15
Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi Zerusareman phok bakɨmen ki.
Wkp 12.3; Zo 7.22; Ga 2.12; 5.2; Kor 2.8; 2.11; 2.16Por gum Barnabas Antiokra ki. Mani Antiokra kim, gumgi mbari, mbe Zudian kegap, Antiokan zergi. Mbe zergap, mba Antiokan Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi, mbe harigi ŋgui gumgi gu mbigi ma, mbe Zudaiŋ fhuvara. Mbe Fhe Bakɨme buni vhuuin mbe nzuav, mbe khɨvav, khaŋ mbe nzuai, “Nde Moses suaŋgi tɨva zɨn ŋgɨv warir fooŋ tharga, Fhe Bakɨme taagip nde ndigirga tuktɨgi fhuvara.” FG 11.30; Ga 2.1Mbe vergap, mba suambarar mbe mbuim, Por gum Barnabas ne mbararagiap, mbaram ne nzuav mba Zudian kega zergi gumgi phorga nzuav, mbe daai. Mani ne nzuav mbe daav, mbe phorgap khaŋ tɨgap kama shogi. Mbe kama shogiap mbaram, mba Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi, mbe Por gum Barnabas farasarav, mbaram mba harigi gumgi mbari phorga farasegi. Mba gumgi, mbe Zerusareman naaŋv, mba Zisas farasarigi 12 thɨgi ŋaara gumgi gum mba Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi gari gumgir pani phorgɨp mba kameŋ ndiv thɨgar maanga.
Mbe Antiokan Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi, mbe mbe sarigim, mbe nda vov, Fonisia gum Samaria kɨtɨgen daav, mani kɨtɨgar maam Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu, mbigi, mbe kha kamen bun mbe nzuav ndai. Mbe khaŋ mbe nzuai, “Fhe Bakɨme mba harigi ŋgui gumgi gu mbigi, ndavi dorgim, mbe ana zɨn vui.” Mbe ne bun nzuaim, mba maaŋ kav Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi mbe ne mbararagiap, mben ndavi guigira mben vhergi.
FG 14.27Mbe nda vov, Zerusareman hegim, mba Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigir gumgir pani, Zisas mba farasegi 12 thɨgi ŋaara gumgi, mbe mbe gangiap, mben ndikndigi. Mbe mben ndikndigim, Por gu Barnabas mbaram mba Fhe Bakɨme manin kurkurigim, mani ana ŋkasŋkar panan muuŋgi bigi, mani nta bun mbe nzuai. Mani mba buni bun mbe nzuaim, mba Fherasi mbari, mbe Zisas khothɨgap ana zɨn vui. Mbe hegap khaŋ nzuai, “Mba harigi ŋgui ntɨɨri, mbe nza Zudaiŋ, mbe nza phorgɨp, nza Fhe Bakɨme zɨn ŋgɨr za mbui. Mbe vhɨra mba Moses suaŋgi tɨvi zɨn ŋgɨp, mbe vhɨra warir fooŋgiri.” a Ndu Firipai 3.2 ganɨri.
Mbe maaŋ nzuaim, Zisas mba farasegi 12 thɨgi ŋaara gumgi gum, mba Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi, mben gumgir pani, mbe wari fugap mba suaŋgi kameŋ ndim thɨgar mbai. FG 10.1-43Mbe mbe phorgap buni vhɨrvera ndi thɨgar mbarigim, Pita mbaram khavgia thɨgap, khaŋ mbe nzuai, “Nde nza phorgɨp Zisas zɨn vui gumgi, nde khueŋ kaŋgi, Fhe Bakɨme fhum nza kha Zisas farasegi 12 thɨgi ŋaara gumgi, Fhe Bakɨme mba ŋaarar nzan farve khɨngi. Ana mba ŋaarar nzan farve khɨngiap, ana khueŋ nzuav na farasarigi. Gu ana buni vhuuiŋ bun harigi ŋgui gumgi gu mbigi ga suaŋrim, mbe ana buni vhuuiŋ mbararav mbe ana khothivɨrga. 