7
Stipen ipohowe nongan iya kili hu Sanhetrin
1 Pwen pris ihohin ta hu pris masih kene isok Stipen, ipa, “Nongan mepo hutora pomate wou iya aliy, ara ndrokonan?”
2 Pwen Stipen ipwai, ipa, “Wawu nali pe wawu tomo, wawu kahalingi yo na! Tumburou Apraham, mapu kinna Haran, ara Ngindrai mangannganan iya, iyarayah iya kili yiy, tandrohongan iro ndron kol Mesopotamiya. 3 Pe Ngindrai ipwai iya kili yiy, ipa, ‘Atali kolom pe yowem hu pe ayau aya kol mepo andre kupwainganiy kisa kili wou.’
4 Pwen itali kolo hu Kaltiya pe iya iyempwan Haran. Pe taman imat ihipwen, Ngindrai irakuhuyani yiy, pe isa kol mepo mahapo wawu topo kuw aliy. 5 Hapeko Ngindrai ara kinhang Apraham handra melit, ndre hape pwan ndrohongan tehe popowe hamou para kiya mbukenan yiy, ara pwi masih. Hapeko Ngindrai ara kintapaniu pwen kinna kili yiy, tehe yiy pe ndrayen hu nakasarayah kamulan, andre kawiri pwan ara kiya mbukenan hu. Iro tandrohongan ara, Apraham kinpo hamou norun mapu. 6 Pwen Ngindrai ipwai iya kili Apraham, ipa, ‘Andre ndrayem hu kaya korompwan kol hakol mawen mepo kolohu pwi. Pe andre hu kaya pwandrendres tahu, pe hu ndramat para kol ara andre hu karandroyani ndrayem hu kipoo hayou mahaangat. 7 Hapeko kiyamulan andre kurakultuwani hu ndramat para kol namandran masih ara kiya mwomwan masih. Pe kamulan para aliy, andre ndrayem hu kasa mawen kol namandran ara, pe andre hu katohun kisa kili yo kiro kol aripo.’ 8 Pe Ngindrai iyki sosondrih iyatan ara tehe kinima tapaniu. Pwen Apraham iyki Yisak, pe isondriti kapilon iya lang androlwoh, pe iyamulan Yisak iyki Yakop, pe Yakop ara irayah tama tumburou hu songui pe lumou, mepo hurayah hu yapane rou koluw.
9 Pe hu yapane rou ara humaimai ana Yosep, pwen pe hupo pehei iyatan para kirayah ndramat para pwandrendres o mwaihei tahu Yisip. Hapeko Ngindrai ara iro sura yiy, 10 pe isopwat yiy isa mawen nondriya hu nopwaran tan masih. Pe iyki lohongai hiyan iya kili Yosep iro mbulmara Paroh, king tahu Yisip, pe iluwi lohonga Paroah para kinamili yiy. Pwen pe king iyki Yosep irayah ndramat hamou mangalan iho hin tahu Yisip masih kene, pe iro nimnim iya melit masih nondriya kalsuwa king.
11 Pwen pe song, ara ingas kol malkol namandran masih Yisip pe Kenaan kene, pe ngandran namandran iya, ara irayah kili hu. Pe tumburou hu masih kene ara huseyeh anandrinahu ndrit. 12 Pwen pe Yakop ihilong tehe mbuwa wit* Eng: grain; corn ara iro Yisip; pwen pe ipwandrisa tumburou hu huya Yisip lang sih imu. 13 Pwen pe humui porosih i, pe Yosep ipwaingani yiy iya ngawan kili nalin hu. Pe Paroh i, ara isayirowe hu ndraisih ta Yosep ara hu hiyeh. 14 Iyamulan para aliy, Yosep ipwanos taman Yakop iyapolo hu ndraisih tan mwaniye, para hu kasa. Ndromwoya hu masih, ara andrtingui pe yimou. 15 Pe Yakop ara iya pwan Yisip, pe imat iro aliy, pe norun hu masih mepo tumburou hu, ara humat huro aliy i. 16 Pe Yakop hilu Yosep ara huhuri nombuwe hilu pe humui huyaroniy iya ngat sou ita Sekem. Ngat sou ara, ara ngat mepo Apraham kinsowaniy pwen, kili noru Hamor hu iro kol Sekem iya singayai hayah.
17 Pwen lang, ara iropo isa pakeh para tapaniu, mepo Ngindrai kinmbusiy kinna kili Apraham, ara nakirayah mannan. Pe ndromwoya ndramirarou hu Yisrayel, mepo huro Yisip, ara hurohon huropo huya soyo-soyon iya. 18 Pe iyamulan, king hamou tahu Yisip isarayah i, pe yiy ara ikowu ta Yosep. 19 Pwen king, ara imburi lohongai sahin para kipakarawani ndramirarou hu; pe irahatuwe tumburou hu, pe irakekeyani hu para hu kapiyani noruhu malaman para hu kamat.
