1  + o 14:1 Mak 11:18; Hiblu 11:28*Busin laam ngaaho lak in nambe busin yuuh gaving le mem hil daasupin lanaam-ambe lanji busin bop busin haluusin sen Anutu haluuh hil Islel hôôk vu Ijip bôôy-ato. Busin-anju ond hil datongin balet lemu me-datung yis nalukala le, nganjo daya balet amu. De kul vaha sen datung salivangin-ato silate yêêv-aso osin tanasin dangga-so davu salo mop in nambe lanôôh Yesu kaatokin be lanyiis-ambe jimb, 2 lemu lanêêl nambe, “Yame aanôôh dôôk busin bop e, in mak hil ngeeyaata londpayo le naakund.”

3  + o 14:3 Luk 7:37-38*Yesu lakala omaaho ti baan vu Betaani, omaahôô-ju haale nambe Simon, ond payêês anipaya lak yi. Dando mondaya vanôôn, tonde vêêh ti hako bel galovasa hôôk buayo tatuuh ti, daanggo lak mone bopaata lôôt, ond la hato be kaatuuh buayo avi de kaasêêh bel galovasaa-ju lak Yesu lukook. 4 Tombe hil sen dando having-ato ond vaalu londpayo nipaya vu, om yoo lanêêl vu sil nambe, “Vêêh-anju nawiliyak bel-anjo in?” 5 Tombe lanêêl vêêh-anjo nambe, “Bel galovasaa-jo yaambu be omaaho ngo baanggo jak mone bopaata nohvu 300 kina, de monêê-jo yaambu vu hil sen silanêênd va maa-to ond mem nivasa.” 6 Le Yesu nêêl nambe, “Jipin vêêh-anju, ham-ame naanêêl yi le, manyinjo samu sa nivasa lôôt. 7  + o 14:7 Diu 15:11*Hil sen dativak in va yuuh amêê-to ond sil e mando gaving ham nohvu busin pin, om ham akam bu naambe ham andôôvu sil ond ham oote va, nganjo sak same le mando gaving ham nohvu busin pin e. 8  + o 14:8 Jon 19:40*Vêêh-anjo wiing lohvu lopayo be kaasêêh bel galovasa lak sa ningg naavii-jo, ond taahu sanêêngg busin kanu sen saanggimb-ambe landaav saa-to. 9 Sa naanêêl keen vu ham naambe vu taaku pin sen hil danêêl banye nivasa langaah-ato, ond va sen vêêh wiing-anjo le daanêêl gaving, in hil akand bu yi.”

10 Sil nomaayuuh-ambe laam yuuh-ato ti Yudas Iskaliot la vu kul vaha sen datung salivangin-ato silate yêêv-aso in nambe bu Yesu dukana sil namand. 11 Sil langoyin vakasin sen Yudas nêêl-ato be ahend anivasa lôôt, tombe lanêêl nambe le lambu mone vu yi, om Yudas salo mop

in nambe bu Yesu dukana sil namand.

12  + o 14:12 Eks 12:6,14-20*Busin bop busin haluusin sen Anutu haluuh hil Islel hôôk vu Ijip bôôy-ato, ond hil datongin balet lemu medatung yis nalukala le, nganjo daya balet amu, tonde hôôk yite busin nyendoos ond dayiis bik sipsip noow-ambe dasi. Tombe Yesu-te maanggêêm-aso lalingin yi nambe, “Gawiingin hey ana samu taaku sen gangga vanôôn busin haluusin mandôô-to vu tana?” 13 Tombe Yesu wiing yite maanggêêm yuuhapim lala de nêêl vu yuuh nambe, “Mana bayêên bop-anju ond male naatovu moow ti kava bel hôôk dêêngg, ond muuh taamuyin yi be mana. 14 Tombe bayêên ti sen dukanaa-to ond mandukana gaving-ambe muuh naanêêl sa naambe sa kaputung vu bayêên-anju mangganaan-ambe manjingin naambe sanêêngg bayêên alo sen sangga vanôôn busin haluusin gaving sate maanggêêm-aso ham-anja neep ond taato vu muuh. 15 Tombe le taato bayêên alo bopaata ti neep baandoni ond latongin lung la be neep, ond muuh samu yate vanôôn hôôk bayêên alo tii-ju.” 16 Tombe maanggêêm ayuuh lala. Yuuh lala lato bayêên-anju be yuuh layi lohvu sen Yesu nêêl vu yuuh-ato, tombe

mem yuuh samu silate vanôôn busin haluusin.

