4
Nebukatnesarɨn namba 2ɨn irebam, a temer ekiamɨn gani
1 Atrivim Nebukatnesar nguazimɨn nguibaba bar dar gumazamiziba ko kantriba bar dar gumazamiziba ko nguibabar akaba bar, me bagha akam amada. An akam kamakɨn:
Ia bar deraghvɨra ikɨ!
2 Datɨrɨghɨn kɨ arazaraziba ko mirakelɨn bar ekiaba, Godɨn Bar Pɨn Itim na bagha dagh amizibar gun ia mɨkɨmasa.
3 God arazarazir bar ekiabar en aka!
Egha bar gavgavigha mirakel bagh ami!
God ikɨ mamaghɨra ikiam;
an atrivimɨn dughiaba zurara ikɨvɨra ikiam.
4 Kɨ Nebukatnesar, nɨmɨra uan dɨpenimɨn aperaghav ikia uan ingangaribar garima, da bar deragha oto. Egha kɨ bizir avɨrim ikia, egha bar akuegha iti. 5 Ezɨ dɨmagarir mamɨn kɨ irebamɨn ganigha bar puvɨram atiatingi. Kɨ irebamɨn aven ganizir biziba na gamizɨ kɨ dɨgavir kuram gami. 6 Egha kɨ Babilonɨn fofozir gumaziba bagha akam amada, eghtɨ me izi irebamɨn mɨngarimɨn gun na mɨkɨmam. 7 Ezɨ irebar mɨngaribagh fogha dar gun mɨgeir gumaziba ko, kukunir gumaziba ko, imezibagh amir gumaziba ko, akavsiabagh amir gumaziba, me bar ize. Kɨ irebamɨn gun me mɨgeima, me irebamɨn mɨngarimɨn gun na mɨkɨman ibura. 8 Ezɨ gɨn Daniel izi. (An ziar mam Beltesasar, ziar kam nan asemɨn ziam. Guizbangɨra, aser bar gavgavibar duaba nɨghnɨzim Daniel ganɨngi.) Ezɨ kɨ uan irebamɨn gun a mɨgei. Kɨ kamaghɨn a mɨgei:
9 “Beltesasar, fofozir gumazibar gumazir dapanim, kɨ fo, aser bar gavgavibar duaba, nɨghnɨzim nɨ ganɨngizɨ, ezɨ bizitam nɨn pɨn kogh, nɨn modoghan kogham. Ezɨ nɨ datɨrɨghɨn nan irebam baragh, egh an mɨngarimɨn gun na mɨkɨm.
10 “Kɨ uan dakozim girɨghav ikia irebamɨn garima, temer bar dafam nguazim bar moghɨra an tongɨra tughav iti. 11 Egha an aghua bar ekɨva ghuanaga overiamɨn suira, nguazimɨn itir gumazamiziba bar an gari. 12 Ezɨ temer kam dafarir bar aghuiba iti, egha ovɨzir avɨriba iti, nguazimɨn itir gumazamiziba bar dar amegh izɨvagham. Ezɨ kuaraziba an aguabar mɨkonibagh amima, nguazimɨn asɨzir atiaba iza an apengan avughsi, egha da bar an ovɨziba api.
13 “Kɨ uan dakozim girɨghav ikia irebamɨn garavɨra itima enselɨn mam Godɨn Nguibamɨn ikegha izaghiri, an enselɨn maba ko me bizibar garir enselba. 14 Egha pamtemɨn dɨa ghaze: Nɨ temem okeghtɨ a irɨgh. Egh an aguaba aghoregh, an dafariba aghor da makunigh, an ovɨziba tintinibar da kunigh. Egh asɨzir an apebamɨn itiba batokegh, egh kuarazir an aguabar itiba batokegh. 15 Egh temer dakam biba saram aneteghtɨ a nguazimɨn grazibar tongɨn ikɨ, eghtɨ ainɨn kuakar ekiatam ko bras inigh an povim gighuigh. Egh gumazir kam ateghtɨ amariba dɨmagaribar a giram. Eghtɨ an asɨzibar mɨn dadabar amɨ ikiam. 16 Egh gumazir kam, a 7plan azenibar gumazamiziba nɨghnɨzi moghɨn nɨghnɨghan kogham, ana asɨzibar mɨn nɨghnɨgh ikiam. 17 Ezɨ bizibar garir enselba bizir kaba otivasa me mɨkeme, eghtɨ angamɨra itir gumazamiziba bar kamaghɨn fogham, Godɨn Bar Pɨn Itim bar gumazamizibagh ativagha men gari. Egha a uabɨ uan ifongiamɨn gɨn ghua, gumazir ziar ekiaba itiba ko gumazir kɨniba, atrivimɨn ikiasa me amɨsevima me otifi.”
