7
Stivin Diu babadidi matedimo i lauguguya
Pilisi saḡasaḡa guletina Stivin i wai talayena gado, “Niga lavedi bai sa giugiuwena ba giukauwa, ee?”
Pak 12:1Bi Stivin edi giu i waimunena gado, “Tamatamagu bi tuwatuwaḡagu bai yà giuwena ko vaiye. Maimaituwa namanamalina wala Mesapotomiyamo Eiblaḡam lisinemo i laumaḡata, muliḡa kaka i nawa Alanmo i miya.
“Bi Maimaituwa Eiblaḡam i giuwena gado, ‘Em dobu bi em lava kwa gosedi bi dobu tagu yài lovemnemo kwa nawa.’ Pak 12:4Kamaina bi ena dobu Mesapotomiya i gose bi i nawa Alanmo i miya. Ḡome tamana i peki mulinemo, Maimaituwa Eiblaḡam i giukamaḡe niga dobunemo niganana ta miyamiyanemo. Pak 12:7, Pak 13:15, Pak 17:8Mba laḡannemo Maimaituwa mote doḡa ḡaubona niga ḡome i vite. Bi Maimaituwa i giuwapa te laḡan muliḡa tana bi ena tubulelesa ya vitedi. Avena te Eiblaḡam mote i wainatuna bi yaḡolo te Maimaituwa lisinemo i sauga. Pak 15:13,14Maimaituwa i giuwena gado, ‘Em tubulelesa kaka wali dobumo sai taupaula yababa. Bi kwalabu 400 nopodimo mba dobuna lavedi kaka em tubulelesa sa voiyedi te sai nuwatoitoi. Pot 3:12Bi mba dobuna lavedi aubaidi sa wai taupaula yababana kaka yà kovoḡidi. Bi muliḡa kaka em tubulelesa mba dobuna sa gose kamaḡe bi sa nato niga dobunemo bi sa lauduneyegu.’ Pak 17:10-14, Pak 21:2-4, Pak 25:26, Pak 29:31—35:18Mba ḡome Maimaituwa kwapibwali ena waianina Eiblaḡam i vite. Bi laḡannemo Aisik i tubuḡa, laḡan 8 mulidimo Eiblaḡam kwapibwali i voiye Aisik lisinemo. Bi kota Aisik natuna Deikap lisinemo i voiye. Bi Deikap natunatuna 12 lisidimo kota mainana i voiye. Niga lavedi edi tubulelesa ba tada.
Pak 37:28, Pak 39:2,21“Deikap natunatuna tasidi Diyousep a unule, taunana aubaina tana a kune kamaḡe Idip lavedi lisidimo te yai taupaula yababa. Bi geḡa te Maimaituwa tana vaitena, 10  Pak 41:39-41taunana aubaina ena pilipili matabudimo i sagu. Maimaituwa Diyousep nuwauyauya i vite bi ena yawasanamo Idip ḡalibonana nuwana i laukwasili. Taunana aubaina ḡalibona, Diyousep waibada i vite te Idip dobuna matabuna bi ena vanuwa nopona i waibadae.
11  Pak 42:1,2“Kamaina bi Idip bi Keinan dobudi matabudi gomala i ka gebogebodi bi wainuwatoi dididiga i tubuḡa. Bi eda magula mote bamo kani a banavi. 12 Laḡannemo Deikap i vaiye te Idipmo kani, tana natunatuna eda magumagula i giukamaḡedi. Tedi mote ḡome nawenawedi bi geḡa te a nawa. 13 Bi kota edi nawa wailabunemo Diyousep i kamaḡati munaḡe tuwatuwaḡana lisidimo. Ḡome kaka Idip ḡalibonana Diyousep ena vanuwa lavedi i sibedi. 14  Pak 45:9,10,17,18Diyousep tamana Deikap bi ena vanuwa lavedi wapedi 75 edi giu i giukamaḡe te sa nato Idipmo. 15  Pak 46:1-7, Pak 49:33Kamaina bi Deikap i nawa Idipmo, ḡome tana bi natunatuna a miyamiyana eete a peki. 16 Bi tubuḡidi a munaḡedi te Sekemmo tauyewamo a sivudi wala Eiblaḡam manemo i gimegimelina Ḡema natunatuna lisidimo.
