11
11:1-15 Poll-ni Kongun Tirim Mele Kene, Yi Mare-ni Gólu Toku “Krais-ni Liipa Mundurum-na Kongun Tekemulu.” Niring Yima-ni Tiring Mele Kene “Tilu-Sipa Mólu.” Nirim Mele Ung Te (10:1-18 kene wasie)
Na ung te nimbu kis-simbu kene “Niambu” niku munduku kelengí kene kapula. Ung te nimbu kis-simbu teker akili nimbu kis-sambu akiliinga “Niambu” niku munduku kelangi. ⸤Na-ni aku-sipu mawa tekeraliinga pulele i-sipa mele:⸥ Pulu Yili-ni yambuma makó topa ‘Yu mindi liiku ai siku piliiku molku, yi-lupa tenga ungma naa piliiku lumbili aima naa pangi. Yi te-lupa lumbili pungí kene aima kanupu kis piliipu numanu kis panjimbu.’ nimba molemú mele na aku-sipu piliipu moliu. ⸤Korin-yambuma,⸥ na-ni ‘ ‘Eni Krais-nga ambale mindi molangi.’ nimbu simbu.’ nimbu, nimbu panjurundu. ‘Ambu-wenipu te yi te-kene naa pepa kene yi pulimú mele eni aku-siku yi te-kene naa peku ambu-wenipu mele molku kene Krais-kene pangi.’ nimbu ‘yu simbu.’ nimbu piliipu mulurundu mele moliu. ‘⸤Krais-kene mindi pangi.’ nimbu moliu⸥ akiliinga-pe na-ni piliiker, ‘Wambiyele-ni gólu tuli uluma pali piliilimú wambiyele-ni ui ambu Ip kiyang nimba gólu topa kundi topa liipa lu sirim kene piliipa liipa lumbili pupa lu liirim mele eni aku-siku yi mare-ni kundi toku liiku lu singí kene eninga ungele piliiku kene ‘Oliu Krais-nga yambu kake tílima mindi.’ niku yu tondulu munduku piliiku yunga ungele mindi piliiku liiku teku muluring mele munduku kelku numanu topele toku kene, yi-lupama-ni kundi tungíma lumbili puku lu liingínje.’ nimbu mini-wale mundupu moliu. Yi te-ni lupa eni molemelena omba, na-ni Yesos-nga temanele topu siliu mele naa topa silimú, yu-ni ‘Yesos-nga temanele topu siker.’ nimba kene yi tenga-lupa temanele topa silimú kene eni we piliiku liiku molemele. Mola ‘Mini.’ nilimele akili te-lupa, eni ui Mini Kake Tiliele liiring akili mólu, te-lupa, akili eninga numanuna pupa molemú kene ‘We mulupili.’ niku kamu liilimele. Mola yi mare-ni gólu toku “Temani-kaiéle topu sikemulu.” nilimele kene na-ni temani-kaí sikale eni topu sirindu temanele munduku kelku yi kanuma-ni toku silimele temanele mindi ‘Temani-kaiéle.’ niku, táka-niku piliiku liilimele ⸤akiliinga ung te nimbu kis-simbu kene we niambu kelai⸥.
Na-ni piliiker, ‘Yi kanuma enini ‘Sika Krais-ni “Nanga kongunale tenji-pai.” nimba liipa mundurum yima molemulu.’ nilimele yi kanumandu ‘Oliunga ung-bo tonjuku mani sili yi-aulima.’ nilimele, yi kanumanga na mania-kilia naa moliu.’ nimbu piliiker. Sika na ung-manima mimi-sipu simbu mele skull te naa tirindeliinga ⸤Krais-nga ungele⸥ mani sipu kis-siliunje akiliinga-pe na ⸤Krais-nga⸥ ungma aima mimi-sipu piliiliu. Eni mani siliu kene ungma mimi-sipu piliiliu mele taki-taki eni liipu ora siliu.