20 Iro tandrohonga lang ara, Mose isarayah, pe yiy ara mbunah hamou hiyan iya, iya mbulmara Ngindrai. Pe huro pwokerani yiy iro suwe taman, ipoo walah maroyoh. 21 Pwen tandrohonga huwiri yiy iya ngawan, noru king pihin iwiri yiy pe ihingini yiy tehe norun imwonen. 22 Pwen Mose ara iwiri hinonou pe lohongai hiyan masih para Yisip. Pe irayah ndramat hamou pwokeyan, iya nongnan pe mbulyan.
23 Tandrohonga hayou ata Mose iho mahaangui, pwen ilohonge para kiya saisai kiya kili yowen hu para Yisrayel. 24 Pe inime hamou tahu para Yisip ara iro tandroyani hamou para Yisrayel. Pwen ihimbusani ndramira Yisrayel ara, pe ipenani yiy, pe itingundru ndramira Yisip iya soiwin. 25 Pwen Mose ilohonganiy tehe ndramiran hu, ara andre kanime sayani yiy tehe Ngindrai andre kisopwat hu Yisrayel kiyau niman. Hapeko yihu kanyirowei pwi. 26 Pwen iya lang sih i, yiy isarayah pe inime hilu Yisrayel malmou hiluro tamate hilu. Pwen ihinonou para kiramwanye hilu. Pwen ipa, ‘Malmou, walu, ara walu nali walu aro, paratapeh pe walu tora tamate walu?’
27 Hapeko yiy mepo iro tahatai ara itinihi Mose iya mawen pe ipwai iya kili yiy, ipa, ‘Hiyeh ndrokonan ipwai pe wou aparayah namandran hamou towu pe ndramat para tamwaniye? 28 Wou apatingundru, iyawule tehe anitingundru ndramira Yisip pihe ara, ndre?’ 29 Iro mwonen Mose ihilingi nongan aro ko, iwop iya kolo hu Mitiya, pe imin aliy namu. Iyamulan iyesou, pe iyki norun malmou kamai.
30 Iyamulan para hayou mahaangui isayau ihipwen, pwen angelou hamou ara iyarayah iya kili Mose, iya kol ndrohoyin pakeh Pahayi Sainai. Pe angelou ara isarayah iho nondriya mwan iro yat pweye kei hakou mendreheh. 31 Pwen iro mwonen Mose inimei, ilohonge ndrit iya sehe melit mepo iro nimei. Pwen pakiya pakeh para kituluwaniy kiya hiyan. Hapeko ihilingi mbulukoyu Yapan iwong, ipa toro: 32 ‘Yo urupo Ngindrai ata tumbum hu, Ngindrai ata Apraham, Yisak, pe Yakop.’ Pwen pe Mose ara ilelen pe ihindrundru para kinimei.
33 Pwen Yapan ipwai iya kili yiy, ipa, ‘Atali hatna pwelekam kiya mawen, paratesah, hape mepo ata tine aliy, ara pwan haiyan. 34 Yo ara kuntuluwaniy pe kunnimei pwen, sehe nopwaran mepo hu ndramiro hutora kuniy nondriya kol Yisip. Yo ara kunhilingi ndringehu, pwen pe usa pwan para kusopwat hu. Pwen pe asa; andre kupwandrisa wou amui aya Yisip.’
35 Mose aro ko, ara yiy ndramat mepo mamu hu kandrihisani nongnan, hupa toro: ‘Hiyeh ndrokonan ipwai pe wou aparayah namandran hamou, pe ndramat para tamwaniye?’ Ngindrai mbukenan ipwandrisa yiy iya, para kirayah ndramat namandran pe ndramira konuh. Pe lohongai aro iyau kili angelou mepo iyarayah iya kili yiy iro pweye kei mendreheh. 36 Pe Mose iluwani hu hutali Yisip. Pe imbusi hu kinima pwoke, pe hu kaipisa ndraikiya pwoke hayah iro Yisip, pe iro Ndras Laman, pe iro kol ndrohoyin, ipoo hayou mahaangui.
37 Mose aro, ara yiy ipwai iya kili hu Yisrayel ipa, ‘Ngindrai andre kipwandrisa poropet hamou tehe yo, kisarayah mwalinga ndraye wawu imwonen.’ 38 Yiy ara ndramat mepo iro nondriya mbultere sih iro kol ndrohoyin, iyapolo angelou iro wong iyasura yiy iro Pahayi Sainai. Pe iro polo tumburou hu yi. Pe iwiri hu nongan para taleh para kiykiy kisa kiltou.
39 Hapeko tumburou hu, ara humwisnaniy para hu kahalingi yiy. Pe hurapiyani yiy, pe ndriyahu ara hurapaiwaniy, pakamui kaya Yisip. 40 Pwen hupwai iya kili Aaron, hupa, ‘Amangsani hu ngindrai hayah para hu keye mu torou. Ndramat Mose ara, mepo iluwani worou tusa mawen Yisip, tanarou pwi sehe melit ndrokonan kinsahaye yiy!’ 41 Pwen humangsani kerewek hamou aro, mwensen tehe noru mbulmwakau. Pe husaiki yukyuk hayah isa kili yiy, pe hupo kowas para hu kapwesani kerewek tahu ara, mepo humangsaniy iya nimahu imwonen. 42 Hapeko Ngindrai iyki ndruwan iya kili hu, para hu katohun kiya melit huhora yang tehe paramwandrai, walah, pe hu piriy. Aro, ara kintayah mannan tehe pwayan kinpwai ita puk tahu poropet.
