22
“Nde nan fegi gu ŋgugi, nan ndegi, nde mbarara. Gu ntigem guigira nde hiav, nde suan za mbui. Gu bigɨna mbatɨk thueŋ muuŋgi fhuvara.” Mbe mbararagim, Por Hibruin kaman mbe nzuaim, mbe za vhuav kav, ana mbararagi.
Mbe ana mbararagim, ana vov khaŋ mbe nzuai, FG 5.34-39; 9.11; 21.39; 26.5; Ro 10.2; 2 Ko 11.22; Ga 1.14; Fi 3.5“Gu Zuda guma ma. Nan niamuuŋ Sirisia fhain Tarsus ŋgu bakɨmen na tegi. Gu Zerusarem ŋgu bakɨmen kav vhuuŋgi. Gamarier na sure muuŋgi guma ma. Ana guigira nzan nzɨgir tɨvir na sure muuŋgim, gu guigira nta kaŋgi. Gu nta kaŋgiap, gu vhɨra Fhe Bakɨme vuzvugi tɨvi, gu guigira khaŋ tɨgap nta havhari guma ma. Nde ntige vhɨra mba tɨvara mbui. FG 22.19; 26.9-11; Fi 3.6; 1 T 1.13 FG 8.3Gu Zisas khothɨgap ana nzuai tɨvi zɨn vui gumgi gu mbigi, gu mben farfav mbari shogim, mbe vhɨzim, mbari gu shenin mbe suira gu hari kav, mbe ndia vov bɨna sui. FG 9.2Gu mba tɨva mbuim, Fhe Bakɨmen rotu gari guman pan gum mba buaadegi gumgi, mbe na kaŋgi, mbe na bun nde suanga. Mbe gavi khergiap, mben gumgi mbari, mbe Damaskusan ki. Mbe mba gavi khergiap, mbe ndi mbav na bun mbe nzuai. Gu Damaskusan naaŋv mba Zisas khothɨgap ana zɨn vui ntɨɨri, gu mben suigɨv mbe ndiv Zerusareman zirɨrim, kha gumgi bakɨvi ne suaŋv muumbara mbatɨgar mben muuŋgirga.”
Por Zisas khothɨgap ana zɨn vui ne bun mbe nzuai.
Farasegi Gumgi 9.3-19; 26.12-18
FG 9.3; 26.12-13Por mba bunin mbe nzuav khaŋ mbe nzuai, “Gu mba gumgi gu mbigi ndir zav Damaskusan ndai. Gu nda vov, Damaskusan han mbaim, ra vov phɨɨŋ han mbai. Gu ndaim, vhava bakɨ mbe tor vhekvhegi fara muuŋgiap buivar kega zera zav guigira na shɨrigi. Mba vhava ŋaar na shɨrigim, gu won hos thav kɨgira nɨɨaŋ ndarav, mbaram guma kamthooŋ mbe mbararagim, ana kha nzambaran na muuŋgi, ‘Sor, Sor, ndu thaŋ nzuav nan farfagi?’ Ana maaŋ nzuaim, gu khaŋ ana nzuai, ‘Guma Bakɨme, ndu the?’ Gu maaŋ nzuaim, ana khaŋ na nzuai, ‘Gu Nasaret guma Zisas, ndu nan farfagi.’ Mba na phorga ndai gumgi, mbe mba vhava gari. Mbe mba na nzuai guma, mbe ana kamthooŋ mbararagi fhu.
10 “Ana maaŋ na nzuaim, gu thav khaŋ ana nzuai, ‘Guma Bakɨme, gu ntigem ram muuŋrie?’ Guma Bakɨme khaŋ na nzuai, ‘Ndu khavgip Damaskus ŋgu bakɨmen vhen ŋgirɨri. Guma the maam, gu muun zav ndun farasarigi ŋaari, ana za nta bun ndu suanga.’ 11 Mba buivar kega zerav na shɨrigi vhavar ŋaar, ana guigira havhargi. Ana na rɨmani ga muuŋgim, gu ram muuŋgip ganɨrie? Maaŋ muuŋgiap, na phorga vui gumgi, mbe nan harar suirav, nan kov Damaskus ŋgun vhen vergi.
12  FG 9.17; 10.22; 1 T 3.7“Mbe nan kov Damaskusan vergim, guma mbe maaŋ ki. Mba guma zɨ, Ananaias. Ana guigira Fhe Bakɨmen piin kav, Moses suaŋgi tɨvi guigira nta zɨn vui guma ma. Mba Damaskusan ki Zudaiŋ, mbe khaŋ ana nzuai, ‘Ana guman vhuuŋ ma.’ 13 Ana zav, na han thɨgap, khaŋ na nzuai, ‘Nan fek, Sor, ndun rɨmani taagip nzerav ganɨri.’ Ana maaŋ na nzuai tugera, nan rɨmani taagia nzerigim, gu ana gari. 14  FG 9.15; 1 Ko 9.1; 11.23; Ga 1.12Gu ana garim, ana khaŋ na nzuai, ‘Nzan nzɨgir Fhe Bakɨme, ana ndun farasarigi. Ndu anan vuzvugi kaŋgirga, ndu vhɨra ana Ŋaara Guman Ŋaar, ndu ana ganɨv, ndu vhɨra ana won kamthoon suanga buni, ndu nta mbarararga. 15  FG 23.11; 26.16Ndu mba garav mbararagi buni gum bigi, ndu za nta bun za kha gumgi gu mbigi ga suanga. 16  FG 2.21; 9.11; 9.18; Ro 10.13; Hi 10.22Ndu mba ŋaarar muunga, ndu ntige thagɨnen rarga ki? Ndu khavgip khaŋ suaŋ, “Zisas nan korar muuŋ.” Ndu maaŋ suaŋv, ana zɨn panan ruagirim, ana ndu fhum muuŋgi tɨvi mbatɨgi, ana nta ruagirim, nta vhɨzgirga.’ ”
Fhe Bakɨme Por ga sarigim, ana vov harigi ŋguir Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuai.
17-18  FG 9.29-30Por maaŋ nzua vov, khaŋ mba gumgi gu mbigi ga nzuai. “Gu zumgum taagia zav Zerusareman ndav, gu vov Fhe Bakɨme phena bɨna vhen vergap, Fhe Bakɨme phorga nzuav kav, gu rɨma kui fhara muuŋgiap Guma Bakɨme gangi. Gu ana garim, ana khaŋ na nzuai, ‘Ndu vhemkora Zerusarem thav khavgi ŋgɨri. Ndu kha ŋgu bakɨmera nan buni vhuuiŋ bun suanga, kha gumgi gu mbigi, mbe ndu khothɨgɨrga tuktɨgi fhuvara.’ 19  FG 8.3; 22.4; 26.9-11Ana maaŋ na nzuaim, gu nduara khaŋ ana nzuai, ‘Guma Bakɨme, mbe na kaŋgi. Gura fhum Fhe Bakɨme buni mbararagi pheni ga ruav, ndu khothɨgap ndu zɨn vui gumgi gu mbigi, gu mbe suigav, mbe ndia zav bɨna suav, hor mbatɨgar mbe mbuim, mbe na kaŋgi. 20  FG 7.58; 8.1Gu vhɨra, mbe ndun buni vhuuiŋ bun nzuai guma Stiven, gu vhɨra thɨga mbe garim, mbe na nɨmara ana shogim, ana rimgim, gura khaŋ suaŋgi, “Mbe mba tɨvar ana muuŋgi, ne nzerara”. Gu nen mbe nzuav, gu nduara mba ana shogi ana rimgi gumgir shagir kirav kegi.’ 21  FG 9.15; 13.2; 13.46; Ga 1.15-16; 1 T 2.7Gu maaŋ nzuaim, Guma Bakɨme khaŋ na nzuai, ‘Ndu ŋgɨ, gu ndu sararim, ndu harigi ŋguir samra ŋgɨgɨrga.’ ”
Por khaŋ mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi ga nzuai, “Gu Rom guma ma.”
22  FG 21.36Por mba buni nzua vov, mba harigi ŋgui gumgi gu mbigi ga nzuaim, mba Zudaiŋ ne mbararagiap, mbe wom Por buni mbararargeŋ thagi. Mbe thav, kama bakɨmera kaav, khaŋ nzuai, “Ana shogirim, ana rimik! Mba khesharigi guma, ana kha nuianan kɨ thari. Ana vhɨra ŋamkɨrga fhu.” 23 Mbe ne nzuav tamtam kaava nzɨɨv, wari wo ruga hav shari fhavi shari, mbe nta zorav nta sim, nta kɨzrɨga vov tamtam mbur rim, mbe vhɨra vherɨna dogap, ana fuav vu sui. Mbe mba tɨva mbui ne khaŋ muuŋgi, mbe Por suaŋgi buneŋ vuzvugi fhu. 24 Mbe maaŋ mbuim, mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi gari guman panan vhari, ana mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi ga nzuaim, mbe Por ndigap, wari won phena vhen vergi. Mbe ana ndiga wari won phena vhen vergim, mbe gari guman panan vhari phivɨgan Por kharɨ zav mbe nzuai. Ana khueŋ kaŋgi zav, kha gumgi gu mbigi thagɨna bigɨna nɨɨeŋ ga nzuav khɨrɨv Porar kaav, ana tuarahuri. 