6
Vakasin lak busin sawaasin
(Matai 12:1-8; Maak 2:23-28)
+ o 6:1 Diu 23:25*Busin sawaasin ti tombe Yesu having yite maanggêêm-aso be laloh mop neep hôôk kul lavuun-ambe lala, tombe yite maanggêêm-aso kalêêh wit nôôn, tombe laliihin-ambe landaah* Yuda-te tanasin ti neep hôôk Diuteronomi 23:25 nambe omaaho ti-te kul neep vu mop nanyendangga, tombe hil daloh mop-ambe dayimb ahend, ond sil kalêêh omaahôô-ju yite wit nôôn daka nanjip mop nanyendangga be sil gandaah-ande vakasin ma. Nganjo yêêv-aso danêêl nambe dôôk busin sawaasin ond hil-ame kalêêh wit nôôn daka be gandaah e, in danêêlin va pin nambe hil-ame lambiing kul pasivdaka dôôk busin sawaasin e, malis lôôt. Le Yesu nêêl Devit-ate vakasin laah vu Palisai-so in nambe bêêl sil alund jak, in sil sahi nambe Devit yimb ahe be ya vanôôn om lung, tonde Yesu-te maanggêêm-aso ond me-kand pasiv in sil e. . + o 6:2 Jon 5:10*Tombe Palisai heey lanêêl nambe, “Nambe vaati sen ham navu kalêêh wit nôôn? In me-lohvu nambe yaambiing kul hôôk busin sawaasin e.” + o 6:3 1Sml 21:1-6*Tombe Yesu nêêl laah vu sil nambe, “Vu bôôy Devit having yite hil sen laving yii-to ond layimb ahend, tombe wiing vaati? Mak ham-ame asevin mava? + o 6:4 Lev 24:5-9*Nambe Devit lukala Anutu-te dumb alo tombe hako vanôôn sen latung vu Anutuu-to be ya, de vu vu yite hil having. Vanôôn-anju ond tanasin neep nambe omaahonôôn-ame lanja le, yik kul vaha sen datung salivangin-ato
yoo lanja.” Tonde yik nêêl nambe, “De Omaahonôôn Noow ond tu busin sawaasin-ate danggakook.”
Yesu wiing omaaho ti nama nipaya nivasa lak
(Matai 12:9-14; Maak 3:1-6)
De busin sawaasin ango tombe Yesu lukalaah dumb alo be monawiing tanasin, tonde omaaho ti nama vaalu vasa nipaya nando. + o 6:7 Luk 13:14; 14:1*Tombe tanasin dangga-so de hil Palisai davu salo vakasin in nambe daanêêl jak Yesu, om langget lôôt in nambe lanji naambe biing omaahôô-ju nama nivasa jak dôôk busin sawaasin ond daanêêl yi. + o 6:8 Luk 5:22; 9:47*Lemu Yesu yoo lak sil alondpayo ni, om nêêl vu omaaho sen nama nipayaa-to nambe, “Okandi be ganaam baale hey amengg.” Tombe kandi be la naalêê-ju, tonde Yesu nêêl vu sil nambe, “Saanjingin ham naambe va ango tana lohvu tanasin nêêl, nambe yaambiing va nivasa dôôk busin sawaasin, me yaambiing va nipaya? Nambe yaandôôvu omaahonôôn-ambe mando nivasa me yaanyiis-ambe jimb?” 10 Tombe me hako hôôk-ambe yi sil pin e mem nêêl vu omaahôô-juuto nambe, “Otalo namam.” Om talo nama tombe nivasa lak, 11 tombe sil amend anihees hanggwang, de yoo lakaas in nambe lambiing naambe vaati vu Yesu.
Yesu holin yite sinaale nomaayuuh-ambe laam yuuh
(Matai 10:1-4; Maak 3:13-19)
12 Tombe hôôk busin-anju Yesu la nando lak kandu ti in nambe nohak, om yoo monalohak vu Anutu businaandiin-ambe langaah ak. 13  + o 6:13 Jon 6:70*Tonde taaku mekaalus lak valup atombe teey yite hil sen davu sapa yii-to lala vu be holin sil nomaayuuh-ambe laam yuuh, tombe teey haale sinaale lakala sil.
14 Sil-anjo ond ti Simon de Yesu nêêl haale ango nambe Pita, de Endru sen Simon halii-to, tonde Jems ayuuh Jon, de Pilip ayuuh Batolomai, 15 tonde Matai, de Tomas, de Alpias noow Jems, tonde Simon ango sen naanjiihin hil Yuda in nambe gatiiy hil Lom lanaa-to, 16 de Yudas sen Jems noow-ato, tonde Yudas Iskaliot sen taato Yesu langaah-ambe hil lalôôh-ato.
