7
Stipenä iqu, ique kukŋuä ämitkuwä iquau, kima ätukqeŋqä
1 Iŋgaŋi hiqäva-imäkqä naqä iqu, Stipenä ique yatŋqä tii äwikqe. “Ii naqä-qakuätanä, quaŋgätanä?”
2-3 Iqu e tquaŋga, Stipenä iqu, “Tatqä-guäkendä apiqukuendä, qätä nyipiyä” ätukqe. “Neyaqä awiqu Aprähamä iqu, aŋä-himqä Harenä iuŋqä mäwqä, qua Mesäpotemiya iu yqänä pmetaŋga, Goti We-huŋqä Kuapä-täŋä Iqu, ique äwimetä, ‘Si tqä qua täutä, tqä näueqä täutä ävämetnä, qua Nyi ämäktquamqä duŋqä uvä’ ätukqeqä. 4 Iŋgaŋi Aprähamä iqu, Kaländiya iquauqä qua iu ävämaŋi, iqu äwätä aŋä-himqä Harenä iu äpmakqeqä. Iqisaŋi, iqueqä kaniqu äpäkoŋgaŋga, Goti Hanjuwä Iqu ique qua he äpmeŋuwä täuŋqä ändowatkqeqä. 5 Iqu täqi timäuqaŋga, qua näweqä metŋqe, Goti Hanjuwä Iqu qua hui mävqä itä, ‘Qänakndaŋi Nyi qua tä tqätä, tqä taqä-tawäkauqätä hetapmniŋqeqä,’ ätukqeqä. Goti Hanjuwä Iqu, Aprähamä iqu ymeqä maeqä pmetaŋga, kukŋuä iiŋi, iŋga ätukqeqä. 6 Itaŋga iqueŋi, tiiŋä-pqä inä ätukqeqä. ‘Tqä taqä-tawäka epqä iqua, qu äwäpu, qua ämaqä hŋquauä-täŋä iqi pmapnuwiqä. Ämaqä iqiŋä iqua, iquauŋi, quwqä wäuŋuä-wiyqä hiŋgiŋqä-qua pmapŋqä iwimäkäpu, quvqä itqueqäpnuwiqä. Inyänä wimetqätaŋguti, quväukuä 400 e pmetpnuwiqä. 7 Qänakndaŋi ämaqä suqä quvqä e itquamipqä iquauŋi, Nyi haŋä-iqä wimniqeqä. Iŋgaŋi tqä taqä-tawäka iqua, qua iuŋi ävämapiyi, täqinyqä äpäpu, Nyaqä yoqe, haqeqä ämamäupu, pmapnuwiqä’ ätukqeqä. 8 Iiŋä ätuäqetaŋi, tiiŋä ätukqeqä. ‘Nyi kukŋuä ätätmä eqäqä tä, i witäniŋqä, Nyi si suqä huiwä häuä ktäuqe ktapmqänä.’ Aprähamä iqu näqŋqä iiŋä ämeqe, apäki Aisakä ique ämikqeuŋi, hiunji 8 päwqaŋga, ymeqä iqueqä huiwi häuä äktäukqeqä. Iŋi Aisakä iqu, Jekopä iqueŋi asänä imäkkqeqä. Itaŋi Jekopä iqu neyaqä awäka 12 iquauŋi, asänä imäkkqeqä.
9-10 Jekopä iqueqä ymeqä iqua, qu käŋgua Josepä iquenyqä wiuŋqä ipu, ique, ämaqä huiziquau, mbqä mapŋqä vqaŋguwäŋga, iqu Isipä iuŋi, wäuŋuä-wiyqä hiŋgiŋqä-qu äpmamiŋqeqä. Iŋgaŋi Goti Hanjuwä Iqu, iqutä anä äpme, haŋä-iqä eeqänäŋi huätä ämätnämäutä, yätamäkqä äwimiŋqeqä. Iqu ique näqŋqä äŋguänäŋi vqaŋgi, ämiqä naqä Isipä iutaŋä iqu, iquenyqä wiŋgaŋgi, ique atäuŋuä äwikqeqä. Iqu Isipä iu ämaqä naqä äpmetä, ämiqä naqä iqueqä nätmatqä eeqänäŋä aŋä iuŋä-pqe, ämimiŋqeqä.
