6
Iesusɨn nguibamɨn itir darasi an aghuagha akɨrim a gasara
(Matyu 13:53-58 ko Luk 4:16-30)
Egha Iesus kagh tegha uan nguibamɨn ghuavanadima an suren gumaziba a ko zui. Jo 7:15Ezɨ, Sabatɨn dughiam otozɨma a God ko mɨgeir dɨpenimɨn aven ghua, gumazamizibar sure gami. Gumazamizir avɨriba an akaba bareghava dɨgavir kuram gami.
Me dɨgavir kuram gamigha azara, “Gumazir kam managh akar kaba ini? A managh nɨghnɨzir aghuiba ini? A uaghan managh mirakelbagh amir gavgavim ini? Jo 6:42E fo, kar pura dɨpenibar ingarir gumazim. A Marian otarim, a Jems ko Josep, Judas, Saimon, a men avebamra. An buaramiziba e ko iti.” Kamaghɨn amizɨma me dɨbovir akabar a mɨgɨava navibar aven an atari.
Mt 13:57, Lu 4:24, Jo 4:44Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Godɨn akam inigha izir gumazim, a nguibar igharazibar zuima, me an ziam fe. Ezɨ an nguibamɨn an adarasi, me an ziam fer puvatɨ.” Kamaghɨn amizɨma a nguibar kamɨn mirakelɨn avɨribagh amizir puvatɨ. A pura dafarim arɨmariar gumazir vabara me garɨghizɨma, men arɨmariaba gɨfa. Ais 59:16, Mt 9:35, Lu 13:22Egha me nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨzɨma, kamaghɨn a dɨgavir kuram gami.
Iesus uan gavgavim suren gumazibar akazɨ, ezɨ me deragha a gɨfozir pu
(Sapta 6:7-8:21)
Iesus uan 12 plan aposelba ingangarim me ganighava me amada
(Matyu 10:5-15 ko Luk 9:1-6)
Egha Iesus nguibabagh aruava gumazamizibar sure gami. Lu10:1Iesus men sure gamuava, egha 12 plan aposelbar diazɨma, me a bagha izezɨma, a me akuvagha, me mɨgɨava me amada. Gumazir pumuning uaning inigha zui, ezɨ gumazir pumuning uaning inigha zui. A kamaghɨn amuava uaghan duar kuraba batozir gavgavim me ganigha me amada.
8-9 A mɨgɨrɨgɨar kam me gamuava me amada, “Ia mangɨ, bizir taba uari bagh da inian markɨ. Ia bretɨn tam ko mɨtaritam inian markɨ. Ia dagɨatam suighan markɨ. Ia uan dagarir asuaba aghuva, ua siotɨn tam inian markɨ. Ia uan aghorir asadivibara suiragh mangɨ. 10 Ia kamaghɨn damigh, mangɨva nguibatamɨn mangɨghtɨ me dɨpenitam ia danightɨ, ia dɨpenir kamra ikɨ, mangɨ dughiar ia nguibar kam ataghraghamim. 11  Ap 13:51Ia kamaghɨn damu mangɨ nguibatamɨn mangɨghtɨma, me ian aghuagh ia inigh uan dɨpenibar mangɨghan koghɨva, me uaghan ia mɨgeir akaba baraghan koghtɨma, ia kamaghɨn damu. Ia nguibar kam ategh mangɨsɨ uan dagarir mɨneziba apɨsigh, egh nguibar kam ategh mangɨ. Ia kamaghɨn damightɨ, me ganigh fogham, me arazir aghuim ia gamizir puvatɨ.”* (6:11) Judabar arazim kara, nɨ me baraghan koghtɨma, me nɨn sagh, uan dagarir asuaba mɨneziba apɨzighɨva nɨ ategh igharagh mangam. Ezɨ en arazim kamakɨn, kɨ nɨ mɨkɨmtɨ nɨ na baraghan koghtɨ, kɨ apem apɨrigh uan tuavim gighuvagh, egh suam, kɨ nɨn sagham.
