1 Niiꞌnooꞌke tee Jiisuuꞌ niiꞌnaꞌmung kunsiarakoꞌnung. Eeꞌnoko tenang bakearako bakaning barevare-nupoong-koo narunge aaꞌpuuꞌ, “Ovoring, naumeriai kunsi bakanaꞌ Joonie bakaning barevare-nupoong nau-antavuruꞌnaꞌ.” 2 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke aaꞌpuruꞌ teing, “Tenang kunsirarima aaꞌperimatoaing: Niuma paning-koo otomaung, dakaang miring meekaꞌantavari otoaing; dakaang muuꞌ poꞌantaveai; dakaang pia nkoaravaing anke kansiꞌkoo paning-koo nkoaramanaꞌ nariꞌ. 3 Doong kante-koo taamang makosinaꞌ amerimaatoai; 4 Eeꞌnoko tontaꞌmemuriai niikaning orarananka, niiꞌke niiꞌka tontaꞌevorompimaung-koo teing niiꞌ orakaꞌ nkomaarimaing. Eeꞌnoko parapaara-koo siꞌmeriaukaꞌ, teka tontaꞌantameriai teieta naning orara bakaang purintoꞌketa.”

5 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke bakaning barevare-nupoong aaꞌpuruꞌnung, “Diiꞌkoo narung daꞌmaikoꞌ otoꞌderupeuꞌnung eeꞌnoko meuꞌnamang tee-anko bera aaꞌpepeuꞌ, ‘Mmaikoꞌ ee, ioꞌ taamang-koo beekuri ameai. 6 Naning narung mmaikoꞌ isipoꞌketa ning-anko poing eeꞌnoko ning kapooꞌ otoꞌmemuaꞌ tee avompaing.’ 7 Eeꞌnoko daꞌmaikoꞌke kuung-eta eeꞌ bariꞌdupeuꞌ, ‘Ning poreꞌantameaukaꞌ. Karanaang tero daꞌmariring eeꞌnoko nnurukaaꞌ nariꞌ aatumpiri otong niiꞌdaang. Ning deto daaꞌkoo makosi deeaꞌ daꞌ kapooꞌ avuꞌkoo.’ 8 Teka ninge eeꞌ naurampimang, tee tee tamung daaꞌaravarupeuꞌ kapooꞌ aruuꞌnaang bane daꞌmaikoꞌke, teka tee dake ereanavei otoko deekoꞌ daaꞌarara teie arupeuꞌ aming kapooꞌ ookara piaropeuꞌning.

9 “Eeꞌnoko ninge aaꞌdampimang, Eentarariai aruriainaꞌ. Besiꞌeriai daaꞌeriainaꞌ. Kopikopiꞌeriai karanaang daateꞌderuriainaꞌ. 10 Aiꞌ ookara nantoonge eentavarimainge tee nkavaamaung, eeꞌnoko besiꞌaamainge tee daaꞌaamaunge, eeꞌnoko karanaang kopikopiꞌaamaing teinge daateꞌevurimaunge. 11-12 Diiꞌkoo baa dauring-poꞌnung dauringe taamang eentaruko dei dake ee kapang avepeuꞌ, niiꞌnooꞌ taviꞌ eentaruko dake ee boruꞌ avepeuꞌ, niiꞌnooꞌ sinkaaꞌ eentaruko dake ee munkeita avepeuꞌ? Otoaꞌ! 13 Tee tee diiꞌke orenge diurukaaꞌkoo tampaꞌ avuavuꞌ nkoverimaung deekoꞌ noruꞌeriaing Kumponinge tee Niumai paning-koonge Tanuaang Meekung tampaꞌ masikaꞌ aruriaing diiꞌ tee-koo eentarariaining.”

14 Enang tee Jiisuuꞌke maꞌnaang amako-anta nkovukoꞌnung bataꞌuuꞌnung. Tenang tee maꞌnaang tenkenuko tee naning karouꞌ. Eeꞌnoko nantoong taꞌnimpariruꞌ karakararearima. 15 Teka niiꞌninge aaꞌpaakoꞌ, “Aunge tee Kopeu bakaang purintoꞌke maꞌnari bataꞌurimaung, tee maꞌnari biikaang pankaing.” 16 Teeꞌ minkuaako napoꞌ niiꞌninge paara-antavaama aaꞌpauꞌ, “Taaꞌniꞌanta paning-etaing naumeriaing tee purintoꞌ kompei otoing Kumponing-etaing deekoꞌ.”