11 Qänakndaŋi qua eeqänäŋä Isipä iuŋitä, Kenanä-pqä iuŋitä, buayä dä naqänäŋä timäuqaŋgi, ämaqä-pqe haŋä-iqä naqä meqaŋguwäŋga, neyaqä atqä-awäka-pqe, buayä mämoqumueqä imiŋuwiqä. 12 Iŋgaŋi Jekopä iqu, ‘Kuä-witqä Isipä du äwinä’ tqaŋgä äwiyäqe, iqu neyaqä awäkauŋi, Isipä iuŋqe kiŋganäŋi ändowatkqeqä. 13 Qu aŋguŋi Isipä iuŋqä uwqaŋguwäŋgaŋi, Josepä iqu qutaqauŋi, ‘Nyi Josepä iqunjqä’ ätukqeqä. Ämaqä miqä naqä iqu, Josepä iqueqä kanmqätä, kutaqä-käŋguäkauŋqätäŋi, iŋganä näqŋqä ekqeqä. 14 Iŋgaŋi Josepä iqu, kaniquenyqä kukŋuä ändowatätä, iqu iqueqä ämaqä iquatä, Isipä iu anä pmapŋqä itumakqe. Qokä-apäkä eeqänäŋi, 75 äwokuwiqä. 15 Iŋgaŋi Jekopä iqu, Isipäŋqä e äquveqäkqe, qänakndaŋi äpäkoŋgqeqä. Itaŋga neyaqä awiqukua-pqe, inä äpäkoŋguwiqä. 16 Iquauqä huiwi, aŋä-himqä Sekemäŋqä aŋgu äma äpäpu, qua äptekuwiqä. Ämaqä qua ptŋqä Sekemä iuŋi, hiŋuiqänäŋi Aprähamä iqu, Hamo iqueqä ymeqä iquau mbqä ikqeqä.
17 Nätmatqä tä, Goti Hanjuwä Iqu, Aprähamä ique qäŋgiŋga ätukqä-pa timäutŋqä itqätaŋga, Isipä iuŋi, ämaqä Israitqä iqua kuapänä eqiyämaŋguwiqä. 18 Iŋgaŋi, ämiqä naqä, Josepä iquenyqä maqŋqä hŋqu, Isipä iu äpmakqeqä. 19 Iqu neyaqä atqä-awäkau quaŋgä eŋqä-paŋä imäkätä, suqä quvqä itquetä, yäŋänäqŋqä tquaŋgi, iqua ymeqä däŋä iquauŋi, yäpaqä mäŋgisa äpäkombŋqä ämatnämäumiŋuwiqä.
20 Hea iŋgaŋi, Mosisi iqueqä känai, ique ämikqeqä. Goti Hanjuwä Iqu, ‘ymeqä tqu äŋguiqä’ kŋuä äwikqeqä. Qu iqueŋi, qaŋuä hŋquaqui-hŋque päwqaŋgaŋqä, kaniqueqä aŋä iuŋi, äŋguänäŋä ämimiŋuwiqä. 21 Qänakŋi, qu yäpaqäŋgisa matnämäuqaŋguwäŋga, ämiqä naqä iqueqä meqi ämetä, iqueŋi iiyqä ymeqä eŋqä-pa ämimiŋqeqä. 22 Isipä pmeqä iqua, iquauä näqŋqä eeqänäŋi ique ämotqueqaŋguwäŋga, iqu naqä-qu eätä, kukŋuä äŋguänäŋä tqä-qu eätä, wäuŋuä yäŋänäqŋqä imäkqä-qu ekqeqä.
23 Iqueqä quväukui 40 ae äpäwqaŋgaŋi, iqu, iqueqä käyämaqä Israitqä iquauŋqä kŋuä indqänätä, hiŋuä qunätŋqä äukqeqä. 24 Iqu äwäqe, ämaqä Isipätaŋä hŋqu, Israitqä hŋque quvqä itquetqätaŋgi äqunäqe, Israitqä ique yätamäkqä ävätä, Isipä pmeqä ique quvqä kima ävätä, pizqä äpäkkqeqä. 25 Iqu e imäkätäqäŋgaŋi, kŋuä tiiŋä äwimiŋqeqä. ‘Israitqä iqua nyinyqe, näqŋqä tiiŋä mapŋqäuä. “Goti Hanjuwä Iqu Mosisi iquesa, ne änewewqatäŋqiyä.” ’ Iŋäqe qu iiŋqe, maqŋqä emiŋuwiqä. 26 Hiunji awiŋgaŋi, iqu Israitqä hŋquaqu mäkä hunätqätaŋginyä äqunäqe, iquaqu äwqä naqä-hŋqunä nyiyŋqä itamäkätŋqä äwinyätä, ‘Äi, suŋqä mäkä hunätqäŋinyqä? Qeŋgueŋgiyqä’ ätukqeqä. 27 I tquaŋga, huizique quvqä itquamiŋqä iqu, Mosisi ique ävqutäwqatätä, ‘Si, ne ämineyätnä, jänä inemäktŋqeŋqe, tqu äktqäwä? 28 Huäqiŋi si ämaqä Isipä pmeqä ique äpäkŋä-pa, täŋgaŋi nyi-pqe pizqä bäktŋqätanä?’ ätukqeqä. 29 Ii tquaŋgqeŋqe, Mosisi iqu Isipä äväma, qua Mitiyanäŋqä zä äwäqe, qua huitaŋä-qu eä, iqi äpmamiŋqeqä. Iqu iqi äpme, ymeqä qokä hŋquaqu eämakqeqä.