12 A kamaghɨn me mɨkemeghava me amadazɨma me nguibabar ghua Godɨn akam akura ghaze, Ia uan navibagh iragh. 13  Je 5:14Me kamaghɨn me mɨgɨava, egha uaghan gumazir avɨribar duar kuraba batogha arɨmariar gumazir avɨriba boremɨn men dapaniba ingiava me gamima, me ua dera.
Herot Jon, Gumaziba Ruer Gumazimɨn, fɨrim atu
(Matyu 14:1-12 ko Luk 3:19-20 ko 9:7-9)
14 Ezɨ Iesus bizir avɨribagh amizɨma an ziam otogha ekevezɨma, gumazir avɨriba a gɨfo. Ezɨ danganir kamɨn atrivim, Herot, a baraki. Me marazi kamagh mɨgei, “Jon Gumaziba Ruer Gumazim aremegha ua dɨkafi. Kamaghɨn a mirakelbar amuamin gavgavim iti.”
15 Ezɨ me marazi kamagh mɨgei, “A Elaija.”
Ezɨ marazi kamagh mɨgei, “Kar Godɨn akam inigha izir gumazir mam, a mati fomɨra ikezir Godɨn akam inigha izir gumazibar mɨn ami.”
16 Me akar kabav geima, Herot da baregha a fo, a fomɨra Jonɨn fɨrim atu. Kamaghɨn amizɨma a kamaghɨn mɨgei, “Kɨ fomɨra mɨkemezɨma, me gumazir mam Jon, Gumazibar Ruer Gumazimɨn fɨrim atuzɨma, a ua dɨkafi.”
17-20 Herot kamaghɨn amigha a fo, a fomɨra uan dozim Filip da an amuim Herodias a ini. Ezɨ Jon zurara kamaghɨn a mɨgei, “Herot, na arazir kuram gamuava uan dozim da an amuim ini.” Jon kamagh mɨgeima, Herodias a bagha guizbangɨra navim isia, egha a Jon mɨsueghtɨ an aremeghasa a bagha puvɨra Herotɨn mɨgei. Ezɨ Herot Herodias ifongezir moghɨn damuan aghuaghava, a uan gumazir mabav kemezɨma me Jonɨn suiragha a inigha kalabus gatɨ. Herot fo, Jon Godɨn damazimɨn zuegha derazir gumazimra. Kamaghɨn amizɨma Herot an atiatiava, a inigha deragha an gari. Herot uaghan Jon mɨgeir akaba baragha nɨghnɨzir avɨribagh amuava, ana akaba baraghasa ifonge.
21 Ezɨ Herodias datɨrɨghɨn Jon mɨsueghtɨ an aremeghasa tuavim bato. Herot an amebam a batezir dughiam otozɨ, a dughiar kam gɨnɨghnɨgha isar ekiam gami. Herodias Jonɨn mɨsoghamin dughiam datɨrɨghɨn oto. Herot isar kam gamuava, uan ingangarir ekiabar gari gumazir ekiaba, ko uan mɨdorozir gumazibar gari gumazir ekiaba, ko Galilin itir gumazir ekiaba, a men diazɨma me a ko damasa ize. 22 Me izegha isam apima Herodiasɨn guivim izava me apir danganimɨn ghugha men guamɨn ighiam gami. A ighiam gamima, Herot ko izegha apir gumaziba ighiamɨn ganigha guizbangɨra an ighiam gifongegha a bagha bar akonge.
Me bar akuegha, egha Herot kamaghɨn guivir igiam mɨgei, “Nɨ bizir manam gifongegh nan azaragh. Eghtɨ kɨ bizir kam nɨ danigam.” 23  Est 5:3, 5:6, 7:2A kamaghɨn a mɨkemegha, akar dɨkɨrɨzir gavgavim kamaghɨn a mɨgei, “Kɨ guizbangɨra nɨ mɨgei, nɨ bizitam gifongegh, na mɨkɨm. Nɨ kɨ garir bizibagh ifongeghɨva, na mɨkɨm. Kɨ tongɨra da bighɨva, taba nɨ danigham.”
24 Guivir igiar kam akar kam baregha, azenan izegha ghua kamaghɨn uan amebam mɨgei, “Amebam, kɨ bizir tizim bagh azaragham?”
Ezɨ an amebam kamaghɨn a mɨgei, “Jon, Gumaziba Ruer Gumazimɨn, dapanim.” 25 Ezɨ guivir kam akar kam baregha, zuamɨra uamategha aven ghugha kamaghɨn Herot mɨgei, “Nɨ datɨrɨghɨra Jon, Gumaziba Ruer Gumazimɨn, dapanim itaritam datɨgh na danɨngigh.”