17  Pot 1:7,8“Laḡan i watiwatiḡe te Maimaituwa Eiblaḡam lisinemo bai i giugiuwapana ya tubuḡa. Bi Idip noponemo eda lava Islael lavedi iyevina i wapa gulata. 18 Kamaina bi lava ḡesau i waiḡalibona Idipmo. Niga lavana mote Diyousep i sibe. 19  Pot 1:10,11, Pot 1:22Bi niga ḡalibonana eda magumagula i laukivi gebogeboyedi bi i egelidi te natunatudi meyemeyedi doḡamo a sivu yovoḡedi te sa peki. 20  Pot 2:2Mba laḡannemo Mousis i tubuḡa bi tana gomana mulemulelena Maimaituwa matanemo. Nawalai faiona tinana bi tamana edi vanuwemo a labe. 21  Pot 2:3-10Bi laḡannemo mote ḡemoḡemotina te maso a labe, tana a sako yovoḡe. Bi ḡalibona natuna waivinina i vai, te i ḡamo bi i wai natune maibena natu otina. 22 Bi tana Idip edi nuwauyauyamo ai lovelove. Tana ena giumo bi ena kauwemo lava ḡaiḡailisina i tubuḡa.
23  Pot 2:11-15“Laḡannemo Mousis ena kwalabu 40 a kovi bi i ḡoe te ena lava Islael ya vakitedi. 24 Bi Mousis i kita te Idip lavana i miya moito te Islael olotona i katikati vunu. Ḡome tana ena tau mulinemo i moito bi biwana i vai te Idip lavana i lai peki. 25 Bi Mousis i wainoḡota te ena lava otidi maso a sibe te Maimaituwa yai etadoliye te tana kaka ena lava yai yawasanidi bi geḡa te tedi mote a sibe. 26 Bokina mainana i kita te ena lava Islael labu a waiḡasiḡasi. Kamaina bi Mousis i nawa i katautaudi bi i giuwedina gado, ‘Ei, mba em tau bai aubaina ko waikaḡasiḡasi?’ 27 Ḡome oloto ena tau i laulaugulatena Mousis i bibini bi i giuwena gado, ‘Tam aiyai waibada i vitem bi kwa waibadaemai bi kwa etaetalemai? 28 Tam maḡo Idip lavana kuna lai peki, mai niganana tagu kwa lai pekigu, ee?’ 29 Laḡannemo Mousis niga giuna i vaivaiye ba tana i naila i nawa Midian. Ḡome i miyana maibena tautavatava bi natunatuna oloolotodi labu.
30  Pot 3:1-10“Kwalabu 40 a kovi mulidimo kalakalalelemo oya Sainai diyanemo, kai tomboluna, vavavannemo aneya i laumaḡata Mousis lisinemo. 31 Laḡannemo nigamai i kitakita ba i tava. Kamaina bi i nawa diyanemo maso i kita kaukauwena mba Bada kalinana i vaiyena gado, 32 ‘Tagu taunana em magumagula Eiblaḡam, Aisik bi Deikap edi Maimaituwa.’ Mousis naila i kagusugusu bi mote i waikita munaḡa. 33 Kamaina bi Bada, Mousis i giuwena gado, ‘Em kaḡe suma kwa kaikamaḡe. Banina mba gabunemo kwa moimoitona ba doḡa waiyawa. 34 Tagu egu lava edi wainuwatoi Idipmo e kita bi kota edi lauaiyoi e vaiye. Bi tagu e yovona ba yài yawasanidi. Taunana aubaina kwa nato bi niganana yà giukamaḡem kwa munaḡa Idipmo.’