30 Iŋgaŋi quväukuä 40 ae äpäwqaŋga, eŋätqä hŋqu, Mosisi ique wimetŋqä äquvepätä, aŋä avqŋqä imä, qoqoŋä Sänai iuŋi, zä wäŋqä hmbiyqä äpa iuta, tä hänaqä sätqätaŋgqä yäpä iŋgisa äpmakqeqä. 31 Mosisi iqu hiŋuä iiŋä äqunäqe, kŋuä kuapänä indqäŋgqeqä. Iqu hiŋuä äŋguänä qunmätä qäqiqi päwqaŋga, Goti Hanjuwä Naqä Iqu, iqueŋi tiiŋä ätukqeqä. 32 ‘Nyi tqä tawäka, Aprähamä iqueqä, Aisakä iqueqä, ä Jekopä iqueqä, Goti Hanjuwä Iqunjqä.’ I tquaŋga, Mosisi iqu yäuŋuä-yäuŋuä itä, hiŋuä quŋqäŋqe zä äwiŋgqeqä.
33 Iqu i imäkqaŋga, Naqä Iqu tii ätukqeqä. ‘Qua si pämä ätqäuŋiŋi, ii Ŋqeqä. Iiŋiŋqe, si tqä yukä ämuasmäŋi huätä hiquveyä. 34 Nyaqä ämaqä iqua, Isipä iuŋi, haŋä-iqä ämepu tääqä dqaŋguwi, Nyi hiŋuä äqunätmä, qätä ae äwiyäŋänä. Iiŋä etaŋgi, Nyi, Isipä pmeqä iquauqä hipa iuta, aŋgu itmamqä äpqänä. Täŋgaŋi si Isipäŋqä aŋgu utŋqä äkndowatqänä,’ ätukqeqä.
35 Mosisi iqueŋi, Israitqä iqua kiŋganäŋi hŋgisanä itquepu, ‘Si ne ämineyätnä jänä inemäktŋqeŋqe, tqu äktqäwä?’ ätukuwä-qeŋä-qe, Goti Hanjuwä Iqu iqueŋi, iquau ämitä, aŋgumä ätuma päniŋqä ändowatkqeqä. Eŋätqä, zä wäŋqä iu ätqäukqä iqu, Mosisi iqu wäuŋuä imäkätŋqä yätamäkqä vquätŋqä, Iqu ändowatkqeqä. 36 Isipä iutä, eqä-pŋä häŋesqä iutä, aŋä avqŋqä iutä, Mosisi iqu wäuŋuä huitaŋä-huitaŋä ämaqä mimäkqänäŋä di imäkätä, ämaqä iquau ämitimäukqeqä. Aŋä avqŋqä iuŋi, qu quväukuä 40 äpmamiŋuwiqä. 37 Ämaqä iiŋä iqunä, Israitqä iquau tii ätukqe. ‘Ämaqä hiŋuä-tqä nyi eŋqä-paŋä-qu hiätŋqeŋqe, Goti Hanjuwä Iqu, hiqä hita-hiŋgua hŋque, atäuŋuä väniqeqä.’ 38 Itaŋga neyaqä atqä-awäkiqua, aŋä avqŋqä iuŋi, aquvä äqämbu pmetaŋguwäŋgaŋi, Mosisi iiŋä iqunä iquatä anä äpmamiŋuwiqä. Ga qoqoŋä Sänai yätuŋi, iqutä, eŋätqä hŋqutä, kukŋuä ätkiyiqä. Goti Hanjuwä Iqueuä kukŋuä häŋä-pmeqä-täŋi ämakqe, ne awä änatqa pqäpnuwäŋqä ämakqeqä.
