1 Onggɨt kak ke re Yesu yikenonj taun nata dɨde tungg nata, Ton God ma pumb tungg gatab God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt pɨtapɨta amneninonj. Ɨ kwa twelp (12) ɨtmɨkitijog rɨga kea toda Ton kɨma yɨpand wuwenonj. 2 Ɨ dɨde kwa nɨnda kongga yamana re Yesu negɨr wɨngawɨnga eaukenainonj, dɨde yena re kopa ke esakenjinonj, opi re Mariya ogenaya da Magdala tunggam kongga ya pɨlkena re seben (7) negɨr wɨngawɨnga opekto, 3 ɨ Kujamna kongga Yoanna yet re Erodɨmna wulkɨp yɨr ɨpka rɨga yɨbnonj, ɨ Susanna, ɨ dɨde nɨnda kongga, opimemb komkesa kongga toda kwa kea Yesu kɨma yɨpand wuwenonj, dɨde ket towainajog gasa kena Yesu dɨde ɨtmɨkitijog rɨga yɨm akaenento.

4 Ɨ re komkesa taun ke rɨga wuwenonj Yesum pɨlwa, sɨ kea ukoi rɨga bobo yɨpand b'eomto, Yesu ket yɨpa tendam yɨt usekawonj. 5 “Yɨpa wala rɨga tina tuny ɨgmarkam yikonj sopapu wa. Ɨ re ton egmarkinonj, nɨnda tuny ɨsokto nyawɨnd, sɨ rɨgap kea onggɨtyam ɨgmarki tuny ɨpmɨndena eyento towa menamena wɨngɨrɨnd dɨde ket pumbɨnd ngenap auto. 6 Ɨ nɨnda tuny ɨsokto gɨmo gowɨnd, ɨ pok ɨkkɨto, ajɨ nangg yarɨmyarɨm aukɨto, nokɨp ɨtemb gou re ma ngɨmblakak na. 7 Ɨ nɨnda tuny ɨsokto wanja met wɨngɨrɨnd, ɨ wanja kɨma yɨpand owɨnkɨto, ɨ ket wanjap opimemb nangg ekangɨnto. 8 Ɨ kwa nɨnda tuny ɨsokto b'ogɨl sal gowɨnd, ɨ pok ɨkkɨto ngɨrpu ɨngkek ket kɨp ejagɨkto yɨpa ke wan andred (100) kɨp.” Ɨ onggɨt yɨt seg ke, Yesu b'okta ara yikenonj da, “Yete re man wɨngawɨnga ke yɨpya kɨma, man utkunde!”

9 Ɨ Tina b'auyaena rɨgap Tin yerkito da, “Nangga gatab tendam yɨt e jɨ?” 10 Sɨ Ton mɨra amninonj da, “God kea jɨ Tina pumb tungg gatab wɨgawɨga yɨt wumɨr akainonj wanɨm nony aukam, ajɨ nɨnda rɨga wanɨm re tendam yɨt nena kaim amneninyɨn, nokɨm da ɨdenat bageyamɨmna yɨt rɨrɨrkɨp tainy, odede yɨt da,

11 Sɨ ɨja emb jɨ onggɨtyam tendam yɨt. Tuny re God ma yɨtkak e. 12 Ɨ opi re jɨ tuny nyawɨnd ɨsokto re ɨnsimemb jɨ rɨga yepim re God ma yɨtkak utkundenanj, ɨ onggɨt kak ke daka Satana ik towa pɨlwa, dɨde ewaikuriny God ma yɨtkak towaina gar ke, nokɨm da ɨdenat ton maka God ma yɨtkak gar ke utkunda ke okatenyi dɨde maka yɨrkokar okatenyi. 13 Ɨ opi re jɨ gɨmo gowɨnd ɨsokto re ɨnsimemb jɨ rɨga yepim re God ma bage yɨt utkundenyi dɨde ket ton ɨtemb yɨtkak sam kɨma yokatenyi, ajɨ towa ma opima ap. Sɨ onggɨt paemb ton sobijog ganggand God ma ɨtemb yɨtkak gar ke utkunda ke yokatenyi, ajɨ daka ra sobijog ganggand b'atonkena wɨn ik, ton ket God ma ɨtemb yɨtkak ɨrari. 14 Ɨ opi re jɨ wanja metɨnd ɨsokto re ɨnsimemb jɨ rɨga yepim re God ma yɨtkak utkundenanj, ajɨ God ma onggɨtyam yɨtkak kɨma wɨmena wɨngɨrɨnd re nɨnda gar bebɨg dɨde jogjog gasa singi ɨ dɨde gowukoi sam mɨlepim ten wɨp awarkenanj, sɨ tonsimemb ket ten ekangɨndenanj. Sɨ onggɨt paimemb ton maka b'obogɨl ɨnɨka wuweny kɨp ɨjagɨkam. 15 Ɨ kwa opi re jɨ b'ogɨl sal gowɨnd ɨsokto re ɨnsimemb jɨ rɨga yepim re dɨmdɨmjog dɨde b'ogɨl gar ke onggɨtyam God ma yɨtkak utkundenanj, dɨde kwa danda kɨma yɨtkak amorkenenanj musɨk wɨmena kɨma. Sɨ onggɨt paimemb ton kɨp ejagɨkenenanj.

