1 Kodeka tamoata Nanaranga ditabatabai biabiatuka nedi itaguraki be Stepan bokai itegi, “Pile ngaedi omo diunglako nge moimoi ki tago?”

2 Be Stepan ikatu be bokai ipile, “Taritokagu be tamagu, kamalongora! Tubuda toiraira Abaram isi Mesopotemia kaba-lo isoaki be Nanaranga kaiboang ne malamakadi otioti nge ipurakani. Bong ngaradia-lo nge tago isi Aran kaba-lo ilako. 3 Makara nge Nanaranga bokai irai, ‘Kaba nem be dara nem goperekidi be kateka ngau mitikiniko kanana-lo golako.’

4 “Bokaibe Abaram Kaldea kaba ipereki be Aran-lo anua idoki. Alauri Abaram tama imate nge Nanaranga itaguraki be Abaram inepi be kateka kaituka ono kasoaki-lo ipura. 5 Be bong makare ipura nge kana tago teke iani be ne bokana inemi. Tago-la. Kateka muku labatinga ae-baba bokana ngani be nganemi nge tago-soasoa! Ata Nanaranga moimoibe irai ngai be tubu ne alalauri masa kateka ngae danemi. Moimoi bong ngaradia-lo nge Abaram isi natu tago be. 6 Nanaranga Abaram bokainatuka irai, ‘Tubu nem alauri masa dalako kateka takana-lo be akerengadi bokana kateka tago nedi-o dasoaki. Be masa dududu bokana dasukoaki be mata goalakadi oti dababasakidi nibe ‘400’ barasi damanubu. 7 Ata ngau masa ungguma nangata dududu kana bokana disoaki nge sururu miani. Be alauri masa kaba ngaradi dapereki be makare be darakeaka.’ 8 Makara be sumoala ono taoa emaka nge teke diemakiaru. Sumoala ngae kilala ne nge kusi korototoka mata. Be alauri nge Nanaranga itaguraki be natu moane teke Abaram iani ara Aisak. Bong natu ngae nekiaka ipura be amaridi lima-toli dilako nge Abaram itaguraki be natu kusi ikorototokani. Alauri nge Aisak natu teke ipura ara Zekop, be Zekop ineki be natu kulemoa-be-rua dipura. Natu ngaedi ka kita ungguma Israel tamada aradi bibia.

9 “Alauri nge tama-da aradi bibia kulemoa-be-teke nge taridi alalaurituka Iosep dimangazi, be didoki be dududu bokana Izip tamoata diandi be dizazai. Ata Nanaranga Iosep sakenao isoaki. 10 Bokaibe bong giriki itaita nge Nanaranga ka idumadumai. Nanaranga ka kaua bibia iani be ono Izip ‘Pero’ *Pile ngae ‘Pero’ tabuiri nge anuatanepoa kana tapile. kandi nge Iosep ilo iuiauiatakia-tina. Be ‘Pero’ itaguraki be Iosep inangai be Izip kaba moarunga be ‘Pero’ pera kana biabia nge ipapananuaki.

11 “Kodeka alauri nge tole biabia teke Izip kaba be Kenan kaba-lo ipura be tamoata be aine moarunga moatubu bibia-tina dita. Be tubuda ngaedi nge kangkang kandi inanga date. 12 Bong Zekop bokai ilongo Izip kaba-lo kangkang ara ‘uit’ ieno nge tubuda inepidi be dilako. Alale nedi ngae nge matamatanatuka diemaki. 13 Be alauri alale nedi ruaia-nao nge Iosep itaguraki be nena-la tokana-lo irangaki be dikauataki. Makara be ‘Pero’ nge Iosep toka be tama ikauatakidi. 14 Kodeka alauri nge Iosep itaguraki be tama Zekop ikeliaki be dara ne moarunga zaiza be Izip kaba-lo dilako. Iosep dara ne bong ngaradia-lo nge kulemoadi kulemoadi-lima-rua-be-lima moarunga. 15 Kodeka Zekop ilako Izip kaba-lo, be makara disukoaki nibe tubuda moarunga zaiza be dimate. 16 Be alauri nge tapoudi bagadi dipura be Sekem anua-lo poda tekena-lo kumrakadi dipura. Poda ngae nge Abaram ka izazai. Amo natu moanekadi kaoana-lo ka ‘mone’ alu ane izazai.

