7
7:1-9 Yesos Yu Molupa Nirim Mele Yunga Kandi-Anginupilima-ni Yu Sika Mulurum Mele Piliiku Naa Liiring Temanele
Kanu-kene penga Yesos kolea Gallalli distrik andupa mulurum. Juda yi-auli kolea Judia distrik muluringma-ni yu toku kunjingíndu nokuku muluringeliinga piliipaliinga yu kelepa ‘Judia naa pumbu.’ nimba anju mulurum. Akiliinga-pe Juda-yambuma-ni ui kolea-wakana sell-lku takuku piring enama piliiring ena kake tílima nondupa wendu ombá tirim kene Yesos yunga anginipilima-ni yundu niku mele: “ ‘Nu-ni ‘ulu-tonduluma tellu mele nu lumbili andolemele yambuma-ni kanangi.’ nikunu nu ya koleale munduku kelkunu kolea Judia distrik-ndu pani.’ nimbu piliikumulu.” niring. “Yambu te-ni ‘yu kongun tepa molemú mele piliiku yu kanuku bi sangi.’ nimba uluma mo topa naa telemú. Akiliinga nu ulu akuma sika tellu lem yambuma-ni pali kanangi puku ti-pui.” niring. Yesos-nga anginipilima-ni kepe ‘Yesos yu Pulu Yili-ni liipa mundurum-na urum yili.’ niku naa piliikuliinga aku-siku niring.
Aku niringeliinga Yesos-ni eninindu nimba mele: “Nanga enale ui wendu naa uli. Akiliinga-pe eni uluma taki-taki tingíndu enama naa piliiku apuruku, enama pali “Oliunga” niku uluma walu-siku telemele. Ma-kolea yambuma eni-kene numanu kis naa panjilimele akiliinga-pe na-ni yambumandu “Ulu telemelema teku kis-silimele.” niliáliinga na-kene numanu kis panjilimele. Eni ena kake tiliele wendu ombále pilii-pungí lem pangi. Akiliinga-pe nanga enale ui naa wendu okumaliinga na ⸤ui⸥ naa pumbu.” nirim. Aku nimba kene yu kolea Gallalli we mulurum.
7:10-53 Ui Sell-Lkumanga Piring Mele Piliiring Ena Kake Tiliele Wendu Urum Kene Juda-Yambuma Piliingí Puring Kene Yesos Wasie Jerusallem Purum Temanele
10 Akiliinga-pe Yesos yunga anginipilima ‘Ena kake tílima oliu wasie piliamili.’ niku ui puring kene Yesos kepe purum. Akiliinga-pe Yesos yu ‘naa kanuku bi sangi.’ nimba kiyang nimba ⸤kolea Gallalli distrik mundupa kelepa Jerusallem⸥ purum. 11 Akuna Juda-yambumanga ena kake tílima piliiring Juda yi-aulima-ni ‘Yesos um-nje.’ niku koruku molku kene eni-enini niku mele: “Yi kanili tena molemúnje?” niring.
12 we-yambumanga pulele-ni yundu ólu-walu toku niku anduku muluring.
Mare-ni niku mele: “Yu yi kaiéle.” niring.
Akiliinga-pe mare-ni niku mele: “Yu yandupa yambuma gólu topa silimú.” niring. 13 Akiliinga-pe yambuma-ni Juda yi-aulimanga mundu-mong tenjiku kene ‘Oliu nikimulu mele enini piliiku kene oliu teku kis-singí.’ niku ung tondulu teku naa niring.
14 Kake tili enama ui wendu urum suku-singina ⸤Pulu Yili popu toku kaluring⸥ lku-tembolluna pupaliinga Yesos yambuma ung-mani sirim. 15 Ung-mani sirim mele piliiku kene Juda yi-aulima-ni mini-wale munduku kene niku mele: “Yi ili nambi-sipa piliipa kungnjuli pelemúye? Yu skull auli tenga naa purum kanili.” niring.