Pulu Yili-nga temani-kaiéle eni topu simbundu ‘Nanga bi mania mulupili.’ nimbu “Aku teker kongunaliinga méle kalangi.” naa nirindu. ‘Nanga bi paka naa tambu. Eninga bi paka tonjambu.’ nimbu aku tirindu. Na-ni aku-sipu tirindu ulu akili ulu-pulu-kis te ti rindu mola ung-mani te pula turunduye? Eni liipu tapunjupu Krais-nga kongun tenjipu mulurundu kene Krais-nga yambu-talape mare-ni ku-moni liiku tapunjuku siring akili ‘Krais-nga yambu-talapemanga ku-moni wa liipu eni Korin-yambuma liipu tapunjurundu mele tekem.’ nilka. Na eni-kene molupu kongun tirindu kene na méle te mólu turum kene nanga anginipili kolea Masedonia propinj molku uring kanuma-ni mindi na liiku tapunjuku méle mólu turum-ma pali meku oku na siringeliinga eni Korin-yambumandu “Na liiku tapunjuku mélema sai.” nimbu eni buni te naa sirindu. ‘Na enindu “Liiku tapunjai.” nimbu buni te aima naa simbu.’ nimbu piliirindu mele ekupu kepe aku-sipu piliipu kene ‘Eni na liiku tapunjangi.’ nimbu buni te penga-penga kepe aima naa simbu.
10 Na aku-sipu “Sika teliu mele tembu.” nimbu tondulu mundupu nimbu panjiker mele aima mi lepu Krais-nga ung-sikale na-kene pelemáliinga aima sika niker. ‘Na-ni ⸤eni Korin-yambuma molemele⸥ kolea Akaya propinj koleamanga pali andupu temani-kaiéle topu simbu kene “Ku-moni-ni taropu toku liai.” naa nimbú.’ niker akili aima sika niker. Aku-sipu na-nanu kape niker mele mania naa pumba. 11 ⸤‘Eninga ku-moni naa liimbu.’ niker akili nambimuna nikerye⸥? Na-ni eni numanu naa monjuliáliinga aku-sipu nikerye? Aima mólu! Na eni aima numanu monjuliu mele Pulu Yili-ni piliilimú. 12 ⸤“Méle kalai.” aima naa nimbále akiliinga pulele i-sipa mele:⸥ Yi mare eninga bi paka toku ‘Yambuma-ni oliunga ungma piliiku kene ‘Oliu-ni kongun telemulu mele kene Poll-ni kongun telemú mele kene tilu-sipa. ⸤Yu kene oliu kene wasie Krais-ni liipa mundurum yima molupu, kongun telemuláliinga méle kaluliele liimulú.⸥’ niku kanangi.’ niku telemele mele ‘Aima naa teangi. Yambuma-ni yi kanumanga ung gólu túlima aima naa piliangi!’ nimbu kene ‘Aku-siku niku piliingí kupulanumele pipi sambu.’ nimbu ⸤yi kanuma-ni “Kongun tekemulaliinga méle kalai.” nilimele mele na-ni aima naa nimbu, na yambuma liipu tapunjupu Krais-nga kongun tenjiliáliinga⸥ méle kaluliele naa liiliu mele penga kepe aima naa liimbu.
13 Aku-siku telemele yima-ni ‘Yambuma-ni ‘Oliu Krais-ni liipa mundurum yima molemulu.’ niku kanangi.’ niku gólu toku anduku Krais-ni liipa mundurum yima-ni kongun telemele mele enini aku-siku manda leku anduku kongun teku molemele. 14 Aku telemele mele kanuku kene numanu kimbu-siku naa molai. ⸤Kurumanga nuim⸥ Seten-ni kepe ⸤yambuma kundi tombandu⸥ yu sika molemú mele au talupa ‘Mulú-koleana angkella te pa tílina molemú mele molambu.’ nimba aku-sipa manda lepa telemú kanili. 15 ⸤Seten-ni aku-sipa telemú lem⸥ yu-ni telemú mele yunga kongun tinjili kendemande-yima ‘Yambuma-ni oliu kanuku kene ‘Yi sumbi-nilieliinga kongun tinjili kendemande-yima molemulu.’ niku kanangi.’ niku aku-siku manda leku gólu toku tingí kene kanuku kene numanu pulele kimbu naa sangi. Penga eninga aku telemeláliinga méle kaluliele liingéle papu liingí.