25  FG 16.37Mbe maaŋ Poran muuŋv ana harani gu suani kɨr za mbui. Por garim, mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi gari gɨmatɨva pan ana hara thɨgi. Por mbara kha nzambaren ana muuŋgi, “Ee, nzan tɨv ram nzuai? Ana khaŋ nzuaire, nza kha khesharigi tɨvar Rom guman muunga, ne nzerigi, o fhu? Nde vhɨra kha tɨvar na muun za mbui. Nde na nzuav suaŋgiap, fhura phivɨgan na kharɨ za mbui fhuvara. Nde mba tɨvar muun za mbui, ne nzerigi, o?” a Ndu FG 16.37 ganɨri. Mbe Romiŋ, mben tɨva mueŋ khaŋ nzuai, mben tɨv guigira havhargia khaŋ nzuai, mbe fhura shɨshɨgɨp phivɨgar Rom guma the khargirga tuktɨgi fhuvara.
26 Por mba nzambaren mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi gari gɨmatɨva pana muuŋgim, ana mbaram vov, nen mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi gari guman panan vhari ga nzuav, khaŋ ana nzuai, “Ndu ntige ram muuŋrie? Mbu guma, ana Rom guma ma.” 27 Ana ne suaŋgim, mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi gari guman panan vhari zav khaŋ Por ga nzuai, “Ndu na suaŋ. Ndu Rom guma, ee?” Ana ne nzuaim, Por khaŋ ana nzuai, “Ahaŋ.” 28 Por maaŋ nzuaim, mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi gari guman panan vhari khaŋ ana nzuai, “Gu won ŋkɨɨa vhɨrve guarira wo nzuav vhezgiap, gu ntigem Rom guma ki.” Ana maaŋ nzuaim, Por khaŋ ana nzuai, “Gu maaŋ muuŋgi fhuvara. Gu nan ndia Rom guma ma. Gu vhɨra Rom guma ma.” 29  FG 16.38Por maaŋ suaŋgim, mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi ana nzav, phivɨgar ana kharɨ za mbuav, mbe ne mbararagiap, mbe vhemkora shɨva vergap ana thagi. Mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi gari guman panan vhari vhɨra Por kaŋgi, ana Rom guma ma. Ana maaŋ muuŋgiap, ana vhɨra rivgi. Ana khaŋ muuŋgiap, ana nzuaim, mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi shenin Por kegi.
Por Fhe Bakɨme buni vhuuin Zudain buaadegi gumgi ga nzuai.
30 Mba ntari ga mbui gɨɨtɨvi gari guman panan vhari rivgiap, ana vhɨra tuituigip khueŋ kaŋgi za mbui, Por thagɨna bigɨna mbatɨga goreŋra muuŋgim, kha Zudaiŋ ana nzuav nzuai. Ana maaŋ muuŋgiap, mba mɨtimanera ana Por fhɨrgim, ana bɨna thav kɨrar hɨgi. Ana mbaram Fhe Bakɨme rotu gari gumgir pani gum za mba Zudain buaadegi gumgir panin kamgim, mbe zav wari fugi. Mbe zav wari fugim, ana mbaram Porar kov mbe han zerav, ana nzuaim, ana vov, mbe nɨman thɨgi.

22:3 FG 5.34-39; 9.11; 21.39; 26.5; Ro 10.2; 2 Ko 11.22; Ga 1.14; Fi 3.5

22:4 FG 22.19; 26.9-11; Fi 3.6; 1 T 1.13

22:4 FG 8.3

22:5 FG 9.2

22:6 FG 9.3; 26.12-13

22:12 FG 9.17; 10.22; 1 T 3.7

22:14 FG 9.15; 1 Ko 9.1; 11.23; Ga 1.12

22:15 FG 23.11; 26.16

22:16 FG 2.21; 9.11; 9.18; Ro 10.13; Hi 10.22

22:17-18 FG 9.29-30

22:19 FG 8.3; 22.4; 26.9-11

22:20 FG 7.58; 8.1

22:21 FG 9.15; 13.2; 13.46; Ga 1.15-16; 1 T 2.7

22:22 FG 21.36

22:25 FG 16.37

a22:25 Ndu FG 16.37 ganɨri. Mbe Romiŋ, mben tɨva mueŋ khaŋ nzuai, mben tɨv guigira havhargia khaŋ nzuai, mbe fhura shɨshɨgɨp phivɨgar Rom guma the khargirga tuktɨgi fhuvara.

22:29 FG 16.38