LUKE
Iesu Valana ꞌAtumaina Luke ꞌana kilukiluma.
Luke kebu Iesu yana tovetutuyamavo 12 ꞌadi ꞌailaꞌa ꞌwainega wata kebu tomogo Diu, taunina tomogo Guliki. Weꞌe yana ꞌatamana voke Anitioki ꞌawalawa Silia nageneye. Nagami yana folova doketa, viga ꞌadi toꞌiveꞌatumai weꞌe bona Guliki i ꞌasetai mogitana bega i kilumaga ꞌwa da vo tamu toꞌaseta mogitana baniꞌodi.
Buki Luke, Luke ꞌana kilukiluma kumekumetana, bukinina i kilumi bega me Guliki Iesu ifufuna i na ꞌasetai wata i na nuaꞌewa ifufunina ꞌwainega. Bega yana veifufu ꞌwaidie mali tomotoga taunidi kebu Diu i veifufuyedi, nika ta ꞌasetai Iesu i mai fwayefwayeye tomotoga matatabuda ꞌada ꞌitaꞌitaꞌi faifaina. Iesu yana vetomotogaotoga matana matana i veifufuyedi wata yana nuakalikali i veifufuyeni. Yana nuakalikalinina kebu luvetubama ꞌaisena faifaina, wata tomotoga ꞌaitamogana ꞌaitamogana faifaida. Wata side naninidiavo faifaidi i veifufu, Yaubada ꞌana subia, ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina yana toketokena, veluꞌui, wekowekoma wata ꞌaiꞌaiwabu.
Luke kebu taunina matanega Iesu yana folova i da ꞌisedi, siwe i lauala-dewa bega yana ꞌaseta i ꞌewai Iesu ꞌana toꞌisa ꞌwaidiega. ꞌAna kilukiluma ta na luꞌiawawai nika Toveimea ꞌana ꞌaseta mogitana ta na ꞌewai.
1
1-2 Ie iaku Tiofilo, ꞌomu toveimea bwaikimu.
ꞌAkonadi ꞌu ꞌasetadi nani ꞌifwaidi i souyediga ꞌwaideye tutuyanina Iesu i miamia fwayefwayeye. Tomotoga fuedi naninidi ꞌeba velamuyega i ꞌisedi i nagoga ꞌeba veꞌaꞌava ꞌwaineye, ꞌakonadi i luꞌivoneyedi. ꞌIfwaidi tomotoga nuanuadi ifufunina Iesu faifaina i na kilumi, bega i nagoi i veifufu tomotoganidi basenadi Iesu taiadi i folofolovaga ꞌwaidie, bega ma yadi ꞌaseta ꞌadi fata i na kiluma-ꞌatumaia. Yau basenadi ꞌasiau tomotoganidi ꞌadi kilukiluma a luluꞌiawawa-vebogiedi bega nani fuedi Iesu faifaina a ꞌaseta-ꞌatumaidi. Faifainanina a nuani Iesu Valana matatabuna a na kiluma-vedulei ꞌu na luꞌiawawai. Basenadi valaꞌavadi ꞌu nogaidi, weꞌe ꞌaku kilukiluma deꞌe ꞌu na luꞌiawawaiga ꞌu na ꞌaseta-ꞌatumaia wata ꞌu na veꞌawamogitana.
Elisabeti yadi miana.
Side baniꞌodi. Tutuyanina Kini Elodi ꞌawalawa Iudia ꞌwaineye i veveimea, tamu me Diu yadi tovelomu i miamia ꞌana wagava Sekalaia. Taunina Ebaya yana ꞌailaꞌa taiadi i folofolova vanuga ꞌeba veluꞌui ꞌwaineye. Yana vavine ꞌadi wagava Elisabeti, ꞌadi ꞌailuga Eloni ꞌana wauma ꞌwainega. Sekalaia wata Elisabeti yadi sauluva tonoviotogidi Yaubada mataneye, yana veꞌetoboda wata yana veimea matatabuna i vevematayakeyakedi. Elisabeti kakalidi i vemoꞌai wata Sekalaia i veꞌauvea begaidi kebu tamu natudiga.