26  Mt 14:9Ezɨ Herot a bareghava navim bar oseme. A faragha akar dɨkɨrɨzir gavgavim mɨgeima a ko apir gumaziba a baraki. Kamaghɨn amizɨma, an an azangsɨzim pueghan kogham. 27 Egha Herot a baraghavɨra, akar gavgavim uan mɨdorozir gumazim mɨkemegha anemadazɨma a ghuava kalabusɨn aven iraghugha Jonɨn fɨrim atu. 28 A Jonɨn fɨrim atugha an dapanim inigha itarir mam gatɨgha a inigha izava guivir kam ganɨngizɨma anenigha ghua uan amebam ganɨngi. 29 Ezɨ Jonɨn suren gumaziba an ovevem baregha izava an kuam inigha ghuava a mozim gatɨ.
Iesus dagheba 5,000ɨn gumazibagh anɨdi
(Matyu 14:13-21 ko Luk 9:10-17 ko Jon 6:1-13)
30  Lu 10:9-10, 10:17Ezɨ Iesusɨn aposelba ua izegha an boroghɨn uari akufa. Egha me aruava amizir biziba ko akar gumazibar sure gamizibar gun Iesus mɨgei. 31  Mk 3:20Dughiar kam gumazamizir avɨriba me bagha iza zuima, me damamin dughiaba puvatɨ. Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Ia uarira na ko mangɨva gumaziba puvatɨzir danganimɨn mangɨva avughsam.”
32 A kamaghɨn me mɨgɨava egha me uarira bot inigha gumaziba itir puvatɨzir danganir mamɨn zui. 33 Me zuima, gumazamizir avɨriba men ganigha me gɨfo. Ezɨ nguibabar itir gumazamiziba bar men faraghavɨra ivegha ghuava me zuir danganimɨn otifi. 34  Nam 27:17, 1 Kin 22:17, 2 Sto 18:16, Ese 34:5, Mt 9:36Ezɨ me ghuava dadarimɨn ghuegha Iesus gumazamizir avɨribar garima, me guizbangɨra bar avɨraseme. A men garima, me sipsipbar mɨn ami, me ghuaviba puvatɨ, me pura asaghasazibar mɨn arui. A kamaghɨn bar men apangkufi. Egha a bizir avɨriba men sure gami. (6:34) Nɨ sipsipɨn mɨngarim gɨfoghsɨ, akɨrangɨn itir Akar Mɨngaribar gan.
35  Mt 14:15, Mk 8:1-9, Lu 9:12A mɨgɨavɨra itima, amɨnim pɨrizɨma an suren gumaziba a bagha izava kamaghɨn a mɨgei, “Kar gumaziba itir puvatɨzir danganim, ezɨ amɨnim pɨri. 36 Nɨ gumazamiziba amadaghtɨ, me mangɨ danganir kamɨn itir nguibaba ko roghɨra itir nguibar dozibar mangɨva me damɨsɨ uari bagh daghebagh ives.”
37  Nam 11:13, 11:22, 2 Kin 4:43, Mt 14:16, Lu 9:13, Jo 6:7Ezɨ a me ikaragha kamaghɨn mɨgei, “Ia uari daghetaba me danɨng.”
Ezɨ me kamaghɨn a mɨgei, “Dagɨar e me bagh bretbagh ivezamim, a 200 Kinan tu. E da inigh, mangɨ, me bagh bretbagh ivezegh me danɨngasa, nɨ ifonge?” (6:37) Grighɨn akam kamaghɨn mɨgɨa ghaze, gumazim bretba kamaghɨn ivesɨva, an 8 plan iakinibar ingarigham.
38 Ezɨ Iesus men azara, “Ia manmaghɨra bretba iti? Ia mangɨ ganigh.” A mɨkemezɨ, me ghua ganigha kamaghɨn a mɨgei, “E bretɨn 5 pla koma osirir pumuning kati.”