‘Wawu Yisrayel masih, wawu wiri hu yukyuk pe hu hanghang nondriya hayou mahaangui iro kol ndrohoyin, ara wawu pa ndre wawuikiy isa kili yo, ndre? Pwi yoh.
43 Yopai mepo wawu kuniy, ara ato pwi; yopai ara, ara ata ngindrai pwasoyou ngalan Molek, pe ata piriy sih ngalan Repan mepo wawu kanmangsaniy para katohun kaliy.
Ndroiyin ariya ko, pwen andre kurasse wawu kayau kaya kol hape mawen ndruwa Papilon, pe akayamin aliy na.’
44 Tumburou hu ara huro kol ndrohoyin, pe yopai para Ngindrai kipwaingani nongnan ndrokonan kiya kili hu, ara iro surahu. Mose imangsani yopai ara, ara imwonen tehe Ngindrai kinpwai kinna kili yiy, pe humangsaniy, ara ihisoule ko tehe sumwoiwa yopai mepo Mose kinnimei. 45 Pwen tumburou hu, ara huwiri yopai ara iro kili tamahu, pe huhuriy isapolo hu, tandrohonga huya sura Yosuwa. Pe hupo pwan kili hu ndramat hapat-hapat, mepo Ngindrai imbultahahu huyau huya mawen mbulmara tumburou hu. Pe yopai ara iro ndron sura hu, ipoo irahihini lenge King Tepit, ndramat mepo Ngindrai inamili yiy, ara isarayah. 46 Pe Tepit isok Ngindrai para kipa hiyan katan para kipuli wum hawum, para kirayah yumwa Ngindrai ta Yakop, para kiyen aliy. 47 Hapeko Solomon isa pe ipuli wum ta Ngindrai ara.
48 Hapeko Ngindrai Iyera Paingan Masih, ara ngara kinye nondriya hu wum mepo hu ndramat ngara hu kapuliy kiya nimahu, ara pwi. Tehe poropet kinpwai,
49 ‘Yapan ipa, “Kol paingan yang, ara ndrohonoku pwanpwan ta king pe ato kopu,
pe kol pwan, ara ndrohonoku ndriko.
Wawu andre kapuli wum tehen tapeh, para kusa pe kuyen aliy?
Pe ndrohonoku para kusa pe kuro ngoh aliy, ara aleheh?
50 Melit masih kene ara, ara umbusi hu topwei iya nimo, ndre?” ’
51 Lohonga wawu pe ndriya wawu kinndrap, tehe hu ndramat hukowu ta Yapan, pe ndrainga wawu ara wassan! Wawu ngara kasingori Mwoiwan Haiyan lang masih kene, tehe tumbu wawu hu ngara kambusiy koluw kinna. 52 Sehe poropet koluw iro, pe tumbu wawu hu konho tandroyani yiy pwi? Ara pwi masih. Yihu tingundru hu mepo hu kanpohowei mamu tehe Ndramat Imwonen Masih nakisarayah. Mahapo ndramat ara kinsa pe wawu kantatuni yiy kinna nima hu ndram, pe wawu kanitingundrun kinimat. 53 Ndrokonan tehe wawu kanwiri nongan para pwahanou pwen iyau nimahu angelou, hapeko wawu, ara konto ndruwan pwi yoh!”
Yihu solpwa Stipen iya pat
54 Yihu Sanhetrin tahu Yutah, ara huhulingi nongna Stipen pe hundrangis pe huyan ndrisingi koltahu iyatan. 55 Hapeko Stipen ara ipep iya Mwoiwan Haiyan, pe maran itandras iya kol paingan yang pe inime nonowa ngana Ngindrai, pe inime Yesu ara iro tine iyapwen te nima Ngindrai mot. 56 Pwen pe ipwai, ipa, “Akanimei! Yo unime kol paingan yang ite, pe Noru Ndramat, ara ita tine iyapwen te nima Ngindrai mot!”
57 Pwen pe huhulingiy, pe husiyi ndrainga hu. Pe huro palngai anan namandran iya, pe hu masih ara huhulun porosih ko huya kili yiy. 58 Pe huluwi tarahani yiy iya ngawan para kol namandran, pe huwiri hu pat para kasolpwa yiy kiya aliy para katingundrun kimat. Pe yihu ndramat mepo huro nimei, ara huyaiki koiwe hu iya pakeh ngondro ndrika wihou hamou ngalan Sol.
59 Pe mahuro solpwa yiy iya pat manau, irakamam, pe ipa, “Yapan Yesu, awiri mwoiwo!” 60 Pwen iyos te ngundrun iya pwan, pe iwayeh namandran iya, ipa, “Yapan! Mbuna apo soiwi mwomwan tahu!” Stipen ipa tehen toro ko, pwen imat.† Eng & Greek: he fell asleep. Hapeko ndrokonan para aliy, ara ipwainganiy tehe kinimat.