35  Pot 2:14“Mousis tana taunana dolinemo Islael lavedi a daboke bi a giuwena gado, ‘Tam aiyai ḡailisi i vitem bi kwa waibadaemai?’ Tana taunana Maimaituwa i giukamaḡe te lava ya kapotiyovodi bi yai etadoliyedi, aneya kai tomboluna vavavaninemo lisinemo i laulaumaḡatana ena sagumo. 36  Pot 14:21, Nam 14:33Islael lavedi Idipmo i kapotiyovodi bi anisove kauwidi bi mataila Idipmo i voiyedi. Bi kota Nisa Sabasabanemo bi kalakalalelemo kwalabu 40 nopodimo. 37  Wai 18:15,18Mousis Islael lavedi i giuwedina gado, ‘Maimaituwa kaka taugiuwatana ḡemota nopomimo ya vine bi ya giukamaḡena lisimimo maibena tagu.’ 38  Pot 19:1—20:17Bi tana taunana kalakalalelemo Islael lavedi, vaitedi ai ḡemotidi. Tana ḡome eda magumagula vaitedi bi kota Mousis oya Sainai dabanemo yawasana giuna aneya i giuvite te i waidama lisidemo. 39 Bi geḡa te eda magumagula mote kalinana a voteyateyae. Tedi a daboke bi a ḡoeḡoena maso a munaḡa Idip. 40 Taunana aubaina Elon a giuwena gado, ‘Ema maimaituwa kwa voiyedi te sai etadoliyemai. Niga lavana Mousis Idipmo i ka potiyovoda bi tada mote ta sibe te bai lisinemo i tubuḡa?’ 41 Kamaina bi tedi koikoitau a voiyena kitana maibena kau natuna. Bi koikoitau a voivioyena lisinemo a soi, a lausewasewa bi a vivivile. 42 Taunana aubaina Maimaituwa i miyatautauliyedi bi i kita kamaḡedi te kipola, suwala bi nawalai galewemo a laulauduneyedi, maibena taugiuwatana edi bukamo a gilugilumina mainana. Ḡome Maimaituwa i giuna gado,
‘Islael lavemi, wala kwalabu 40 kalakalalelemo
kona miyamiyana ba mote
tagu lisigumo ko laulausewasewa.
43 Bi temi mba maimaituwa Molek ena kape
kona ava'avali waibabali.
Bi kota kipola maimaituwana Lafen aluwina
kona ava'avali waibabali.
Temi mba mwalidi kona voiyedi
bi kona laulauduneyedi.
Taunana aubaina yà giukamaḡemi
te emi dobuko potiyovo kamaḡe
bi Babilon mulitaulinemo ko nawa.’
44  Pot 25:9,40“Kalakalalelemo eda magumagula Maimaituwa mayavaina kapena a ava'avali nawe. Bi a voiyena ba bainewa Maimaituwa Mousis i giugiuwena mainana. Bi kota kitana bainewa i wailovena mainana luvanemo i voiye. 45 Laḡan muliḡa Diyosuwa eda magumagula i wai etadoliyedi ḡaviya noponemo bi lava mba dobudimo miyemiyedi Maimaituwa i kwavi waipotiyovodi te dobuna a vai, lava niga ḡome a miyamiyana lisidimo. Bi Maimaituwa mayavaina kapena a avali tavaite niga dobunemo Maimaituwa ani laudunena bi ḡome i kenana eete Deivida ena waibada saugina. 46  2 Sam 7:1-16Maimaituwa, Deivida nuwana i vai. Bi Deivida, Maimaituwa i waibaḡa te maso i waianine bi pali vanuwina i ḡala, Deikap ena tubulelesa edi ani laudune. 47  1 Ḡali 6:1-38Bi geḡa te Solomon pali vanuwina i ḡala Maimaituwa aubaina. 48 Bi kota Maimaituwa saḡasaḡa guletina mote lava vanuwa a ḡaleḡaledina nopodimo ima miyamiya. Taugiuwatana niga mainana i giu:
49 ‘Mala egu ani miya
bi dobu kaḡegu ani waitupamoitona.
Vanuwa bainewa kitana kwa ḡala aubaigu?
Ee bamo egu vanuwa ani waiyawasi?
50 Tagu mote mwali matabudi malamo
bi dobumo nimagumo e voiyedi?’ ”
 