1 Sto 28.9; FG 1.24; 2.4; 10.44; 11.15Nde khueŋ kaŋgiri, Fhe Bakɨme ana za kha gumgi gu mbigi ndavi vheri kaŋgiap, ana won Ŋina Ŋaarar mbe ndɨɨi. Ana won Ŋina Ŋaarar nza nɨɨŋgi tɨvara muuŋgiap, ana mbe nɨɨŋgi. Ana khuen nza khɨvav mba tɨvar mbe muuŋgi. Ana ndava vhee mbe ndirgeŋ nzuav ndikndigi. FG 10.15; 10.28; 10.34-35; Ro 10.11; 1 Ko 1.2; 1 Pi 1.22Ana vhɨra, ana tɨva then nza mbuav, ana harigi tɨvar mbe mbui fhuvara. Zakɨra fhuvara! Mbe ana khothɨgim, mba tuavra ana mbe muuŋgim, mbe ana nɨman ŋgarigi. 10  Mt 11.30; 23.4; Ru 11.46; Ga 3.10; 5.1Maaŋ muuŋgiap, nde ntige thaŋ nzuav Fhe Bakɨmen mpari? Nde mba simtɨgir Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgir phɨgɨr naaŋ thari. Fhum nzan nzɨgi gum nza ntige vhɨra, nza mba simtɨgi ndigirga tuktɨgi fhuvara. 11  Ro 3.24; Ga 2.16; Ef 2.5-8; Ta 2.11Nza khueŋ khothɨgi, Guma Bakɨme Zisas nzan kora muuŋgim, Fhe Bakɨme fhura nza ndigi. Ana mba tɨvara muuŋgiap, ana vhɨra mba harigir ŋgui gumgi ndigi.”
12  FG 14.27Pita mba buni suaŋgim, mba phogar kav buni nzuai gumgi, mbe buna thueŋ suaŋgi fhuvara. Mbe fhura Barnabas gu Por buni khuara tɨgi. Mbe mani khuara tɨgim, mani mbaram Fhe Bakɨme manin kurkurav, won ŋkasŋkar mani ga ndɨɨim, mani anan ŋkasŋkar panan, mba harigi ŋguir han kav, mbarkɨrga mirikori mani nta muuŋgi. Mani mba bigir mbe neŋgi.
13  FG 12.17; Ga 2.9Mani mba bigir mbe neŋgega thugim, Zems mbaram khavgiap khaŋ nzuai, “Nde nza phorgap Zisas zɨn vui gumgi, nde na mbarara. 14  FG 15.7-9Saimon Pita ntigera Fhe Bakɨme mbu harigi fhaiŋ gumgi gu mbigi kora muuŋgiap, ana mbe mbari ndigap, mben wora mbuigi, ne suaŋgi. 15 Ana mba nde suaŋgi kameŋ, mba Fhe Bakɨmen kamthooŋ gumgi, mbe fhum mba kameŋra suaŋgi. Mbe mba kameŋra suaŋgim, mbe ne khergim, ne ki. Mba kameŋ khaŋ nzuai, 16  Amo 9.11-12‘Guma Bakɨme khaŋ nzuai, “Mba Devitan nzɨgi gum, tori, ana ŋkaa, mbe mba sher phen phɨreregi fara muuŋgiap ki. Mbe maaŋ muuŋgiap ki. Gu zumgum taagi zɨrga, gu taagi ana muuŋgirim, ana khavgi thɨgɨrga. Mba phena bigi vurgia mbatɨgi, gu harigi ŋkaar muuŋgip, gu mba phenan muuŋgirim, ana taagia khavgi thɨgɨrga. 17-18 Gu maaŋ muuŋgirga, mba harigi ŋgui gumgi gu mbigi, mbe na suaŋv ganɨnga. Mbe mba harigi ŋgui gumgi gu mbigi, gu mben wora mbuigi, mbe nan gumgi gu mbigira.” Khe Guma Bakɨme suaŋgi kameŋ ma. Ana fhum guarara kha bigi hɨrgeŋ suaŋgi.’
19 “Maaŋ muuŋgiap, na ndɨkndɨk khaŋ muuŋgi. Nza fhura mba harigi ŋgui ntɨɨri, mbe ndavi domdorgiap, Fhe Bakɨme zɨn vui, nza fhura simtɨgar mben nɨɨnga tuktɨgi fhuvara. 20  Stt 9.4; Kis 34.15-17; Wkp 17.10-16; 18.6-23; 1 Ko 6.9; 6.18; 8.1; Ga 5.19; Ef 5.3; Kor 3.5; 1 Pi 4.3Nza khaŋ muunga, ne nzerara, nza gava the khergip, mbe ndi maaŋv khaŋ mbe suanga. ‘Nde guma the mbarɨven tuma kargip, ana nɨma tɨgɨrga sɨk, nde ana mbɨ thari. Mba tɨv, Fhe Bakɨme ana garim, ana Fhe Bakɨme nɨman nzaŋnzaŋgi. Nde vhɨra ruarir mbigi gu gumgi wari kɨmɨ thari. Nde vhɨra guma fhɨrar fagim, rimgiap, vɨzɨn korgiap ndavar vergi sɨk, nde ana mbɨ thari. Nde vhɨra vɨzɨnan mbɨ thari.’ 21  FG 13.15Nde za khueŋ kaŋgi. Fhum guarara kegap zav, ntige kha tugen, harigi ŋgui mben ŋgui bakɨvir zam gumgi kav, Moses suaŋgi tɨvi, mbe nta bun gumgi gu mbigi ga nzuai. Mbe maaŋ mbuav, mbe vhɨra Sabat tugɨra tɨgap, Fhe Bakɨme buni mbararagi phenin ana suaŋgi tɨvi garav, nta bun gumgi gu mbigi ga nzuai.” b Mbe Zudaiŋ, mbe Isreriŋ mbe wo nuianara ki fhuvara. Mbe fhum guarara, mbe za tamtam kha nuianan ki ŋgui bakɨvi, mbe za nta fhain vov, ntan kegi. Mbe ntan kav, mben Fhe Bakɨme rotu mbui pheni za mbe mba kegi ŋgui bakɨvir ki. Ndu Farasegi Gumgi 2.5-11 ganɨ ŋgɨp thɨgɨri. Maaŋ muuŋgiap, mba ŋguir ki gumgi gu mbigi, mbe Moses suaŋgi tɨvi vhɨrvera, mbe nta mbararagi.
