima. Ani bialu Anduane Homogo deni mberediru loma biaho ngelarima. Ainde ayu tíbi ina heba mandagi Anda Nemandaruha Palu Holene Horo ege mini Kisilebe tagira ibiragola hami̱ya hame ledema. Iname beba ogo mali handari mbira pira halirani halira (188) hayagola gili berema, lene.
BEBA GILI BIALU ARISIDOBULUSU HEARIA PELENEGO NGA
Kini Andiogusu homenego ogo
10 Ina Yarusaleme wali agalibi Yudiaha howabi gabumane agali bu karubi Yudasa ibubi iname Arisidobulusu í̠ agali Kini Toleminaga loma binigo mo miaga howa lawai hagabi kego í̠hondo bayale kebe larama. Yuda wali agali Iyibi dindiha kemiruhondo bayale kemibe lowa tíha mo ko holene mbira naibi bayale dege halimulo hamelo kema.
11 Ainde Ngode Datagaliwabehanda inaha mo ko holene mbira anda naibile howa iname kinila wai buluma̱ya biamogo biyagonaga iname Ngode Datagaliwabehondo ka̱i̱ lalu haabo kema. 12 Waitigi Yarusalemeha anda ibalu wai bialu hayaru ibugua bo taliatagi haya. 13 Ogoningi Kini Andiogusu halu ibunaga ami agali dewaore haru halu Pesia dindiha piya. Ani piyagola mbirali ibu baba wai biba lalu baede habe naheore pene. Ani pialu hearia dama wali beda lo manda bialu bi pupu wiaga mini Nanea gime wabini bigiya wiagonaga loma binigo mo miaga agali bu hearume Kini Andiogusu mo hondo howa tigua kininaga ami agali biaru heba kini ibuni bope hayaya. 1 Mag 6.1-4, 2 Mag 9.1-10 14 Ai Andiogusu halu ibu aria hearu gime wabinigohondo bi pupu wiaga anda heagoha anda piyangi ibugua mbirale gime wabini mini Nanea ogoni dabu bule poradagua piya. Anigo ibu ke̱ howa piya. Ibugua Nanea bi pupu wiaga anda heagoha mbirale bayale wiaru ibu dabuni mo yaradagua mo yule piya. 15 Agali anda ogoniha biabe bialu haga hearume mbirale bayale tara tara wiaru anda tamuha baya hangu mo tiga buwa wigi bini. Ani ngelo howa kini halu ibu aria maru anda ogoniha anda ibiyagola agali biabe biaga hearume anda panga payadai bini. 16 Ani buwa tini anda panga emene wiado hene wiagoha tagira puwa kini halu ibu aria maru tamuha hearu ege to̱le̱me balu home leneya. Ani bialu agali Naneanaga biabe biaga uruni tigua agali bayarunaga tingini bo budabaga biai halu tinaga haguane dege agali tagiraha de handa andaho heagoria mo batagi hene. 17 Mbirale bibahende bayale dege biai harigonaga Ngode Datagaliwabe í̠naga mini mo yaraga heneore ngelo. Ani bialu í̠na agali ko uruni homai helarigonaga mini yaraga holene í̠ha wiaabo helo, larama.
Nehemaianaga loma irame dai henego ogo
18 Ainde lotu lagane horo timbuni ege mini Kisilebenaga horo pira kirani duria (25) kaware ibiragoni ndobe. Iname horo timbuni tigua mbirale bi pupu wiaga gime wabini Anduane Homogonaga andaha wiago mo wahenegonaga horo mitangiho kemago ainde tígua Anda Nemandaruha Palu Holene Horo mitangi howa turu ho halimu lalu langerema. Ani bialu tigua agali Nehemaia ibu Ngode Datagaliwabenaga anda lone biadai bialu lomabu delaga dabu lone biadai bialu haga agali biagome loma mbira bu delalu hearia ira timbuni minana kululadaga hayago mitangi bialu halimu.* Babilonome ibalu Yarusaleme bo gialo wahai hene labu dindi wiagola mani Nehemaia ibugua puwa tano pabe gialaholebu wiaru lone mo arema buwa bialu hene. Anigo Anduane Homogonaga anda kago ibu agali marume puwa ala bu helene. Nehemaia ibugua anda ogoni bini ndo. Te hobane 18 howa lama pialu 36 lamaro bidago Nehemaia mbuga ngagoha howa lenebi Baibolo mbuga maruha howa lo ngadaguabi ndo leda. Te ogoni Yuda wali agalinaga mamali bi te hangu lagago gilibu wini nga. 19 Waitigime ina mamaliru garabaya bu yalu Pesia dindi piyangi agali Anduane Homogonaga loma binigo mo miaga agali bayale hearume lomabu delaga dabuni ira dene deago aria mbira hedo yalu puwa iba hambiaga uli iba nabere yobi wiagoha hedo do henego manda bilimu. Tigua baya hangu mo do howa wiagola mbiralime ira hedo do hayadago handa walia nahene. 20 Mali dewaore halu Ngode Datagaliwabehanda horo pongo winidago tagira ibiyagola Pesianaga kini heagome Nehemaia Yarusaleme dai bia lene. Ani layagola Nehemaia ibugua agali loma binigo mo miaga ira dene hedo do henedaru aguane mbira ai kemibe lalu hale ira dene ogoni lone mo pudaba, lene. Ani laya handala tigua taya bu pialu dai buwa lalu ti ira ogoni taya bu waharima dindi gede ndobabi dege uliha wiaria handarima. Ani layagola Nehemaiahanda lalu dindi ogoni aria maru mo yu ibule pudaba lene. 21 Ai mo yu ibiyagola agali loma binigo mo miaga hearume dindi waru ogoni budaga buwa maru loma bu delaga dabuni ira gabu wini ngagoria wialu maru loma delole ngagoha ha̱i̱ ho ngelaga bidaba lene. Ani layagola tigua bia layago biai hene. 22 Mani emene howa ni hari beralibame geho winigo ai beraliba pubagi heagola ni hongohe bayale dene. Ani biyagola aube tobane buwa lomabu delaga dabu heagoria ira hungu timbuni kilikulu lalu daga daga biyagola wali agali bu hearu mogo laiho hene. 23 Irame loma biago wene dalu heangi agali Anduane Homogonaga loma binigo mo miaga hearubi wali agali bu hearubi tigua Anduane Homogohondo bi lalu hene. Yonadana ibugua Anduane Homogohondo bi layagola Nehemaia halu wali agali tigua ladai bulene wiagohayagi ladai bialu hene.
