6
Iesusa Wɨktɨtɨkna Ramo aiŋa mo narica anna tɨp kirarna kam ndopatna
(Matiu 12.1-8 na Mak 2.23-28)
TW 23.25Karica Wɨktɨtɨkna Ra ianna, Iesusa witna warɨŋembta inikca anna mbukca taŋri. Mana iŋa raŋgairena ramtaɨra, witna lour aŋgɨra ndorita paɨr puŋga mumuria lape irikri, mina lour aŋgɨrca ambri. NA 20.10, na In 5.10Ainda moca Parisina ramtaɨr ndeida an mbatca kekelamun irikca aindopatna, “Kaina moca ne an tɨp kirara moapekna, Wɨktɨtɨkna Ra meikramtaɨrmo an tɨpna kirara mo narica mboprina. Na an tɨpna kirara anna wandɨk.” TN 24.5-9, na 1 Sml 21.1-6Aindopri Iesusa an mina mboprina kam rutica aindopatna, “Eee, ne Dewitta morina reacna nininia ne Raraŋ Aetaniacna timbigta kapna inikca mba watri, a? Aku ande an mɨnɨŋna Dewitapa mana ramtaɨrap, mina nikembwataica eacrina kam ndoprina. Ri, Dewitta taŋga Raraŋ Aetaniacna Ndamna inikca mbukca, Raraŋ Aetaniacna outta tɨkca eacrina tapac wandɨk aŋgɨca, kataca ndo ambatke, ndoap eacrena ramtaɨr motoco neaŋga, mina maammbat. Na an tɨpna kirara ramoot wanaiŋa mba morenanna. An tapaca wandɨk. Taup ndamtaɨra ndori ambrena. Ne mba an kamna nininia mba watatke, a?” Iesusa aindopacarica ma gaind mac mboprina, “Ramootna Nuoc, ma Wɨktɨtɨkna Rana Kacoot.”
Iesusa Wɨktɨtɨkna Ramo ramoot ianna par kumbut menaca, eacrinanna moa laŋa moatna
(Matiu 12.9-14 na Mak 3.1-6)
Karica kabena Wɨktɨtɨkna Ra mbuŋa Iesusa mina Iudananta mimitpac aŋgɨrena kac inikca mbukca meikramtaɨrmo mimitpac neaŋri, ramoot ianna par kumbut umbai menaca, ma an ndeacri. Lk 14.1Ainda moca tɨpemb wandik tamŋirena ramtaɨrapa Parisiarap, mina Iesusmo Wɨktɨtɨkna Ramo meikramtaɨrmo moi laŋa moit ki, wanaiŋ. Mina Iesusmo ainda moeknanna moca anna ŋginaŋ mbatri. Ma ainda mo te, mina mamo ritri waparacna taupembta oreri. Lk 5.22, na 9.47Na Iesusa mina iroarmo atuna ndamŋica ma an ramootta par kumbut umbai menacarica eacrena ramootmo aindopatna, “U ŋgepca gan meikramtaɨr wɨtta lamnik taru wɨtɨk.” Aindopri ma ŋgepca taŋga wɨtɨkri. Iesusa mimo aindopatna, “Aku nemo gainda diginandet. Aia Wɨktɨtɨkna Ramo tɨp laŋa moit ki, co aia tɨp ŋgoreaca moit? Ki, aia meikramtaɨrmo opotaca moit ki, co aia meikramtaɨrmo mo ŋgocrait?” 10 Karica Iesusa meikramtaɨr muruŋmo watta korereca maica, ma an ramootmo aindopatna, “U ndona parmo lotai.” Aindopatke, ma ndona parmo lotaiatke, mana para laŋ mamoat. 11 Ri, tɨpemb wandik tamŋina ramtaɨrapa Parisina ramtaɨrap mina an mbatca, nikembkatca ŋgocraica, ndori puŋga aindopatna, “Aia mamo titoca moit?”
Iesusa ramtaɨra parniŋapa mbut mbuniŋna mɨnna ramtaɨra larapacatna