Mbe gava ndim harigi ŋguir kav Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi ndi mbai.
22 Mbe mba gava khergiap, mbaram Zisas mba farasegi 12 thɨgi ŋaara gumgi gum, mba Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi, mben gumgi pani, mbe wari fugap, kama shogi. Mbe kama shogiap, mbaram wari won guma phunini farasarigi. Mba gumani zɨni khare, mbevi Zudas, ana zɨ mbe khare, Barsabas, mbevi Sairas. Mani mba Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi gari guman panani ma. Mbe mani farasarav, mani ga sarigim, mani Por gum Barnabas phorgap Antiok ŋgu bakɨmen veri.
23 Mani verim, mbe mba khergi gavar mani farve khɨngi, mba gav khaŋ nzuai, “Nza kha Zisas farasegi 12 thɨgi ŋaara gumgi gum nza khaŋ Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi gari gumgir pani, nza kha gava khergiap nde ndi mbai. Nde nza phorgap Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi, nde mba harigi ŋgui Antiok ŋgu bakɨmen ki, za mba Siria fhaiŋ gum Sirisia fhain ki. Nza raara vhuun nde ndɨɨi. 24  FG 15.1Nza khaŋ muuŋgiap mbararagi, nzan gumgi mbari khaŋ kegap nden han verav, buni mbarir nde suaŋgi. Nde mba buni mbararagiap, ŋgava mbatɨga muuŋgi. Mbe mba bunin nde nzuav, nde ndɨkndɨgi tuara muuŋgi. Nde khueŋ kaŋgiri, nza maaŋ nden muun zav mbe sarigim, mbe vergi fhuvara. 25 Nza mba khesharigi bigeŋ mbararagim, ne hɨgim, nza thav wari tɨgap ndava bavira kav, kama shogiap nden khurkhuma phuni farasarav, mani ga sarigim, mani nza guigira vuzvugi fegani Barnabas gum Por, mani mani phorgav mbar vergi. 26  FG 13.50; 14.19; 1 Ko 15.30; 2 Ko 11.23; 11.26Nza guigira vuzvugi fegani, Por gu Barnabas, mani guigira rimgirga tɨvara mbui. Mani vhɨra nen rɨvav nza wo Bakɨme Zisas Krais zɨ bun suangeŋ thamthagi fhuvara. 27 Mani mbar verim, nza Zudas gum Sairas ga sarigim, mani nden han mbar veri. Mani nden han ŋgirɨv, nde mba nza khergi gava ganɨnga, mani vhɨra wani wo kamthoonira vhɨra mba bunin nde suanga. 28  Mt 23.4Nza vhɨra Fhe Bakɨmen Ŋina Ŋaar nza phorga kim, nza kama shogap, kha kameŋ suaŋgi. Nza suaŋgi kameŋ khare. Nza simtɨgar nde phufu thagi. Nza maaŋ muuŋgiap khaŋ nde nzuai, ‘Nde kha tɨvira zɨn ŋgɨri.’ Mba tɨvi khare. 29  Wkp 17.14; FG 15.20; 21.25; VB 2.14; 2.20‘Nde guma the tuma kargip ana nɨman tɨgɨrga sɨk, nde anan mbɨ thari. Nde vhɨra vɨzɨnan mbɨ thari. Nde vhɨra guma fhɨrar fagim rimgi sɨk, nde vhɨra ana mbɨ thari. Nde vhɨra mbarkɨrga tɨvi mbatɨgi, gumgi gu mbigi mbe ruarir wari kɨɨv, mba tɨvi ga mbui, nde mba tɨvir muuŋ thari.’ Nde maaŋ muuŋgip tuituigira wari ganɨv, khaŋ muuŋgi tɨvi mbatɨgi nde ntan muuŋ tharga ne nzerara. Nza nde nzuai bunira khare. Nde nzerara kɨri.”