16 “Makwa ɨta yɨpa rɨgat lampa so omɨny dar ke ɨkangɨndam o kasa wɨrand oramitam. Ajɨ ton oror nate uwonyis, nokɨm da ɨdenat rɨgap ngaya yɨr ongi pɨtand, ra ton wɨngɨr wa b'ɨtgarkanj. 17 Mop nokɨp God ma komkesa nangga mɨle im egurki wekeny re onggɨt ngayand pɨtapɨta omnena mim, ɨ dɨde nangga im komkesa God ma mɨle wumɨr kesa wekeny re pɨtapɨta omnena mim onggɨt ngayand. 18 Sɨ onggɨt paemb wɨn b'ogla nonyɨk b'obogɨl b'amdeninam onggɨt yɨtkakɨm pɨlɨnd rɨja im re yu wɨn utkundenindam Kor pɨlke! Mop nokɨp yet ra Koina onggɨtyam yɨtkak wumɨr okateny, God opima b'usaya kwa yɨtkak gatab ti wumɨr ogoniny. Ajɨ yet ra maka okateny, God ɨta awɨr omnau nangga mog wumɨr rɨnte re ton nony ke yindeny da ton ɨta yowam.”

19 Yesu ma mog dɨde yɨngganwar wuwonj Ti pɨlwa, ajɨ towanɨm ma rɨrɨr na Ton kɨma yɨpand awowɨm rɨga bobo map. 20 Sɨ yɨpa rɨgat Tin wumɨr yomnonj da, “Mor mog dɨde Mor yɨngganwar opima bau wa owɨnki wekeny men yɨr ongongɨm.” 21 Ɨ Yesu rɨga esmonggainonj da, “Kor mog dɨde Kor yɨngganwar re tonpimemb jɨ yepim re God ma yɨtkak utkundenanj dɨde b'ingawand aramitenanj.”

22 Ɨ yɨpa bibɨrɨnd Yesu Tina b'auyaena rɨga kɨma gɨgand angitonj, ɨ ket ten amninonj da, “Men wuyɨn sɨpa nata de yɨpa tab wa.” Ɨ ton ket gɨga nyɨ wa yururkito, ɨ ket menon yokato. 23 Ɨ re ton gɨgand wuwonj, Yesu kea yɨt wegonj. Ɨ onggɨt wɨnɨnd ukoi depu rɨb ikonj de onggɨt sɨpand, sɨ gɨga re kea nyɨ b'angjɨka yikenonj, ɨ ton ma sobijog bebɨg nat aukɨto. 24 Sɨ ket Tina b'auyaena rɨgap Ti pɨlwa wuwonj dɨde ket yɨt opmura yiyeno odede yɨt kɨma da, “Ukoyam, Ukoyam! Yɨm nokaine! Men momta im negɨr taindam.” Ɨ Yesu ket utnyitonj dɨde ɨtemb depu rɨb dɨde ukoi wuro samany eyowonj, ngɨrpu sɨpa mumakesajog awonj. 25 Seg Yesu ket ten amninonj da, “Rote waina gar ke utkunda?” Sɨ ton ket moga na aukɨto, ɨ ket towalenggyam towalenggyam kɨd kesa kɨma b'ɨgekena wuwenonj da, “Sɨ rɨdede rɨga e jɨ? Re Ton engau rɨb ake sɨpa, kea Tin yɨt yutkunjya.”