Yonadanahanda bi lenego ogo
24 Yonadanahanda Anduane Homogohondo bi ogodagua lene, Ngode Datagaliwabe-o í̠na mbirale bibahende karubi ngarubi wabiai hariya. Mbirale bibahendeme í̠hondo gi hai halu í̠ andaneha hai haga ka. Í̠ hongo haihebi í̠ tigabiorebi howa dara holene irane nawini dara haganeore Ngode Datagaliwabe ke. Í̠ni hangu kiniore howa mbirale bayaleru í̠nime ina ngiaga ke. 25 Wali agali mbirale tubagiho karuale í̠nime ti mo miaga ke. Í̠ni hangu haluhe haabo haga ke. Hongo bibahende í̠ni haiho kegoni. Isaraele wali agali tinaga genda ngelo karu mo wahai haga í̠ni hangu kegoni. Inanaga mamali agali haguane heneru ti í̠naga dameneore helo dabaga biniya. 26 Ayu í̠ninaga wali agalinaga minini howa loma ngeremago yamia. Tiore mamage baya hangu haabo halu mana bayale tigabi bulene ngaru bialu helo biamogo bibe. 27 Wali agali ina damene giligala lo haga haga bidaru mo mogo biai habe. Ani bialu ina damene wali agali tara Anduane Homogo mitangi nahaga bu karu ti daluha garabaya karu í̠na ti golope halu haru dai bibe. Wali agali í̠ mitangi nahaga bu karume í̠ni inanaga Ngode Datagaliwabeore heneda lo hendelo wali agali ina damene genda yu karu dara halu mo wahabe. 28 Waitigi ina hengedope halu ina mo ko halu karu pani nelo mialu bo wahai habe. Ti tandaga nolene timbuni mo mialu pani nelo miai habe. 29 Bamba bulebiraore lalu Mosesehanda bi lo wiyadagua bialu, Í̠naga wali agali dindi í̠nime tí ngulebero, lalu abale lo wiridagua bialu haru dai biai habe larama, lene.
Pesia kini heagome ira minana dayagonaga te hale henego ogo
30 Mani howa agali loma binigo mo miaga bu hearu tigua lotunaga iba gana maru lalu howa 31 loma biago irame dai hayagola Nehemaiahanda loma binigo mo miaga agali hearuhondo lamialu, Loma deledago dai kagola dindi ira minana daga biago ege to̱le̱ mbirani dugu wilimu, lene. 32 Ani layagola tigua dindi ogoni duguwa ege to̱le̱ biagoria wiyagola ira hungu o biagoria kilikulu lalu dene. Anigo ira lomabu delaga dabu heagoria ira hungu deago hongoheore dalu ege to̱le̱ni dayago ibu emene dege dene.
33 Ani biyago hondowa te dindi bibahendeha purogo lai hene. Agali Anduane Homogonaga loma binigo mo miaga garabaya helayaru tigua ira dene ogoni bamba mo doho heneya layago Pesia kini heago ibu hale hene. Ainde mani howa tigua ira dene hedo do hene uli biagoha dindi gede ibane bere wiaria hondowa tigua dindi uruni dugu yuwa loma delaga bini. 34 Ani bialu ka layago hale howa kini ibugua agali maru mbirale uruni bi henene layadabe ke̱ hayadabe hondole pudaba laya handala tigua de hondole ibini. Ani bialu kinihanda dindi ogoni hagira bu yaanda ho ngelalimu lene. 35 Ani bialu kini ibugua dindi ogoninaga dagisi muniru mialu howa muni maru ibu damene nenege bu karu talebu migi biaga hene. 36 Ai Nehemaia halu ibu damenerume dindi ginanebi ira daga ogoni mini Nebeda lene. Inanaga bi lalu, Domaga laga, wini. Anigo wali agali bibahende bu hearume dindi ogoni mini Nabada laga wini.

1:13: 1 Mag 6.1-4, 2 Mag 9.1-10

*1:18: Babilonome ibalu Yarusaleme bo gialo wahai hene labu dindi wiagola mani Nehemaia ibugua puwa tano pabe gialaholebu wiaru lone mo arema buwa bialu hene. Anigo Anduane Homogonaga anda kago ibu agali marume puwa ala bu helene. Nehemaia ibugua anda ogoni bini ndo. Te hobane 18 howa lama pialu 36 lamaro bidago Nehemaia mbuga ngagoha howa lenebi Baibolo mbuga maruha howa lo ngadaguabi ndo leda. Te ogoni Yuda wali agalinaga mamali bi te hangu lagago gilibu wini nga.