VenuwaꞋata Yamumuna LUKE giꞋetoladina amanadi
Bana Luke keke Yesu yana yoꞋo tuwelo kalivana, kadu keke kwanamiYuda au yoꞋo tulidiyao kalivana adi egana lakahina miGilika. Bana yana melala kaꞋi Anidiyoka Siliya ana fafaliya, ada doketa yadi faisewa giꞋabina. Bona Gilika gihalamane-hagihagiyena, ada yana etoladi vaita kaliva nuwanuwahuyana.
Hida Luke yana buki nagona, ada giꞋetoladina be badi miGilika Yesu kahihina hinahalamanena be nuwadi ginavaina. Medema faꞋina yoꞋo tulidiyao kalivai-dina kahihidi tulina tulina giyakahidi, ada Yesu tomiyababi moyaꞋaida faꞋideya gihobuꞋela ma givehawala. Yana vekaliva kahihina matana matana gilukahihiyena, kadu yana hinekalikali keke yoꞋoyoꞋogaga au kadu kaliva vevine saꞋeyana saꞋeyana faꞋidiya giꞋawatalatalainena. KaduꞋe Yaubada ana hawadavadava, AluꞋaluwa Mahalina yana faiwala, veꞋoveꞋoꞋola, koyokoyo kadu wakalivadiyao ma nuwanuwai-dina faꞋidiya givenuwaꞋata.
Tu bana Luke tauna keke Yesu yana gugai ana toꞋita, tu badi toꞋita agaidiya halamana gilele-hagihagiyena be Kaiwabu Yesu ana vetumagana ana nuwanuwa velemoꞋena ide ginahawaveleveleda.
1
1-4 Yo siule Kauveya Tiyofilo. Keke gavana faꞋina tu vaita gidalubodaku be Yesu kahihina matana matana amine o faꞋiniya gadaꞋetoladina be higa ana nuwanuwa kaliva yadi vehawala againe ahe unogalidi-ma nuwanuwai-dina au velemoꞋena ma unahalamanena. Boi badi kaliva Yesu yana gugai giveꞋinubena be ginauwena ana abalauyabu ma taudiyao matadiya hiꞋitana ada yana venuwaꞋata hilumamalena au gaitomai-dina hihawavelevelema. Kaliva tufoidi moyaꞋaidi hivegalena be gavadi gavadi hinafameya hilakayemu, medema kahihidi hiꞋetoladina, badi toꞋitai-dina hihawavelevelema amine. Siule Kauveya, badi hiꞋetoladina tu iya tauku kahihi matatabuna matana matana ana abaveꞋinuba be gina ana abalauyabu yaku waꞋidibumuhiga galele-hagihagiyena, faꞋina vaita gidalubodaku be kadu iya kahihi-nadi o faꞋiniya ganaꞋetoladina.
Yoni yana tubuga faꞋina Gabeliyela Sakalaiya givenuwaꞋatana.
Kahihi-nadi hidede amine. Helodi Yudiya ana fafali givehimeyena ana toveya abaveyao ana tofaisewa saꞋeyana gimiyami ana egana Sakalaiya. Tofaisewai-dina yadi yoꞋo tulina tulina ada bana Sakalaiya Abaiya yana yoꞋo kalivana. Meda vavinena Elisabeti abaveyao ana tofaisewa adi yoꞋo kwamayokuna higa bana Eloni bwanenena. Ada adiꞋiseluga yadi dewa yegayegana Yaubada matane. Kaiwabu yana vehimeya yana hawata moyaꞋaina hiꞋitaꞋitaveꞋavina, keke tamo adi wavita. Tu Elisabeti kakalina faꞋina natudi keke, ada adiꞋiseluga hivesilakai-moꞋa.