39 Ezɨ Iesus me mɨkemezɨ me gumazamizibav geima, me uari uari tuiragha grazim gapia. 40 Ezɨ me uari tuiragha apia, marazi 50, marazi 100ɨn ghu. 41  Mk 7:34Me apiaghav itima, ezɨ Iesus bretɨn 5 pla inigha, osirir pumuning inigha, pɨn overiamɨn garava God mɨnabagha bretba abɨagharɨki. Egha uan suren gumazibav geima, me da isa, gumazamizibagh anɨdi. A uaghan osirimning sara bɨagharɨghizɨma, me da isa, me ganɨdi. 42 Ezɨ gumazamizir kaba bar amegha, naviba bar izɨfa. 43 Men naviba bar izɨvazɨma Iesusɨn suren gumaziba, dagher nar me ataghiziba, me da inigha akɨrar 12 pla gaghuizɨma, da bar izɨfa. 44 Dagheba amezir gumazibara, men avɨrim 5,000ɨn tu.
Iesus dɨpam gisɨn tugha zui
(Matyu 14:22-36 ko Jon 6:16-21)
45 Gumazamiziba dagheba amezɨma, ezɨ Iesus kamaghɨn uan suren gumazibar ariragha ghaze, Ia botɨn bɨnighɨva faragh Betsaidan vongɨn nguibamɨn mangɨ. Kɨ uabɨra ikɨva gumazamiziba amadaghtɨma me ua uan nguibabar mangam. 46  Mk 1:35, Lu 5:16, 6:12, 9:28A me amadazɨ, me ghuezɨma, ezɨ a God ko mɨkɨmasa mɨghsɨamɨn ghuavanabo.
47 Dughiar kam amɨnim pɨrima, men bot dɨpamɨn tongɨn itima, Iesus uabɨra dadarimɨn iti. 48 A ikiava uan suren gumazibar garima, amɨnir gavgavim izava men bot gɨvai. Me pul gamua ingangarir dafam gamuava amɨnim ko uari adosi. Egha amɨnim tiasava amima, Iesus dɨpam gisɨn tugha me bagha zui. A mangɨ me gitagh mangasa. 49-50 Ezɨ me an garima, a dɨpam gisɨn tugha zuima, me kamaghɨn nɨghnɨsi, “Kar ti asetam.”
Me nɨghnɨzir kam gamuava, bar an ganigha puv atiatiava arai. Me araima, a zuamɨra kamaghɨn me mɨgei, “Ia gavgafigh, kar kɨrara. Ia atiatingan markɨ!” 51-52 A kamaghɨn me mɨgɨava, me gatɨn botɨn aven ghuzɨma, amɨnim pura dutugha ghu. Ezɨ me bizir kam, Iesus 5,000ɨn gumaziba bretba me ganɨngizɨ, me damezɨ, me ganigha, kamaghɨn me tong bar fozir puvatɨ. Men nɨghnɨziba otefe. Egha bizir kabagh nɨghnɨghava guizbangɨra dɨgavir kuram gami.§ (6:52) Dughiar kamɨn Iesus bret gumazamizibagh anɨgava, uan gavgavim men akakasi, me kamaghɨn ganigh suam, a bizir bar avɨrir igharagha garibar amuamin gavgavim iti. Ezɨma an suren gumaziba bizir kabar garava a dagh fozir puvatɨ. Kamaghɨn me Iesusɨn garima a dɨpam gisɨn aruava amɨnim gamizɨma an amɨrazɨma me ganighava dɨgavir kuram gami.
53 Egha Iesus uan suren gumaziba ko dɨpamɨn vongɨn ghugha, ghua Genesaretɨn nguibamɨn otivigha, bot ike. 54 Me bot ikegha dadarimɨn anadima, gumazamiziba Iesusɨn garavɨra a gɨfo. 55 Me a gɨfogha, egha gumazamiziba Iesus itir danganim baregha, ivegha danganir kam garuava uan arɨmariar gumaziba inigha me akuriabagh arigha me inigha Iesus bagha izi. 56  Mt 9:20, 14:36, Ap 19:12Iesus nguibar ekiaba ko nguibar doziba ko ruarir nguibaba dar zui. A zuir nguibar kaba me arazir kamram ami, me arɨmariar gumaziba inigha izava nguibamɨn tongɨn da arɨgha, egha me a gakaghora ghaze, a men asughtɨma, arɨmariaba itiba an korotiar avɨzibar suigham. Ezɨ gumazamizir an korotiamɨn suiziba, men arɨmariaba gefi.

