Akɨnafarir Faragha Zuim,
Pol Timoti Baghava an Osiri
O
1 Timoti
Akar faragha zuim
Timoti, Kraisɨn adarazir gumazir igiar mam, a Listran nguibar ekiar Galesian Provinisɨn itimɨn ize. An amebam, a Judan amizim, ezɨ an afeziam a Grighɨn gumazim. Pol Timoti inizɨma, an a koma aruava Godɨn ingangarim gami. (Nɨ Aposel 16:1-3ɨn gan.) Ezɨ Timoti gɨn Efesusɨn nguibar ekiamɨn itir siosɨn gumazir dapanimɨn oto. Ezɨ Pol akɨnafarir kam a bagha an osiri.
Akɨnafarim faragha mɨgeir bizim, a kamakɨn, Timoti deravɨra ua bagh ganigh, gumazitaba gumazamizibar nɨghnɨzir gavgavibagh asɨghasighan maraghe. Gumazir kaba, me nɨghnɨzir igharaziba ikia ghaze, nguazir kamɨn itir biziba, da derazir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, gumazim guizbangɨn ikɨrɨmɨrir aghuim inisɨva, dagher taba ateghɨva egh amuimɨn ikian markɨ.
Bizir igharazir ekiar akɨnafarim mɨgeir mam, Timoti siosɨn ingangarim deravɨram an ganam. Egha a uaghan mɨgɨa ghaze, siosɨn gumazamizir dapaniba ko siosɨn ingangarir gumazamiziba, me arazir aghuibar amu.
Akɨnafarimɨn akar abuananaba, Pol Timoti mɨgɨa ghaze, a Krais Iesusɨn ingangarir gumazir aghuimra ikɨ, egh arazir aghuibar vaghvagh siosɨn gumazamizibar amu.
Timoti uabɨ uan araziba deraghvɨra dar gan, egh siosɨn gumazamiziba uaghan men gan
1
(Sapta 1--6)
Kl 1:27 Kolosi 1:27Kɨ Pol, kɨ Krais Iesusɨn aposel. God, en Akurvazir Gumazim, ko Krais Iesus, gumazir e ganasa mɨzuaim, aning na mɨsevezɨma kɨ aposelɨn oto.
Ap 16:1, Ta 1:4 Aposel 16:1; Taitus 1:4Timoti, nɨ na ko nɨghnɨzir gavgavim ikiava, mati guizbangɨra nan otarim. Ezɨ kɨ akɨnafarir kam nɨ bagha an osiri. God en Afeziam ko Krais Iesus en Ekiam, aningɨn apangkuvim ko kuarkuvim, nɨ damutɨ nɨ navir amɨrizimɨn ikɨ.
E ifavarir akaba bar a da baraghan kogham
Ga 1:6, Fl 2:24 Galesia 1:6; Filipai 2:24Kɨ fomɨra Masedonian Provinsɨn ghughava, dughiar kamɨn kɨ akar gavgavir mam nɨ ganɨngi, egha datɨrɨghɨn kɨ akar kamra ua kamaghɨn nɨ mɨkɨmasa. Kɨ ghaze, nɨ Efesusɨn Nguibar Ekiamɨn ikɨva gumazir maba mɨgɨrɨgɨar gavgavim me danɨng suam, me gumazamiziba Godɨn akamɨn men sure damuva, akar ifavarir taba me damuvɨra ikian markɨ. 1 Ti 4:7, 2 Ti 2:14-16, Ta 1:14 1 Timoti 4:7; 2 Timoti 2:14-16; Taitus 1:14Egh me pura eghaghanir araziba ko men ovavibar ziar mɨgɨrɨgɨar me zurara mɨgɨavɨra itiba, da atakigh. Akar kaba men nɨghnɨzibagh amima me onganighava tintinibar uariv gɨa uari adosi. Akar kaba me damutɨ, me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikian kogham, egh God e damuamin bizim me deragh a gɨfoghan kogham. Ro 13:8-10, Ga 5:14, 2 Ti 2:22 Rom 13:8-10; Galesia 5:14; 2 Timoti 2:22Nan akar gavgavir kamɨn mɨngarimra kara, e bar uarigh ifuegham. E fo, e guizɨn nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikia, navir zuruzim ikia, egha uan araziba deravɨra da tuisɨgha arazir aghuibar gɨn zui. Eghtɨ bizir kaba e damutɨ, e bar uarigh ifuegham. Marazi arazir kam ataki, egha datɨrɨghɨn me onganigha pura akar mɨngariba puvatɨzibav gei. 1 Ti 6:4, 6:20, Ta 1:10 1 Timoti 6:4; 6:20; Taitus 1:10Egha me igharaz darazi Godɨn Arazibar men sure damuasa. Egha me ghaze, men mɨgɨrɨgɨaba bar guizbangɨra. Ezɨ akar me gun mɨgeim, an mɨngarim me uari a gɨfozir puvatɨ, egha me uari uan akam deragha a gɨfozir puvatɨ.
Ro 7:12, 7:16, 7:22 Rom 7:12; 7:16; 7:22E kamaghɨn fo, Moses Osirizir Arazir God a Ganɨngiziba, da bar dera. Eghtɨ gumazitam bar deragh Godɨn Arazir kabar gɨn mangɨtɨ, Arazir Kaba an deragham. Ga 3:19, 5:23 Galesia 3:19; 5:23Ezɨ e uaghan kamaghɨn fo, God uan Araziba isa gumazamizir aghuiba bagha da anɨngizir pu. Puvatɨ, a gumazamizir arazir kurabagh amiba bagha, da me ganɨngi. Gumazamizir akaba batoziba, ko akaba barazir puvatɨziba, ko gumazir akɨrim ragha God gasaraziba, merara God me bagha uan Araziba anɨngi. Kar gumazamizir Godɨn ziam fer puvatɨziba, ko gumazamizir Godɨn aghuaziba, ko gumazamizir uan amebaba ko afeziaba mɨsoghezɨ me aremeziba, ko gumazamizir igharaz darazi mɨsozima me ariaghireziba, 10  Stt 19:4-5, 1 Ti 6:3, 2 Ti 4:3, Ta 1:9 Jenesis 19:4-5; 1 Timoti 6:3; 2 Timoti 4:3; Taitus 1:9ko arazir mɨzɨrɨzibagh amiba, ko gumazir uarira uari isava akuiba, ko gumazir gumazamiziba okɨava me gamima me pura ingangarir gumazamizibar otiviba, ko gumazamizir ifariba, ko gumazamizir kotɨn aven ifariba, merara God me bagha uan Araziba anɨngi. Egha uaghan gumazamizir Godɨn guizɨn akamɨn apaniba, God me bagha uan Araziba anɨngi. 