30 Mba Zisas farasegi 12 thɨgi ŋaara gumgi gu mba Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi gari gumgir pani, mbe za mba bunin mba gava khergia thugap, mbaram mba gumgi ga sarigim, mbe Antiokan veri. Mbe verav, Antiokan hɨgap, mbe mbaram Antiokan Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi fugap, mba gavar mbe nɨɨŋgi. 31 Mbe mba gavan mbe nɨɨŋgim, mba gumgi gu mbigi, mbe mba gavar gangiap, mbe mbe thɨgɨ havhargirga bunin vhuuin mbe suaŋgim, mbe mba buni vhuuiŋ gangiap, guigira ndikndigi. 32  FG 11.27; 13.1; 14.22Zudas gu Sairas, mani vhɨra Fhe Bakɨmen kamthooŋ gumani ma. Mani maaŋ muuŋgiap, mani guigira bunin vhuuiŋra mba Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi ga nzuav, mbe ndavi khavav, mben ndavi havhari. 33-34 Mani mba tɨvar mbe mbuav, maneŋ tuga mpeeŋra mbe phorgap Antiokan kegap, mba Antiokan Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi, mbe zumgum mani phorga perav, mbegav ŋgɨrkama vhuun mani ga mbuav, ndava mɨɨtɨgar mani ga nɨɨŋgiap, mani ga sarigim, mani taagiap mba mani ga sarigim, mani zergi gumgi gu mbigir han ndagi. c Farasegi Gumgi 15.33 kegɨp ganɨ ŋgɨp ves 34 thɨgɨri. Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ kaŋgiap nta kheri gumgi mbari, mbe kha ndɨkndɨga mbui, buni mbari phorga kha vezar ki. Mba buni khaŋ muuŋgia nzuai, “Sairas won ndɨkndɨgar kurav, ana Antiokra ki.”
35 Zudas gum Sairas taagia ndagim, Por gu Barnabas, mani Antiokra ki. Mani Antiokan kav, mani Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi phorga ŋgarav, mbe Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ mbe khɨvi. Mani Fhe Bakɨmen buni vhuuin mbe khɨvav, vhɨra Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun harigi gumgi gu mbigi ga nzuai.
Por gum Barnabas wani tɨgap ndava bavira ki fhuvara.
36 Por gu Barnabas Antiokan kim, rari mbari vhɨzgim, Por khaŋ Barnabas ga nzuai, “Ŋka taagiap mba fhum Guma Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuav ruigi ŋgui bakɨvir ŋgɨp, Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi ganɨnga. Ŋka ŋgɨp mben kɨrɨ tɨvi gangip kaŋgirga, mbe nzerara ki o, fhu.” 37  FG 12.12; 12.25; Kor 4.10; 2 T 4.11Por maaŋ suaŋgim, Barnabas mbaram Zon, ana harigi zɨ mbe, Mak, ana vhɨra ana kuv mani wani phorgɨ ŋgɨrgane vuzvugi. 38  FG 13.13; Kor 4.10Ana ne vuzvugim, Por thav khaŋ ana nzuai, “Ne nzerigi fhuvara. Mba guma, ana fhum Pamfiria fhain ŋka thav, ana ŋka phorgɨ ruv kha ŋaarar muuŋ thagi. Maaŋ muuŋgiap, ŋka ntigem ana kuv ŋgɨgɨrga fhu.” 39 Mani ne nzuav wani ga vhegap, wani shɨrigi. Mani wani shɨrav, Por nduara ŋgarim, Barnabas nduara ŋgari. Mani wani shɨrav, Barnabas Zon Mak ndigap, mani vov kema ndigap, Saiprus rɨgɨkɨrigen vugi. 40 Por mbaram, Sairas ndigap, mani ŋgɨr za mbuim, Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi, mbe khaŋ mani ga nzuai, “Fhe Bakɨmen ndava mɨɨtɨk ŋko phorgɨ kɨri.” 41 Mbe maaŋ mani ga suaŋgim, mani za mba Siria fhaiŋ gum Sirisia fhaiŋ ga ruav, Por Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi ndavi khavav, mbe ndavi havharav, mani rui.

