JEMISI
JEMISIni Pepá Topa Sirimu Bokumu
Jemisini I Pepá Topa Sirimumunga Ungu-Pulu Mare
I pepá torumu ye Jemisi kanumu ‘Yesusi lombili andorumu Jemisi mólo.’ konopu lemele. Kanu yemo u toko kondoringi kolorumu (Lipa Mundorumu Yema 12:2 kanani). ‘Yesusi genu Jemisi ni i pepámo torumunje.’ ningu pilielemele. ‘Yu molorumu mele piliambo.’ ninguli Mateyu 13:55, Jono 7:2-5 kanoko, U-Korini 15:7, Gallesia 2:9, 1:19, Lipa Mundorumu Yema 21:18, 12:17, 15:13, Jutu 1:1 kanani. ‘Kalia-ingi sikiti tu (62) yu toko kondoringi.’ ningu pilielemele. Pilipa kondoli yombo mare awisilini Lipa Mundorumu Yema 8:1 kinia 11:19 kinia kanoko, Jemisi 1:1 kanokole, ‘Ye Sitipen toko kondoringi kinia Karasinga yombo moloringi Juda yombo awisili bulu-balu ningu kowa pungu kolea lupa- lupa awisilinga anju anju pungu moloringi kanu yomboma i pepámo topa sirimunje.’ ningu pilielemele.
Pepá torumumunga ungu-pulu mare: Se: Jemisi ni i pepá torumu akumu ‘Pulu Yemonga yomboma molko kondangi.’ nimba mane simbando pepá topa ungu peanga awisili nirimu. ‘Pepána tokoro ungumu yomboma paa piliangi. Ulu peangama mindi konopu siku seko molangi.’ nimba ungu mare awisili iku topa nirimu (1:23-25, 3:3-12, 4:14, 5:7). ‘Umbunama wendo ombá, mindili nonge kinia tondolo munduku molko munduku naa keleangi.’ nirimula (1:2-12, akumunga 1:12 paa kanou, 5:7-11,13-18). Ungu se: ‘Yombo se ‘Yesusi Karasi sika.’ nimba kuru mondolemo yombomo we naa molopili.’ nimba Jemisi ni tondolo mundupa nirimu. ‘Kanu yombomone yombo mare lipa tapondopa ulu peangama sepili. Aku sipa sembá kinia yombomane kanokole ‘Yu sika Karasi kuru mondolemo lémo.’ ningu pilingí.’ nirimu. Bokumunga pealemekondo “8. bilip”, “45. stretpela man” kananila. Ungu se: Yombo kamakomando liepi-liepi topa nirimu ungu mare 1:10-11, 2:1-7, 5:1-6 kinia molemo. Ungu se: Yesusini mane sirimu ungu mare kinia, Jemisi ni i pepána torumu ungu mare kinia, selu-sipa mele molemo i-siku mele kanani: Jemisi 2:5 mele Mateyu 5:3 molopa, Jemisi 3:10-12 mele Mateyu 7:15-20 molopa, Jemisi 3:18 mele Mateyu 5:9 molopa, Jemisi 5:2-3 mele Mateyu 6:19-20 molopa, Jemisi 5:12 mele Mateyu 5:33-37 molemo.
Ya ungu-pulumu pora nikimu.
1
1:1-18
Olio Topa Mania Mundumba Sembá Umbunama Olio Molomolona Wendo Ombá Kinia Tondolo Mundupu Molomolo Kinia Pulu Yemo Kinia Molopo Kondomolo Ungu Se
1:1
Jemisini Pepámo Tombando Pulu Polopa Torumu Ungumu
Na Jemisi, Pulu Yemo kinia Ye-Awili Yesusi Karasitolonga kongono sendeli kendemande ye se,
nane i pepámo topo,
⸤Isirele yombo⸥ talape rureponga yombo bulu-balu ningu kowa pungu ⸤kolea Judia disiriki ultukundu⸥ kolea lupa- lupamanga molemele yomboma topo sikiru.
Ono manda molemeleye?
1:2-4
Umbuna Wendo Olemomane Olio Enge Silimú Ungu Se
2-3 Nanga ango-keme, ‘ ‘Ono ‘Sika.’ ningu kuru mondolemele ulumu manda pembane mania pumbane.’ nimba manda manjilimú umbunamane ononga konopuma sepa tondolo mundundulimú.’ ningu pilielemele kene ono topa mania mundumba sembá umbuna lupa lupama ono molemelena wendo ombá kinia ‘Papu wendo okomo.’ ningu konopu siengi. Ono molko kondoko, kamu umbu-konopu pepili Pulu Yemonga yombo yuma molko, Pulu Yemone kanopa peanga pilielemo ulu peanga se ononga konopumanga mólo naa topili molangi kene alieli tondolo munduku umbunama meangi; konopu tondolo mundundoli uluma ono-kinia tondolo mundupa pepili.