17 De busin hôôk atombe Yesu having sil nomaayuuh-ambe laam yuuh-ato be mem lala bayêên-anjuuto. 18  + o 14:18 Saam 41:9*Sil dando mondaya vanôôn atombe Yesu nêêl nambe, “Sa naanêêl keen vu ham naambe ham sen yiiy naha vanôôn hôôk tii-jo, ond ham ti navu bu sa dukana hil sen lanyiis saa-to namand.” 19 Maanggêêm-aso langoyin vakasin-anju, tombe londpayo nimeen, om sil ti ti lanêêl vu yi nambe, “Om sa, me?” 20 Tombe Yesu nêêl laah vu sil nambe, “Ham nomaayuuh-ambe laam yuuh-ato ti sen haay ahondoos naha vanôôn hôôk kaambum timuu-jo. 21 Omaahonôôn Noow e jimb nohvu vakasin neep hôôk Anutu-te kaapiyaa-to, lemu omaaho sen bu Omaahonôôn Noow dukana hil namand-ato ond le gako nimeen, de naambe tangganaan-ame gako omaahôô-ja le, ond mem nivasa*Yesu nêêl nambêênju in naanêêl taato naambe Yudas tangganaan-ame gako yi le ond mem nivasa, in me-le gako nivaane bopaata vu busin taamusin e. .”

22 Daahen mondaya vanôôn, tonde Yesu lôôh balet ak-ambe lohak vu Anutu, le mem hapok-ambe vu vu sil, de nêêl nambe, “Ham gako naas, manyinja sa ningg naavi.” 23 Tonde lôôh kap wain ak-ambe lohak osin pêêlis la vu Anutu, de vu be sil pin lanum hatup hôôk. 24  + o 14:24 Eks 24:8; Sek 9:11; Jer 31:31-34; 1Ko 10:16; Hiblu 9:20*Le mem nêêl vu sil nambe, “Manyinja sa ningg hees-anja, sa kaasêêh in nambe dôôvu hil ngeeyaata, de biing-ambe Anutu-te vakasin sen jôôy lung la be neep-ato nanjip niwêêk. 25 Om sa naanêêl keen vu ham naambe same le naanum wain nôôn aniluk ti jesin naah e, de na nohvu busin taamusin e mem sale naanum moos naah gaving Anutu-te hil.” 26 Tonde lawiing laalo ti lung la, le mem laluus-ambe lala kandu Oliv.

27  + o 14:27 Mak 14:50; Sek 13:7*Yesu nêêl vu sil nambe, “Ham pin e lompayo nimeen-ambe ham gavuuh sa, nohvu Anutu-te vakasin neep hôôk kaapiyaa-to nambe, ‘Sa navu aanyiis bik sipsip-asote heendin de sipsip-aso gavuuh taale.’ 28  + o 14:28 Mat 28:16; Mak 16:7*Lemu sale kandi jak naah-ambe sana Galili naamunggin ham.” 29 Tombe Pita nêêl vu nambe, “Sil pin e londpayo nimeen-ambe gavuuh hong, de sak le nama.” 30 Le Yesu nêêl vu nambe, “Sa naanêêl keen vu hong naambe peey busin-anjo kokalêêh-ame le naasu balon yuuh e, de gale ganjak alum in sa balon yaal vêêl e.” 31  + o 14:31 Jon 11:16*Lemu Pita nêêl niwêêk lôôt nambe, “Same le anjak alungg in hong e, yik lanyiis sa be saanggimb gaving hong ond lung.” Tombe yik sil pin lanêêl nambêênjo having.