18 Egha kɨ ua kamaghɨn Daniel mɨgei, kɨ uan irebam nɨ mɨkemegha gɨfa. Nan fofozir gumaziba irebamɨn mɨngarimɨn gun na mɨkɨman ibura. Kamaghɨn amizɨ, Beltesasar, nɨ datɨrɨghɨn an mɨngarimɨn gun na mɨkɨmam. Kɨ fo, aser bar gavgavibar duaba nɨghnɨzim nɨ ganɨngi, kamaghɨn nɨrara na mɨkɨmam.
Daniel irebamɨn mɨngarimɨn gun mɨgei
19 Ezɨ Daniel irebamɨn mɨngarim gɨfogha gɨfa, kamaghɨn amizɨma a bar osemegha dɨgavir kuram gamigha, atrivimɨn mɨkɨman atiati.* Akar kam, 4:19ɨn ikegha ghua 4:33ɨn tu, kar akar otevir mam Atrivim Nebukatnesar gumazamiziba bagha anemada. (Nɨ Daniel 4:1ɨn ganigh.) Egha kagh atrivim bizir a bativizibagh eghanizir puvatɨ. Ezɨ atrivim kamaghɨn a mɨgei, “Beltesasar, irebar kam ko an mɨngarim nɨ damutɨ nɨ osɨmɨva atiatingan markɨ.”
Ezɨ Beltesasar a ikara, “Atrivim, kɨ irebar kam mɨkemezir biziba nɨ bativan kɨ ifongezir puvatɨ. Da nɨn apanibara otivasa kɨ ifonge! 20 Nɨ temer ekiar mamɨn gani, a bar ruaragha ghuanaga overiamɨn suira, ezɨ nguazir kamɨn gumazamiziba bar an gari. 21 A dafarir bar aghuiba ko ovɨzir avɨriba iti, nguazimɨn itir gumazamiziba bar dar amegh izɨvagham. Ezɨ asɨzir atiaba an apengan avughsi, ezɨ kuaraziba an aguabar mɨkonibar ingari.
22 “Atrivim, nɨrara temer kam, ruaragha bar gavgafi. Ezɨ nɨn gavgavim bar ekevegha pɨn ti, ezɨ nɨn gavgavim nguazimɨn itir gumazamiziba bar dar gari.
23 “Ezɨ nɨ garima, enselɨn mam Godɨn Nguibamɨn ikegha izaghira ghaze, ‘Nɨ temer kam okegh a gasɨghasɨkigh, egh an dakam ateghtɨ a nguazimɨn ikɨ. Egh ainɨn kokam ko bras inigh an povim gighuigh. Eghtɨ ghuariar dɨpaba dɨmangan gumazir kam giram, egh aneteghtɨ a 7plan azenibar asɨzir atiaba ko ikiam.’
24 “Atrivim, irebar kamɨn mɨngarim kamakɨn, kar Godɨn Bar Pɨn Itim mɨkemezir bizim, nɨ bativam. 25 Nɨ gumazamizibar nguibam ategh, mangɨva asɨzir atiaba ko ikiam. Nɨ bulmakaubar mɨn dadabar amɨ, egh puram azenan dakuam. Eghtɨ dɨmagarimɨn ghuariar dɨpaba 7plan azenibar nɨ giram. Nɨ kamaghɨra ikɨ, mangɨ kamaghɨn fogham, Godɨn Bar Pɨn Itim bar gumazamizibagh atifa. Ezɨ a uabɨ uan ifongiamɨn, gumaziba mɨsevima me atrivibar otifi. 26 Nɨ ensel barazi, a temer dakam ateghtɨ a nguazimɨn aven ikiasa mɨkeme. Bizir kamɨn mɨngarim kamakɨn, nɨ bar kamaghɨn fogh mɨkɨm, God Uabɨra Nguazimɨn Biziba Bar Dagh Atifa. Nɨ fogha gɨfa, egha gɨn nɨ uam atrivimɨn otivam. 27 Kamaghɨn amizɨ, atrivim, nɨ datɨrɨghɨn kɨ nɨ mɨkɨmamin akamɨn gɨn mangam:† Gumazir maba ghaze, vezɨn kam, a dughiar Nebukatnesar uam atrivimɨn otivamim a mɨgeir puvatɨ. Me ghaze, Daniel kamaghɨn mɨkeme, atrivim arazir aghuibar amutɨ, bizir kurar kaba a bativan kogham. Nɨ arazir kurabar amuan koghɨva, arazir aghuibar amu, egh gumazamizir onganarazibar apangkuf. Nɨ kamaghɨn damuva, egh nɨ ti deraghvɨra ikɨtɨ, bizir nɨ amiba bar deravɨram otivam.”