16 Yesos-ni pundu topa nimba mele: “Ung nimbu siliu ili nanga ung te mólu. Na liipa mundurum-na urundu yilinga ungele. 17 ‘Pulu Yili-ni “Teai.” nilimú uluma piliipu liipu teambu.’ nimba piliipa molemú yambale-ni na-ni ung niliu ungeliinga pulele piliipa kene, ‘Na-ni Pulu Yili-nga ungele nilimú.’ mola ‘Yu-ni yunu numanale-ni piliipa nilimú.’ nimba piliimba. 18 Yambu te-ni yu-yunu numanale-ni piliipa kene ung nimba silimále-ni ‘Nanga bili ola pípili.’ nimba telemú, akiliinga-pe yambu te-ni ‘Liipa mundurum yilinga bili paka tonjambu.’ nimba kongun telemú yambale yu yambu sumbi-nili te molupa, tepa kis-sipa gólu tuli yambu te naa molemú. 19 Ui Moses-ni ⸤“I-siku teai.” nimba “I-siku naa teai.” nimba⸥ eni ⸤Pulu Yili-nga⸥ ung-manima naa sirimye? Sirim akiliinga-pe eni molemelemanga tiluri-ni kepe ung-mani kanuma piliiku teng panjiku naa telemele. Aku lem ‘Na ung-mani kanuma topa pula tolemú.’ niku nambimuna toku kunjingí tekemeleye?” nirim.
20 Yu-ni aku-sipa nirim piliiku kene yambuma-ni pundu toku niku mele: “Nae-ni nu topa konjumba tekemuye? Nunga numanuna kuru te molemáliinga piliikunu kene aku-siku nikinu lam.” niring.
21 Yesos-ni eninindu pundu topa nimba mele: “Na-ni ulu-tondulu te tirindu kene eni numanu pulele liiku munduring. 22 Moses-ni ‘Kangmanga kangi te kopsiku poku teai.’ nimba ung-mani sipa panjurumeliinga eni kóru molemele ena-Sambatele kene kangmanga kangi te kopsiku poku telemele. (Sika Moses-ni ui-pulu-pulu ‘ulu akili teamili.’ ni naa nirim. Ui eninga anda-kolepalima-ni ulu akili tiring, akiliinga-pe penga Moses-ni ⸤yandupa⸥ ung-mani kanili sipa panjurumeliinga piliiku kene telemele.) 23 Eni Moses-ni ung-mani sirimele piliiku liiku kene kang tenga kangi te kupsingí enale eni kóru molemele ena-Sambatele wendu olemú kene kopsilimele lem kapula, na Sambat-enale kene yi te tepu kaí tirindeliinga na-kene nambimuna arerembi kolemeleye? ⸤Sambat-enale kene⸥ Sambat-enaliinga ung-manele pula toku ⸤kang tenga kangi te kopsiku wendu liiku kene ‘Papu tekemulu.’ níngi lem Sambat-enale kene na-ni yi tenga kangiele pali tepu kaí tirindu akili papuko tirindu.⸥ 24 Eni mongale-ni kanolemele uluma kanuku kene lkisiku ‘Ili sika. Ili gólu.’ niku naa piliangi! Uluma mimi-siku kanuku numanale-ni piliiku kene sumbi-siku apuruku konjai.” nirim.
7:25-31(-44) “Yesos Yu Sika Pulu Yili-ni ‘Liipu Mundumbu.’ Nirim Yi-Nuim Kraisele-nje?” Niring Temanele
25 Yu aku-sipa nimba mulupili Jerusallem muluring yambu mare-ni eni-enini walsiku piliiku kene niku mele: “Yi ili ‘Topu konjamili.’ niku molemele yi akili yi ili móluye? 26 Akiliinga-pe kanai. Yambu pulele molemelena yu mokeringa omba angiliipa ung-mani sikemu akiliinga-pe yi-aulima-ni yu ulu te naa tekemele. Enini ‘Yu sika Pulu Yili-ni ‘Oliu nokupa konjumba yi te liipu mundumbu.’ nimba makó turum yi-nuim Kraisele.’ niku piliikimilinje? 27 Akiliinga-pe oliu-ni yi ilinga pulu-koleale kanolemulu. Pulu Yili-ni liipa mundumba yi-nuim Kraisele ombá kene yambu te-ni yu molupa ombá koleale naa kanupa bi simba.” niring.