26 Ɨ ton ket gɨga nya ɨjendo Gerasen eriya wa de Galili sɨpa yɨpa tab wa. 27 Ɨ re Yesu gɨga ke gɨl wa opendonj, yɨpa onggɨt taun ke rɨgat yet re negɨr wɨngawɨnga ma okati yɨbnonj, ton ket Yesund wɨpwɨp yomnonj. Onggɨt rɨgat b'ila ke maka kobɨrgɨm b'ikokenenonj, ɨ dɨde metɨnd yɨbnenenonj. Ajɨ ton yɨbnenenonj re nɨnda gɨmo yɨund eski gopmet wɨngɨr nat. 28 Ɨ re ton Yesund yɨr yongonj, ton ukoi ara kɨma irere awonj dɨde sap otendonj Ti wɨpɨnd, ngɨrpu ton ket ukoi ara kɨma obailitonj da, “Yesu, pumbjog Godɨmna b'ɨga! Nangga e man singi yomnyɨt kor pɨlɨnd? Kon metɨrkisɨn, goro ken negɨr notɨnɨm!” 29 Mop nokɨp Yesu kea negɨr kɨlkɨl wɨngawɨngand yingawonj opendam onggɨt rɨgam pɨlke. Negɨr wɨngawɨngat re kea naskand tin nenegɨr kana emorka yiyenenonj, sɨ rɨgap tin b'engabenga kai ke dɨde sein kai ke yɨm dɨde pɨs ɨjobɨka yiyeneno, dɨde ket tin yɨr ɨpka yiyeneno yɨpa pɨpmetɨnd. Ajɨ ton kea kai epkeneninonj ɨ sein kai anygɨkeneninonj, ɨ negɨr wɨngawɨngat tin wɨp yiyenenonj dea ta wul kesa tungg nata. 30 Ɨ Yesu ket tin yɨgekitonj da, “Yete mor nyɨ?” Sɨ jogjog negɨr wɨngawɨngap kea b'ɨgarkɨto ti pɨlɨnd, sɨ onggɨt penaemb ton ket mɨra yomnonj da, “Ligiyonte.”*Ligiyon re yɨpa ukoi Roma geja rɨga bobo nyɨ na, ɨ ama rɨka siks tausɨn (6,000) geja rɨga na. 31 Ɨ ton ket Yesund yɨgekenayo da, “Goro sɨn nitngainɨm menonɨm de ngortod wa kunɨnkunɨn euki kip wa rokasim re negɨr wɨngawɨnga wekeny negɨr ma b'ɨsagɨka okatam.”

32 Onggɨt wɨnɨnd kea jogjog ongeni b'om bobo wekenonj dor tabɨnd. Ɨ onggɨt negɨr wɨngawɨngap ket Yesund yɨgekito da, “Sɨn ningaine onggɨt b'om wa pɨlwa b'ɨgarkam.” Ngɨrpu Yesu ket ten engainonj b'ɨgaram. 33 Seg negɨr wɨngawɨngap ket onggɨt rɨgam pɨlke opekto dɨde ket b'om wa pɨlwa b'ɨgarkɨto. Ɨ opimemb b'om bobo b'ɨkto sɨpa yuru kumb wa, ɨ ket sɨpa wa unykurto, ngɨrpu ket komkesa uj aukɨto. 34 Ɨ re onggɨt b'om ongena rɨgap yɨr yongo onggɨtyam mɨle auki, ton ket b'ɨkento dɨde yɨdɨr yɨt yiyeno onggɨt taunɨnd dɨde nɨnda tungg nata. 35 Sɨ rɨga re kea wuwenonj onggɨtyam auki mɨle yɨr ongongɨm. Ɨ re ton Yesum pɨlwa wuwenonj, ton kea yodareno ɨtemb rɨga ya pɨlkena re negɨr wɨngawɨnga opekto. Ajɨ ton kobɨrgɨm b'ikoki dɨde b'ogɨl nony menamena okateni kɨma na omiti yɨbnonj Yesum wusɨnd. Sɨ ton ket moga na aukɨto. 36 Ɨ yepiya re towa yɨr ke yɨr yongo rɨdede na Yesu onggɨt negɨr wɨngawɨnga ma okati rɨgam yɨrkokar yokawonj, ton ket rɨga wumɨr omnena eyento. 37 Sɨ re komkesa rɨga bobo yepiya re Gerasen eriya ke tuwonj, utkundeno towaina yɨt, ton kea Yesund danda kɨma yɨgekeno towa pɨlke ewaikitam, mop nokɨp ton ukoi moga na aukɨto. Sɨ ket Yesu gɨga wa angitonj dɨde ket yiwatonj. 38 Ɨ onggɨt wɨnɨnd re Yesu iwatam awonj, onggɨt rɨgat ya pɨlkena re negɨr wɨngawɨnga opekto, Yesund yɨgekitonj Ton kɨma menonɨm. Ajɨ Yesu tin yɨtmɨkitonj odede yɨt kɨma da, 39 “Mor met wa ɨtende, dɨde tesɨpkenainyɨt rɨja na re God mor ukoi mɨle momnɨkau.” Seg ton ket yiwatonj dɨde komkesa taunɨnd pɨtapɨta amnenainonj rɨja na re Yesu ti ukoi mɨle yomnɨkawonj.