12  Mt 14.23An mɨn mbuŋna ra ianna Iesusa mbendeina moca ma taŋga, takur tamuŋ nagaca. An mouŋ rocotta ma Raraŋ Aetaniacmo mbendeia taŋ, taŋga. Maica auŋ raruca ra gacatke, 13  Mt 10.3-4, na Mk 3.13-19, na In 6.70ma ndona iŋa raŋgairena ramtaɨrmo aca kɨpca ndona aiŋa monanpaikmo parniŋapa, mbut mbuniŋna ramtaɨrta mɨnpaika larapaca, ma mimo up aŋgɨrena ramtaɨrta i maneaŋgat. 14 Na mina irembca ianna Saimon, Iesusa mamo i Pita matɨkat, Andru motoco manduat. Ma Saimonna lap. Na ianna Iemis, na ianna Ion, na ianna Pilip, na ianna Batolomiu. 15 Na ianna Matiu, na ianna Tomas, na ianna Iemis, ma Alpiusna nuoc. Na Saimon mina mamo Selotna wiwitna ramoot ian ŋgacrena.* Selotna barna tumbunna ramtaɨra mina Romnaŋgepnanmo, oot mandac te, Iudanaŋgepmo watcarica mina ndorita pitrik bubuocnande. Na mina wɨtta Romap ruŋga minmo oot mandacna toŋtoŋgarap. 16 Na Iudas ma Iemisna nuoc. Na ianna Iudas Iskariot, ande an ramootta, iŋmbaia ma Iesusmo puŋnaŋgepta para neaŋnande.
Iesusa meikramtaɨr wɨtmo moa laŋa moatna
(Matiu 4.24-25 na Mak 3.7-12)
17 Karica Iesusa ndona iŋa raŋgairena ramtaɨrapmo takur tamuŋnan mac nda irikca. Na mina taŋga tiacar wandoikpaika wɨtɨkri. Na mana raŋgairena meikramtaɨr wɨt aniacapa, Iudia inikna auŋembta meikramtaɨrapa, Ierusalemnanapa, Tairapa Saidonna maŋara rambuŋaia eacrena meikramtaɨrap, mina muruŋ ŋgoin mitoca kɨpca eacri. 18 Na mina ndorimo Iesusna kam mbarac te, ma mina roumbbebmo, moi laiŋga mona moca, anna nakɨpca eacri. Na mina meikramtaɨr ndeida, ŋerŋgaur ŋgorikca moa ŋgocraica eacrenanna, Iesusa mimo moa laiŋ mamori. 19 Na an gargar aniaca ndo Iesus ndaruca eacreke, ainda moca roumbbebta meikramtaɨr wɨt aniaca, ndorimo manmo towai pipikna moca. An gargara meikramtaɨra anna pipik te, mina laiŋga monande.
Ndaekpembca eacrena meikramtaɨrmo Iesusa aindopatna, ne toŋgo
(Matiu 5.1-12)
20  Mt 5.3, na 11.5, na Ie 2.5Karica Iesusa ndona iŋa raŋgairena ramtaɨrmo watta taŋga ma mimo aindopatna,
“Ndaekpembca eacrena meikramtaɨra ne toŋtoŋgarap eac. Ne toco, Raraŋ Aetaniacna bubuocnan.
21  Ŋap 126.5-6, na Ais 55.1, na 61.3, na KIEK 7.16-17“Ne mandaibinna nikembwataica eacrenan, ne toco toŋtoŋgarap eac, iŋmbaia ne ammi mɨnna tɨknande.
“Ne mandaibinna aerenan, ne toca toŋtoŋgarap eac, iŋmbaia ne laroŋnande.
22  Mt 5.11, na In 15.19, na 16.2, na 1 Pi 2.19, na 4.14“Ne iŋmbaia mandaibinna Ramootna Nuoca raŋgai te, mina nikembkatca nemo mba toŋgoitndai, nemo kaega moca kam ŋgoreac ndop te, nena imo pepere ŋgocrainandet. Mina ainda mo te, ne toŋtoŋgarap eac. 23  2 Nin 36.16, na Mt 5.12, na Up 5.41, na 7.52, na Kol 1.24, na Ie 1.2Na atu ŋgoinna nena nicara ainta tɨp ŋgoreacna kirarira mina rambca morina ramtaɨrmo an tɨp kirara moatna. Ne warac! Mina nemo ainta reikca mo te, ne toŋgo werei, nena opoik bagaraniaca Raraŋ Aetaniacna tamuŋna auŋ malambireke.
24  Emo 6.1, na Mt 6.2, na 6.5, na Ie 5.1“Ne kɨtcaɨrapa reik wɨtna ramtaɨr, nen pembta kadmai. Ne ande ndorita reikta toŋtoŋa ne gan tiacarpaikca tɨkca aŋgɨra mamairi.
25  ML 14.13, na Ais 65.13, na Ie 5.1-6“Ne mandaibinna mandeaca amba gautpemb putuca eacrenan, nen pembta kadmai, iŋmbaia ne nik watainande.
“Ne mandaia mandeaca toŋgoca laroŋrenan, nen pembta kadmai, iŋmbaia ne kadmaica aenande. 26  In 15.19, na 1 Io 4.5Ne meikramtaɨra muruŋa una imo aŋgɨ ŋgep te, nen pembta kadmai. Atua nena nicara an tɨpemb kirarira, mina paparuna rambca morina ramtaɨrmo an tɨp kirara morina.”