8-9 Himiyami tu Sakalaiya yana yoꞋo yadi faisewa manuwa-tafalolo hinagene ana tova gilakayemu. Abaveyao ana tofaisewa yadi dewa amine kaliva saꞋeyana saꞋeyana adi egana kabala againe hiꞋetoladina digo gowa againe hidodo-yo tofaisewa saꞋeyana matana lowolowogina tu kabala givaina. Medema tovai-nadi Sakalaiya ana egana hivaina higa Kaiwabu yana manuwa-tafalolo againe gidaluku be vanedimodimo ana egana inisenisi gidakabuna. 10 Giluku be inisenisi gikabukabuni tu kaliva moyaꞋaidi melaleya hivagaꞋauta amanadi Yaubada hihawahawadavadavana. 11 Au Yaubada yana tovenuwaꞋata Sakalaiya againe auheꞋama gilakayemu, inisenisi ana abaꞋakabu iꞋatagine gimidi. 12 Ada Sakalaiya giꞋita-yo aseꞋasena giꞋakolukoluna kadu gimatautaveꞋine. 13 Tu tovenuwaꞋata gigahena gigayo, “Sakalaiya, keke unamatauta. Ya veꞋoꞋola Yaubada ahe ginogalina. Tu vavine Elisabeti natu kaliva ginavenatunena ada unavewagana Yoni. 14 Bana kwamana aimo ya abavemwamwala be ya abagakahikahi, kadu kaliva moyaꞋaidi yana tubuga faꞋina hinavemwamwala. 15 FaꞋina banaꞋe aimo ginakaiwabu Yaubada matane. Ana hawata ma oine kadu mali gufa laulaugina keke ginayuni. Hinana hinavenatunena ana toveya AluꞋaluwa Mahalina ginaluvaiye-vagahina. 16 Bana natu-nadi miIsileli tufoidi moyaꞋaidi Yaubada yadi Kaiwabu againe aseꞋasedi ginakiviviyena. 17 Bana wai ginanagoni tu Kaiwabu wai ginamulina. Yana wafaiwala kadu yana wanuwanuwa tuwai-moꞋena Elaiya Yaubada bonana giꞋawatalatalainena amine, meda bana ginafifaisewa. Yana laumamala againe kaliva aseꞋasedi natudiyao agaidiya ginakiviviyena be hinaveyao. Kadu todibutoyoga nuwadi ginakiviviyena be yadi dewa koyona hinahegeni-yo hinanuwanuwa-hagihagi. Au hidedemi Kaiwabu yana ela faꞋina kaliva aseꞋasedi ginakidewedewena.” TovenuwaꞋata yana gahe au hidede amine.
18 Tu bana Sakalaiya tovenuwaꞋata gitoliyena gigayo, “GavaiyaꞋamine ganahalamaneni ya gahe velemoꞋena o kaꞋi keke? FaꞋina hima gavekaliva kadu vavineku givekwamayoku.”
19 Au tovenuwaꞋata gigayo, “Iya Gabeliyela. Yaubada matane gamidimidi ma Bana loseyanina giꞋiveniniseku be againiya gaꞋela higa hida valeya hagihagina gadalukahihiyena. 20 Tu unogali! Yaku gahe keke udavetumaganeni faꞋina, ago ginasebodana. Lukahihi unafaniyena unanunauwena tu gaitomai-nadi gagaheyena-ma tova gilubodana againe ginalakayemu-yo agoseboda ginahavaina.” Au hidedemi tovenuwaꞋata gigahe.
21 Tu gava melaleya kaliva Sakalaiya hibodabodana, ada yana miyafaꞋila manuwa-tafalolo hinagene faꞋina aimo nuwadi ginauna. 22 Hibodaboda tu gilakayemu againe gahe keke anafaiweya. Au kaliva buye hiveꞋagahegahe higayo, “KaꞋi hima manuwa-tafalolo againe giꞋenoꞋita faꞋina agona gisebodana.” Gahe keke anafaiweya faꞋina uꞋune gilukahihi.
23 Ada ahe yana faisewa ana aituha giluyabuna, au giyewana yana manuweya. 24 Himiyami tu vavinena Elisabeti givehifuga ada vaikohi faifi agaidiya keke yoꞋoya gidanunaudadana au gimiyami yana manuweya. 25 Gigahe gigayo, “Ho Kaiwabu! Wona velemona Bana Tonuwakabubu! Boi kakaliku faꞋina yaku wawowomumu tu tova hidevama Kaiwabu gifaiwalaveleku-yo natuku ganuhagana, faꞋina yaku wowomumu yoꞋo matadiya givaihegena.” Au hidedemi Elisabeti gigahe. Yem 30:1,7-8 Ail 6:2-3 Md 11:14, 17:11-13, Mal 4:5-6
Yesu yana tubuga faꞋina Gabeliyela Meli givenuwaꞋatana.
