1 Lama unianga nge rakana? Lama unianga nge bokai: kana Nanaranga moimoibe irangaki tadoki kana be tarapurapu nge ambe moimoi be tadoki bokana. Tago-nara taita, ata kita takaua kana ngaedi ambe moimoi be tadoki. Be lama unianga labu takaia nge bokai: bong Nanaranga ipile kana teke ngapura kana nge ngapura-la be kana. Moimoi kana ngae isi tago tea ipura, ata kita iloda-lo takaua kana ngae ngaemakia-la be kana. 2 Tubuda toirairadi nge lama uniangadi itagadi ka Nanaranga ilo iuiatakidi, be kana uia iemakidi be iandi.

3 Lama uniangada ane ka takaua Nanaranga ipile be lang be kateka be kana moarunga nedia-ba dipura. Tago kana teke ieno ka idoki be ono imuzi. Tago. Ipile-ba be kana moarunga dipura. Kana tago itaita ane ka kana kaituka taitaita nge iemaki.

4 Tubuda toirairadi alu lama uniangadi mrangaki be kamakaua. Abel lama iuni ka tabataba iauia Nanaranga iani, be tabataba ne ngae nge toka Kein tabataba ne iuasadi. Lama unianga itagadi ka Nanaranga ipile Abel tabataba ne diuia, be tamoata adoado kana irangaki. Bokaibe moimoi imate, ata lama uniangana-lo ka kaituka isi ipilepile, “Nanaranga lama kamaunani.”

5 Inok lama unianga itagadi ka Nanaranga ibagai be mate bubuna tago ikauataki. Tamoata tago teke Inok ite inanga ilako, bakara Nanaranga ibagai be ikautaki. Nanaranga ‘Buku’ ne bokai ipile tago isi bagaia ipura be Nanaranga ireretaki be bokai irangaki, “Ilogu iuiatakia-tina.” 6 Tago teke iboadu Nanaranga ilo ngaka-uiai. Tago-la. Lama unianga-la ane ka iboadu Nanaranga ilo aka-uiaia ngapura, bakara tamoata naita Nanaranga-lo ngalako kana nge lama bokainatuka ngauni: Nanaranga moimoi isoaki. Be tamoata naita ipipi be ilelei masa zazanga uia ane be lelenga ne ngaedi ngakatuni.

7 Bokainatuka-la, Noa lama unianga itagadi be bong Nanaranga ilo-kauaiaba-mua nge itaguraki be muaka bibia-tina ane be kati kanabiabia teke iemaki. Moimoi kana ngaedi tago isi dipura, ata kati kanabiabia iemaki be ono roa be natu zaiza uketadi dipura. Bong Noa kati ngae iemaki nge lama unianga ka mangata inanga be ono tamoata be aine moarunga kateka-o itikingdi di muzi goalakadi diememaki be Nanaranga pilenga tago ditagatagadi. Bokaibe Nanaranga mata-nao nge Noa tamoata adoado. Maka ma lama unianga-lanalo ka iboadu Nanaranga mata-nao goado.

8 Be Abaram nge bokainatuka-la, bong Nanaranga ikilai be inepi be ngalako kaba alauri ngani be nganemdi kanana-lo nge itui-ba be ialale. Tago ikaua inanga ka ilakolako, ata lama unianga itagadi be itui be kaba ne ipereki be ialale. 9 Abaram lama unianga itagadi ka itui be ialale be kaba maka Nanaranga moimoibe ne bokana irangakinia-lo idaudau be akerenga bokana isukoaki. Be bazarua ngado kusidi oti ememaki-lo isukoaki be ilepolepo. Be natu Aisak be tubu Zekop nge bokaina-doi dimuzi. Diato ka Nanaranga moimoibe iradiato masa kateka ngae akerengadi bokana ono disoakito nge ngandi be danemi. 10 Labu ono Abaram makara bazarua-balo isukoaki nge ilo bokai ilelenaki, “Alauri masa anua biabia tekena-lo pera bibia-lo msukoaki. Anua ngae masa Nanaranga nena-la be ngangauai be ngakeli.”

11 Moimoi Abaram ambe ikamoang-bia, ata lama unianga ka itagadi be kamoangbiangana-lo kaiboang ne dipura be ono natu moane ipura. Roa Sera nge ikupi be ambe iaine-bia be natu ngae Abaram inekiakani. Abaram nge lama iuni Nanaranga moimoi be pilenga itagatagadi be kana irarangaki nge iememaki be dikalingolingo. 12 Bokaibe moimoi Abaram-ra matena-tina ma, ata tamoata teke ngaena-lo ka tubu ne alauri kokoko-tina dipura. Tubu ne kokotangadi nge goai makataba-la lang-lo dieno bokana, be lulu-la makasi zagenao dieno bokana, tago iboadu uareadi dapura.

