1 TIMOTHY
Timothy mu Asia province ko kari bo. Noko nuet mu Greek kari, se ko nuam Eunice mu Juda imet. Nu Paul ilak sor saki te geraga se ko ura te sangarukaso: Acts 16:1-3; Philippians 2:19-22. Udagi Paul Timothy ura tuam se nu Ephesus Kris alo nunga ningi ura bitakaso. Paul Timothy ninguru ko kuakaso, ale noko balukaso aninga namar makaso.
Paul tam gawa imi Timothy gomang sokel tuokko batogam. Ale nu Kris alo munan aguwaya te bagamonko mu ko Timothy maonam. Timothy nu kari kulak, bare Paul nu maonam, “Kari bo ta ni kari kulak se me ka ari maguwurokko. Ni Kaem ko den kariimet nomokete kau se, apu se, aguwaya betemonko mu nunga kasuruko,” mam. Kawel kari saki Kris alo nunga ningi baga se ikia kawel Kris alo nunga kasurukasan. Se borta ko Paul Timothy maonam, nunga manaru se kawus mamonko mam. Kris kariimet den nunguning ninguru ko ikimon ale ilukuawumonko mam.
1
Den gira
Ani Paul, ani nanga Sangaru Ta ko Kaem se Jesus Kristus nunga nongomang te apostle ko bagasam. Se Jesus Kristus borta tairukko ana ko namotam bita loaga lagasan.
Ani tam gawa imi bataguru ni Timothy, ni Kristus ningi aninga namar nunguning, kisisam.
Kaem nanga Nainet mu se nanga Kari Biya Jesus Kristus ilak nunga nongomang nangara, se nunga nongomang bataga, se nunga nongomang lila, ni kerak pempem la anirukko.
Law ko kausa kari kawel nunga sinar den
Tom ani Macedonia nama se nika manem uwutatala aking ka manorsam: ni am suwuta Ephesus baga se, kari saki munan kawel saki kariimet nunga kasuruwasan wore nunga manaru se bita tamonko. Ale nunga manaru se girakala ko dugu duap kawel kawel, se nunga tuwun taleng alo nunga gue te tairam ko dugu duap kawel kumik kopa mena mu te nunga tom me menawu se lagamonko.* Kari saki ikia kawel, se dugu duap kawel balukasan: 1 Timothy 4:7; 6:4; 2 Timothy 4:4; Titus 1:14. Dugu duap uwuta mu tagira gurungumura ningi barasoso, ale Kaem ko nangamang ningi nunguning ko ura me sangarso, mena. Ani ni uwuta nunga manaruko ka manorsam mu ko duap iwita: Kaem ko ura ko loagara biya mu nanimi kua tua ko munan. Se munan umu nangamang motam nikinang la, ikia ningo se nangamang ningi nunguning yawara ko munan ningi aratu taiso. Kariimet saki munan yawara yawara imi bita taman ale dalela namaman, ale den kumik nunguning mena wore ningi nguala sipa se anisan. Nononga nongomang mu law ko kausa kari ko aratamonko. Bare nuna law ko baluwasan umu ko nunguning ninguru me ko ikisan, ale anapeya ko balsan umu nuna ikisan diram se nunguningkiri ko iwita iki gilingisan.
Ana ikisan, kam ni law ko munan te bitar, mu law mu ka sangukko. Law mu anananga memek wetang te beteso: Romans 3:10-11; 7:7-14; Galatians 3:19. Se ana ikisan tala, law mu kariimet ningo diram la bita karo se anira mu nunga me nungurman, mena. Bare law mu kariimet iwita wore nunga: law kulukuruwara alo, supuling nuguring bowa ningi me bagara alo, Kaem ko me ikia se kilek memek bitawara alo, se kariimet Kaem kagin ko laili me kaura wore nunga nungurman. Ale law mu kariimet nunga nunam nonet nunga mosan se kuesan mu se, kari mora se kuera ko kariimet wore nunga nungurman. 10 Se saman katagot se ko munan duap duap dolara ago mu bitawara alo, se kariimet tere nunga gia ale ura dungan ko saki alo nongorak diara alo, se kawel kariimet, se den kawel te nunumi atumu sangaruwara alo, se kariimet anapeya munan kigilik, den gilalong karogo me arerem mu karo tuiwara, wore nunga, law nungurman se aniso. 11 Bare den gilalong nikinang ago mu Kaem amilmil yawara wore ko den, se nu ko den borta ani balu pagikko ura aisam.