39-40 Iqueŋi neyaqä awäkiqua, qätä wiyqäŋqä mäwiŋqä itä, hŋgisanä itquepu, Isipä iuŋqä aŋgu upŋqä kiiŋä äwinyätä, Aronä ique tiiŋä ätukuwiqä. ‘Ne maqŋqeqä. Mosisi, ne Isipä du inetmakqä iqueŋi, squä wimequtiyä? Iŋi hiŋuiqä nemepu, hänaqä duta näquatäupŋqä, si, nenyqä goti hŋqua imäkiyä’ ätukuwiqä. 41 Iŋgaŋi qu golqä hui ämepu, goti quaŋgä bulumäka meqä eŋqä-paŋä hŋque imäkäpu, iquenyqä hiqäva äqiyäpiyitaŋi, goti iquauqä hipaetä imäkkuwiŋqä aquvänä imiŋuwiqä. 42 Iiŋiŋqe Goti Hanjuwä Iqu, iqua mäptqä iquenyqätä, qaŋuä iquenyqätä, qätäqueqä iquauŋqätä, aquvänä ipu, qoŋä qäyä woktäpŋqänä tuwä äwiyätä, hiŋuinä äquŋgqeqä. Ii ätimäukqeŋqe, hiŋuä-tqä iquauqä bukä iuŋi, Goti Hanjuwä Iqueqä kukŋui tiiŋä äqänänä.
‘Israitqä iquenä, he aŋä avqŋqä du, quväukuä 40 äpmapiyäŋgaŋi, he bulumäka, sipsipqä, meme, tä ikepu, hiqäva äqämiŋuwi, Nyinyqä äyä äqämiŋuwätanä? Ii oeyqä. 43 He goti quaŋgä iquaquinyqä qoŋä woktäupŋqe, Molekä iquenyqä namnä aŋä ämätäpu, Repanä iquenyqä qätäqueqä eŋqä-paŋä ktqä imäkkuwiqä. Nätmatqä iquaquiŋi, he qäsä äma ikämiŋuwiqä. Iiŋä iqaŋguwiŋqe, Nyi Bapilonä-täŋä iŋgisaŋqä huätä hendowatmniqeqä,’*Amosi 5:25-27 äqänänä” ätukqe.
44 “Neqä awäkiqua, qu aŋä avqŋqä iu äpmapiyäŋgaŋi, Goti Hanjuwä Iqueqä namnä aŋä kuiŋä-täŋä äpmamiŋuwiqä. Namnä aŋä iqueŋi, Goti Hanjuwä Iqu iquauŋi, kukŋuä naqä-qakui äwimiŋqeqä. Qu aŋä ique ämätäpiyäŋgaŋi, nätmatqä eeqänäŋi Goti Hanjuwä Iqu, Mosisi ique ämotquakqä-pa imäkmiŋuwiqä. 45 Qänakndaŋi iquauqä ymeqä iqua, aŋä iqueŋi ämapiyi, qu Josuwa iqutä, ämaqä hŋquauä qua mapŋqä qäsä äma äpkuwiqä. Iŋgaŋi Goti Hanjuwä Iqu, ämaqä qua iu äpmamiŋuwä iquau huätä väqiyqaŋga, qu aŋi ii ämätkuwi, ämiqä naqä Dewiti iqu äpmetäqäŋgaŋqä ämimiŋuwiqä. 46 Dewiti iqu, Goti Hanjuwä Iqu äŋguänäŋä iwimäkätqätaŋgqeŋqä, iqu Iqueŋi, ‘Jekopä iqueqä Goti Hanjuwä Iquki, nyi Sinyqä aŋä äŋguänäŋä hŋqu mätmqänä, hiŋuinä ŋqänyä,’ ätukqeqä. 47 Dewiti iqu iiŋä ätukqä-qe, Solomonä iqu-mända Goti Hanjuwä Iqueqä hiqäva-imäkqä aŋi, qe ämätkqeqä. 48 Iiŋä etaŋgqä-qe, ämaqä iqua aŋä ämätpqä iuŋi, Goti Haqä Yätutaŋä Naqä Iqu mäpmeqä yänä. Ii hiŋuä-tqä iqu, Goti Hanjuwä Iqueqä kukŋuä äqäkqä-paŋiqä.