13 Tamoata toli ngaediato: Abaram, Aisak be Zekop nge lama diuniunia-lanato nibe dimateto. Moimoi kana moimoibe Nanaranga irangakidiato nge tago ditato, ata dikauato kana Nanaranga moimoibe irangakidiato masa alauri dadokito. Be bong ilodiato bokai dinangato nge ilodiato diuia-tina. Be bokai ka mangata bokai dipileto makare kateka-o nge tago anua-tina nediato, nge didaudau-bato. 14 Tamoata pile bokainaina diememaki nge anua-tina nedi isi ieno be dilelelei. Be alauri anua ngae dite masa anua nedia-tina kana darangaki. 15 Moimoi dipile nge didaudau-ba, ata kaba dipereki nge tago sesu ilodi diandi. Tago-tina. Darere bokana nge iboadu-tina kababe kaba dipereki ngaedia-lo damulelako. Ata nge tago. 16 Bakara, ilodi nge kaba uiatina-la ka dianiandi. Kaba ngaedi nge lang anua-lo ka dieno. Bokaibe bong tamoata ngaedi ditaguraki be dipile Nanaranga nge di Nanaranga nedi nge Nanaranga tago pilengadi imakaki. Maka ma Nanaranga ambe anua nedi teke biabia iemaki be ieno.

17 Be nge lama unianga itagadi ka Abaram itaguraki be natu Aisak tabataba bokana Nanaranga ngani kana, bong Nanaranga itaguraki be Abaram itoi nge. Moimoi Abaram ka Nanaranga pile moimoibe irai, ata nge ambe natu tekenalana-tina ono natu be tubu dapura kana nge ngatabangaki kana. 18 Moimoi Nanaranga bokai ipile, “Aisak-lo ka tubu nem moimoibe urangakiniko nge dapura kana.” Ata Abaram ambe natu ngae ngadoki be ngatabangaki kana. 19 Bakara, Abaram ilo bokai ilelenaki, “Nanaranga iboadu Aisak ngamate be ngamarangaki.” Be moimoi Aisak nge matematetina-ma, ata kaba marangaka ipura.

20 Bokainatuka-la, Aisak nge lama unianga ka itagadi be natu ruoti Zekop be Iso rakana alauri ngapura-diaru kana ane be imarou-diaru.

21 Be Zekop nge lama unianga ka itagadi be bong ngamate kana nge Iosep natu ruoti imarou-diaru. Moimoi ambe ikamoang-bia be kaiboang ne tago, Zekop ituirake sika nenao iduasare be Nanaranga irakeaki.

22 Bokainatuka-la, Iosep lama unianga itagadi be bong ambe ngamate kana nge Israel iradi tamoata be aine moarunga masa Izip kaba dapereki. Be alauri Izip kaba dipepereki nge tapou baituka dabasaki kana nge isikengdi.

23 Moses tama be tina nge lama unianga-diaru ka itagadi be natu-muku Moses nge kalea toli dizumkakiaru be Izip anuatanepoa kandi tago ite. Bakara, diaru kaba bokai ditaru Moses nge tago natu-ramo kata, be Izip anuatanepoa kandi tago dimatakuriaru.

24 Bokainatuka-la, bong Moses ilaba nge lama unianga itagadi be tago irere bokai darangaki: Moses nge Izip Pero kandi natu aineka nge natu. 25 Moses irere Nanaranga ungguma ne zaiza be sururu bibia dadokidoki-budu. Tago irere suri-uia Nanaranga tago rerengana-lo uananakadi tago sasalaga nge ngaememaki. 26 Moses ilo bokai inangai: Kristus ara-nao be mata goalakadi maia odio dieno ngadoki nge iuia-tina. Maka ma mata maia odio dieno ngaedi nge kana moarunga zazadi atabalabala-tina Izip kaba-lo dieno nge iuasadi. Be ilo moarunga nge zazanga uia-tina alauri ngadoki kana-nao dieno. 27 Be bong teke Moses itaguraki be Izip tamoata teke iumoatei be iratu nge tago Izip anuatanepoa kandi nama ratinga ka iratudi. Tago. Nge lama unianga itagadi ka itui be Izip kaba ipereki. Lama unianga nge idokimatedia-tina uia, bakara ngai ambe Nanaranga tago itaita nge ite bokana. 28 Be nge lama unianga ka itagadi be ‘Pasoba’ moanako iemaki be Israel iradi be ‘sipisipi’ natudi moanekadi darakadi didoki be babaduadua kandi-o dinanga. Bokaibe bong Nanaranga ‘enzel’ ne natu moane dipuratuka-mua be ngado natudi moanekadi dipuratuka-mua ngaumoatedi kana be ipura nge Israel natudi be ngado nedi nge tago sesu odio idauraki.