28 Kanu-kene Yesos lku-tembolluna ung-bo tonjupa mani sipa we molupa kene, nangale topa nimba mele: “Sika eni na kanuku bi siku, na molupu úndu koleale kanolemeleye? Na-nanu numanale-ni piliipu kene naa urundu. Na liipa mundurum-na urundu yili yu-kene sika ulu-pulele pelemú yili. Yi kanili eni naa piliilimili 29 akiliinga-pe na yu-kene wasie molupu kene, yu-ni na liipa mundurum-na urundu akiliinga na-ni yu kanupu bi siliu.” nirim.
30 Aku-sipa nirim kilia piliikuliinga yu ambolku liiku ka singí tiring akiliinga-pe yu toku kunjingí enale ui wendu naa urum kilia yambu te-ni yu naa ambulurum. 31 Yambu pulele-ni aku tingí tiring akiliinga-pe yambu pulele-ni niku mele: “Pulu Yili-ni ‘Liipu mundumbu.’ nimba makó turum yi-nuim Kraisele omba kene, yi ili-ni yu molemú mele liipa ora silimú ulu-tonduluma telemú mele yi kanili-ni ulu-tondulu olandupama manda tembaye? ‘Yi-nuim Kraisele-ni temba.’ nimbu piliilimulu uluma yi ili-ni telemú.” niku kene ‘Yu sika yi kanili.’ niku tondulu munduku piliiring.
7:32-36,45-52 Juda Yi-Aulima-ni Ele-Yi Mare “Yesos Puku Ka Si-Pai!” Niku Liiku Munduring Temanele
32 Yambuma-ni Yesos aku-sipa mulurum mele aku-siku anju-yandu ólu-walu toku tombulku niring mele Juda yi-auli Perisima-ni piliikuliinga, enini kene Pulu Yili popu tunjuring yi-aulima kene enini lku-temboll ele-yi marendu “Yesos puku ka si-pai!” niku liiku munduring.
33 Kanu-kene Yesos-ni nimba mele: “Laye-sele mindi eni-kene wasie molupu kene, penga na liipa mundurum yili molemúna kelepu pumbu. 34 Penga eni na kurungí akiliinga-pe naa kanuku liingí, molumbuna kapula naa ungí.” nirim.
35 Juda yi-aulima-ni enini anju-yandu tombulku kene niku mele: “Yu tena pumba-na oliu yu manda naa pupu kanupu liimulúye? Aku lem oliunga Juda-yambu mare ui kolea lupamanga puring molemele koleamanga pupa yambu-talape lupama ung-bo tonjupa mani sipa molumbáliinga naa kanumulúnje? 36 Yu-ni ui nimba mele: “Na kurungí akiliinga-pe eni na manda naa kanuku liingí. Na molumbuna eni manda naa ungí.” nim kanili ung-pulele nambulkanje?” niring.
7:37-39 Kona Molupa Mindi Puli Ulu-Pulele Pelemú Nolenga Ung Te
37 Penga, yambuma Jerusallem oku máku toku kake tili enamanga uluma tiring enama pora nimbándu ena auliele wendu urum kene Yesos ola angiliipa kene tondulu mundupa nimba mele: “Yambu te no waka kulum lem na moliuna omba no nupili. 38 Na moliu niliu mele “Sika” niku tondulu munduku piliingí yambuma eninga numanumanga kona molupa mindi puli noma pikipa wendu ombá. Pulu Yili-nga bukna ung te aku-sipa nimba molemú.” nirim. 39 Yu-ni ung nirimaliinga pulele i-sipa mele: “Yu Pulu Yili-ni sika liipa mundurum, oliu tepa liimba yili molemú.” niku tondulu munduku piliingí yambuma penga walse Pulu Yili-nga Minéle eninga numanumanga omba molumba liingélendu nirim. Yesos ui kolupa lomburupa ola molupa mulú-koleana kelepa olandu naa purumeliinga Mini ⸤Kake Tiliele⸥ ui naa urum.
