Kiŋnêŋ Buku Ŋamataŋa
Kiŋnêŋ Buku Ŋamataŋa tonec gêjac têku lau Israel nêŋ kiŋ nêŋ miŋ, taŋ kêsêp Samuelnê buku luagêc naŋ. Buku tau gêwa tau kêkôc gêja ŋasêbu têlêac gebe
1. Môkêlatu 1-2 Salomo kêtu lau Israel to Juda nêŋ kiŋ gêjô Dawid su. Dawid gêmac êndu ŋamiŋ.
2. Môkêlatu 3-11 Salomo gêjam gôliŋ lau Israel to ênê kôm ŋanô ŋamiŋ. Ênê kôm towae gebe kêkwê lôm dabuŋ aŋga Jerusalem.
3. Môkêlatu 12-22 Gamêŋ Israel gêwa tau kêkôc gêja gamêŋ luagêc, sêsam teŋ gebe Israel ma teŋ gebe Juda. Kiŋ taŋ sêjam gôliŋ gamêŋ luagêc tonaŋ naŋ, nêŋ miŋ kêsêp môkêlatu tonaŋ e jagêdêŋ têm Jehosapat kêtu kiŋ aŋga Juda ma Ahasia gêjam gôliŋ Israel.
Kiŋnêŋ buku luagêc kêkip kiŋ samob nêŋ lêŋ taŋeŋ wamu gêdêŋ Anôtôŋa sa. Kiŋ, taŋ taŋeŋ wamu Anôtô naŋ, sêjam gôliŋ lau jagêdêŋ ma têtap kôm ŋanô ŋajam sa. Mago êsêac, taŋ sêjam sakiŋ gwam to sêbuc dêmôêŋ Anôtô naŋ, nêŋ gôliŋ gêôc sec sa. Kiŋ samob, taŋ sêjam gôliŋ gamêŋ gêmu kêpiŋa naŋ, seso Anôtônê jatu. Gamêŋ Juda ŋakiŋ ŋagêdô sêsô Anôtônê ŋagôliŋ ŋalabu, ŋagêdô sêkac tauŋ su aŋga Anôtônê.
Lau ŋatêkwa toŋ teŋ nêŋ miŋ kêsêp buku tau amboac tonaŋgeŋ. Êsêac têtu Apômtaunê jaeŋwaga. Aêac tasam êsêac gebe Propete. Êsêac sêkêŋ puc gêdêŋ lau samob ma sêjac jao sakiŋ gwamŋa to taŋeŋpêc. Êsêacnêŋ ŋac towae teŋ Elia. Ênê miŋ towae kêsêp môkêlatu 18. Eŋ to Balnê dabuŋwaga aweŋsuŋ gêôc ka tauŋ aŋga lôc Karmel gebe Anôtô ondoc ŋanô.
1
Abisag gêjam sakiŋ Dawid
Gêdêŋ taŋ kiŋ Dawid kêtu ŋamalacanô teŋ ma nê jala kêtu taêsam naŋ, êsêac sêkwa eŋ auc ŋa belaŋke, mago malo gêgôm eŋ ŋapaŋ. Amboac tonaŋ ênê sakiŋwaga sêsôm gêdêŋ eŋ gebe “O kiŋ, sensom ŋapalêo teŋ êtu aômŋa gebe ênam sakiŋ aôm ma êtu aômnêm jaomwagao. Eŋ ênêc awiŋ aôm oc êjandaŋ aôm.” Tec sesom awêtakiŋ ŋajamanô teŋ aŋga gamêŋ Israelŋa samucgeŋ e têtap awê Sunemŋa Abisag sa ma sêkôc eŋ dêdêŋ kiŋ sêja. Ma awêtakiŋ tonaŋ eŋ ŋajamanô ma kêtu kiŋ nê jaomwagao ma gêjam sakiŋ eŋ, mago kiŋ gêjam eŋ atom.
Adonia gebe êjaŋgo lêpôŋ kiŋŋa su
Dawid agêc Hagit nêŋ latuŋi Adonia ketoc tau sa ma kêsôm gebe “Aê gabe jatu kiŋ.” Ma eŋ kêkôc kareta to lau, taŋ sêŋgôŋ hos ŋaôŋa naŋ, to lau 50 gebe sêlêti sêmuŋ eŋ. Ma eŋ tama gêjac jao ma kêtu kênac eŋ gebe “Kêtu asageŋŋa aôm gôgôm gêŋ amboac tonaŋ” naŋ atom. Eŋ ŋac tolaŋôanô ŋajam teŋ amboac tonaŋ ma têna kêkôc eŋ kêdaguc Absalom. Adonia gêjam biŋgalôm gêwiŋ Seruia latu Joab agêc dabuŋwaga Abiatar ma êsêagêc têdaguc Adonia ma sêjam eŋ sa. Mago dabuŋwaga Sadok agêc Jehoiada latu Benaia ma propete Natan to Simei agêc Rei ma Dawid nê siŋsêlêc samob, taŋ sejop eŋ naŋ, sêwiŋ Adonia atom.