Sou 30:1,7-8Tamu wiki Sekalaia ma yana ꞌailaꞌa yadi tutuya i veluagai i nagoi i na folova vanuga ꞌeba veluꞌui ꞌwaineye Yaubada mataneye. Tovelomu yadi sauluva, ꞌaitamogana ꞌaitamogana ꞌadi wagava i kilumidi kileu ꞌwaidie i dodogidi vedie, mulieta tamu tovelomu ma mataꞌuluna kileu ꞌaitamogana i ꞌewai. ꞌAiatanina ꞌwaineye kileunina bei Sekalaia ꞌana wagava i kilumiga i ꞌewai bega i luku tutudaba tabutabuna ꞌwaineye, vane baniꞌodi i na kabuni bega magaina ꞌatumaina Yaubada ꞌwaineye. 10 Tutuyanina i kabukabuni, ꞌailaꞌa bwaikina me Diu ꞌakonadi i vaꞌauta tanotanoge i veveluꞌui. 11 Weꞌe tamu ꞌAuvea yana anelose i souyeni i tovoi ꞌeba velomu ꞌana ꞌatagiega. 12 Tutuyanina Sekalaia i ꞌiseni nuana i vogani i kololo bwaikina. 13-14 Siwe anelosenina i vo, Sekalaia, kebu ꞌu na kolologa. Yaubada ꞌakonadi yamu veluꞌui i nogai. Yamu vavine natumu iavetana i na venatuneni ꞌu na goleni Ioni bega ꞌomu ma yamu vavine wata tomotoga fuedi taiadi ꞌwa na sosoana bwaikina yana tubuga faifaina. 15  Num 6:2-3ꞌWa na sosoanaga fai natumunina bola taunina tamu tomogo Yaubada mataneye. Weꞌe ꞌeba nualugaugau baniꞌodi oine kebu i na yemudiga. Tutuyanina i na tubuga bei ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina i na age-vagaseni. 16 Wata taunina Isileli tomotoga ꞌadi tovagavai, i na kiavenuaviladi ꞌAuvea yadi Yaubada ꞌwaineye. 17  Mad 11:14, 17:11-13; Mal 4:5-6Taunina ꞌawaie kebu i na kolologa, toketokeotogina i na vetomataꞌaulele ꞌAuvea faifaina, yana toketokena wata yana nuanua baniꞌodi tamu Yaubada yana toluꞌivona basenadi i wafa ꞌana wagava Ilaitia. Yana lauꞌage ꞌwainega kwakwama tamadiavo yadi nuanua i na siviladi bega natudiavo i na nuakalikaliedi. Weꞌe tovedumweꞌaiꞌai i na kiavenuaviladi sakona ꞌwaidiega i na vematayakayaka sauluva tonovidi ꞌwaidie. Side baniꞌodi natumu tomotoga i na ꞌidewadi ꞌAuvea yana mai faifaina.”
18 Sekalaia anelose i velutolieni i vo, Baniꞌodi a na munega bega a na ꞌasetai, ꞌu vona mogitana ꞌalo ꞌu vevekali? Yau a veꞌauvea wata yaku vavine i vemoꞌai. Tamu ꞌeba ꞌisa ꞌu da veleku.” 19 Anelosenina i vo, Yau Gabalieli, Yaubada yana tofolova, tutuya fuedi mataneye a tovotovoi. I vetuneku vala ꞌatumaina a mieni a luluꞌivoneyeni ꞌwaimuye. 20 Siwe fai kebu bonaku ꞌu da vetumaganeniga, ꞌawamu i na ꞌulu, kebu ꞌu na welava natumu i na tubugana bei ꞌu na vona-vaitugana. Valanina a vonemuga ꞌana mogitana i na souyeni tutuyanina Yaubada nuanuana.”
21 Weꞌe tomotoga matatabudi tanotanoge i lulukamata tutuya manamanawena, nuadi i voganidi i vo, Awale Sekalaia yana mia i vemanawe vanuga ꞌeba veluꞌui nageneye?” 22 Tutuyanina Sekalaia i souyeni kebu ꞌana fata i na welava fai ꞌawana i veꞌuꞌuꞌu bega tomotoga i nuani i vo, Tamu nani i ꞌiseni ꞌwa da vo baniꞌodi i da ꞌenoneganega.” Begaidi nimanega i veifufu ꞌwaidie.
