7
Stepan Tateḳin Ġaġek Vu Kaunsor Lo
1 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp loḳ tepëḳ bë, “Ġaġek sagi yönon-a?”
Lob Stepan nër yah bë, 2 “O arig lo, amaġ lo! Ham gwenġo rë! Wirek hil dobahë Abraham nahën nedo Mesopotamia gesu ya Haran rë, lob vu buk saga niwëëk ala Anutu töḳ vu yi. 3 Lom nër vu yi bë, ‘Gwevuu honġ dob los honġ alam na geġena nyëġ len ti sën sëḳ tato vu honġ.’
4 Lob Abraham vuu Kaldia hir dob geya nedo Haran. Denedo saga bama diiḳ ggovek, loḳ mëm Anutu vonġ yi yam nedo nyëġ sën gwëbeng hil nado loḳ agi. 5 Rëḳ Anutu su vo dob sënë len mahen teka vu Abraham in bë yö geġin menatu yi nġaa niröp rë, gema. Rëḳ Anutu nër bë tamusën og rëḳ bo dob sagi vu yi benajom ahon, in natu yi mewis lo pin hir dob geving. Rëḳ mu, loḳ buk sën Anutu nër ġaġek vu yi agi, og Abraham nalu ma. 6 Log Anutu nër ving bë, ‘Honġ mewis rëḳ na demedo alam-yu-ngwë hir dob. Lob rëḳ denatu alam-yu-ngwë saga hir hur bededeġinengin sir jaḳ huk ḳarabus noh vu ta jaḳ gëp alam mehödahis ti (400). 7 Rëḳ mu tamusën, og sëḳ ġevonġ nyëvewen vu alam-yu-ngwë saga sën rëḳ dedeġinengin honġ mewis raḳ maggin böp lo. Loḳ mëm rëḳ degevuu nyëġ sagi na, gedenam denajom jaḳ vu sa gëp sagi.’
8 Lob Anutu joo ġaġek vu Abraham bë gerah* nalu maluh lo navij. Lob nahub rë loḳ Abraham ḳo nalu Isaak, lob neggëp rot beyah verup loḳ buk sën netu nemadvahi-bevidek-löö sën ata ḳo yi lo, lob ama rah* navi. Log Isaak vonġ nebë sënë vu nalu Yakop ving, geYakop vonġ vu hil degwa nemadluho-bevidek-luu nebë saga ving. 9 Rëḳ hil degwa lo saga denelë arij Yosep paya, lom devo yi vu alam-yu-ngwë bedebaġo yi. Bedeḳo medeya Ejep betu Ejep ti yi nġaa meris. Rëḳ Anutu nedo ving yi, 10 meloḳ vu yi, beḳo yi vër vu nġaa nipaya pin sën deġinengin yi lo. Vonġ semusemu los kwa böpata vu yi loḳ Ejep hir mehö-los-bengö Parao mala belë. Lob tum Parao tunġ yi tu ggev yuseḳë vu Ejep beneġin Parao yi begganġ lu nġaa pin.
11 Lob nahub rëḳ meyip böpata neggëp dob Ejep los Kanaan pin, lob maggin böpata töḳ vu sir, behil ḳenud lo su deyoh vu bë denatöḳ vu nos rë. 12 Rëḳ Yakop nġo bë nos nedo Ejep, lob vonġ hil ḳenud lo deya nos beron muġinsën. 13 Ggovek ya loḳ sireḳ deyah netu beron luu, lob mëm Yosep nër yi ranġah vu ari lo bë, ‘Ham arimin sa Yosep.’ Lob mëm Parao raḳ ni bë Yosep yi alam sir. 14 Lob Yosep vonġ ġaġek yah in ama Yakop losho yi alam pin bedeyam vu yi. Sir yoh vu dahis löö benemadluho menemadvahi (75). 15 Lob Yakop luḳ meya nedo Ejep bediiḳ, log hil ḳenud lo denedo bedediiḳ ving. 16 Lob deḳo navij yom Sekem beyah debë loḳ waaḳ sën wirek Abraham baġo vu alam Hamor raḳ monë betu yi waaḳ bedub lo.
17 Lom buk sën bë Anutu gevonġ nġaa sën wirek nër vu Abraham bë rëḳ gevonġ lo neggovek in bë natöḳ nam ranġah, lob alam Israel deverönġ bedeggërin nyëġ Ejep. 18 Beggovek, loḳ Ejep hir mehö-los-bengö mewis ti verup, lob su raḳ Yosep yi huk nivesa sën nevonġ lo ni rë. 19 Om sën nevonġ rii raḳ hil alam, genevonġ huk ḳarabus vu hil ḳenud lo. Geniwëëk rot bë dejuuk naluj maluh niḳöḳ lo na demedo dobnë medenadiiḳ.