32  + o 14:32 Jon 18:1*Lala lato taaku ti haale nambe Getesmaane, tombe Yesu nêêl vu yite maanggêêm-aso nambe, “Ham mandôô-jo de sana aanohak vêêl e.” 33 Tombe hako Pita yuuh Jems-ande Jon-ambe sil lala. Yesu lopayo nimeen-ambe nahees lôôt, 34  + o 14:34 Jon 12:27*om nêêl vu yaal nambe, “Sa longgpayo nimeen lôôt lohvu saanggimb, om maal mandôô-jo ond maal oo mem naatum.” 35 De hataah la diin daka, be la hato pataav baambu neep voon-ande lohak nambe Anutu yoo le ji naambe lohvu ond yoo le nôôh va nimeen sen navu naatovu yii-jôôto na. 36  + o 14:36 Lom 8:15; Gal 4:6; Mak 10:38; Jon 6:38*Nêêl nambe, “O Aamangg, galohvu nambe gambiing va pin om ganôôh kap nimeen-atêênjo vêêl in sa, lemu same naanêêl e, goo gate va.”

37 Tombe laah hato vu yaal, le yi de yaal deep, tombe nêêl vu Pita nambe, “Simon, onahop a? Game galohvu nambe omando mem naatum daka le? 38  + o 14:38 Luk 11:4; Mat 6:13*Yik ham mando mem naatum-ambe ham anohak in palapin vaha me-kape ham e. Ham alompayo nawiingin, lemu ham anim naavi nitambo.” 39 Tonde yik laah-ambe lohak vakasin-anjuuto yesin laah. 40 Lo-hato be yi le yaal deep in mend animeen lôôt, de vakasin sen yaal daanêêl naah vu yii-to ma. 41 Tombe lo-hato vu yaal tu balon yaal yesin-ambe nêêl vu yaal nambe, “Maal naahen nahop a? Lung-anja, de busin sen lambu Omaahonôôn Noow dukana hil anipaya namand-ato ond ngaaho lak, 42 om ham kandi jak in yana. Ham angge, omaaho sen navu taato sa langaah-ato

hato ni.”

43 Yesu naahen monanêêl vakasin-anjo tonde sil nomaayuuh-ambe laam yuuh-anjôôto ti Yudas hato pavis, ond hako hil ngeeyaata be lako yipak ayuuh tapum sapa sil-ambe lalaam, ond kul vaha sen datung salivangin-ato silate yêêv-aso de tanasin dangga-so himbop-aso yoo lanêêl ondeey sil lalaam. 44 De omaaho sen navu taato Yesu langaah-ato ond samu vakasin lung la vu sil nambe, “Ham angge naambe sa naamuuh omaahôô-ju gaambôôk ond yik yii-ju, tombe ham anôôh-ambe ham naapuvu niwêêk-ande ham gako be ana.” 45 Om Yudas valup-ambe la vu Yesu pavis, be nêêl nambe, “Kaputung,” tonde muuh†Hil Yuda ond silate gambum nambe silate omaaho ti balup ond sil lana daamuuh gaambôôk, yik nambe yiiyate omaaho ti balup ond yiiy naalôôh nama. Ond Yuda-te gambum nivalok-anju, lemu Yudas la muuh Yesu gaambôôk ond tatuhin nambe ahe having yi, le ma de yoo taato Yesu vu hil in nambe lanôôh yii-to. Yesu gaambôôk. 46 Tombe yik lalôôh namand ak Yesu be lapuvu tatin, 47 lemu hil sen daale having Yesuu-to ond ti lôôh yipak ak-ambe sap yêêv bop salivangin-ate hil kul ti nanye vaalu be yêêhin. 48 Tombe Yesu nêêl vu sil nambe, “Ham alaam in ham anôôh sa, lemu nambe vaati sen ham hako yipak ayuuh tapum sapa ham-ambe ham alaam nambe sen ham alaam vu omaaho hôôndak ti? 49  + o 14:49 Luk 19:47; 21:37; Jon 18:20*Lohvu busin pin sa nando monaawiing tanasin hôôk Anutu-te dumb bop alo vu ham, le ham-ame nalôôh sa le. Mam lung-ande Anutu-te vakasin bôôy-ato nôôn jak.” 50  + o 14:50 Mat 26:31*Tombe sim yite maanggêêm-aso pin lavuuh yi de lapak-ambe lala. 51 Tombe maanggêêm ti taamuyin Yesu ond havêêh tôômb malis, tombe lalôôh yi, 52 le tôômb kaah-ambe nando, de pak-ambe la ninôôn.