49 ‘Ämaqä naqä iqua, zä-hawä iu quamä äpmeŋuwä-pa, Nyaqä zä-hawi, qäukuiqä. Itaŋga quae, Ŋqä yuki qutati haqeqi äumä äpmeŋänä. He Nyinyqä aŋi, äkitaŋi mätpŋqäwä? Ŋqä aŋä hapä pmeqäŋqe, äŋgi mätnänä? 50 Nätmatqä eeqänäŋi Nyaqä hipaetänä imäkkqeqä,’†Asayä 66:1-2 ätätä äqänänä” ätukqe.
51 Iŋgaŋi Stipenä iqu, ämaqä miqä naqä iquauŋi, tiiŋi inä ätukqe. “He ämaqä hŋgisanä iquenjqä. He Goti Hanjuwä Iquenyqä quuvqä maeqiyqä ipu, Iqueqä kukŋui qätä mäwiyqä iquenjqä. Ii tiinjqä. Hiqä tawäkiqua hiŋuiqänä imäkmiŋuwä-pa, he Dŋä Äŋguä Iqueŋi, hea ique-ique hŋgisanä itquetqäŋuwiqä. 52 Hiqä tawäkiqua, hiŋuä-tqä hiŋuiqänä äpmamiŋuwä iquauŋi, eeqäpnä quvqä iwimäkmiŋuwiqä. Itaŋga ‘Ämaqä Jänänäŋä Iqä Iqu, äpäniqeqä’ ätmiŋuwä iquauŋä-pqe, qu pizqä äyä äpäkkuwiqä. Iŋi Ämaqä Jänänäŋä Iquenyqe, he täkqä ämaepu, pizqä ae äpäkkuwiqä. 53 He Goti Hanjuwä Iqueuä kukŋuä-suqe, eŋätqä iquauqä hipa iutaŋi, ae qäyä ämakuwäŋqä, qänaknäŋi miqä itqäŋuwenjqä” ätukqe.
Qu Stipenä ique, hikä äpäkkuwiŋqä
54 I tquaŋgi äwipiyi, ämaqä miqä naqä eeqänäŋä iqua, iquenyqä äwqä quvqä äwinyätä, hiquaŋi maŋgtäsqukuä ämäukuwi. 55 Ii iqaŋguwäŋga, Dŋä Äŋguä Iqu Stipenä iqueŋi kuapänä muŋgaŋga, iqu hiŋui, qäukuä haqä yätu ämäqunäqe, nätmatqä, Goti Hanjuwä Iqueqä yäŋänäqŋqä motqueqä witaŋgqätä, Jisasi Iqu Goti Hanjuwä Iqueqä hipa ämuaŋgisa tqäutaŋgqätä äquŋgqe. 56 I äqunäqe, “Hiŋuä qumbiyä! Nyi qäukuä qŋqaŋä äutänätaŋgqätä, Ämaqeuqä Ymeqä Ekqä Iqu, Goti Hanjuwä Iqueqä hipa ämuaŋgisa tqäutaŋgqätä, hiŋuä äqunäŋänä” ätukqe. 57 I tquaŋga, iqua maŋä yäŋänäqŋqä ätäpu, qätä a äpmuäknäpu, pämä ätqäupu maqänä äupiyi, Stipenä ique a äkiqätkuwi. 58 Ique a äkiqätpiyi, aŋä-himqä yäpaqä mäŋgisa ätuma äpäwäpu, hikä pizqä äpäkkuwi. Qu iiŋi mimäkqäŋga, ämaqä häŋäŋgatqä quaŋgä ätukuwä iqua, iquauqä gquä quäuqe äquvätäpu, hikŋä hŋqueqä yukä-täŋä qäqiqi ekuwi. Iqueqä yoqe, Soli ique. 59 Qu Stipenä ique hikä pizqä päsätqätaŋguwäŋga, iqu tääqä ätätä, “Ŋqä Naqä Jisasi Iquki, ŋqä quuvqe indmayä” ätukqe. 60 I ätuäqetaŋi, iqu qoŋä äuktäutä, tääqä yäŋänäqŋqä, “Naqä Iquki, Si iquauqä suqä quvqeŋqe, kima mävqä panä!” ätukqe. E ätuäqetaŋi, äpäkoŋgqe.
Qu Stipenä ique suqä tä iwimäkqaŋguwäŋgaŋi, Soli iqu, “Qäyunä äyä imäkqäuä” kŋuä äwikqe.‡Kukŋuä tque, 8:1 iquesaŋiyi. Näqŋqä-täŋä iqua, ii 7:60 qäsä etaŋgqeŋqe, ii äŋguänäŋiqä indqänätqäŋä.