6:2: Jo 7:15

6:3: Jo 6:42

6:4: Mt 13:57, Lu 4:24, Jo 4:44

6:6: Ais 59:16, Mt 9:35, Lu 13:22

6:7: Lu10:1

6:11: Ap 13:51

*6:11: (6:11) Judabar arazim kara, nɨ me baraghan koghtɨma, me nɨn sagh, uan dagarir asuaba mɨneziba apɨzighɨva nɨ ategh igharagh mangam. Ezɨ en arazim kamakɨn, kɨ nɨ mɨkɨmtɨ nɨ na baraghan koghtɨ, kɨ apem apɨrigh uan tuavim gighuvagh, egh suam, kɨ nɨn sagham.

6:13: Je 5:14

6:23: Est 5:3, 5:6, 7:2

6:26: Mt 14:9

6:30: Lu 10:9-10, 10:17

6:31: Mk 3:20

6:34: Nam 27:17, 1 Kin 22:17, 2 Sto 18:16, Ese 34:5, Mt 9:36

6:34: (6:34) Nɨ sipsipɨn mɨngarim gɨfoghsɨ, akɨrangɨn itir Akar Mɨngaribar gan.

6:35: Mt 14:15, Mk 8:1-9, Lu 9:12

6:37: Nam 11:13, 11:22, 2 Kin 4:43, Mt 14:16, Lu 9:13, Jo 6:7

6:37: (6:37) Grighɨn akam kamaghɨn mɨgɨa ghaze, gumazim bretba kamaghɨn ivesɨva, an 8 plan iakinibar ingarigham.

6:41: Mk 7:34

6:46: Mk 1:35, Lu 5:16, 6:12, 9:28

§6:51-52: (6:52) Dughiar kamɨn Iesus bret gumazamizibagh anɨgava, uan gavgavim men akakasi, me kamaghɨn ganigh suam, a bizir bar avɨrir igharagha garibar amuamin gavgavim iti. Ezɨma an suren gumaziba bizir kabar garava a dagh fozir puvatɨ. Kamaghɨn me Iesusɨn garima a dɨpam gisɨn aruava amɨnim gamizɨma an amɨrazɨma me ganighava dɨgavir kuram gami.

6:56: Mt 9:20, 14:36, Ap 19:12