53 Lako Yesu be lala vu kul vaha sen datung salivangin-ato silate yêêv bop, tombe tanasin dangga-so osin yêêv-aso salivangin-ate be himbop-aso pin lasupin sil lalaam timu. 54 Tonde Pita motaamuyin, le ma de yoo naale aheseseey daka, tombe monala be lukala yêêv bop salivangin-ate baan talind, be hato nando monanyuuh kin having ahevaavu-so. 55 Tombe yêêv-aso salivangin-ate osin kaansol-aso pin davu salo vakasin dangga in nambe lanyiis Yesu be jimb, le ma. 56 Tonde hil ngeeyaata lanêêl vakasin tatuhin lak yi, lemu sil pin anêênd vakasin-anju me-loh ti le. 57 De hil vaalu kandi daale be lanêêl vakasin tatuhin lak Yesu nambe, 58  + o 14:58 Jon 2:19-21*“Hey hangoyin-ande nêêl nambe, ‘Sale kawiiy dumb vaambuung sen omaahonôôn lahaav-ato, de busin yaal vêêl e mem sale andaav ango sen omaahonôôn-ame lalohvu nambe landaav e.’ ” 59 Tombe sil lanêêl lôôt, le ma de silate vakasin-ame loh ti le. 60 Om yêêv bop salivangin-ate kandi naale hôôk sil lavuun-ambe lingin Yesu nambe, “Game nanêêl vakasin ti laah e? Hil-anjo danêêl vaaheey lak hong?” 61  + o 14:61 Mak 15:5; Luk 23:9*Le yoo naale lava masin lôôt, de me-nêêl vakasin ti laah e, tombe yêêv bop salivangin-ate lingin yi yesin laah nambe, “Anutu sen hey lavangg nahôôk yii-to ond noow sen yoo holin yi vulôôt in nambe dôôvu hey-ato ond yik hong-anja?” 62  + o 14:62 Saam 110:1; Taato 1:7*Tombe Yesu liinggis nambe, “Êê-e saa-jo, de ham e angge Omaahonôôn Noow e mando Niwêêk Danggakook nama vasa be naam hôôk bayiimb alo vu baandoni.” 63 Tombe yêêv bop salivangin-ate yoo kweek yite lolop nambe Anutu le ahekalin vu Yesu, de nêêl nambe, “Yiiy navu salo omaahonôôn in nambe le daanêêl vaati gaving? 64  + o 14:64 Jon 19:7*Ham hango nambe nêêl Anutu palêê-jo, om ham akam vu nambe vaati?” Le sil pin lanêêl nambe, “Nêêl vakasin anipaya om yaanyiis-ambe jimb.” 65 Tombe hil vaalu kasuv ak yi, osin layum mekaalus-ande layiis yi de lanêêl vu nambe, “Onaanêêl omaaho ti sen yiis hong-ato langaah.” Tonde ahevaavu-so lapuvu yi de patap lôôt.

66 Pita naahen nando talind atonde kul vaha sen datung salivangin-ato silate yêêv bop, yite vêêh kul ti hato 67 le yi de Pita monanyuuh kin, tombe get lôôt de nêêl vu nambe, “Hong-anja navu taamuyin Yesu Nasaalet having-ato.” 68 Le ma de Pita lak alu nambe, “Same alak ni le, sa doosin va sen ganêêl-anja.” Tombe seelin hato laah ngaaho vu vinavi tonde kokalêêh su. 69 Tombe vêêh-anjuuto yi me lak Pita yesin, om nêêl vu hil sen daalêê-juuto nambe, “Hil-anjuuto ond tii-ja.” 70 Le yik Pita lak alu yesin nambe, “Malis.” Daahen daale daka tonde hil sen daalêê-juuto lanêêl vu Pita yesin laah nambe, “Keen, hil-anjuuto silate ti hong-anjo, in hong Galili having-ato.” 71 Lemu Pita nêêl Anutu haale osin nêêl nambe, “Sa doosin omaaho sen ham nanêêl-anja keen baandoni.” 72  + o 14:72 Mak 14:30*Tonde pavis atombe kokalêêh su tu balon ango yesin, tombe mem Pita ka vu vakasin sen Yesu nêêl vu yii-to nambe, “Kokalêêh-ame naasu balon yuuh e de gale ganjak alum in sa balon yaal vêêl e.” Ka vu vakasin-anju om lopayo nimeen-ande su lôôt.