26 Tu Elisabeti ahe vaikohi sikisi gihegedi againe, Yaubada yana tovenuwaꞋata ana egana Gabeliyela Galili ana melala saꞋeyana againe giꞋiveninisena, melala ana egana Nasaledi. 27 Ulaulatanina saꞋeyana againe giꞋiveninisena, kwamayoku-nadi kaliva ana egana Yosefa gisetagona. Bana Yosefa Devida bwanenena ada ulaulatanina ana egana Meli. 28 TovenuwaꞋata kwamayoku againe giꞋela gigayo. “Siule Meli, O Yaubada ginuwadoge-moꞋe! Bana Kaiwabu a Toveluga.”
29 Tu bana Meli tovenuwaꞋata yana gahe faꞋina aseꞋasena giꞋakolukoluna lakahina ada nuwana givegafoꞋuyaꞋuya gigayo, “Gavadi-yo hidedemi givesiuleyeku?” 30 Au tovenuwaꞋata gigahena gigayo, “Meli, keke unamatauta, faꞋina Yaubada yana nuwadoga againiya givetalaiyena. 31 Aimo unavehifuga be natu kaliva unavenatunena ada unavewagana Yesu.
32-33 Bana kikaiwabuna ada hinavewagana Tomiyagetane-moꞋane Natuna. Ada Yaubada Kaiwabu ginakivekaiwabuna be bwanenena Devida yana didigaꞋuꞋu ginavelena au Yakobu yana yoꞋo agaidiya ginavehimeya-vagata. E, yana abavehimeya ginaduva-vagata tova inaga inaga keke ana abalauyabu.” Au hidedemi tovenuwaꞋata gigahe.
34 Tu Meli gigayo, “Iya hima vineulatana keke moganeku tu gavaimi-yo ganavehifuga?”
35 Au tovenuwaꞋata gigayo, “AluꞋaluwa Mahalina ginaluvaiye be Tomiyagetane-moꞋane yana faiwaleya o ginayava. Hidema faꞋina kwamana unavenatunena ma Mahalina ana kwamana ada hinavewagana Yaubada Natuna. 36 WaꞋita, o hina Elisabeti givekauveꞋa-moꞋa tu givehifuga. E, bana kwamayoku hihawavekakalena-ma ahe yana vaikohi sikisi gihegedi. 37 Au mema gaitoma moyaꞋaidi vitadi au Yaubada ana tagalowalowa.”
38 Hidedemi gigahe-yo Meli gigayo, “Yamumuna. Iya Kaiwabu ana agetoga. Gavaimi ugaheyena medemi agaikuya gidalakayemu.” Md 1:18 Md 1:21 2Sam 7:16-17, Ais 9:7 Md 1:20
Meli Elisabeti againe giwakawaka.
39-40 Gimiyami tu Meli gikidewadewa be gilowoga, Yudiya ana avalaꞋoya againe gimaduna ana melala saꞋeyana againe gihobudamana be higa Elisabeti ginaꞋitana. Sakalaiya yana manuweya giluku-yo Elisabeti gilusiuleyena. 41-42 Ada Elisabeti Meli yana lusiule ginogalina againe kwamana kamone gikolekole lakahina au AluꞋaluwa Mahalina Elisabeti giluvaiye-moꞋena be gikovaꞋawafatafata gigayo, “OꞋeni ma Yaubada ahe ginuwakabubuye-moꞋe. Ya vemwamwala mali vevine moyaꞋaidi yadi vemwamwala gitubuhegena kadu kwamana unavenatunena-ma Yaubada yana nuwakabubu lakahina ginanuhagana. 43 Gavadi-yo hida nuwakabubu lakahina iya ganuhagani, higa o yaku Kaiwabu hinana uꞋela agaikuya uwakawaka? 44 UꞋita, ya lusiule ago ganogalina againe kwamana kamokuya vemwamwala giꞋayauneni-yo gikolekole lakahina. 45 Gavadi unanuhagana Kaiwabu gigaheyena-ma uvetumaganena faꞋina, ya vemwamwala gavatubuga!”