Yesu nêêl tanasin tonde hôôvu hil ngeeyaata
(Matai 4:23-25)
17 Tonde Yesu la having sil, tombe la hato naale taaku taambut ti having yite hil ngeeyaata, de omaahonôôn ngeeyaata vu Yudia de vu Yelusalem, tonde vu taaku lôôy nanyendangga sen Taia yuuh Saidon neep-ato, ond lalu-dandôô-ju. 18 Ond sil lalaam in nambe gango Yesu-te vakasin, de biing-ambe silate hil anilakin nind vasa dôôk. Tonde hil sen mamu nipaya nahôôvu sil-ato ond yik lalaam having, tombe Yesu natiiy mamu lato dala de nind vasa nahôôk. 19 Tombe hil pin lawiingin nambe sil gambe namand jak yi, in layi de yite niwêêk nawiing-ambe hil ngeeyaata nind vasa nahôôk.
Omaahonôôn vaalu le kand vasa de vaalu le daasu
(Matai 5:1-12)
20 Tonde Yesu me la vu yite maanggêêm-aso de nêêl nambe, “Ham sen ham alak ni nambe ham-ame nivasa le, ond ham akam vasa in ham alohvu nambe naatu Anutu-te hil. 21  + o 6:21 Taato 7:16-17; Saam 126:5-6; Ais 61:3*De ham sen ham nahimb ahem-anja ond ham akam vasa in ham e gako vanôôn-ambe nohvu ham. De ham sen ham nasuu-to, ond ham akam vasa in ham e naanop. 22  + o 6:22 Jon 15:19; 16:2; 1Pi 4:14*De hil e lanji naambe ham navu taamuyin Omaahonôôn Noow, tombe sil e nind baya lôôt in ham, de sil gatiiy ham ana nanyendangga, tonde daanêêl vakasin anipaya jak ham osin daanêêl ham haalem naambe hil anipaya, ond manyinja ham akam vasa. 23 Om lambiing naambêênja vu ham, ond ham akam vasa be ham naapêêlis lôôt. Ham gango le, ham e gako nyevahaan nivasa bopaata vu baandoni. Silate himbop-aso yoo lawiing nambêênjo vu hil sen danêêl Anutu-te vakasin langaah bôôy-ato. 24  + o 6:24 Jem 5:1*Lemu ham sen kupak danggaa-to ond ham e gako nimeen, in ham hako va nivasa lung la. 25 De ham sen gêên ham aha be ham ahem pup la, ond ham e gako nimeen, in ham e anggimb ahem. De ham sen gêên ham nanop-ato, ond ham e gako nimeen, in taamusin ham alompayo le nimeen-ambe ham naasu. 26 Om naambe hil pin gako ham haalem jak ond ham e gako nimeen, in silate himbop-aso yoo lako tatuhin vaha-so haalend ak bôôy nambêênja.”
Gahem gaving hil sen nind baya lôôt in ham-ato
(Matai 5:38-48)
27  + o 6:27 Pro 25:21; Lom 12:20*Tonde yik Yesu nêêl nambe, “Sa naanêêl vu ham sen ham nango sate vakasin-anjo naambe ham ahem gaving hil sen dawiing ham payaa-to nivasa lôôt, de ham
samu hil sen nind baya lôôt in ham-ato. 28  + o 6:28 Lom 12:14*De ham naanêêl vakasin anivasa jak hil sen davu talôôt ham-ato, osin ham anohak na vu Anutu in bu yite samu samu vu hil sen danêêl ham palêê-to. 29 De naambe omaaho ti patap onggaambôôk ond ganggilin vaalu na vu gaving, de naambe omaaho ti hako gate lolop ond gambu tôômb na vu gaving. 30 Tonde omaaho ti kataangg hong in vati ond gambu vu, de naambe omaaho ti gako gate vati ond game naanêêl vu naambe bu nom e. 31  + o 6:31 Mat 7:12*Va sen ham nawiingin nambe hil lambiing vu ham-ato, ond yik ham oo ambiing naambêênja vu hil.
32 “Tonde naambe ham ahem oo gaving hil sen ahend naving ham-ato mu, de ham ahem-ame naving hil vaalu le, ond yik hil sen dawiing va nipayaa-to ond sil ahend oo naving hil sen ahend naving sil-ato va timu nambêênja, le hamambe Anutu le bu nivasa nyevahaan vu ham a? Malis lôôt. 33 De naambe ham samu hil sen davu samu ham-ato ond yik hil sen dawiing va nipayaa-to ond sil oo davu samu hil sen davu samu sil-ato va timu nambêênja, le hamambe Anutu le bu nivasa nyevahaan vu ham a? Malis. 34 Tonde va sen ham navu vu hil-ande ham akam navu nambe lambu nyevahaan nom-ato, ond yik hil sen dawiing nipayaa-to ond davu va vu hil anipaya vaalu tonde sil akand navu nambe lambu dôôk nyevahaan nom vu sil va timu nambêênja, om Anutu me-le bu nivasa nyevahaan vu ham e. 35  + o 6:35 Lev 25:35-36*Nganjo ham ahem oo gaving hil sen dawiing ham payaa-to be ham samu sil, de ham ambu va vu sil, tombe ham akam-ame bu naambe lambu nyevahaan nom vu ham e. Ham ambiing naambêênja ond taamusin e ham e naatovu nivasa nyevahaan bopaata lôôt, tonde ham e naatu Anutu baandoni-te noondin. In yoo nawiing ngaatum vu hil sen me-kand navu yite samu samu osin hil anipayaa-to, 36 om ham oo kam pasiv-ambe ham andôôvu omaahonôôn naambe sen yiiy Aamangg aka pasiv-ato.”