11:16-33 Poll Krais-ni “Kongun Tenji-Pui.” Nimba Liipa Mundurum Kongunale Tenjimbandu Mindili Nurum Mele Ung Te (11:1 pulu monjuku kanui)
16 Na-ni ui nindu mele alsupu niker. ‘Na-ni nimbu kis-simbu kene, nimbu kis-sambu kelai.’ nindu kanili. ⸤Aku-sipu ya kamu nimbú kene⸥ ‘Poll yu ung-wiliema nimba kelep tokum.’ niku naa piliangi. Mola na-ni nanga bili nanu paka topu nimbu kis-simbu kene ‘Poll yu kelep tokum.’ sika niku pilííngi lem, kapula, ⸤andi kape niku eni-enini bi paka tolemele yimanga ungma táka-niku piliiku liiku molku ‘Kelep tokomele.’ naa nilimele mele⸥ nanga ungma aku-siku táka-niku piliiku molku ‘Kelep tokum.’ naa-ko niangi. 17 Na-ni ‘Na yi-auli kaiéle.’ nimbu aku-sipu nimbu kis-simbu kene Auliele-nga kongun tinjili yambu te-ni nilka mele naa nimbú. Kelep tuli yi te-ni nilka mele na-nanu bi paka topu nimbu kis-simbu. 18 Ma-koleana yambuma-ni eninga bima paka tolemele mele yi pulele-ni aku-siku telemeláliinga na aku-sipu nanga bili nanu paka topu kape nimbú. 19 Eni ⸤Korin-yambuma⸥ ‘kelep naa topu piliipu kungnjuli pili yambuma molemulu.’ ⸤niku piliilimili akiliinga-pe⸥ kelep tolemele yima ‘kelep we tangi.’ niku munduku kelku táka-niku piliiku molemele.
20 Yi mare-ni eni ka mele siku mindili siku nokolemele,
mola eninga kongun “tenjai.” nilimele,
mola eni niku eku siku eninga mélema we liilimele,
mola eni liiku lu siku gólu tolemele,
mola ‘Oliu yi kaí aulima molemulu. Eni yambu kísima molemele.’ nilimele,
mola ‘Oliunga ungma aima piliangi. Oliu aima lumbili wai.’ niku tondulu munduku kara puku
eni lkarauwa-ni tolemele kene kepe,
eni ⸤Korin-yambuma-ni⸥ aku-siku telemele yima pali ‘Aku-siku teangi.’ niku munduku kelku ‘Yi kaíma. Papu telemele.’ niku eninga ungma táka-niku piliiku molemele. 21 ⸤Yi kanuma⸥ enini telemele mele na eni ⸤Korin-yambuma⸥-kene mulurundu kene aku-sipu telka akiliinga-pe na tondulu naa purumeliinga ‘Aku-sipu teambu.’ naa nirindu akili lawa tirindu mele ekupu aku-sipu tepu kis-sirindu mele aima pipili kolupu nimbu para siker.
Akiliinga-pe yi te-ni yu molemú mele kene yu-kene uluma wendu olemú mele kene mini-wale naa mundupa tondulu mundupa nimba para silimú lem na kepe moliu mele kepe na-kene ulu wendu olemúma kepe mini-wale naa mundupu tondulu mundupu sumbi-sipu nimbu simbuko. Ekupu ya niker ungele kelep ung langupu niker. ⸤Yi mare-ni eni-enini kape niku, teku molemele mele yambuma niku silimele mele na-ni enini-kene kir-kiri liipu na-nanu kape nimbu tepu moliu mele nimbu sambu:⸥
22 Andi yi kanuma Ipuru-yimaye? Na Ipuru-yiliko.
Yi kanuma Isrel-yimaye? Na Isrel-yiliko.
Yi kanuma ⸤kumbi-lepa anda-kolepa⸥ Eprayam-ni kalupa liirim yimaye? Na Eprayam-ni kalupa liirim yiliko.
23 Yi kanuma Krais-nga kongun tinjili kendemande-yimaye? Enini Krais-nga kongunale tenjilimelale mandupa mele; na Krais-nga kongunale aima olandupa tinjili yili moliu.
(Ya ⸤na-nanu bi paka topu kape nimbu⸥ niker mele na numanu naa pili yi te kelep topu niker.)
Na Krais-nga kongunale mindili sipu ola-kilia tirinduko.
Na wale olandupama ka-lkuna pirindu.