Meli yana kwelidavadava.
46 Tu Meli givebutu gikwelidavadava gigayo,
AseꞋasekuya Kaiwabu gadavadavana,
47 kadu Yaubada aku Tokibababala againe
aluꞋaluwaku givemwamwala lakahina
48 Iya ana agetoga nonogana
giꞋitanuwakabubuyeku.
Adamoya be aimo hinanunauwena
kaliva adi hewahewa moyaꞋaidi
yaku vemwamwala gavatubuga
medema hinayakayakahina.
49 FaꞋina Bana Tofaiwala-moꞋa
abayaulowoga iya faꞋikuya gifaisewana,
Bana ana egana mahamahalina.
50 Gaveyao Bana hiveꞋamohimohinena
medema agaidiya yana hinekalikali,
adi hewahewa adi hewahewa.
51 Nimana yana faiwala ahe ginaseyemaunena.
Gaveyao nuwahinagediya hiseselakalaka
medema ahe ginaluyauyauledi.
52 Tokikaiwabu ahe ginakihobuyedi
be yadi didigaꞋuꞋu hinahegena,
tu tonuwahobu ginakilakahidi.
53 Nuwakabubu tulina agaidiya
tomafulauga ahe ginaveꞋahiyauwadi,
tu wakalivadiyao makagekagediyao
ginawavidi be hinana.
54-55 Tuwai-moꞋena bwanenedeyao agaidiya
yana veluga faꞋina giwonadabadaba,
Abelahamo ana unumamomo buyeꞋi.
Mena yana gahe keke havahavaina
au yana hinekalikali againe
nuwana ahe ginanunauyena,
kadu yana wonadabadaba amine
ide miIsileli ana agetogamomo
ahe ginakiveꞋavida ada veluga faꞋina.
Au hidedemi Meli yana kwelidavadava. 56 Ada auwe vaikohi tohiye amine Meli Elisabeti buye himiyami tu muliya giyewana yana melaleya. 1Sam 2:1, Ais 61:10 Lu 11:27 Sam 103:17 1Sam 2:7 Sam 107:9 Ais 41:8-10, Mai 7:20, Aba 17:7
Yoni Tobafitaiso yana tubuga faꞋina.
57 Meli gina tu Elisabeti yana venatuna ana tova giyemu be kaliva givenatunena. 58 Tobohiyadiyao kadu yadi yoꞋo kalivadi valeyadi hinogalina higa Kaiwabu gihinekalikaliyedi lakahina, ada badiꞋe buye hivemwamwala.
59-60 Tu kwamana ana aiyeta eita givaidi againe hivagaꞋauta be Yaubada yana iyaꞋiyaya wowone hinatomogolohina. Hinuwanuwa vaita tamana ana egana amine hidaluwatuyena Sakalaiya ma hinana himadugahe higayo, “Keke-moꞋa! Egana kanavelena Yoni.”
61 Badi higayo, “Hima gavana-yo hida egana keke tamo ami yoꞋo agaidiya gidawahini tu hida kwamana ginawahini?”
62 Au tamana againe uꞋudi hilewalewana be higa hinahalamanena gava egana ginaluwatuyeni. 63 Au abaꞋetoladi giveꞋoꞋola be giꞋetoladina, “Ana egana Yoni.” Ada moyaꞋaidi hiyaulowoga. 64 Ada auheꞋama awana gitaꞋala be agona giꞋafolena ada givebutu gigahegahe Yaubada gidavadavana. 65 Au yadi yoꞋo buye himiyami-ma himatautaveꞋine. Ada Yudiya ana avalaꞋoya melalidi tulina tulina agaidiya gaitomai-dina moyaꞋaidi hilakayemu-ma faꞋidiya hilulukahihi. 66 Ada moyaꞋaidi valeyai-nadi againe nuwadi givegafoꞋuyaꞋuya higayo, “Hida kwamana aimo gavadi ginagani?” Au hidedemi higahe faꞋina Kaiwabu gifaiwalavelena ma hiꞋitana. Aba 17:10-12, Lu 1:13
Sakalaiya yana kwelidavadava.