20 Loḳ nahub rë, loḳ Moses ata ḳo yi loḳ buk saga. Lob Anutu ro hurmahen saga nivesa bemalanġeri rot. Lob ata lu ama deġin yi loḳ begganġ ayo yoh vu kwev löö. 21 Loḳ mëm ya debë yi loḳ bël nenga, loḳ tum Parao nalu avëh ḳo yi ya meneġin nebë sën yö nalu.
22 Lob Moses luḳ dub ving Ejep hurmahen bedenetahu yi loḳ alam Ejep hir ġaġek los kwa pin, lom tum netu mehö los kwa-sevërinsën-yi genevonġ huk los niwëëk ving. 23 Ggovek geMoses yi ta tu mehödahis luu raḳ, lob kwa vo bë na gelë yi alam Israel. 24 Lom töḳ raḳ Ejep ti genevasap Israel ti, lob loḳ vu Israel ti sagi bevonġ nyëvewen loḳ yah nipaya saga vu besis Ejep ti saga mediiḳ. 25 Moses kuung bë rëḳ yi alam kwaj bo yi nabë Anutu vonġ yi yam in bë doḳ vu sir. Rëḳ ma gesu kwaj nevo nebë saga rë.
26 Loḳ heng to lob Moses yah verup betöḳ vu Israel luu geluho denesis sir. Lob vonġin bë gevonġ beluho ayoj nakul gebeġö gëp, om nër bë, ‘Alam-a! Melu arimin ham lo! Rëḳ nebë va sën melu nevonġ paya vu ham-ë?’ 27 Rëḳ mehö sën vonġ paya vu ari lo ruuk Moses yah genër bë, ‘Re nër vu honġ bë ġenatu he ggev los mehö sën ġebo nyëvewen vu he? 28 Maḳ bë ġengis sa nabë sën ġesis Ejep ti bediiḳ veseveng lo?’ 29 Nër bë saga lob Moses ggöneng beveya meya pevis. Beya nedo alam Median hir nyëġ. Lob mëm rëḳ ḳo nalu maluh luu vu sagu.
30 Log ta mehödahis luu ggovek ya, loḳ mëm angër ti tato yi vu yi neggëp nyëġ-yumeris dus vu ḳedu Sinai. Angër los nengwah daggen loḳ nare ḳele teka niggin ggin. 31 Lob Moses lë lob kwa ya nġahiseḳë in nġaa sën töḳ vu yi. Lob ya dus in bë gelë nivesa, lob Mehöböp aye nër bë, 32 ‘Sa Anutu sën ḳenum lo hir Anutu sa. Sa Abraham luho Isaak geYakop hir Anutu sa.’ Lob Moses lëk beggöneng bë su gelë.
33 Lob Anutu nër vu yi bë, ‘Ġenaḳah suu vër in vaham. In nyëġ sën ġenare loḳ aga og nyëġ vabuung. 34 Sa halë huk nipaya los maggin pin sën dedeġinengin raḳ sa alam vu Ejep, lob gwëbeng seluḳ yam in bë sa ḳevelekin sir los ġaḳo sir vër vu nġaa maggin. Om kwedi jaḳ! Sa bë ġevonġ honġ meġenah Ejep.’ 35 Yiḳ Moses saga sën wirek deruu demij vu yi gedenër bë, ‘Re tunġ honġ bë ġenatu ggev böp los mehö sën ġebo nyëvewen vu he?’ lo. Rëḳ Anutu vonġ yi yah in bë natu hir ggev los kevelekin sir vër, om sën vonġ bangër sënë töḳ vu yi loḳ ḳele mahen teka sën lo in bë bo niwëëk vu yi.
36 Log yiḳ Moses saga sën vonġ nġaa böp aggagga vu sir vu Ejep, loḳ ḳo sir vër beli sir beya deyoh Loo-ḳöḳ vuheng meya deḳo loḳ nyëġ-yumeris yoh vu ta mehödahis luu.
37 Log yiḳ Moses saga sën nër vu alam Israel bë, ‘Anutu rëḳ gevonġ ham ti natu mehö-nanër-ġaġek-ranġahsën nabë sa.’
38 Log desupin sir ggëp nyëġ-yumeris, lob yiḳ Moses saga sën ya nedo ḳedu Sinai ving angër bevengwënġ ving yi lo. Log Moses nedo ving hil ḳenud lo, lob ḳo Anutu yi ġaġek mala-tumsën-yi bevonġ vu hil, 39 rëḳ hil ḳenud lo nij lëlin yi gedekeyëh aye bederuuk yi gekwaj vo bë denah Ejep.