17 Teka teie biikaang onou tasiꞌpura aaꞌpuruꞌnung teing, “Ookara muuꞌnanka biiꞌka siivenkeꞌarimaing kare-nupoonge pini daakoꞌaarimaung, eeꞌnoko tee puataꞌ siivenkeꞌarimaung teie duaꞌarimaunge. 18 Eeꞌnoko Sietaniꞌ teeꞌke, baka siivenkeꞌari dei arekeeꞌ bakaang muuꞌ napoꞌ donkonui nariꞌ otopeuꞌ? Diiꞌke aaꞌmerimatomanaꞌkoo: ninge maꞌnari Kopeu ninka bataꞌaramaung. 19 Eeꞌnoko ooveriko diiꞌ siontaarimaing-koo niiꞌning maꞌnari bataꞌaarimaing otorong. Eeꞌnoko ninge Kopeu ninka maꞌnari bataꞌaramaung tamperima deekoꞌ teing siontaarimainge baa ninka bataꞌaarimaung tamperikooꞌ? Arekeeꞌ, teing napoꞌ ning-pinaꞌ nariꞌ Kopeu bakaang purintoꞌke bataꞌaarimaing tamperererimaang ee? Teeꞌ taararaarira teinge tuutunantaariaing diiꞌ, aiꞌ teing teeꞌke niꞌninka nariꞌ nkomarimaing. 20 Teka Kumponing bakaang iriꞌke maꞌnari bataꞌaramaung deekoꞌ tee muuꞌ Kumponing bakaang tee diiꞌanko taaꞌniꞌpoi poing.

21 “Tenang teie naninge purintoꞌke tavuꞌkooninge tankeꞌpari bakanava tampava tarevui otoko bakaning kapooꞌnanka pinkaꞌari otomatopeuꞌ. 22 Teka tenang narung aaꞌnaꞌ purintoꞌ tee-koo dau basi tee-koo kokoroarara puruꞌura dei, teie pariꞌupeuꞌ ookara bakaning tavuꞌkooning tee eꞌmanumaing eeꞌnoko tankaampupeuꞌ bakaning kapooꞌnanka. 23 Eeꞌnoko diiꞌke tasiꞌmeriarura diiꞌ teing ning-koo kare-nupoong, eeꞌnoko diiꞌ niꞌninka nariꞌ nantoong oosiarampiarura diiꞌ purarenkaꞌ nkonuka Kumponing bakaang muuꞌketa.”

24 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke kato nau-antavurima aaꞌpuruꞌ, “Tenang maꞌnaang orara tamung bataꞌnisi naning-eta tenkenura avitoitoi nanupeuꞌnung ntong otoaꞌnairue uaavoainooꞌ besiꞌuma, eeꞌnoko tokoo oovuarura aaꞌpupeuꞌ, ‘Ning toromaravaing napoꞌ nkanava ning mouꞌnava-koo.’ 25 Eeꞌnoko tenang toroarara kiiroraaꞌari neriarioꞌ oovupeuꞌ Tanuaang Meekung borivuaꞌ bakaang domang-koo. 26 Teketa bera teie ˜kenaanka-taa maꞌnari napoꞌ bokuvurira toroaripeuꞌ baruꞌ aaꞌnaꞌ oreng tee puruꞌai. Eeꞌnoko teing tumparira tee-koo otoropeuꞌ, eeꞌnoko asiꞌnung otootoꞌ tee naning bakaang bakei aaꞌnaꞌ oraruꞌkupeuꞌ tutung otokoꞌnaꞌketa.”

27 Aung teeꞌ oroꞌ kara Jiisuuꞌke minkuvui otoko nani manikumai karinga-koo meuꞌketa bokuma aaꞌpuuꞌ, “Biraankearuꞌnani teni dauko daꞌ pararuuꞌnani eeꞌnoko noonooꞌduuꞌ daꞌ.” 28 Teka teie aaꞌpuuꞌ, “A, teing oo nantoong biraankeariaining Kumponing bakaang kara taaravaara iꞌmaꞌaavaining.”