67 Tu AluꞋaluwa Mahalina Yoni tamana Sakalaiya giluvaiyena be Yaubada yana venuwaꞋata gigaheye-vagahina gigayo,
68 Kaiwabu miIsileli yada Yaubada
kanadavadavana faꞋina
yana yoꞋo ahe ginaꞋitanuwakabubuyeda,
ada vita agaidiya ginatutuvehobuda.
69 Ada Tokibababala fifiwalana
yana tofaisewa Devida bwanenena ma
ide faꞋideya ginaꞋiveyemaunina.
70 Tuwai-moꞋena falofita mahamahalidiyao
Yaubada bonana hiꞋawatalatalainena
ada yana wonadabadaba hidede amine.
71 Nibaideyao agaidiya ginakibababaleda,
kadu gaveyao moyaꞋaidi hivenikohiyeda
medema agaidiya ginalugolegoleda.
72-73 Kadu bwanenedeyao ginahinekalikaliyedi
ada yana veyao mahamahalina
kadu yana wonadabadaba buye
bwaneneda Abelahamo againe gisena,
medema againe nuwana ginanunauyena.
74 Gigahe vaita ide miIsileli
nibaideyao nimadiya ginalugolegoleda
be Bana againe adafaiweya kanafaisewa
kanadavadavana keke yada wamatauta.
75 Kadu yada dewa mahamahalina
be yada nuwanuwa yegayegana
Bana matane adafaiweya kanamiyami
yawaida ana aituheya.
Au hidedemi Yaubada yana kibababala faꞋina Sakalaiya gigahe. 76 Kadu Sakalaiya natuna faꞋine gigaheye-vagahina yana gahe giꞋalavekwelina gigayo,
O natuku, Tomiyagetane-moꞋane
bonana ana toꞋawatalatalaina
amine kaliva o hinavewaga.
O wai unanagona be Kaiwabu
yana eda unakidewedewena.
77 Kaiwabu yana yoꞋo unavenuwaꞋatadi
yadi dewa koyodi hinahegedi-yo
Kaiwabu yadi koyona ginayawelina
be hidedemi adi kibababala hinavaina.
78 Au nuwakabubu hidedemi hinanuhagana
faꞋina yada Yaubada Tohinekalikali-moꞋa.
Kauwana gilaka be gituvemahalida amine,
ada Tokibababala nuwada ginakivemahalina.
79 Kadu badi uyuyuya be alika liline
himimiyami-ma ginakivemahalidi,
ada aseniwalova ana eda againe
moyaꞋaida ginasiviviyeda.
Au hidedemi Sakalaiya natuna yana faisewa faꞋina gigaheye-vagahina. 80 Ada bana kwamana gilakalakata tu yana nuwanuwa againe giꞋaseꞋasevatu, ada babigaga againe gimiyami ginunauwena tu yana iveyemu ana tova miIsileli yadi yoꞋo matadiya. Sam 106:10 Aba 17:7, 22:16-17 Md 3:3, 11:10, Ais 40:3 Ais 60:1-2, 9:2, Md 4:16, Yo 8:12 Md 3:1-6

1:25: Yem 30:1,7-8 Ail 6:2-3 Md 11:14, 17:11-13, Mal 4:5-6

1:38: Md 1:18 Md 1:21 2Sam 7:16-17, Ais 9:7

1:38: Md 1:20

1:56: 1Sam 2:1, Ais 61:10 Lu 11:27 Sam 103:17

1:56: 1Sam 2:7 Sam 107:9 Ais 41:8-10, Mai 7:20, Aba 17:7

1:66: Aba 17:10-12, Lu 1:13

1:80: Sam 106:10 Aba 17:7, 22:16-17 Md 3:3, 11:10, Ais 40:3

1:80: Ais 60:1-2, 9:2, Md 4:16, Yo 8:12 Md 3:1-6