51 Stivin yaḡolo ena giu ya nawenawe, “Temi nopomi ḡaiḡaidi, beyemi a pota bi kona laukasaḡaiḡai mote Maimaituwa giuna koma vaivaiye. Maibena emi magumagula. Temi sauga matabuna Aluwa Waiyawa ko laulaukasaḡaiḡaiye. 52 Emi magumagula wala taugiuwatana matabudi a laukivigebogeboyedi bi ai pekidi. Tedi ba lava didimanina ena nato a giugiuwata. Bi laḡannemo i tavana ba temi kona kaisoluḡe bi konai peki. 53 Maimaituwa ena waiḡake aneya i vitedi bi a natome eda magula lisidimo bi temi mote ko kaiwata.”
Stivin ḡakimemo ai peki
54 Laḡannemo Diu babadidi Stivin ena giu a vaivaiyedi ba a medi gulata lisinemo bi mwakedi a sanadididi. 55 Stivin Aluwa Waiyawa i waiwanavu bi i wai kita saḡa malamo te Maimaituwa namalina bi Yesu, Maimaituwa kataiyanemo i moimoitona i kita. 56 Kamaina bi Stivin i giuna gado, “Koi kita, tagu mala nuwa wasana e kita bi Maimaituwa kataiyanemo Tana Taunana Natuna ya moimoito.”
57 Niga giudi a vaivaiyedi ba beyedi a sula gududi bi matabudi ai lasa te velau Stivin a dubutawi. 58 Tedi a solu nawe malagai mulitaulinemo bi ḡome a lauḡakimi. Bi tauwaiwavu edi gala a lolodi bi oloto ewalina isana Sol* Sol muliḡa isana Pol, Yesu ena tauwaikaiwatana laukaina. kaḡe pakanemo a sivudi te ya labedi. 59 Laḡannemo Stivin a laulauḡakimi ba tana i laupalina gado, “Bada Yesu, aluwigu kwa vai!” 60 Kamaina bi tuwapekana i waitupagwaliḡe bi kalinana dididiginemo i binauna gado, “Bada niga lavedi edi gebogebo kwa noḡotikamaḡe.” Stivin niga giuna i vato mulinemo te i peki.

7:2: Pak 12:1

7:4: Pak 12:4

7:5: Pak 12:7, Pak 13:15, Pak 17:8

7:6: Pak 15:13,14

7:7: Pot 3:12

7:8: Pak 17:10-14, Pak 21:2-4, Pak 25:26, Pak 29:31—35:18

7:9: Pak 37:28, Pak 39:2,21

7:10: Pak 41:39-41

7:11: Pak 42:1,2

7:14: Pak 45:9,10,17,18

7:15: Pak 46:1-7, Pak 49:33

7:17: Pot 1:7,8

7:19: Pot 1:10,11, Pot 1:22

7:20: Pot 2:2

7:21: Pot 2:3-10

7:23: Pot 2:11-15

7:30: Pot 3:1-10

7:35: Pot 2:14

7:36: Pot 14:21, Nam 14:33

7:37: Wai 18:15,18

7:38: Pot 19:1—20:17

7:44: Pot 25:9,40

7:46: 2 Sam 7:1-16

7:47: 1 Ḡali 6:1-38

*7:58: Sol muliḡa isana Pol, Yesu ena tauwaikaiwatana laukaina.