7:40-44 Yambuma Yesos Mulurum Mele Tombulku Niku Muluring Temanele
40 Yesos-ni ung nirim-ma yambuma-ni piliiku kene, mare-ni niku mele: “Moses-ni ui nimba mele: ‘Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba simbama piliipa yambuma nimba simba yi te ombá.’ nirimele yi ili lam.” niring.
41-42 Mare-ni niku mele: “Yu Pulu Yili-ni ‘oliu nokupa konjumba yi te liipu mundumbu.’ nimba makó turum yi-nuim Kraisele.” niring.
Mare-ni niku mele: “Pulu Yili-ni liipa mundumba yi-nuim Kraisele kolea Gallalli distrik molupa kene ombáye? Yu Gallalli naa mingí. Pulu Yili-nga bukele-ni nimba mele: ‘Pulu Yili-ni liipa mundumba yi-nuim Kraisele yi nuim king Depit-ni kalupa liimba. Depit yu miring kolea-kelú Betelliem taon akuna yi-nuim Kraisele mingí.’ nilimú kaniliinga yu kolea Gallalli distrik kapula naa mingí.” niring.
43 Aku-siku yambuma Yesos mulurum mele tombulku niku numanuna lupa-lupa piliiring. 44 Yambu mare-ni ‘Yesos ka samili.’ niku piliiku muluring akiliinga-pe te-ni yu pupa ambulupa naa liirim.
7:45-52 Juda Yi-Aulima-ni ‘Yesos We-Yi Te.’ Niku Piliiring Temanele
45 Lku-temboll ele-yima-ni Yesos kene yambuma kene niku muluring mele piliiku molku kene, penga we kelku yandu oku Pulu Yili popu tunjuring yi-aulima kene Perisi yima kene muluringna puring. Yesos ka siku naa meku uring kilia kanukuliinga enini ele-yimandu niku mele: “Yili nambimuna ⸤ka siku⸥ naa meku úngiye?” niring.
46 Ele-yima-ni niku mele: “Mólu. Yi te-ni ui ung-bo tonjuku mani silimele mele yu-ni aku-sipa ung-bo naa tunjúmu. Yu-ni ung-mani aima lakupa ung-bo tunjúmu.” niring.
47 Perisima-ni piliiku kis piliiku kene niku mele: “Yunu-ni gólu topa ung nimuma ‘Sika nim.’ niku piliiku eni we kelku yandu úngiye? 48 Oliunga yi-aulima kene Perisi-yima kene oliunga yi te-ni “Yu molemú nilimú mele sika akili molemú.” nimba pilíímuye? ⸤Mólu, te-ni aku-sipa naa nimba pilíímu kanili.⸥ 49 Akiliinga-pe we-yambu máku toku mulúngima Moses-ni ung-mani sirim pelemúma aima naa piliilimili. Pulu Yili-ni eninga kotele kórunga piliipa, kulungí kene ‘Mindili nangi.’ nimba panjurum.” niring.
50 Nikodimas, yu ui walse Yesos mulurumna purum yi kanili, Perisi-yi kanumanga te yu, yu-ni enini walsipa kene nimba mele: 51 “Oliunga ung-manima-ni ‘Yambu te kot naa piliiku kene we “Mong liikimeliinga buni mipili.” niai.’ nilimúye? Yu ui kot-na omba kene nilimú mele piliipu kene penga ung nilimúmanga puluma apurupu piliimulú kanili.” nirim.
52 Perisi-yima-ni yundu pundu toku niku mele: “Aku lem nu kepe kolea Gallalli yi te-nje? Pulu Yili-nga bukna sukundu mimi-sikunu kanui. Mimi-siku kanukunu kene, ‘Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba simbama piliipa yandu nimba simba yi te Gallalli wendu ombá.’ nimba pelemú kanuníye?” niring.
7:53—8:11 Ambu Yi Puli Te Kene Yi Te Kene Waperanale Tiringli Kene Yesos-ni Ulu Te Tirim Temanele
53 Yambuma pali lkundu bulu-bale niku puring