Adonia kêkêŋ domba to bulimakao kapoac ma bulimakao ŋalatu, taŋ segeŋ e kêtôp ŋajam naŋ, kêtu da aŋga Poc moacŋa, taŋ gêc kêsi Enrogel naŋ, ma kêkêŋ jaeŋ gêdêŋ nê lasitêwai, kiŋ latui, samob ma kiŋ nê lau kapôêŋ aŋga Juda gebe têtu ŋacleŋ eŋ. 10 Mago eŋ kêkêŋ jaeŋ gêdêŋ propete Natan agêc Benaia ma siŋsêlêc me lasi Salomo atom.
11 Go Natan kêsôm gêdêŋ Salomo têna Batseba gebe “Aôm gôŋô su gebe Hagit latu Adonia kêtu kiŋ ma aêacnêŋ ŋatau Dawid gêjam kauc biŋ tau me masi. 12 Amboac tonaŋ ômôêŋ ma aê gabe jawa lêŋ teŋ sa êndêŋ aôm gebe ônam taôm to latôm Salomo katômi kêsi. 13 Aôm ŋagaôgeŋ ôsô ôndêŋ kiŋ Dawid ôna ma ôsôm êndêŋ eŋ gebe ‘O ŋoc ŋatau kiŋ, aôm kôtôc lêmam gêdêŋ nêm sakiŋwagao aê ma kôsôm gebe “Aômnêm latôm Salomo êtu kiŋ êjô aê su ma êŋgôŋ aêŋoc lêpôŋ” aôm kôsôm me masi. Kêtu asageŋŋa Adonia kêtu kiŋ.’ 14 Aôm ôsôm biŋ êndêŋ kiŋ ômoa, go aê oc jasô jandaŋguc aôm ma japuc nêm biŋ tôŋ.”
15 Amboac tonaŋ Batseba kêsô kiŋnê balêm gêja (kiŋ tau kêtu ŋamalacanô su ma Abisag aŋga Sunem gêjam sakiŋ eŋ). 16 Batseba gewec ma gêu tau gêc kiŋ akaiŋŋa. Ma kiŋ kêtu kênac gebe “Ŋalêlôm kêkac aôm kêtu asageŋŋa.” 17 Eŋ gêjô eŋ awa gebe “Ŋoc ŋatau, aôm kôtôc lêmam gêdêŋ nêm sakiŋwagao aê kôkô Apômtau, aômnêm Anôtô, laŋônêm ma kôsôm gebe ‘Nêm latôm Salomo oc ênam gôliŋ êjô aê su ma eŋ oc êŋgôŋ ŋoc lêpôŋ.’ 18 Ma galoc, ôlic acgom, Adonia kêtu kiŋ, ma aôm kiŋ gôjam kauc gêŋ tau. 19 Eŋ kêkêŋ bulimakao to ŋalatu, taŋ segeŋ e kêtôp ŋajam naŋ, ma domba taêsam ŋasec kêtu da ma kêkêŋ jaeŋ kiŋ latui samob to dabuŋwaga Abiatar ma siŋwaga nêŋ ŋac ŋamataŋa Joab, mago latôm Salomo tec keteŋ eŋ gêwiŋ atom. 20 O ŋoc ŋatau kiŋ, galoc lau Israel samob sêkêŋ mateŋ aôm gebe ôsôm êndêŋ êsêac gebe asa êŋgôŋ aêŋoc ŋatau kiŋ nê lêpôŋ êjô aôm su. 21 Embe masi oc êndêŋ taŋ ŋoc ŋatau kiŋ ênêc nê bêc êwiŋ tamai naŋ aêagêc latuc Salomo oc atap ŋagêjô sa.”