29 Tenang nantoong karikaꞌ aaꞌnaꞌ mmauꞌparirioꞌ Jiisuuꞌke kara tutumpuuꞌnung, aaꞌpuma, “Diiꞌ enanavarang bakei oreng, niiꞌning Sietaniꞌketa una-antavaranko tokomerima aaꞌmerimaing, ‘Taaꞌniꞌanta paning-etaing naumeriaing dake Kumponing bakaang iriꞌninka mintoontaramaung deekoꞌ.’ Bakei Kumponinge diiꞌ taaꞌniꞌanta nau-anta-koo kasivuarura narung masikung aruriiꞌnaang, aaꞌnoaing: teie ning taaꞌniꞌanta deeng-antamuaing temuꞌ Joonaꞌ taaꞌniꞌanta deeng-antavuuꞌnaꞌ. 30 Eeꞌ, teeꞌpinaꞌ Joonaꞌ nekipaꞌnooꞌketa daaꞌuioꞌ teing Nineva-nupoonge tee Kumponing-etaing nakaronara tasiꞌpauꞌnaꞌ teeꞌ nariꞌ Kumponinge booꞌketa daaꞌmuko ning Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing tasiꞌmeriaing diiꞌke. 31 Tenie ovorinaang amenteiꞌketa depeto pouꞌnanie*Ooveai 1 Dauraronanka 10:1-13 eeꞌnoko 2 Noruꞌanta 9:1-12. teꞌmung simpeꞌ nkonaꞌmung diiꞌ emuꞌnavarang ninka nariꞌ daaꞌarara diiꞌ kiimata-koo makosinuka tanturiaing, teni kansiꞌ botu-etaꞌ pouꞌnooꞌkoo taara-koo tee daurarong˜ Solomoniꞌ bakaang matau, eeꞌnoko ee aing, naning baruꞌ aaꞌnaꞌ matau Solomoniꞌ puruꞌui otoing aung anke otoko diiꞌke taaraveriaung. 32 Napoꞌ teꞌmung simpeꞌ nkonaꞌmung teing Nineva-nupoong†Ooveai Joonaꞌ 3:1-10. teinge daaꞌariaininge diiꞌ ninka enanavarang ninka nariꞌ eeꞌnoko napoꞌ diiꞌ kiimata-koo makosinuka tantaariaing Joonaꞌ daankiarako temuꞌ bereꞌariruꞌning deemparima, eeꞌnoko ee aing, naning aaꞌnaꞌ pankaing Joonaꞌ puruꞌui otoing aung anke daankiarako diiꞌ bereꞌdariaung.

33 “Naninge araka paroꞌura bakuꞌuarupeuꞌ, niiꞌnooꞌ antonaꞌke dakaꞌpuarupeuꞌ, teka teie batanang-koo dau panteꞌupeuꞌ teinge tumpariaininge araka ooaavaꞌnaang.‡Jiisuuꞌke aaꞌpumaang, “Ning teeꞌke, tampaꞌ siraꞌmari nau-antarampimang, teka diiꞌ duta maroita kaputuꞌdarima taaꞌniꞌanta besiꞌerimang.” 34 Duta tee diikaang mono bakaang puu. Tenang diikaang duta tampaꞌ otoko diikaang mono ootukunairu arakai maantoꞌui otopeuꞌ, teka tenang tampaꞌ otoaruko deekoꞌ diikaang mono mutaanange maantoꞌui otopeuꞌ. 35 Teeꞌkoo tanatarariri otoriai tee araka diiꞌkoo otoing mutuurariko mutaanampuꞌneenga. 36 Tee tee diikaang mono tee ookutunairu arakai maantoꞌuaing deekoꞌ niiꞌnavaro mutaanampuaꞌ tee bakei ookutuari sirakaꞌpuaing teie puue oovuko ookutuari arakarurimanaꞌ.”

37 Teka kara bakearako narunge Boto Keperuuꞌnavitu-koonge Jiisuuꞌ bokuvuuꞌ tee ninka taamang-koo. Tee tee tumparara taamantoma baꞌnanuuꞌ. 38 Eeꞌnoko tee Boto Keperuuꞌnavitu-koong taꞌnimparuꞌ oovura tee tutung ntong-koo bireng duuꞌke meekaꞌparavaꞌ taamanuko. 39 Eeꞌnoko Ovoringe aaꞌpuuꞌ tee, “Diiꞌke tee Boto Keperuuꞌnavitue kaapu dovang-koo diisi damaꞌdu naroꞌ duuꞌperimaung teka diiꞌ pakareererariri orara aarumo ninka okoꞌokoi maantoꞌduri otong. 40 Diiꞌ kanuꞌnanka. Arekeeꞌ, teie Kumponinge damaꞌdu nkoruruꞌnunge ee napoꞌ kuung nkoruriaꞌ nariꞌ kiiroraaꞌdariri otoripeuꞌnaꞌ? 41 Diikaang domang Kumponing-koo tutung ararima deekoꞌ, napoꞌ ataꞌoinku-koo avusiroꞌrariri otorimaatoai makosinaꞌ, eeꞌnoko teeꞌkoo ookara kapooꞌ kiiroraaꞌari otoaing diiꞌkoo.