29 Be alauri Israel tamoata be aine Izip kaba dipereki nge lama uniangadi itagadi ka makasi Daradara nge imasare be kaba-bara bokana ditotoki be ege takaia-nao dilako. Ata bong Izip ditagadi be Israel ditotoki bokana datotoki kana nge makasi imule-doi be iara-leuadi.

30 Be bokainatuka-la, bong Israel tamoata be aine dilako Zeriko anua-lo dipura nge kaba bokai dita anua ari ne nge dikaiboang-tina be tago iboadu dasili. Bokaibe lama uniangadi itagadi ka amaridi lima-rua anua diboaliboalingi nibe ari bibia ngaedi nge dimakoto be digalalai.

31 Be aine pogizagiza ara Reab nge lama unianga ka itagadi be tago Zeriko tamoata be aine moarunga zaiza dimate-budu. Maka ma Israel oazike-pali nedi rua dinepidi be anua daliliti kana nge idoki-diaru be iadoraki-diaru be izumakaki-diaru.

32 Iboadu tubuda takadi toirairadi takadi lama uniangadi mrangaki, ata tago uboadu. Masa mrarangakidia-la nibe uanana dasalaga-tina. Tubuda-ma Gidion, Barak, Samson, Zepatang, Debiti, Samuel be ‘propet’ neda moarunga-re! 33 Tamoata bokainaina nge lama uniangadi ka itagadi be Nanaranga idumadi be kana kokoko-tina tago diboadu nedia-la daemaki nge diemaki. Alu ditaguraki be anuatanepoa takadi ungguma nedi zaiza koai-lo diuasadi, alu ungguma-ruangadi diradi be mata-la uia ka ditagatagadi, alu Nanaranga diraboraboi be kana moimoibe irarangakidi nge didokidoki, alu lama uniangadi ane be gapaing bibia aradi ‘laion’ nge aoa-di dionono, 34 be aludi eoa kanabibia ragogodi ono moamoaradi dapura kanana-lo ka dipusika, aludi asi ono eunga oti totokadi dapura kana be diratu. Bong alu nge aludi nedi kaiboang nedi tago be Nanaranga kaiboang ianiandi, be aludi Nanaranga kaiboang ianiandi be koai-lo dikaikai be erekei nedi akerengadi koai-lo ditaotaodi.

35 Be ‘propet’ alu nge lama uniangadi itagadi ka aine aludi dara nedi ambe dimate nge kaba dimule be moauriuri disoaki.

Be ‘propet’ alu nge moimoi dikauaba-mua masa sururu bibia-tina dadoki kana, ata tago direre rubetakadi dapura, bakara di mate-lo be marang iauia date kana direre bokana umoateadi dipura. 36 Be ‘propet’ alu nge tamoata takadi ditaguraki be didamoalidi be dirautotokidi, alu ‘seng’ ane diuauridi be uaura-peralo dinangadi. 37 Aludi lama uniangadi itagadi ka patu oti diuniundi nibe dimate, alu ‘so’ ane be lusungadi-o ditotokidi, alu taonadi dipura be ngado-ba kusidi dinangananga be dilepolepo, alu kana nedi tagotago bokana disukoaki. Aludi sururu bibia aniadi dipura, be alu tamoata takadi ditaguraki be mata goalakadi oti dibasakidi. 38 Tubuda ngaedi lama uniangadi dikai-tina. Bokaibe tamoata muzigoala ememaki maradi makare kateka-o disoaki nge soaki diradia-tina! Maka ma soakingadi nge Nanaranga-lanalo ka dieno! Bokaibe ngado-kusiba dinangananga be buku kaba-lo, buna-balo be boazinga-balo disukoaki be dilepolepo.

39 Tubuda moarunga ambe urangakidi nge lama uniangadi-o ka Nanaranga itaguraki be aradi atabala-tina inanga. Ata tago teke kana moimoibe Nanaranga irangaki tadoki kana nge idoki. Tago-la. 40 Maka ma kana moarunga Nanaranga matamata be irangaki tadoki kana nge taoa oauoau eruma be masa dokiadi dapura. Taoa toiraira eruma nge tago iboadu kana ngaedi dokiadi dapura. Bokaibe tubuda urangakidi ngaedi nge kita zaiza be masa taoa oauoau eruma be tauia be tado-tina be Nanaranga ne bokana ngadoki-kita.