VALI NAMANA MATAIO NA ETALOATO
Mataio vega-matagaina kilara
Mataio arana ta Levi. Ia tovotovonai takiti-koko talimana, na Iesu na ekeato, ne gena melo ai eagoto.
Ia Iuda talimana, gaurai eVali Namana Iuda talimara geria etaloato.
Ia na Iuda talimara evaikilarato, Iesu taunatauna Palagu na ekilagi-gavuato Kerisona pa vevega-maguli velena. Vekapawai Kunenai (Old Testament) ai Keriso pene vogomai kilana getaloato warau pema taunatauna. Palagu gena kila ganira maparara pia talora vegata (Mataio 5:17). Mataio na gena Vali Namana aonai Keriso valina Vekapawai Kunena gekilagi-maavuato kilara vogo e etalorato ganina ea.
Mataio na epuka rigolo 58 e 70 vepakarai etaloato, Iesu ekwaregato mulinai.
Mataio gena talotalo evetaina ewareato:
1. Iesu ravanana evogomaito pamilina e gena maguli valina (tenu 1:1–2:23)
2. Gena vetugunagi inaguluna pene tinaa ulanana matotauna ekala-maavuato valina (tenu 3:1–4:11)
3. Gena inagulu etinaato, evevega-ripato, evopatato, e viti evega-namarato valira (tenu 4:12–25:46)
4. Gena viti-vua valina (tenu 26:1–27:66)
5. Kwarega na ekuliiti-waito e gena melo etugurato valira (tenu 28:1-20)
1
Iesu evogomaito kalakalana
Luka 3:23-38
Iesu Keriso ewalato, tupuna gatana geriana evogomaito valina ea: Iesu ia Davida kalakalana, Davida ia Aperaamo kalakalana.
Aperaamo ia Isaako tamana; Isaako ia Iakobo tamana; Iakobo ia Iuda makakana e matarina ria tamara; Iuda ia Perese e Sera tamara, ira tinara Tamar; Perese ia Hesron tamana; Hesron ia Ram tamana; Ram ia Aminadab tamana; Aminadab ia Nasona tamana; Nasona ia Salmon tamana; Salmon ia Boas tamana, Boas tinana Rahaba; Boas ia Obed tamana, Obed tinana Ruta; Obed ia Iese tamana; Iese ia King Davida tamana.
Davida ia Solomona tamana. Solomona ia Uria garawana genana ewalato, (Uria garawana etavarariato mulinai); Solomona ia Rehoboam tamana; Rehoboam ia Abia tamana; Abia ia Asa tamana; Asa ia Iehosafat tamana; Iehosafat ia Ioram tamana; Ioram ia Usia tamana; Usia ia Iotam tamana; Iotam ia Ahasa tamana; Ahasa ia Hesekia tamana; 10 Hesekia ia Manase tamana; Manase ia Amon tamana; Amon ia Iosia tamana; 11 Iosia ia Iekonia mawalakavana ria tamara. Volaganinai Babulonia talimara na Isaraela talimara gegapi-agorato Babuloniai.
12 Babuloniai gegapi-agorato mulinai, Iesu evogomaito gulura e gewalato valina ea: Iekonia ia Sealtiele tamana; Sealtiele ia Serubabele tamana; 13 Serubabele ia Abiud tamana; Abiud ia Eliakim tamana; Eliakim ia Asoro tamana; 14 Asoro ia Sadok tamana; Sadok ia Akim tamana; Akim ia Eliud tamana; 15 Eliud ia Eleasara tamana; Eleasara ia Matan tamana; Matan ia Iakobo tamana; 16 Iakobo ia Iosepa tamana, Iosepa garawana Maria. Maria genana Iesu ewalato; Iesu arana gekilagiana Keriso negetina. (Keriso ganina ia Palagu na ekilagi-maavuato vevega-maguli tauna).
17 Gulu maparara Aperaamo genana pene vogomai King Davida genai gulu gagalana vativati (14), Davida genana pene vogomai Babuloniai gelakagirato gulu gagalana vativati (14), Babuloniai gelakagirato laganina na vegata pene vogomai Keriso genai gulu gagalana vativati (14).
Iesu ewalato
Luka 2:1-7
18 Iesu Keriso evetaina ewalato: Ia tinana Maria Iosepa komunana, na ira ruala e rogoti gere vegarawa aonai, Veaga Palaguna na melo evega-matagaiato Maria tinagenai. 19 Iosepa, Maria garawana, ia kala rorirori talimana, e ati eririwato, taunilimalima wailarai Maria pene vega-nugaragea. Vovetaina gaurai gena ririwa ia veavugai vou Maria pene rugaa netiwato. 20 Ia vovetaina etugamagiwai aonai, Velekou gena aneru ta nivi aonai ematagaito, ne evaikilaato, netiwato, “Iosepa, Davida natuna, komunamu Maria gapiragena kalinana ragai pono kali, kwalana ia e Veaga Palaguna na melo pevega-matagaia ia tinagenai. 21 Ia na melo ta pene gapia, pono araa arana Iesu, (Iesu ganina ia vevega-maguli tauna); kwalana ia na gena taunilimalima geria rakava aorana pene vega-magulira.”
22 Egaura maparara gewalato e Velekou na peroveta talimana muruna na ekilagirato kilara pene vega-taunataunara ularana, netiwato,
23 “Iogita,
vavine ta pene kuvia, melo ta pene gapia,
vomelo keina pia araa Emanuela.”
Emanuela ganina “Palagu ita lagalagarai.”
24 Iosepa maitu na ekeroto aonai Velekou gena aneru na evaikilaato kalara ekalagirato. Maria evairageato, egarawaato. 25 Na ia goti ati gegeno-kouto natuna egapiato. Melona earaato arana, Iesu.