22 Gêdêŋ taŋ eŋ gêjam biŋgalôm gêdêŋ kiŋ gêmoa naŋ, propete Natan gêô lasê. 23 Ma êsêac sêkêŋ ŋawae gêdêŋ kiŋ tau gebe “Propete Natan tec gêmoa tonec.” Ma gêdêŋ Natan kêsô gêdêŋ kiŋ gêja naŋ, eŋ gewec gêdêŋ kiŋ, laŋôanô gêdêŋ nom. 24 Ma Natan kêsôm gebe “Ŋoc ŋatau kiŋ, aôm oc kôsôm gebe Adonia êtu kiŋ êjô aê su ma êŋgôŋ aêŋoc lêpôŋ me masi. 25 Gebe eŋ kêsêp gêja gêdêŋ ocsalô tonec ma kêkêŋ bulimakao kapoac to ŋalatu, taŋ segeŋ e kêtôp ŋajam naŋ ma domba taêsam ŋasec kêtu da ma kêkêŋ jaeŋ kiŋ latui ma siŋwaga nêŋ ŋac ŋamataŋa Joab ma dabuŋwaga Abiatar. Ma ôlic acgom, êsêac seŋ to sênôm sêwiŋ eŋ ma sêsôm gebe ‘Kiŋ Adonia êmoaôŋ. 26 Mago eŋ kêkêŋ jaeŋ gêdêŋ nêm sakiŋwaga aê to gêdêŋ dabuŋwaga Sadok ma Jehoiada latu Benaia agêc latôm Salomo atom. 27 O ŋoc ŋatau kiŋ, aôm kômasaŋ biŋ amboac tonaŋ ma kôkêŋ ŋac, taŋ êŋgôŋ ŋoc ŋatau nê lêpôŋ êjô aôm su naŋ, ŋawae gêdêŋ nêm sakiŋwaga aêac atom me.”
Sêkêŋ Salomo kêtu kiŋ
28 Go kiŋ Dawid gêjô Natan nê biŋ gebe “Ômôêc Batseba êndêŋ aê êmêŋ.” Amboac tonaŋ eŋ kêsô gêdêŋ kiŋ jakêkô eŋ laŋônêm. 29 Ma kiŋ kêtôc lêma to kêsôm gebe “Kêtu Apômtau gêŋgôŋ mata jali ma gêjam aê katuc kêsi gêdêŋ gêŋwapac samobŋa, 30 tec jaŋgôm biŋ, taŋ katôc lemoc gêdêŋ aôm gajam Apômtau, Israel nêŋ Anôtô laŋô to kasôm gebe ‘Nem latôm Salomo ênam gôliŋ êjô aê su êŋgôŋ ŋoc lêpôŋ êjô aê’ naŋ oc ŋanô êsa êndêŋ ocsalô tonec.” 31 Go Batseba gewec laŋôanô gêdêŋ nom ma ketoc kiŋ tau sa ma kêsôm gebe “Ŋoc ŋatau kiŋ Dawid êmoa teŋgeŋ.”
32 Kiŋ Dawid kêsôm gebe “Ômôêc dabuŋwaga Sadok agêc propete Natan ma Jehoiada latu Benaia dêndêŋ aê sêmêŋ.” Amboac tonaŋ êsêac dêdêŋ kiŋ tau sêja. 33 Ma kiŋ tau kêsôm gêdêŋ êsêac gebe “Akôc nêm ŋatau nê sakiŋwaga sêwiŋ amac ma akêŋ latuc Salomo êŋgôŋ aê taucŋoc doŋki ŋac akôc eŋ asêp andêŋ bumata Gihon ana. 34 Ma dabuŋwaga Sadok agêc propete Natan sêniŋ oso eŋ aŋga tonaŋ êtu Israelnêŋ kiŋ. Go anac dauc êtaŋ ma amôêc gebe ‘Kiŋ Salomo êmoa teŋgeŋ. 35 Go amac api andaŋguc eŋ ma eŋ mêŋêŋgôŋ ŋoc lêpôŋ ŋaô gebe eŋ oc êtu kiŋ êjô aê su. Gebe aê kakêŋ eŋ kêtu lau Israel to Juda nêŋ gôliŋwaga.” 36 Ma Jehoiada latu Benaia gêjô kiŋ awa gebe” Biŋŋanô, Apômtau, ŋoc ŋatau kiŋ nê Anôtô kêsôm amboac tonaŋ. 37 Apômtau êmoa êwiŋ Salomo êtôm gêmoa gêwiŋ ŋoc ŋatau kiŋ tau ma êŋgôm ênê gôliŋ êtu kapôêŋ alêlêc ŋoc ŋatau kiŋ Dawid nê su.”