Puŋnaŋgepmo toŋgorena tɨp kirar laŋa gaind
(Matiu 5.38-48)
27  NA 23.4, na ML 25.21, na Mt 5.44, na Ro 12.20Iesusa gaind ŋgoin mac mboprina, “Ne meikramtaɨr, aukna moca kamb mbaraca raŋgairena, nemo makukar neaŋga taŋrena meikramtaɨrmo ne mimo toco matŋi. Na mina nemo kaega moca, titikca mo te, ne mimo tɨp laŋ, niŋgikca mo. 28  Lk 23.34, na Up 7.60Na mandaia Raraŋ Aetaniacmo digica nemo tɨp ŋgoreaca mo te, ne Raraŋ Aetaniacmo digica ma mana nakadmai, na meikramtaɨra umo tɨp ŋgoreaca morenan u minmo mbendei. 29  Mt 5.39, na 1 Ko 6.7Na ramoot ian ma una kapgɨn ŋap te, u mac urirac te, ma embaia mac ap. Na ramoot ianna una tik ŋgapaoc aniac aŋgɨ te, u tik ŋgapaoc teker motoco watcarica ma aŋgɨri taŋ. 30  TW 15.7-10, na ML 21.26, na Mt 5.42Meikramtaɨra una reik aŋgɨna digi te, u minmo aŋgɨri neaŋ. Na ramoot ianna ma una reik aŋgɨ te, u an reik mac nda aŋgɨnake, kai digi teac. 31  Mt 7.12Na an tɨpemb kirarir muruŋa ne toŋgorenan, kabena meikramtaɨra nenmo morenanna, an tɨpna kirarir ŋgoinna ne min motocmo mo.
32  Mt 5.46“Na ne ndorica matŋirena meikramtaɨr tiŋgikca matŋi te, mandaia ndo aindopit, ‘Ne meikramtaɨr laiŋ’? Na tɨpemb ŋgorikta makukara morena meikramtaɨr, mitoco meikramtaɨra minmo matŋirenanmo, mitoco minmo matŋirena. 33 Na ne meikramtaɨra nemo tɨpemb laiŋga morena meikramtaɨr tiŋgikmo, tɨp laŋa mo te, mandaia ndo aindopit, ‘Ne meikramtaɨr laiŋ’? Tɨp ŋgoreac morena meikramtaɨr mitoca ainta kirara morena. 34  Mt 5.42Ne meikramtaɨrmo reik neaŋ te, ne gainda kai lamŋica neaŋ teac. Mina ainanmo mac nda rutinande, ne ainda mo te, mandaia ndo aindopit, ‘Ne meikramtaɨr laiŋ’? Tɨpemb ŋgorikca morena meikramtaɨr, mitoca ndorita reikmo meikramtaɨrmo neaŋgacarica. Iŋmbai, mina lamŋinande, mina anna ruruti mac nda aŋgɨnande. 35  TN 25.35-36, na Ŋap 37.26, na Mt 5.45Na ne ndorita puŋnaŋgepmo matŋi. Te, mimo tɨp laŋa mo. Ne meikramtaɨrmo reik neaŋgacarica anna ruruti mac nda aŋgɨnake, kai lamŋi teac. Ne ainda mo te, iŋmbai, ne anna opoik bagaraniac aŋgɨ te, ne tamuŋna mombonik koind tarunande. Aintik Raraŋ Aetaniacmo kam laŋ neaŋ ŋgocorta meikramtaɨrapa, meikramtaɨr ŋgorikcap, ma min motocmo tɨp kirar laŋa morena. 36 Nena Aetna ndiarna tɨpna kirara, meikramtaɨr motocmo ainta ndiarna tɨpna kirara mo.”
Ne meikramtaɨrmo gainda kai mbop teac, ne meikramtaɨr ŋgorik
(Matiu 7.1-5)
37  Mt 6.14, na 7.1Na an kam maica Iesusa gan kam mac mboprina, “Ne meikramtaɨrta tɨpemb kirarira kai watca, mimo gainda kai mbop teac, ‘Mina meikramtaɨr ŋgorik.’ Moca Raraŋ Aetaniaca nemo an tɨp kirar kabea nemo toco mo nari. Ne meikramtaɨrta tɨpemb kirarir ŋgorikta makukarmo mo kecari te, Raraŋ Aetaniac toco nena tɨpemb ŋgorikta makukara ma mo kecarinande. 38  ML 19.17, na Mt 7.2, na Mk 4.24, na Ie 2.13Ne ndorita reikmo, kabena meikramtaɨrmo aŋgɨri neaŋ te, Raraŋ Aetaniaca ma nena reikmo ma rutinande. Na ma nenanmo biŋ laŋa matau moca, ma rui gaca upembca tɨk mai te, ma mac rɨŋndɨŋi irikca mac rui, rui reik annda gaci upemb koinda tɨkca roumbmbaiap ruŋki te, ma nenmo neaŋnande. Na ne kabena meikramtaɨra biŋairina mɨn, an biŋna mɨn, Raraŋ Aetaniac, ma nena an biŋna mɨn, ma an mɨn mac nda rutinande.”