40 Ɨ re Yesu ɨtendonj, rɨga bobop kea Tin simesime yomno, nokɨp komkesa rɨga re kea Ti yɨr ungawand wekenonj. 41 Ɨ onggɨt wɨnɨnd yɨpa rɨga nyɨ da Yairo yet re Ju rɨga waina yɨr opmitenapu met mopyam yɨr ɨpka rɨga na yɨbnonj, ton ikonj Yesum pɨlwa. Ɨ ton Yesum wɨp ke kumsos b'amka kɨma b'amairenonj dɨde Tin yɨgekitonj menonɨm tina met wa. 42 Mop nokɨp ti yɨpaina nena na ngɨmngai b'ɨga yɨbnawonj ama rɨka twelp (12) kemag kɨma na dɨde ket momta uj okata nat wɨbnonj.

Sɨ re Yesu Yairom met wa yiwatonj, rɨga bobop kea Tin ɨwatɨndena yiyo pɨpmet b'ɨsatena kɨma. 43 Ɨ kea dɨkɨnd yɨpa kongga wikonj towa wɨngɨrɨnd yet re kus opekenenonj twelp (12) kemag kɨma. [Sɨ ton kea wikenenonj dokta yɨr ongongɨm dɨde tina kupka yɨrkokar esomnena yiyenenonj.] Ajɨ makwa yet Tin wɨsakendonj. 44 Sɨ ɨtomb kongga Yesum kak ke wikonj dɨde ket Tina kobɨrgɨm petɨr yesopayonj. Seg ket odenja ket tina kus opekapu yɨra kesa awonj. 45 Ɨ Yesu rɨga arkisinonj da, “Yet ken nesopai?” Ɨ re komkesa rɨga b'aento, Petro Tin yomnonj da, “Ukoyam! Rɨga bobopim men ɨwatɨndena miyenyi dɨde mor wusɨnd pɨpmet b'ɨsatena wuweny.” 46 Ajɨ Yesu yindonj da, “Yɨpat ke ken nesopai, mop nokɨp kon ke b'ɨpɨnsɨn da danda re kea kor pɨlke ewaikis.” 47 Sɨ ket ɨtomb kongga b'angwatonj da, “Kon ma rɨrɨr e egisɨn pɨta omni kesa.” Ɨ ton ket kaktɨtɨ kɨma Yesum wɨp wa tikonj dɨde kumsos b'amkonj ngɨrpu ket komkesa rɨga wa wɨpɨnd pɨtapɨta yomnenainonj nangga pena Tin yesopayonj dɨde rɨja na re odenja Ton tin wɨsakendonj. 48 Seg Yesu tin womnonj da, “Ngɨmngai b'ɨga! Moina gar ke utkundate men mɨsakenj. Meke ngɨmbla kɨma!”

49 Ɨ re Yesu onggɨt yɨt opurenand yɨbnonj, odedend ket yɨpa rɨga ikonj Yairom met ke, ɨ Yairond yomnonj da, “Moina ngɨmngai b'ɨga kea uj ainy. Sɨ goro man ouyaena rɨgand jabakɨpɨnd ɨl ongket menonɨm! Goro Tin ɨsakaulisɨt!” 50 Ajɨ re Yesu onggɨtyam yɨt utkundonj, Ton Yairond yomnonj da, “Goro moga tawɨm! Gar ke utkunda nena yoramite! Ɨta mor b'ɨga b'ɨtɨsakenj dor.” 51 Ajɨ re ton tina met wa opekto, Yesu maka engainonj nɨnda rɨga b'ɨgaram wɨngɨr wa Ton kɨma, ajɨ ɨna Petro ɨ Yoan ɨ Yakobo ɨ dɨde onggɨt b'ɨgamna b'u ake mog. 52 Ɨ onggɨt wɨnɨnd, komkesa rɨga yii b'ɨrɨnena nat wekenonj dɨde kom b'amoratena kɨma b'ɨaena wuwenonj ti gatab, ajɨ Yesu ket ten amninonj da, “Goro yii taininam! Mop nokɨp ɨtomb ngɨmngai b'ɨga re ma uj o, ajɨ yɨt o weg.” 53 Ajɨ rɨgap Yesund ngong na yengeno, nokɨp ton yɨr wongo re uj na. 54 Ɨ re ton b'ɨgarto rɨkɨnd re uj b'ɨga wɨbnonj, Yesu tin yɨmɨnd wokatonj dɨde tin womnonj da, “B'ɨga! Utnyite!” 55 Seg ita ket tina wɨngawɨnga ɨtendonj, ɨ ton ket odenja utnyitonj. Ɨ Yesu engainonj ti owou okawam. 56 Sɨ ti b'u ake ti mog re wɨnga kesa na awonda. Ajɨ Yesu danda kɨma b'ingawa yɨt yoramitonj da, “Goro yɨpat onggɨtyam gatab yɨt pɨta omnɨkɨm!”