15:1 Wkp 12.3; Zo 7.22; Ga 2.12; 5.2; Kor 2.8; 2.11; 2.16

15:2 FG 11.30; Ga 2.1

15:4 FG 14.27

a15:5 Ndu Firipai 3.2 ganɨri.

15:7 FG 10.1-43

15:8 1 Sto 28.9; FG 1.24; 2.4; 10.44; 11.15

15:9 FG 10.15; 10.28; 10.34-35; Ro 10.11; 1 Ko 1.2; 1 Pi 1.22

15:10 Mt 11.30; 23.4; Ru 11.46; Ga 3.10; 5.1

15:11 Ro 3.24; Ga 2.16; Ef 2.5-8; Ta 2.11

15:12 FG 14.27

15:13 FG 12.17; Ga 2.9

15:14 FG 15.7-9

15:16 Amo 9.11-12

15:20 Stt 9.4; Kis 34.15-17; Wkp 17.10-16; 18.6-23; 1 Ko 6.9; 6.18; 8.1; Ga 5.19; Ef 5.3; Kor 3.5; 1 Pi 4.3

15:21 FG 13.15

b15:21 Mbe Zudaiŋ, mbe Isreriŋ mbe wo nuianara ki fhuvara. Mbe fhum guarara, mbe za tamtam kha nuianan ki ŋgui bakɨvi, mbe za nta fhain vov, ntan kegi. Mbe ntan kav, mben Fhe Bakɨme rotu mbui pheni za mbe mba kegi ŋgui bakɨvir ki. Ndu Farasegi Gumgi 2.5-11 ganɨ ŋgɨp thɨgɨri. Maaŋ muuŋgiap, mba ŋguir ki gumgi gu mbigi, mbe Moses suaŋgi tɨvi vhɨrvera, mbe nta mbararagi.

15:24 FG 15.1

15:26 FG 13.50; 14.19; 1 Ko 15.30; 2 Ko 11.23; 11.26

15:28 Mt 23.4

15:29 Wkp 17.14; FG 15.20; 21.25; VB 2.14; 2.20

15:32 FG 11.27; 13.1; 14.22

c15:33-34 Farasegi Gumgi 15.33 kegɨp ganɨ ŋgɨp ves 34 thɨgɨri. Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ kaŋgiap nta kheri gumgi mbari, mbe kha ndɨkndɨga mbui, buni mbari phorga kha vezar ki. Mba buni khaŋ muuŋgia nzuai, “Sairas won ndɨkndɨgar kurav, ana Antiokra ki.”

15:37 FG 12.12; 12.25; Kor 4.10; 2 T 4.11

15:38 FG 13.13; Kor 4.10