38 Amboac tonaŋ dabuŋwaga Sadok agêc propete Natan ma Jehoiada latu Benaia ma lau Keret to Pelet sêsêp sêja ma sêkêŋ Salomo gêŋgôŋ kiŋ Dawid nê doŋki ma sêkôc eŋ dêdêŋ bumata Gihon sêja. 39 Aŋga tonaŋ dabuŋwaga Sadok kakôc ŋoplakôp katêkwiŋa aŋga becobo ma geŋ oso Salomo. Go sêjac dauc kêtaŋ ma lau samob sêsôm gebe “Kiŋ Salomo êmoa teŋgeŋ.” 40 Ma lau samob, taŋ têdaguc eŋ naŋ, sêju gasuc to sêjac oŋ ma têtu samuc toŋabêlêc kapôêŋ, e nom gêôc kêkôc kêtu êsêacnêŋ ŋaônduŋa.
41 Adonia to nê ŋacleŋ samob, taŋ sêmoa sêwiŋ eŋ naŋ, sêŋô biŋ tau gêdêŋ taŋ seŋ moasiŋ tau gêbacnê. Ma gêdêŋ taŋ Joab gêŋô dauc kêtaŋ naŋ, eŋ kêtu kênac gebe “Ŋaonda aŋga malac nec ŋam amboac ondoc.” 42 Gêdêŋ taŋ eŋ kêsôm biŋ gêmoa naŋ, dabuŋwaga Abiatar latu Jonatan gêmêŋ ma Adonia kêsôm gebe “Ôsô ômôêŋ gebe aôm ŋac mansaŋ tec kôkôc ŋawae ŋajam gômôêŋ.” 43 Jonatan gêjô Adonia awa gebe “Aec, gebe ŋoc ŋatau kiŋ Dawid kêkêŋ Salomo kêtu kiŋ. 44 Ma kiŋ tau kêsakiŋ dabuŋwaga Sadok agêc propete Natan ma Jehoiada latu Benaia sêwiŋ lau Keret to Pelet ma êsêac sêkêŋ eŋ gêŋgôŋ kiŋnê doŋki ŋaô 45 ma dabuŋwaga Sadok agêc propete Natan seŋ oso eŋ kêtu kiŋ aŋga bumata Gihon ma êsêac sêmu sêpi aŋga tonaŋ tolasêgeŋ e malac samucgeŋ ŋadindiŋ kêsa. Ŋakicsêa taŋ amac aŋô naŋ, ŋam tau tonaŋ. 46 Salomo jagêŋgôŋ lêpôŋ kiŋŋa. 47 Ma kiŋ nê sakiŋwaga sêja sêsôm biŋ êmoa ŋajamŋa gedeŋ aêacnêŋ ŋatau kiŋ Dawid ma sêsôm gebe ‘Nem Anôtô êwaka Salomo nê ŋaê sa êlêlêc aômnêm ma êŋgôm ênê gôliŋ êtu kapôêŋ êlêlêc aômnêm su.’ Ma kiŋ tau gêŋgôŋ nê mê ma gewec. 48 Ma kêsôm amboac tonec gebe ‘Aê aoc êôc Apômtau, lau Israel nêŋ Anôtô, taŋ galoc kêkêŋ aê galic ŋa tauc matocanô gebe ŋoc wakuc nêŋ teŋ gebe êŋgôŋ ŋoc lêpôŋ naŋ.’ ”
49 Go Adonia nê ŋacleŋ samob têtakê ma dêdi e sêc êliŋ-êliŋ sêja. 50 Ma Adonia kêtêc Salomo. Tec eŋ gêdi jakêkam jabo altarŋa tôŋ. 51 Ŋawae gêdêŋ Salomo gebe “Ôlic acgom, Adonia katêc kiŋ Salomo ma eŋ jakêkam jabo altarŋa tôŋ ma kêsôm gebe ‘Kiŋ Salomo êtôc lêma sa êndêŋ aê gebe ênac aê ŋa siŋ atom.’ ” 52 Tec Salomo kêsôm gebe “Eŋ embe êwaka tau sa gebe eŋ ŋac ŋaŋêŋ, go teŋ êmoasac eŋ môkêlauŋ teŋ atom. Mago embe têtap ênê sec sa, go eŋ êmac êndu.” 53 Amboac tonaŋ kiŋ Salomo kêsakiŋ lau ma sêkôc eŋ su aŋga altar. Ma êsêac sêmêŋ, go eŋ gêu tau gêdêŋ kiŋ Salomo. Ma Salomo kêsôm gedeŋ eŋ gebe “Ôêc ôndêŋ nêm andu ôna.”