11  Ga 2:7, Kl 1:25, 1 Te 2:4, 1 Ti 6:15 Galesia 2:7; Kolosi 1:25; 1 Tesalonika 2:4; 1 Timoti 6:15Ezɨ guizɨn akar kam, God an gun mɨkɨmasa na ganɨngizir akam, an Akar Aghuir kamɨn mɨrara ghu. Ezɨ Akar Aghuir kam e mɨgɨa ghaze, God angazangarir ekiamɨn aven ikia, egha gavgavir ekiam iti. A bar derazɨma gumazamiziba an ziam fe.
God Polɨn apangkuvizɨma, Pol a mɨnabi
12  Ap 9:15, Ga 1:15-16 Aposel 9:15; Galesia 1:15-16En Ekiam Krais Iesus, ingangarim bagha gavgavim na ganigha ghaze, kɨ an ingangarim damuam. Egha ingangarir kam damuasa na amɨsefe. Ezɨ kɨ kamaghsua a mɨnaba. 13  Ap 3:17, 8:3, 9:4-5, 1 Ko 15:9-10, Ga 1:13 Aposel 3:17; 8:3; 9:4-5; 1 Korin 15:9-10; Galesia 1:13Guizbangɨra, fomɨra kɨ dɨbovir akabar an ziam gasɨghasɨki, egha an apanim gamuava, akar kurabar a mɨkeme. Ezɨ a fo, kɨ deragha a gɨfozir puvatɨgha, nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ, egha arazir kabagh ami. Kamaghɨn amizɨma, a nan apangkufi. 14  Lu 7:47, Ro 5:20, 1 Ko 15:10, 2 Ti 1:13 Luk 7:47; Rom 5:20; 1 Korin 15:10; 2 Timoti 1:13Ezɨ Krais Iesus en Ekiamɨn apangkuvim bar na gizɨvagha, na gamima, kɨ nɨghnɨzir gavgavim an ikiava gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Krais Iesusɨn itiba, bar me gifonge.
15  Lu 15:2, 19:10, Ro 5:8, 1 Ti 3:1, 4:9, 2 Ti 2:11, 1 Jo 3:5 Luk 15:2; 19:10; Rom 5:8; 1 Timoti 3:1; 4:9; 2 Timoti 2:11; 1 Jon 3:5Krais Iesus, gumazamizir arazir kurabagh amiba men akuraghasa nguazir kamɨn ize. Ezɨ men tongɨn, nan arazir kuraba bar men arazir kurabagh afira. Ezɨ akar kam a guizbangɨra, gumazamiziba a baregh nɨghnɨzir gavgavim an ikɨ. 16 Ezɨ Krais Iesus kamaghsua ifonge, gumazamiziba bar kamaghɨn fogh, a gumazamizir arazir kurabagh amibar asughasugha nɨmɨra me gamua zui. Kamagh amizɨ a faragha nan apangkufi, ezɨ kɨ an ababanimɨn mɨn iti, eghtɨ a na gamizir biziba men akaghtɨ me dar ganɨva, nɨghnɨzir gavgavim an ikɨva, ikɨrɨmɨrir ikia mamaghɨra itim iniam. 17  Dan 7:14, Jo 1:18, Ro 16:27, Hi 11:27, 1 Jo 4:12 Daniel 7:14; Jon 1:18; Rom 16:27; Hibru 11:27; 1 Jon 4:12Ezɨ an Atrivir Zurara Itim. An oveghan kogham, ezɨ e gumazamiziba an ganighan kogham. A uabɨra bar guizbangɨn God. Kamaghɨn amizɨ, e zurazurara ziar ekiam a danɨng mamaghɨra ikɨ mɨkɨm suam, God nɨ bar ekevegha bar dera. Bar guizbangɨra.
Pol Timoti mɨgɨa ghaze, nɨ nɨghnɨzir gavgavir Iesusɨn itim, an suiragh gavgafigh
18-19  1 Timoti 3:9; 6:9; 6:12; Jut 1:3Nan otarim Timoti, kɨ fo, Godɨn akam inigha izir gumazim fomɨra nɨn arazibar gun mɨkeme. Ezɨ kɨ akar kam gɨnɨghnɨgha, bizir nɨ damuamiba bar dar gun nɨ mɨgei. Kɨ kamaghɨn ifonge, nɨ nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikɨva an suiragh gavgavigh, uan araziba deravɨra da tuisɨgh arazir aghuibar gɨn mangɨ. Kɨ kamaghsua, nɨ Godɨn akam inigha izir gumazim nɨ ganɨngizir akar kabar gɨn mangɨ, egh tuavir kamɨn nɨ mɨdorozir aghuim mɨsoghɨva nɨghnɨzir gavgavimɨn aven tugh gavgafigh. Bizir kam bagha, kɨ akar kam nɨ ganɨdi. Ezɨ gumazir maba, me uan araziba deragha da tuisɨgha, arazir aghuibar gɨn mangan aghuagha da batosi. Egha tuavir kamɨn me uan nɨghnɨzir gavgavibagh asɨghasɨki. 20  1 Ko 5:5, 2 Ti 3:17-18, 4:14-15 1 Korin 5:5; 2 Timoti 2:17-18; 4:14-15Ezɨ men tongɨn Himeneus ko Aleksander kamaghɨn ami. Ezɨ kɨ kamaghɨn ifonge, aning ua Godɨn ziam gasɨghasɨghan markiam. Aning kamaghɨn foghasa, kɨ aning isa Satanɨn agharim gatɨ.