Na wale aima pulele kimbulu-ni turing mindili nurundu mele yi kanuma topu mania munduliu.
Wale pulele na nondupa kulurundu.
24 Juda-yi nukúlima-ni na ⸤walse-walse niku ka siku wale angere te-gulinga na ‘Olandupa llo tipili.’ niku kene⸥ ka-pulsa-ni tokapu tilu kelepa malapunga yupuku niku turing,
25 wale yupuku ⸤Rom-yima-ni⸥ na kimbulu-ni turing;
walse ⸤Juda-yambuma-ni⸥ na ‘kolambu.’ niku ku-ni turing;
wale yupuku na sipna andurundu kene sipele topa bulsupa kamu kis lirim;
walse sip te aku tirim kene na numú-kusana sukundu sumbulsuli tanguli ena tale pirindu;
26 lku tenga-lupa ena pulele naa pepu, kolea lupa-lupamanga pulele pelsiliipu mindi andurundu;
⸤andurundu kene⸥
ena marenga pondeanga na nona purunduko;
wale marenga wa nuli yima-ni na toku mélema wa liingí tiringko;
wale marenga nanga ⸤Juda-⸥yambuma-ni na tungí tiring;
wale marenga Juda-yambu naa molku talapena-ulsukundu yambuma-ni na tungí tiringko;
wale marenga taon-manga na tungí tiring;
wale marenga na kolea-wakana andurundu kene na pondeanga kolea-ni nombá tirim;
wale marenga numú-kusana na no wangurunduko;
wale marenga yi mare-ni gólu toku ‘Oliu Krais-nga yima molemulu.’ niku kene nanga kongunuma pipi sinjingí tiringko.
27 Kongunale mindili sipu bunima membu andupu tepu,
kongun tirindeliinga ena pulele uru naa pepu,
ena pulele engle pepu no waka lemba lipili molupu,
ena pulele langi naa nombu we pepu,
ena pulele alí tirim kene wale-pakuli pakombu te naa lirimeliinga alí-ni aima kulurundu.
28 Akili mindi mólu. Buni mare wasie na-kene wendu olemú. Akuma i-sipa mele:
Taki-taki na-ni Krais-nga yambu-talapema nokumbundu numanu aima pulele liipu munduliáliinga na numanuna buni pulele pípili moliu.
29 ⸤Krais-nga⸥ yambu te yu tondulu pupa molemú mele pora nilimú kene na kepe ⸤yu-kene kondu koliáliinga⸥ numanu tondulu pupili naa moliu.
Méle te-ni ⸤Krais-nga⸥ yambu te kundi tolemú kene yu-ni tondulu mundupa piliilimú mele mundupa kelepa tepa kis-silimú kene na aima kamelena mindili telemú.
30 Na-nanu bi paka naa tombu kene eni nanga ungele naa piliiku liingí lem, kapula, nanga bili kape nimbu paka tambu! Akiliinga-pe ‘Nanga bili kape nimbu paka tambu!’ nimbu kene méle mare-ni na topa mania mundulimú kene na tondulu te naa pelemú mele liipa ora silimú mele kanumanga nanga bili paka tombu. ⸤‘Na tondulu aima pelemú. Na bi aima molemú. Na piliipa kungnjuli aima pelemú.’ nimbu piliipu kene nanu kape naa nimbú.⸥ 31 Auli Yesos-nga Lapa Pulu Yili, yunga bili taki-taki paka tonjimulú kene aima manda, yu-ni ung ya nikeruma ‘Gólu tokum.’ manda naa nimbá. 32 Kolea-auli Damaskas ⸤na purundu kene⸥ yi nuim king Aretas-nga kolea nukunjurum yi-auliele-ni ‘Ami-yima-ni na ka sangi. Damaskas pala-keri-puluna nokuku angiliai.’ nirim-na nokuku angiliiring. 33 Akiliinga-pe ⸤pala-keripulu-sukundu-ólina nokuku angiliiringeliinga⸥ nanga anginipili mare-ni na wale-basketna laliiku kene ka tenga moku toku liiku palana ulsu munduring. Aku tiringeliinga yi-auli kanili-ni na ka simba tirimele ‘Ka naa sipili.’ nimbu takara topu purundu.