39  Mt 15.14Ri, Iesusa mimo kabena kam roor ianna gaindoprina, “Lamnɨac ŋgoreacna ramoot ian, ma taŋga lamnɨac ŋgoreac ianna par ŋgutiŋga manmo taup wandacna mɨn ki? Towanaiŋ. Ma ainda mo te, maniŋa taŋca muruŋniŋa au ŋgiriknande.” 40  Mt 10.24-25, na In 13.16, na 15.20Aindopacarica ma gaindoprina, “Ripti aŋgɨrena ramootta ma ndona riripti neaŋrena ramootmo tamuŋmbaia wanaiŋ. Ma mbiraca ndona ririptia matau aŋgɨri mai te, karica ma ndona ririptina ramootna kirar toc ndarunande.
41  Mt 7.3“U titoca tɨkca una kakana lamnɨacna gigiratta watapeke, na u ndona lamnɨacna inikca wawararina ik tɨp aniac ianna mba lamŋiapeke? 42 U ndona lamnɨac ndeacrena ik tɨp aniacmo, u wat ŋgocor, u tida watca u ndona kakamo mbopnande, ‘Kaka, aku una lamnɨacna gigiratta moa kecamariri’? U paparuna ramoot ŋgoin. Outta u ndona lamnɨac ndeacrena ik tɨp aniacmo, u mo kecarica lamnɨaca mataui wat te, iŋmbaia u ndona kakana lamnɨac ndeacrena gigiratta watca mo kecarinande.”
Ik ŋgoreac ma gagam ŋgoreaca errena
(Matiu 7.16-20 na 12.33-35)
43  Mt 7.16-17Iesusa gaind mac mboprina, “Ik laŋ ma mba amna reac ŋgoreaca mba eritndai. Anna kirar, ik ŋgoreac toco amna reac laŋa mba eritndai. 44  Mt 12.33Ramtaɨra ndorita ikna gagam pac wati, garaca mina ndori lamŋinande. An ikca ma laŋ, co, ma ŋgoreac. Ramtaɨra mba lacarta ŋgatɨkca ikna loura anna tɨkca mba aŋgɨritndai. An tɨpna kirara, mina mba wainna loura lacarta ŋgatɨkca tɨkca mba aŋgɨritndai. 45  Mt 12.34Ramoot laŋ, ma iro wɨt laiŋgap eacrena. Aintik ma tɨp laŋa morena. An tɨpna kirara ramoot ŋgoreac toco mana iroara ŋgorik wɨtap eacrena. Aintik ma tɨp ŋgoreaca morena. Ainta iroara nikinikca mɨn ndeacreke, up ndiŋ ndarurena.”
Kaca momona kirarniŋa mbuniŋ
(Matiu 7.24-27)
46  Mal 1.6, na Mt 7.21, na 25.11, na Lk 13.25Iesusa gaind mac mbopatna, “Kaina moca, ne aukmo gaind ŋgacrena, ‘Kacoot, Kacoot,’ ne aukna kam mbaraca raŋgai ŋgocor? 47 U mandaia auk ndambuŋ nakɨpca aukna kam mbaraca raŋgai te, aku nemo ainta ramootna tɨpna kirara, aku nemo mbopnande. 48  Mt 7.24Gan ramoot, ma ramoot ianna kaca mona moek toc. Out ŋgoinna ma watur tambatmo auremb roctira iaca maica auremb mbitda waturap, an nambatta kac paŋpaiŋ ŋgoinna moca, wawaraca laemb laruca pukapa wat aniacapa laclaocap kɨpca rapac te, ma witki irikca ŋgocraina mɨnna wanaiŋ, ma paŋpaiŋ ŋgoin. 49 U mandaia aukna kamma waraca raŋgai ŋgocor, anna ma ramootta kacmo tiacarpaik wanaiŋmo, aurembca mbatca iaca keca morina kacna kirar. Iŋmbai, watapa puk kɨpca rapac te, ma mba eacitndai. Ma tawina witki irikca kocnai ŋgocrainande.”