17 “Bong ono Nanaranga pilenga moimoi be Abaram iemakini ngaemaki be dakalingo kana disaringa nge tamoata be aine neda Izip kaba-lo nge dikoko-tina. 18 Kodeka ‘Pero’ teke Iosep tago ikauataki nge kaba idoki be Izip kaba itanepoadi. 19 ‘Pero’ ngae itaguraki be tamoata neda boli mata-lo ramoramo-ba ibabasakidi, be tubuda nge bokai igoalangakidi: iakangaodi be natudi mukumukudi dirokakidi, be ono damate kana.

20 “Be nge bong ngaedia-lo ka Moses nekiaka ipura. Moses nge natu kulanglang-tina. Nekiaka ipura nge kalea toli bokana tama pera kanana-lo komangaba-lo akolanga ipura. 21 Be ono tago kaua ngapura natu-muku Moses komangaba-lo akolanga ipurapura nge eluku nangaia ipura. Be nge ramani ngaenao ka Pero natu aineka ite be idoki be ne natu bokana iaka-labati. 22 Alauri ilaba nge Izip kaua nedi moarunga nge Moses suleni ipura be idoki, be pile-lo be muzi moarunga-lo nge ara ilaba-tina.

23 “Bong Moses barasi ne kulemoadi-oati nge ilo itekenanai be Israel ruanga ngatedi kana. 24 Ilako nge Izip tamoata teke ite Israel teke mata pakapaka ane ibasabasaki. Makara nge Moses itaguraki be Israel-ruanga nge ioiaki be Izip tamoata iumoatei. 25 Moses bokai imuzi nge ilo ipileni Israel-ruanga masa kaba bokai daita Nanaranga ka ngai idumadumai be ono Israel-ruanga ngadumadi be rubetakadi dapura kana. Ata di tago dikaua. 26 Izama nge Israel tamoata rua dieunungru be ipuraka-diaru. Be ono ilodiaru ngaka-uiadi kana nge bokai ira-diaru, ‘Tamoata kamru, kamru nge taritokatoka-ma! Bakara ka neming-lanaru kaeunungru?’ 27 Ata tamoata maka giriki labu be tamoata takaia iununi nge itaguraki be Moses irokateteki be bokai irai, ‘Naita inangaiko be kaiko biabiadi nema be giriki nema golililiti kana? 28 Ambe goumoateia kana nora-la Izip tamoata kumoatei bokana ki?’ 29 Moses bokai ilongo nge taburi irani be iratu be Izip kaba ipereki be ilako Midian kaba-lo isukoaki. Makara be aine teke iuati be natu moane rua inekiakidiani.

30 “Barasi kulemoadi-oati dimanubu nge ‘enzel’ teke singaba muku teke ipurupururui-lo be Moses ipurakani lulu kaba-lo, buku ara Sainai saringa. 31 Moses singaba ipurupururui ite nge ipitilaki-tina be ilako saringa be ngatea-uia kana. Ata Tanepoa malonga bokai ilongori, 32 ‘Ngau tubum Nanaranga nedi. Ngau ka Abaram, Aisak be Zekop Nanaranga nedi.’ Makara nge Moses taburi ira-tina be reresabu tagona-tina iuia, be tago iboadu ngatada be kaba ngaita.

33 “Kodeka Tanepoa kaba bokai ipile, ‘Ae-sukuma nem gopasi, bakara kaba odio kutuitui nge kaba-rata kaoa. Maka ma ngau kaba ngaedia-lo usoaki. 34 Ngau moimoina-tina ambe tamoata be aine negu sururu bibia Izip-lo didokidoki nge uita-doi. Naboakingadi ambe ulongo be ambe ubala be muketidi kana. Aria, gokatiuana be mnepiko be kaba Izip-lo gomule kana.’

35 “Bokai kamakaua: Moses-ma ngae ka Israel tamoata disegeaki. Be bokainatuka ditegi, ‘Naita inangaiko be kaiko biabiadi nema be giriki nema golililiti kana?’ Be nge Moses-ma ngae ka ‘enzel’ maka singaba muku ipurupururui-lo ipurakani duma nena-lo be biabiadi be uketiketi bokana be Nanaranga inepi be ialale. 36 Ngai ka bong Israel Izip kaba-lo disoaki be imuadi be Izip kaba dipereki. Be kilala kaiboangdi be kilala Nanaranga-la iboadu ngaemaki nge Izip-lo be makasi ara Daradara-lo iemaki, be barasi kulemoadi-oati lulu kaba-lo dilepolepo nge kilala kaiboangdi iememaki be dialalale. 37 Be nge Moses ngae ka Israel tamoata be aine bokai iradi, ‘Nanaranga masa kam neming maraming ka ‘propet’ teke ngau bokana nganepi be ngapura-kaming.’ 38 Be bong Israel tamoata be aine lulu kaba-lo dikabuni be disoaki nge Moses ngae ka maradi isoaki. Ngai ka tubuda be ‘enzel’ maka buku ara Sainai-lo ipurakani zaiza disoaki-budu. Be nge ngai ka pile ono moauriuri-la soaki idoki be tubuda iandi, be di dibatadi be kita tadoki.