1:1: Kl 1:27

1:1: Kolosi 1:27

1:2: Ap 16:1, Ta 1:4

1:2: Aposel 16:1; Taitus 1:4

1:3: Ga 1:6, Fl 2:24

1:3: Galesia 1:6; Filipai 2:24

1:4: 1 Ti 4:7, 2 Ti 2:14-16, Ta 1:14

1:4: 1 Timoti 4:7; 2 Timoti 2:14-16; Taitus 1:14

1:5: Ro 13:8-10, Ga 5:14, 2 Ti 2:22

1:5: Rom 13:8-10; Galesia 5:14; 2 Timoti 2:22

1:7: 1 Ti 6:4, 6:20, Ta 1:10

1:7: 1 Timoti 6:4; 6:20; Taitus 1:10

1:8: Ro 7:12, 7:16, 7:22

1:8: Rom 7:12; 7:16; 7:22

1:9: Ga 3:19, 5:23

1:9: Galesia 3:19; 5:23

1:10: Stt 19:4-5, 1 Ti 6:3, 2 Ti 4:3, Ta 1:9

1:10: Jenesis 19:4-5; 1 Timoti 6:3; 2 Timoti 4:3; Taitus 1:9

1:11: Ga 2:7, Kl 1:25, 1 Te 2:4, 1 Ti 6:15

1:11: Galesia 2:7; Kolosi 1:25; 1 Tesalonika 2:4; 1 Timoti 6:15

1:12: Ap 9:15, Ga 1:15-16

1:12: Aposel 9:15; Galesia 1:15-16

1:13: Ap 3:17, 8:3, 9:4-5, 1 Ko 15:9-10, Ga 1:13

1:13: Aposel 3:17; 8:3; 9:4-5; 1 Korin 15:9-10; Galesia 1:13

1:14: Lu 7:47, Ro 5:20, 1 Ko 15:10, 2 Ti 1:13

1:14: Luk 7:47; Rom 5:20; 1 Korin 15:10; 2 Timoti 1:13

1:15: Lu 15:2, 19:10, Ro 5:8, 1 Ti 3:1, 4:9, 2 Ti 2:11, 1 Jo 3:5

1:15: Luk 15:2; 19:10; Rom 5:8; 1 Timoti 3:1; 4:9; 2 Timoti 2:11; 1 Jon 3:5

1:17: Dan 7:14, Jo 1:18, Ro 16:27, Hi 11:27, 1 Jo 4:12

1:17: Daniel 7:14; Jon 1:18; Rom 16:27; Hibru 11:27; 1 Jon 4:12

1:18-19: 1 Timoti 3:9; 6:9; 6:12; Jut 1:3

1:20: 1 Ko 5:5, 2 Ti 3:17-18, 4:14-15

1:20: 1 Korin 5:5; 2 Timoti 2:17-18; 4:14-15