23 Mulieta Sekalaia yana folova ꞌadi ꞌaiata i veꞌaꞌavadi i vilai i nago yana vanuge. 24 ꞌAiata ꞌifwaidi i ꞌaꞌava, mulieta Elisabeti i miana begaidi kebu i da yabayaba i miamiamo yadi vanuge wetaꞌi 5. 25 Begaidi Elisabeti i vo, Tutuya deꞌe Yaubada i nuakalikaliema bwaikina. I ꞌivaisema bega ꞌa miana, kakala ꞌana bunumayaga ꞌwaimega i ꞌewai.”
Iesu yana tubuga i luꞌivoneyeni.
26 Elisabeti yadi miana ꞌana wetaꞌi 6 ꞌwaineye Yaubada yana anelose Gabalieli i vetunei abamega i mai ꞌatamana Nasaledi ꞌawalawa Galili nageneye. 27  Mad 1:18I maiga tamu vavine neꞌeꞌelina ꞌana wagava Meli ꞌwaineye ꞌakonadi i veakutagoni tamu tomogo ꞌana wagava Iosefa faifaina. Tomogonina Kini Devida ꞌana wauma ꞌwainega i souyeni. 28 Anelose i mai i vo, Kaiwa Meli, ꞌAuvea ꞌamu ꞌweabu i nuakalikaliemu bwaikina.” 29 Meli nuana i vogani bega nuana i ꞌivina vonanina ꞌana ꞌaseta baniꞌodi. 30 Anelosenina i vo, Meli, kebu ꞌu na kolologa, Yaubada yana nuakalikali bwaikaotogina ꞌwaimuye i ꞌenoꞌeno. 31  Mad 1:21Bega a na vonemu, saiꞌafoga ꞌu na miana mulieta natumu iavetana ꞌu na venatuneni ꞌana wagava ꞌu na goleni Iesu. 32-33  2 Sam 7:16-17; Ais 9:7Taunina tomogo bwaikaotogina, tomotoga i na ꞌinaꞌinanai i na vo, Yaubada Tabwaotogineye Natuna.” Weꞌe ꞌAuvea yada Yaubada i na silakai i na ve-kini tubuna Devida baniꞌodi, wata Iakobo ꞌana wauma taunidi me Isileli i na veveimea-vagata ꞌwaidie weꞌe yana ꞌEba Veimea kebu ꞌana ꞌeba veꞌaꞌavaga.” 34  Mad 1:20Meli anelose i voneni i vo, Baniꞌodi i na munega a na miana, yau neꞌeꞌeliku wata kebu yaku lamoga?”
35 Anelose Meli yana vona i tutuli i vo, ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina i na agemu wata Yaubada yana toketokena i na veꞌiꞌwaꞌuyemu. Faifainanina kwamana ꞌu na venatuneni magemagetana, kebu tamu sakona ꞌwaineye wata tomotoga i na ꞌinaꞌinanai i na vo, Yaubada Natuna.” 36 ꞌU na nuani nibaimu Elisabeti i vo, ꞌA kakala wata ꞌa vemoꞌai, kebu ꞌama fata ꞌa na venatunaga.” Siwe ꞌakonadi yadi miana ꞌana wetaꞌi 6 i veluagai. 37 Fai nani matatabuna Yaubada ꞌana fata.”
38 Meli i vo, Yau Yaubada yana tofolova, avaꞌai ꞌu voneyeniga baniꞌodi i da souyeni ꞌwaikuye.” Mulieta anelose Meli i ꞌiaweni.
Meli i nago Elisabeti ꞌwaidie i fogedi.
39-40 ꞌAiata ꞌifwaidi i ꞌaꞌava mulieta Meli i ꞌidewadewa, i ꞌaꞌava i tovoi tonovina i nago ꞌoya ꞌwaidie ꞌawalawa Iudia nageneye Elisabeti i na fogedi. I leꞌwa ꞌatamananina bei Sekalaia i miamia i luku yana vanuge Elisabeti ꞌwaidie i vekaiwa. 41-42 Tutuyanina Elisabeti Meli yana vekaiwa i nogai kamodie kwamana i feto bwaikina. ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina Elisabeti i agedi mogitana begaidi bonadi bwaikinega i vo, Nibai, Yaubada i nuakalikaliemu bwaikina, vevine matatabuda ꞌwaidega kebu tamu aitoi baniꞌodi ꞌomuꞌe. Natumunina ꞌu na venatuneniga Yaubada ma yana nuakalikali i na vesauluva ꞌatumaina ꞌwaineye.” 43 Wata Elisabeti i vo, Nani ꞌatumaiotogina ꞌwaimeye fai yama ꞌAuvea inana ꞌu mai ꞌama foge faifaina. 44 Tutuyanina yamu vekaiwa ꞌa nogai, kamomeye kwamana ma yana sosoana i feto bwaikina. 45 Weꞌe ꞌomu, ꞌAuvea yana vona ꞌu vetumaganeni ꞌana mogitana i na souyeni, ꞌeba sosoana ꞌwaimuye.”