39 “Ata tubuda Moses pilenga tagadi disege. Ditaguraki be disegeaki be ilodia-lo nge direre-tina kababe Izip kaba-lo damule. 40 Bokaibe ditaguraki be Aron bokai dirai, ‘Aem-kai alu goemaki-kama be damua be zala daitiking-kama. Moses-ma maka Izip-lo be ibaga-kama nge tago kikauataki ambe bakara iuai.’ 41 Be nge bong ngaradia-lo ka aem-kai teke ‘bulumakau’ natu ditoaki be diemaki. Be ditaguraki be kana ngae nedi luma-di ane diemaki ono darakeaki kana nge tabataba dieluakini be moanako be oagu bibia diemakini. 42 Bokai ka Nanaranga itaguraki be imurinadi be iemakidi be kana makatabala lang-lo dieno nge dirakerakeaki. Bokaibe kana ngae nge pile tekedi ‘propet’ ‘buku’ nedia-lo geretadi dipura zaiza dilako-budu,

44 “Bong tubuda lulu kaba-lo dialalale nge bazarua ono Nanaranga isoaki nge sakedio ieno. Bazarua ngae nge Nanaranga-la Moses irai bokana ka emaka ipura be baituka emaka ngapura kana nge Nanaranga ka nena-la be Moses itikini. 45 Be tubuda ka bazarua ngae aniadi ipura. Be alauri nge Zosua zaiza be dibazi be Nanaranga imua be ungguma makara disoaki nge itaodi be tubuda dimai be kateka nedi didokiledi. Be bazarua ngae nge makara ieno nibe imai-ba Debiti-lo daga. 46 Debiti nge Nanaranga rerengana-lo ilako. Bokaibe Debiti itaguraki be Nanaranga itegi be pera ono soakinga teke Zekop Nanaranga ne ngaemakani kana. 47 Ata tago ngai ka pera ngae ikeli. Nge Solomon ka pera ngae Nanaranga ikeliani.

48 “Ata Nanaranga Atabalabala-tina nge tago pera tamoata dikelikeli-lo isukoaki ‘propet’-la teke ipile bokana,

51 “Pangana-ming patu bokana! Nanaranga pilenga tagona-tina iloming-lo kananga be kungi-ming tagona-tina pilenga dilongo! Kam nge tubuming-la bokana! Oli Spirit pilenga dokiadi kasegesege-tina! 52 Ak, ‘propet’ moarunga makare kateka-o dipura nge tubu-ming tago teke ditea-ba be ilako. Moarunga-biabia nge sururu bibia-tina diandi! Be tamoata maka matamata be Tamoata Adoado puranga dirangaki nge diumoatedi be! Be nge kodeka nge kam ka tamoata ngae erekei luma-dio kanangai be umoatea ipura. 53 Kam-tina ma ka Nanaranga pilenga ‘enzel’ dinege be diemaki be dikalingo nge kadoki, ata pile ngaedi tago katagadi!”

54 Bong tamoata bibia Iuda ‘Kansolo’ nedia-lo disoaki Stepan pilenga ngaedi dilongo nge ilodi disururutakia-tina be iledi dikaraposa. 55 Ata Stepan nge Oli Spirit ilona-lo ikauri be lang anua-lo itadalako nge Nanaranga kaiboang be malama ne ita, be Iesus nge Nanaranga oana-nao ituitui be ite. 56 Kodeka bokai ipile, “Kamate! Ngau lang anua ute itakaka, be Tamoata Natu nge Nanaranga oana-nao ituitui!”

57 Tamoata bibia Iuda ‘Kansolo’ nedia-lo disoaki bokai dilongo nge luma-di ane kungidi diono. Kodeka dituirake be bong-doi teke Stepan ono dipananalako, 58 be didoki be eluku direpeka-lako. Kodeka ditaguraki be patu ane diuni. Be bong diuniuni nge tamoata ngaedi ditaguraki be kusi-sili nedi bibia dinangananga nge dipasi be tamoata amuna teke ara Sol sakenao dinanga.

59 Makara patu oti diuniuni nge Stepan bokai irabo, “Tanepoa Iesus, mariabakagu godoki!” 60 Kodeka tuku-nao irokazokuria be bokai ipile, “Tanepoa, muzigoala ngae nge moaki odio kunangalako!”

Bokai ipile-doi kodeka imate.