1:5-8
Yombo Senga Pilipa Kondolimu Manda Naa Pemu Liemu Yu Pulu Yemo Mawa Sepili Ungu Se
Yombo se pilipa kondoli naa pemu liemu Pulu Yemo kinia ungu nimba mawa sepale “Pilipa kondoli se si.” nimbá kinia mélema mawa selemele kinia iri naa topa méle awisili pilipa lipa popenge sepa silimú Pulu Yemone sika simba. Aku-sipa na-kolo kanu yombomo ‘Mawa sembó mele sika simba.’ nimba kuru mondopale mawa sepili. Konopu talo sepa kimbu silimú yombomo, poporomene unju mumu memba andolemo mele, yunga konopumu aku selemo kene ‘Simbane naa simbane. Lipa tapondombane naa tapondombane.’ nimba konopu talo sepa naa kimbu sipale ⸤mélema mawa sepili⸥. 7-8 Yombo se aku sipa konopu talo sepa pelemo yombomo yu konopu talo sepa pelemomonga yunga konopumu bulu-balu nimba, méle selu mindi konopumu pilipa ungu se sembá aulka se naa lemó kene ‘Ye-Awilimuni na mélse simba.’ nimba naa piliepili.
1:9-11
Ye Koropama Kinia Ye Kamakoma Kinia Ononga Ungu Se
Ono ⸤Karasinga yombomanga⸥ genu se koropa pupili molopa imbi naa molemo yombomo ⸤Pulu Yemone⸥ yu-kinia ungu peanga se sepa, ‘Imbi ola molopili.’ nimbá kene konopu sipili. 10 Aku-sipa na-kolo pellawa sindi se enge naa nimba nondopa tanda lemó mele yomboma aku siku kamu naa molko nondoko kololemele kene pilipale ⸤Karasinga⸥ yombo kamakomo ⸤Pulu Yemone⸥ ‘Yu imbi naa molopa we-yombo mele molopili.’ nimbá kinia konopu sipili. 11 Ena paa kondolemo kinia era mélema topa kondolemo kinia pellawa sindi peanga tolemoma kolopa ole lepa mania pulimú. Aku sipala yombo se méle awisili taltolemo yombomo kou limba kongonomo sepa molopale kolomba.
1:12-18
Pulu Yemone Olio-Kinia Ulu Peangama Mindi Sepa, ‘Ulu Kirima Sangi.’ Nimba Kondi Naa Tolemo Ungu Se
12 Yombo se umbuna lupa lupama wendo olemo kinia aku umbunama memba tondolo mundupa molemo yombo akumu umbuna wendo olemomane yu topa mania naa mundulimúmunga Pulu Yemone alieli konopu peanga pepili molopa kondopa mindi puli ulu-pulumu silimú, akumu yunga méle kalólimu limú kene umbuna lupa lupama wendo ombá kinia ‘Aku umbunama papu na-kinia wendo okomo.’ nimba konopu sipili. Kanu méle kalólimu koronga-u Pulu Yemone “Yu paa konopu mondonge yomboma aku sipu méle kalombo.” nimba, nimba panjerimu méle kalólimu.
13 Ulu sene yombo se ‘Ulu-pulu-kiri se sei.’ nimba ulu se manda manjimba kinia kanu yombomone ‘Pulu Yemone na ‘sepo kinjambo.’ nimba kondi tokomo.’ ni naa nipili. Ulu-pulu- kirimuni Pulu Yemondo ‘Ulu-pulu-kiri se sei.’ manda naa nimbá. Nimbá mele Pulu Yemone pilimba aulka se paa naa pelemo. Pulu Yemone yombo sendo ‘Ulu-pulu-kiri se sei.’ paa manda naa nimbála kene ⸤aku siku naa niengi⸥. 14 Yomboma ononga konopumane aku ulu-pulu-kirima ‘sangi.’ nimba kondi tolemo kinia ononga konopu kiri akumane ‘Ulu-pulu-kirima sangi.’ nimba kondi topa ono kundulimú. 15 Kanu-kinia ambo se bolango mondopale melemó mele konopumuni yakala kolopale ulu-pulu-kiri se melemó. Kanu-kinia ulu-pulu-kirimu akopa pora sipale kololi ulu-pulumu melemó.
1:16-18
Ungu Nimba Ulu Selemoma Paa Topele-Mapele Naa Tolemo Yemonga Ungu Se
16 Nanga paa konopu mondolio ango-keme, ononga konopumane ‘Sika nikiru.’ ningu kolo toko ononga konopuma liku amu naa tondaa. 17 Méle peangama kinia ulu peangama kinia, aku sipa ulu paa peangama pali yando we naa limulú. Kanu mélema mulu-koleana wendo olemo. Muluna pa sendeli gilimuma sepa panjerimu Lapamone kanu méle paa peangama silimú. Muluna gilimú pa sendelima omba pulimú kinia kolea tangopa simbulu topa, unju kinia mélemanga minima gilimú mele topele-mapele toko pulimili mele kanu Pulu Yemo aku sipa topele-mapele naa topa, olio simbulu tondomba mele se yu-kinia paa naa pepa, konopu selumu mindi pepili molemo. 18 ⸤Kanu topele-mapele naa tolemo yemone⸥ ‘Olio yunga bolangoma molangi meambo.’ nimbale ‘Yunga semanemo, olio lipa tapondopa yomboma konde molonge tondolomo pelemo semane paa sikamone olio mendepili.’ nirimu. Yuni olio ‘mélema serindumanga pali kumbi leko molangi.’ nimba olio aku sipa merimu.