Meli yana lei-subisubia.
46  1 Sam 2:1; Ais 61:10Meli i vo,
Nuakuyega ꞌAuvea a subisubiai.
47 Yaubada taunina ꞌaku Toꞌitaꞌitaꞌi, faifaina ꞌanuꞌanunuku i sosoana bwaikina.
48-49  Luk 11:27Yau kwamana siaiku ma yaku nuaobu a vetofolova-maimaiga ꞌwaineye, siwe i nunuaveꞌaviniku. ꞌAsiau wata tutuya mulina ꞌailaꞌa ꞌaitamogana ꞌaitamogana faifaiku i na vo, Mogitana Yaubada i vesauluva ꞌatumaina ꞌwaineye bega ꞌeba sosoana ꞌwaineye.” I na vonaga fai Yaubada Toketokena nani bwaikidi i ꞌidewadi faifaiku.
Taunina magemagetana, kebu tamu yana sakonaga.
50  Same 103:17Tutuya matatabuna ꞌailaꞌa ꞌaitamogana ꞌaitamogana ꞌwaidiega egavo Yaubada i veveꞌililibuyeniga i vevesauluva ꞌatumaina ꞌwaidie.
51 Weꞌe tomotoganidi i nunualakaga wata taunidi i subisubiadiga, nimana toketokenega i tuobuobuyedi.
52  1 Sam 2:7Taunidi toveimea toketokedi yadi ꞌeba mia ꞌaiꞌaiwabudi ꞌwaidiega i siobuyedi, weꞌe tonuaobu i silakaidi.
53  Same 107:9Wata wekowekoma, nani ꞌatumaidi i veledi bega i sososoana, weꞌe ꞌaiꞌaiwabudi i veviladi nimaꞌavaꞌavadi, kebu tamu avaꞌai i da veledi.
54-55  Ais 41:8-10; Mai 7:20; Nag 17:7Yaubada i vonaꞌawaufaufa tubudavo ꞌwaidie kebu i na bailedi. Vonaꞌawaufaufanina Ebelamo ꞌwaineye wata ꞌana wauma ꞌwaideye kebu i na ꞌaꞌavaga i na ꞌeno-vagata. Begaidi ꞌida me Isileli yana tofolovavo i ꞌivaiseda, kebu i da venuafanida.”
56 Meli yana vona i ꞌaꞌava, bei Elisabeti taiadi i miamia baniꞌodi wetaꞌi ꞌaitonu, mulieta i vilai i nago.
Ioni Tobafitaiso yana tubuga.
57 Meli i nago mulieta Elisabeti i vebutudi fai yadi tutuya i veluagai, i venatuna natudi iavetana i tubuga. 58 Tutuyanina ediavo wata yadi ꞌailaꞌavo valadi i nogai ꞌAuvea i nuakalikaliediga, ma fuedi i sosoana.
59  Nag 17:10-12; Luk 1:13Mulieta kwamana ꞌana ꞌaiata 8 i veluagai, ediavo wata yadi ꞌailaꞌavo i vaꞌauta bununa i na boboi me Diu yadi sauluva baniꞌodi, wata i na goleni tamana wagavina Sekalaia. 60 Nika inana i vo, Kebu, ta na goleni Ioni.” 61 Siwe ediavo i vo, Weꞌe wagavanina kebu tamu aitoi yami ꞌailaꞌa nageneye ꞌana wagava.” 62 Begaidi nimadiega Sekalaia i velutolieni avaꞌai wagavaga nuanuana i na goleni.