28 Ezɨ Daniel mɨkemezɨ moghɨra, bizir kaba bar Atrivim Nebukatnesar batifi. 29 Ezɨ 12plan iakɨniba gɨvazɨ, atrivim dughiar mamɨn uan dɨpenir Babilonɨn itimɨn azuarim garui. 30 Egha kamaghɨn mɨgei, “Ia gan, Babilon a nguibar bar ekiam egha bar dera. Nan gavgavimɨn kɨ uabɨ an ingari, kɨ nguibar kam gamizɨ an otogha, uan gavgavim ko ziar ekiam isɨ gumazamizibar akakaghasa.”
31 A mɨgɨavɨra ikiava egha orazima, tiarir mam Godɨn Nguibamɨn ikegha izi. Tiarir kam kamaghɨn mɨgei, “Atrivim Nebukatnesar, nɨ nan akam barakigh. Kantrin nɨ ativazir kam, kɨ datɨrɨghɨn nɨ dam a inigham. 32 Eghtɨ kɨ nɨ batueghtɨ nɨ ua gumazamiziba ko ikian kogham. Nɨ mangɨ asɨzir atiaba ko ikiam. Egh nɨ 7plan azenibar, bulmakaubar mɨn dadabar amam. Nɨ kamaghɨra ikɨ mangɨ dughiar nɨ fogh suam, Godɨn Bar Pɨn Itim bar gumazamizibagh atifa. A uabɨ uan ifongiamɨn, gumazibagh amima me atrivibar otifi.”
33 Ezɨ bizir ensel mɨkemeziba, da zuamɨra Nebukatnesar batifi. Me gumazamizibar tongɨn a batoghezɨ, a bulmakaubar mɨn dadaba api. Egha dɨmagarimɨn ghuariar dɨpaba an namnam giri. Egha an dapanir arɨzim bar ruaragha taragiar arɨzibar mɨn gari. Egha an dafarir puziba bar ruaragha mati kuarazir puzibar mɨn gari.
Nebukatnesar Godɨn ziam fe
34 Gɨn 7plan azeniba gɨvazɨ, kɨ Nebukatnesar, kɨ kogha Godɨn nguibamɨn gara, egha nan nɨghnɨziba ua dera. Egha kɨ Godɨn Bar Pɨn Itim bagha bar akonge. A Godɨn ikia mamaghɨra itim, kamaghɨn, kɨ an ziam fam. Egha kɨ kamaghɨn mɨgei:
God atrivimɨn ikɨ mamaghɨra ikiam.
Eghtɨ an atrivir kam dughiabar ikɨvɨra ikiam.
35 A gari, nguazimɨn itir gumazamiziba mati
pura biziba.
An Nguibamɨn itir enselba ko nguazimɨn itir gumazamiziba an apengan iti,
a bar me gatifa.
Egh a bizitam damusɨ an a damuam,
eghtɨ gumazitam an anogoreghan kogham.
Guizbangɨra, gumazitam kamaghɨn an azangsɨghan kogham,
Nɨ bizir tizim gami. Bar puvatɨ.
36 Ezɨ kɨ mɨgɨrɨgɨar kam gamir dughiamɨn, nan nɨghnɨzim ua dera, ezɨ kɨ ua uan ziar ekiam ini. Egha datɨrɨghɨn kɨ kantrin faragha ativazim, kɨ uam a gativagh an ganamin gavgavim ini. Ezɨ gumazir nɨghnɨzir aghuiba na ganɨdiba, ko nan gumazir ekiaba, me ua iza na ko iti. Ezɨ kɨ uam atrivimɨn ikia, egha ziar bar ekiam iti, a ziar ekiar kɨ faragha inizim gafira.
37 Egha datɨrɨghɨn kɨ Nebukatnesar, kɨ Atrivir Uan Nguibamɨn Itim bagha bar akonge, egha an ziam fa ziar ekiam a ganɨdi. Kɨ fo, bizir ana amiba bar voroghɨra ikia bar dera. Egha a gumazir uan ziaba feba da dɨkabɨri.
*4:19: Akar kam, 4:19ɨn ikegha ghua 4:33ɨn tu, kar akar otevir mam Atrivim Nebukatnesar gumazamiziba bagha anemada. (Nɨ Daniel 4:1ɨn ganigh.) Egha kagh atrivim bizir a bativizibagh eghanizir puvatɨ.
†4:27: Gumazir maba ghaze, vezɨn kam, a dughiar Nebukatnesar uam atrivimɨn otivamim a mɨgeir puvatɨ. Me ghaze, Daniel kamaghɨn mɨkeme, atrivim arazir aghuibar amutɨ, bizir kurar kaba a bativan kogham.