6:1 TW 23.25

6:2 NA 20.10, na In 5.10

6:3 TN 24.5-9, na 1 Sml 21.1-6

6:7 Lk 14.1

6:8 Lk 5.22, na 9.47

6:12 Mt 14.23

6:13 Mt 10.3-4, na Mk 3.13-19, na In 6.70

*6:15 Selotna barna tumbunna ramtaɨra mina Romnaŋgepnanmo, oot mandac te, Iudanaŋgepmo watcarica mina ndorita pitrik bubuocnande. Na mina wɨtta Romap ruŋga minmo oot mandacna toŋtoŋgarap.

6:20 Mt 5.3, na 11.5, na Ie 2.5

6:21 Ŋap 126.5-6, na Ais 55.1, na 61.3, na KIEK 7.16-17

6:22 Mt 5.11, na In 15.19, na 16.2, na 1 Pi 2.19, na 4.14

6:23 2 Nin 36.16, na Mt 5.12, na Up 5.41, na 7.52, na Kol 1.24, na Ie 1.2

6:24 Emo 6.1, na Mt 6.2, na 6.5, na Ie 5.1

6:25 ML 14.13, na Ais 65.13, na Ie 5.1-6

6:26 In 15.19, na 1 Io 4.5

6:27 NA 23.4, na ML 25.21, na Mt 5.44, na Ro 12.20

6:28 Lk 23.34, na Up 7.60

6:29 Mt 5.39, na 1 Ko 6.7

6:30 TW 15.7-10, na ML 21.26, na Mt 5.42

6:31 Mt 7.12

6:32 Mt 5.46

6:34 Mt 5.42

6:35 TN 25.35-36, na Ŋap 37.26, na Mt 5.45

6:37 Mt 6.14, na 7.1

6:38 ML 19.17, na Mt 7.2, na Mk 4.24, na Ie 2.13

6:39 Mt 15.14

6:40 Mt 10.24-25, na In 13.16, na 15.20

6:41 Mt 7.3

6:43 Mt 7.16-17

6:44 Mt 12.33

6:45 Mt 12.34

6:46 Mal 1.6, na Mt 7.21, na 25.11, na Lk 13.25

6:48 Mt 7.24