63 Sekalaia nimanega i vonedi nuanuana lubulubu bei wagava i na kilumi. Lubulubu i ꞌewai i kilumi i vo, ꞌAna wagava Ioni.” Fuedi i ꞌiseni nuadi i voganidi. 64 Tutuyanina kwamana ꞌana wagava i kilumaꞌaꞌavai, nika Sekalaia meana i tonova wata i welava-vaitugana, Yaubada i subiai. 65 Begaidi enavonidi i ꞌiseniga i kololo, bega valana i luluꞌivoneyeni ꞌoya ꞌana tomia ꞌwaidie ꞌawalawa Iudia nageneye. 66 Tomotoganidi kwamana valana i nogaiga nuadi i ꞌivina wata tauniꞌavadi i velutoli i vo, Bola kwamana yana folova avaꞌai?” Baniꞌodi i voneyediga fai ꞌAuvea yana nuanua wata yana toketokena ꞌwaineye i ꞌenoꞌeno.
Sekalaia yana lei-subisubia
67-68 ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina Ioni tamana Sekalaia i agei mogitana begaidi i vona-vagata tutuya mulina faifaina i vo,
ꞌAuvea ta na subisubiai, taunina me Isileli yada Yaubada fai ꞌakonadi i ꞌivaiseda wata i ꞌitaꞌitaꞌieda.
69 ꞌAda Toꞌitaꞌitaꞌi Toketokena Yaubada i silakai faifaida yana tofolova Kini Devida ꞌana wauma ꞌwainega.
70-71  Same 106:10Basenadiotoga nagami baniꞌodi Yaubada i vonaꞌawaufaufa yana toluꞌivona magemagetadi ꞌwaidie i na ꞌitaꞌitaꞌieda ꞌada gaviavo ꞌwaidiega wata taunidi i vedumweꞌaiꞌaiedaga yadi toketokena ꞌwaidiega.
72  Nag 17:7, 22:16-17Wata i vona-vagata tubudavo i na ꞌisanuakalikaliedi wata i na ꞌivaisedi, yana vonaꞌawaufaufanina kebu i da venuafania.
73-75 Vonaꞌawaufaufanina Yaubada tubuda Ebelamo i veleni, I na ꞌitaꞌitaꞌieda ꞌada gaviavo nimadiega bega kebu tamu avaꞌai ta na kololoyeni.
Wata yana ꞌaivaitanina ꞌwainega ꞌada fata ta na vetofolova faifaina,
Tutuya matatabuna yada sauluva tonovidi wata magemagetadi mataneye.”
76  Mad 3:3, 11:10; Ais 40:3Wata Sekalaia i vona-vagata natuna faifaina i vo,
Weꞌe natuku ꞌomu, i na golemu Yaubada Tabwaotogineye yana toluꞌivona,
Fai ꞌomu nagami ꞌu na kumeta ꞌu na vusi ꞌAuvea yana ꞌeda.
77 Yana tomotoga ꞌwaidie ꞌu na mataꞌaulele yadi sakona i na vedumweꞌubuꞌubusedi bega Yaubada i na nuatavunidi nika ꞌitaꞌitaꞌi i na veluagai.
78-79  Ais 9:2, 60:1-2; Mad 4:16; Ion 8:12Nani deꞌe matatabuna i na souyeni fai yada Yaubada i ꞌisanuakalikalieda bwaikina wata ꞌitaꞌitaꞌi saiꞌafoga i na mai abamega baniꞌodi mageta,
Bega egavo wafa faifaina i kolokolologa wata dudubala ꞌwaineye i miamianiga i na magesedi.
Magetanina i na kumeseda bega yada mia i na veꞌatumai.”
80  Mad 3:1-6Kwamananina i taulai toketokena wata yana nuanua matatabuna i tauyedi Yaubada ꞌwaineye. Saliꞌavuꞌavuye i miamia, tutuyanina i souyeni yana folova i velamu me Isileli ꞌwaidie.

1:8: Sou 30:1,7-8

1:15: Num 6:2-3

1:17: Mad 11:14, 17:11-13; Mal 4:5-6

1:27: Mad 1:18

1:31: Mad 1:21

1:32-33: 2 Sam 7:16-17; Ais 9:7

1:34: Mad 1:20

1:46: 1 Sam 2:1; Ais 61:10

1:48-49: Luk 11:27

1:50: Same 103:17

1:52: 1 Sam 2:7

1:53: Same 107:9

1:54-55: Ais 41:8-10; Mai 7:20; Nag 17:7

1:59: Nag 17:10-12; Luk 1:13

1:70-71: Same 106:10

1:72: Nag 17:7, 22:16-17

1:76: Mad 3:3, 11:10; Ais 40:3

1:78-79: Ais 9:2, 60:1-2; Mad 4:16; Ion 8:12

1:80: Mad 3:1-6