1:19—5:6
Pulu Yemo Paa Sika Kuru Mondopole Ulu Peangama Sepo Molomolomonga Ungu Mare
1:19-27
“Pulu Yemonga Ungumu Komumuni Mindi We Naa Piliangi. Pilkuli Pilku Liku Sengena Panjiku Sangi.” Nirimu Ungu Se
19-20 Paa nanga ango-keme, yombo sene ungu se nimbá kinia ‘Mimi sipu piliamili.’ ningu komu sendeko molko, ungu se nondoko pundu toko naa ningu, sumbi siku mumindili naa kolangi. Kanu ungumu yombomane pali paa mimi siku pilku konopumanga panjangi. Pulu Yemone ‘yomboma sumbi siku molonge kinia papu.’ konopu lepa kanolemo mele yombomanga mumindili kololi ulu akumuni ‘Aku siku molangi.’ nimba naa lipa tapondolemo kene nondoko mumindili naa kolangi. 21 Akumunga, ⸤‘Ga pupili.’ ningu era selemele mele⸥ ulu kalaro mololima kinia ulu kirima kinia selemelema pali ‘Na-kinia naa molopili.’ ningu munduku kelko, ⸤Pulu Yemone⸥ ungu u ononga konopumanga panjinderimu, aku ungumuni ono mini pali lipa tapondopa mindili nolemolá aulkana manda wendo lipa Pulu Yemo kinia pea molko kondonge aulkana manda lipa mondomba akumu taka leko pilku liku molangi.
22 ⸤Pulu Yemonga⸥ ungumuni nilimú mele we komumane mindi naa piliangi. Pilkuli pilku liku sengena panjiku sangi. We komumane mindi pilkuli nilimú mele naa selemele liemu ono onono kolo toko ‘Peanga sepo molemolo.’ konopu lemele. 23-24 ⸤‘Aku sangi.’ nikirumunga ungu-pulu se i-sipa mele:⸥ Yombo sene ungumu we komumuni mindi pilipale, nilimú mele pilipa lipa naa semu liemu yu yombo sene ungu se selemo mele yu aku sipa manda manjipa selemo. Yombo se yunga kumbi-keremo kariyápana kanopale, pe yunga minimu kanopa pora sipale ⸤yu sumbi sipa molomba mele ungu se naa sepa⸥ anju pumba yu molemo mele popenge sepa komu sindipa naa pilielemo, aku sipa mele yombo nikirumuni aku selemo. 25 Aku-sipa na-kolo yombo sene, ulu-pulu-kirimane olio ambolopa ka-kongono silimú aulkana ‘Mindili naa nongo we molangi.’ nimba wendo lindilimú ungu-mane peangamo kariyápa mele mimi sipa kanopa siye naa kolopa molopa, nilimú mele komu naa sindipa pilipa lipa sepa molomu liemu kanu yombomone ulu selemomane yu sepa kondombamonga yu konopu peanga pepili molopa kondomba.
26 Yombo sene ‘Na Pulu Yemonga ungumu paa pilipu lipu yu popo topo kape nimbu kondopo molio.’ nimba pilipa molemo-na-kolo yunga alimbolomo nokopa naa kondomu liemu yuni yuyu kolo topa konopumuni mindi ‘Sika aku selio.’ nimba pilipa, yunga konopumu lipa amu tondolemo. Yu ‘Pulu Yemonga ungumu pilipu lipu, yu popo topo kape nimbú ungu-manema paa pilipu molio.’ nilimú ulu akumuni yu lipa tapondomba unguri naa selemo. 27 Olione ‘Pulu Yemonga yomboma molopo yu popo topo kape niemili.’ nimulú yombomane olionga Lapa Pulu Yemone ulu kake sepa kalaro naa molemo nimba kanolemo uluma semolo mele i-sipa: Anupili lapali kololemele bolango kolumuluma kinia, ambo wayama kinia, kála seko umbunama wendo opili molemelema ‘aku siku naa molangi.’ ningu nokoko,
‘Mana-yombomane ulu-pulu-kirima selemele mele naa senge. Kanu ulu-pulu-kirimane olio ulu se naa sepa, olio kalaro se naa mondopili.’ ningu molko kondolemele.
⸤Aku selemele yomboma olionga Lapa Pulu Yemone ‘yombo sumbi nilima molemele.’ nimba kanolemo.⸥