40 Lom denër vu Aaron bë, ‘Ġesemu he anutu la in degeli he na. In Moses sën ḳo he vu Ejep meyam lo maḳ ya tena? He duġin!’ 41 Lom mëm desemu burmakau nalu maluh ti ḳenu raḳ goor betu anutu-kuungsën gedenetunġ seriveng vu. Log ahëj nivesa in nġaa sën yö desemu raḳ nemaj agi. 42 Rëḳ Anutu ruu demi vu sir in denejom raḳ los ayej loḳ hes los kwev gebetuheng pin sën denedo yaġek babu lo, yoh vu sën alam-denenër-ġaġek-ranġahsën dekevu meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo bë:
‘Ham alam Israel, wirek ham nedo ta mehödahis luu vu nyëġ-yumeris,
lom ham sis burmakau los sipsip beham vesi netu seriveng.
Maḳ saga ham vonġ vu sa? Ma!
43 Ham vaḳu anutu-kuungsën Moloḳ yi dub sël
ving anutu-kuungsën Rompa yi betuheng ḳenu.
Ham semu nġaa ḳenu pin saga in bë ham najom jaḳ vu los gweḳo arëj jaḳ,
om sëḳ ġevonġ nyëvewen vu ham,
besëḳ ġevonġ beham kwesuu nyëġ böp Babulon*
mena medo ḳarabus vu nyëġ adingnë.’
44 Wirek hil ḳenud denedo nyëġ-yumeris, lob hir dub sël nedo. Saga sën Anutu yi dub sël getato bë nedo ving sir, lob desemu yoh vu sën Anutu nër tato vu Moses bë gevonġ lo.
45 Ggovek loḳ hil ḳenud lo deyam ving Yosua in bë degeḳo alam-yu-ngwë hir dob, lob Anutu loḳ vu sir bekevoh alam saga in sir. Vu buk saga deḳo dub sël sën amaj vo vu sir lo sepa, beyam detunġ nedo rot beverup loḳ Davit yi buk.
46 Loḳ mëm Anutu nelë Davit nivesa, lom Davit jom raḳ vu bë rëḳ dev dub ti vu Yakop yi Anutu. 47 Rëḳ ma geneggëp rot bemëm nalu Solomon rëḳ lev. 48 Rëḳ mu Mehö-ġayeheng Anutu su nedo loḳ dub sën mehönon denelev raḳ yö nemaj lo rë. In mehö nenër-ġaġek-ranġahsën nër bë:
49 ‘Mehöböp nër bë sënë:
“Yaġek netu sa sëa sën sa nado raḳ,
gedob saga netu nġadoheng sën sa nehebë vahaġ raḳ lo.
Om re yoh vu bë dev dub ti vu sa in bë sa sewah dok-a?
50 Ma ham kuung bë sa nemaġ su tunġ nġaa pin sënë rë?” ’
51 Ham alam ayomin niwëëk. Geham ayomin los nengamin dahis. Ham neruuk Anon Vabuung yoh vu buk pin nebë sën ham ḳenumin lo deneruuk wirek lo. 52 Mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti tena sën ham ḳenumin lo su denevonġ paya vu yi rë? Ma! Desis alam sën denenër ġaġek ranġah bë mehö yohvu Yesu rëḳ nam lo bedediiḳ. Lob yi saga yam, rëḳ ham tato yi vu alam-beġö-yi medesis yi bediiḳ. 53 Angër denevo Anutu yi horek vu ham rëḳ ham su nesepa loḳ rë.”
Detengwa Stepan Raḳ Ġelönġ Mediiḳ
54 Denġo ġaġek sagi, lob ġaġek sagi gelu ayoj rot. Lom deneköö nyëj, gahëj sengën böpata rot vu Stepan. 55 Rëḳ Anon Vabuung ggërin Stepan ayo, lob varah mala raḳ yaġek niwëëk ata benelë Anutu niḳapiik, log lë bë Yesu nare Anutu nema vesa. 56 Lob tahi bë, “Om ham gwenġo rë! Sa halë bë yaġek tateḳin yi, log Mehönon Nalu nare loḳ Anutu nema vesa!”
57 Lob dereseeh rur raḳ gedemir nengaj, log sir pin kedi deseröġ meya dejom Stepan ahon, 58 gederot yi medeḳo medeya Yerusalem ḳatum degwa dobnë, log mëm detengwa yi raḳ ġelönġ bediiḳ. Lob alam sën denër ġaġek kuungsën raḳ yi lo dekah hir tob muġin bedetunġ menedo loḳ mehö maġëm ti arë nebë Saulus vaha bemedo neġin, 59 log mëm ya detengwa Stepan raḳ ġelönġ. Nahën denesis yi raḳ ġelönġ, log pevis mejom raḳ bë, “Mehöböp Yesu! Gweḳo sanoġ nök vu honġ!”
60 Lom tunġ lus luḳ getahi bë, “Mehöböp, su ġebo doḳ nah hir nġaa nipaya sënë!” Log diiḳ ya.