42 “Bakaꞌ piaaruꞌnuka diiꞌ Boto Keperuuꞌnavitu, toraꞌkiriaining, aiꞌ diiꞌke tee avutevuꞌ napoka dovang okiꞌnarekaꞌ kivoranaꞌ tankaamperima namanto Kumponing averikooꞌ sirivitaꞌ dovang koꞌdompuuꞌ; aarumo koontoꞌ eeꞌnoko tee piaa Kumponing bakaang siperi. Aing eeꞌning teing diiꞌke naroꞌka nko-koo makosining. 43 Piaaruꞌnuka diiꞌ Boto Keperuuꞌnavitu, toraꞌkiriaining, aiꞌ diiꞌ teing pava dootuuꞌnairu-koo baꞌnavaꞌnaniꞌnanka tampeng-koo baꞌnantarikooꞌ nantoonge ankantaariiꞌnaang, eeꞌnoko nantoonge pankaing-antaraariiꞌnaang pianukai bavevaave-nairu-koo. 44 Piaaruꞌnuka diiꞌ Boto Keperuuꞌnavitu, toraꞌkiriaining, dakoꞌdoma tasiꞌpaaꞌnooꞌ makosinuka aaꞌnooꞌke nantoong daue noruꞌaavaꞌ nanaamaatopeuꞌnooꞌ, aiꞌ diiꞌ diikaang kara tampaꞌ taararaari siontaarima tasiꞌpaavaung Kumponing-eta ketaꞌantavereriko booꞌnameng-aape.”

45 Narunge boto naunuka-koonge bariꞌuma aaꞌpuuꞌ tee, “Nau-anta, niiꞌ teeꞌ dake minkuvema teing ninka nariꞌ maiaꞌantamerimaang.” 46 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke aaꞌpuuꞌ tee, “Diiꞌ piaaruꞌnuka boto naunuka, toraꞌkiriaining, aiꞌ diiꞌ teing nantoong mankiꞌantavererimaing aarumo mmauꞌ siong-koo poreꞌantavererima, eeꞌnoko diiꞌke pankireꞌkoo-navirenge diiꞌka komperiaꞌ tee-koo mankiꞌnanka-koo pakuereritaaꞌ. 47 Piaaruꞌnuka diiꞌ, toraꞌkiriaining, aiꞌ diiꞌ teing Kumponing-etaing nakaronuka dakoꞌaaruꞌnooꞌ tamung nerinuka oreng diumaraange tavaaruꞌning. 48 Teeꞌkoo diiꞌ diumaraang-koo arooꞌdariri otorining siraꞌdarimaung, teinge nakaro-nupoong tavaarira dakoꞌaaruꞌnooꞌ nerierimaung-koo. 49 Teeꞌkoo Kumponing bakaang mataue aaꞌdampimaung, ‘Ninge botoevorompaing teing nakaro-nupoong eeꞌnoko kara okovuri nkanuka, niiꞌning tee teing-koo dupisiꞌaariaining orakaꞌ nkoaarima.’ 50 Tee tee Kumponing-etaing nakaro-nupoong biikaang ereng-koo temuꞌketa kansiꞌ pupuꞌaruꞌnooꞌketa bera enang tuuvumaung-koo diiꞌke avarange tuutunang˜ komperiainge, teing-koo Eebeloꞌketa bera Sakaraiaꞌkoo basinooꞌke boorouꞌning-koo, tee Sakaraiaꞌ boonturoma eeꞌnoko meekavaro-koo meuꞌka dupisiꞌauꞌnung.§Tenaanka tutunaꞌnung eeꞌnoko asiꞌnung nantoong tampeng orenge tavaaretuꞌnaanka Daari Meekung-koo minkuari otoining-koo. (Pupuꞌ 4:8; 2 Noruꞌanta 24:20-21) 51 Eeꞌ, masikung naurampimang, diiꞌke avarange tee-koo tuutunang komperira toraꞌkiriaing; 52 Piaaruꞌnuka diiꞌ, toraꞌkiriaining, boto naunuka, aiꞌ diiꞌ teing kiiꞌ paaꞌantaveruꞌning karanaang noruꞌkoonavung daateꞌkoong. Diiꞌ diiꞌka tuntariaꞌ tevaronge eeꞌnoko diiꞌke avoꞌererikooꞌ teing teke tumpariko.”

53-54 Eeꞌnoko Jiisuuꞌ teketa tenkenuko teinge boto naunukai eeꞌnoko Boto Keperuuꞌnavitue karai tuuꞌantavaakoꞌ maroita kapooꞌnanka mmauꞌ makuꞌuma minkuvuko niiꞌnaare-koo baankaꞌaavaꞌnaang nempaitaaꞌ.