Kari Biya ko gomang motam Paul tuam
12 Ani Jesus Kristus nanga Kari Biya amilmil tusam. Mu awuk, nu ani noko ura umu diram la bitirikko iwita agarkam, ale ko ura mu bitirikko aga balam ale sokel aisam. Kari Biya Jesus Paul ura tuam: Acts 9:15; 1 Corinthians 15:9-10; Galatians 1:15-16. 13 Nunguningta, ani girakala noko nup balu maguwukasam, ani ko Kris kariimet ninguru nunga bita maguwukasam, ale kager ko wuli terter ago bagakasam. Bare nu ko gomang bataga aga kausam ale aga aru tam. Mu awuk, ani uwuta bitakasam mu nu ko ikiam, ani nu me ko ikikasam ale ko angamang ningi me nunguning akaso. 14 Se Kari Biya ko gomang aisa mu tawun biya waram se ani angimik te kaparam; se Jesus Kristus ko angamang ningi nunguning ko munan se ko kua aisa karogo la angimik te waram se kaparam.
15 Ikialko, den ani balsam imi mu den nunguning, se nina lilim la tal ale iluwalko: Jesus Kristus ali imi te kariimet memek bitawara wore nunga giokko tairam. Se memek betera ko kariimet suen la nunga ningi mu ani agata mu am memek biya. 16 Se duap borta te se Jesus Kristus gomang ani aisam. Nu ani memek nunga memek nunguningkiri, bare uwuta aga beteram mu, nu noko gomang anise tairate aga memek koma aisuokko me pitigira ko munan owore saki te arigimonko kausa iwita ani angimik te wetang saparam; se awiriya nu ko nongomang ningi nunguning aruk mu, nuna uwutata bagara ningo pempem la te bagamonko mu tamonko.§ 2 Peter 3:9,15 ago arikko. 17 Ikialko, King pempem marak baga lagoso, namotam te ariginakko me terong, se nu kota Kaem nunguning, nup biya nikim ago mu pempem la tui se laganakko! Nunguning.
Timothy sokel ago la sanamarukko ko den sangam
18 Timothy, aninga namar, ani bala ni kimik ko balman mu ko iki se iwita ka kiti gurugusam: ni bala umu karo tui se lager mu, ni kager ningi kager kari yawara ko kagera se lagerko.* Den Kris alo Timothy kumik te balman: 1 Timothy 4:14. 19 Gemang motam nunguning ilukuawu se diram la karo tua ko munan bita se lagerko. Kariimet saki munan umu nubiring tuman, ale nunga nongomang ningi nunguning mu dal iwita papak biliwiling mam se sarenga namaman. 20 Te ari ikialko mu, kari ilagala Hymenaeus Alexander ilak uwutatala beteman. Se ani Satan kuting te nunga awurem se memek tamon ale udagi Kaem nup balu maguwura ko munan me betemonko. Paul kari ilagala Satan kuting te nunga awuram: 1 Corinthians 5:5.

*1:4: Kari saki ikia kawel, se dugu duap kawel balukasan: 1 Timothy 4:7; 6:4; 2 Timothy 4:4; Titus 1:14.

1:8: Law mu anananga memek wetang te beteso: Romans 3:10-11; 7:7-14; Galatians 3:19.

1:12: Kari Biya Jesus Paul ura tuam: Acts 9:15; 1 Corinthians 15:9-10; Galatians 1:15-16.

§1:16: 2 Peter 3:9,15 ago arikko.

*1:18: Den Kris alo Timothy kumik te balman: 1 Timothy 4:14.

1:20: Paul kari ilagala Satan kuting te nunga awuram: 1 Corinthians 5:5.