Game sahi omaaho ango-te vakasin e
(Matai 7:1-5)
37  + o 6:37 Mat 6:14*Tonde yik Yesu nêêl nambe, “Ham-ame sahi omaaho ango-te vakasin-ambe ham naanêêl ak sil alund e, in nambe mem Anutu me-le sahi hamate vakasin-ambe naanêêl jak ham alum e. De ham-ame naanêêl naambe sil gako nimeen e, ond Anutu me-le naanêêl naambe onggako nimeen e. Tonde ham kawiiy hil-ate vakasin na, ond Anutu le kawiiy hamate vakasin na. 38  + o 6:38 Mak 4:24*De ham ambu va vu hil, ond Anutu le bu va vu ham lôôt-ambe vaahes naapup na, tombe naatong-ande baanjêêng jêê-na gaving-ambe kaasêêh na le mem bu vu ham. In va ngeeyaata osin va pasivdaka sen ham navu vu hil-ato, ond yik Anutu le bu dukanaah vu ham.”
39  + o 6:39 Mat 15:14*Tonde sim Yesu nêêl vakasin pakwesin ti vu sil nambe, “Omaaho ti mekanu ond lohvu nambe naanggiiy mekanu ango be yuuh lana mop a? Me-lohvu le, in yuuh ahondoos e landupake. 40  + o 6:40 Mat 10:24-25*Unoopasiv-ame savok yite kaputung e, nganjo kaputung taahu hôôk va pin-ambe jung na le, mem le nohvu yite kaputung.
41 “Nambe vaati sen onahe kaalekaale daka hôôk halim ame, de game nahe haah boow sen neep hôôk gamem e? 42 Haah boow yoo neep hôôk gamem le game gahe le, om nambe vaati sen ganêêl vu halim nambe, ‘Ombaale de sa japêêh va daka na vêêl in gamem e.’ Goo natee hong ak. Ganôôh haah boow sen neep hôôk gamem-anja na vêêl e, mem gale gangge nivasa be onjapêêh kaalekaale na in halim ame.”
Vakasin pakwesin lak haah anivasa osin nipaya
(Matai 7:17-20; 12:33-35)
43 “Haah anivasa ond me-nayiis nôôn anipaya le, de haah anipaya ond me-nayiis nôôn anivasa le. 44 Yiiy naahe hahaanôôn-ambe yalak ni nambe haah anivasa me nipaya, in ganggwak-ame nayiis nôôn bangguk e, de dandayin-ame nayiis nôôn kopi le, malis. 45 Omaaho nivasa ond ka navu va nivasa ngeeyaata naale hôôk lopayo ondeey nawiing va nivasa, tonde omaaho nipaya ond ka navu va nipaya ngeeyaata naale hôôk lopayo ondeey yoo nawiing va nipaya, om va sen pup hôôk omaahonôôn alopayôô-to ond le naanêêl naam langaah.”
Vakasin pakwesin lak bayêên yuuh
(Matai 7:24-27)
46  + o 6:46 Mal 1:6; Mat 7:21*“Nambe vaati sen ham nanêêl sa haalengg nambe Omaaho Bop, le ham-ame navu taamuyin sa lavangg e? 47 Hil sen lalaam dango sate vakasin-anjo be davu taamuyin-ato, ond sale tatekin sil vu ham. 48 Ond sil lalohvu omaaho ti haav yite bayêên, ond haav lôôvin lukala kambini lôôt, tombe valaah ngaandiin lukala naale lak tatuuh de laahun-ambe tong, tonde mem haav bayêên lakala. Tonde luk hatolak-ambe bel vaal bopaata be la hato vuv yêês, le me-lohvu nambe kape daka le, in dangga nambe omaahôô-ju haav yite bayêên naale niwêêk lôôt. 49 Nganjo hil sen dango sate vakasin-anjo le me-davu taamuyin e, ond sil lalohvu omaaho ti haav yite bayêên nando voon, le ngaandiin-ame lukala kambini le, tombe luk hatolak-ambe bel vaal bopaata be yêês hato, tomem kape pavis-ambe matelak valok-ate.”

*6:1: Yuda-te tanasin ti neep hôôk Diuteronomi 23:25 nambe omaaho ti-te kul neep vu mop nanyendangga, tombe hil daloh mop-ambe dayimb ahend, ond sil kalêêh omaahôô-ju yite wit nôôn daka nanjip mop nanyendangga be sil gandaah-ande vakasin ma. Nganjo yêêv-aso danêêl nambe dôôk busin sawaasin ond hil-ame kalêêh wit nôôn daka be gandaah e, in danêêlin va pin nambe hil-ame lambiing kul pasivdaka dôôk busin sawaasin e, malis lôôt. Le Yesu nêêl Devit-ate vakasin laah vu Palisai-so in nambe bêêl sil alund jak, in sil sahi nambe Devit yimb ahe be ya vanôôn om lung, tonde Yesu-te maanggêêm-aso ond me-kand pasiv in sil e.