13
Banabas da Sol ivinesi ma ivonatawesi.
1 Antiyok kwanatunai ekalesiya kamosiyai, viya na peroperoveta ma viya na vibeyebeyena wawayisi. Ti na Banabas, Simiyon (tuna wawaya dumadumana), Lusiyas (ina dobu Sairini), Menayen (tuna kiivavo Herodi Antipas yavata imagura patapata) ma bade Sol. 2 Mara sago ivivi siya ma Bada ivovokavakavari ma kamonai na Kanuma Vovokaravina ivonesi bo, “Kamomiyai Banabas ma Sol na aku vivinevine, kovi biibiinisi ma kovoteresi da aku biga kava ina berai.”
3 Peyarisi visiya ma nipowana ivi kovini na imasi ku tepasi iterei da ivi biibiinisi ma vaghina, ivonatawesi inae.
Banabas da Sol inae ku Saipras.
4 Kanuma Vovokaravina Banabas da Sol ivi nowesi inae ku Selusiya kwanatuna ma nani dobunai ku kukakuka igeru da ku nuwa sago kana vava Saipras. 5 Inekiibau ku Salamis kwanatuna Saipras kamonai na Jiu damsi i kiki numasiyai idimadima. Ma i baba kamonai na Jon Mak yavata da iti vitesi.
6 Ma nuwana kamonai ibaba yavui, idima inenae da ku Papos inekiibau. Ma nani kwanatunai Jiu tomowa sago kana vava Bajisas ipanani. Tuna kiikiirapuna ma peroveta viviberona 7 ma tomowina Sediyas Polas iwagiyei da gwabinai imakamakai. Sediyas Polas na Saipras kana bada ghamana ma tuna wawaya akakovina. Ma ina kayowana da God vonana iti yanei, tuna kubiine sisiya ivonatawei da Banabas da Sol ita pisi kurina. 8 Ma nani kiikiirapuna Bajisas (kana vava Grik gamonai na Elimas) na imiiripotesi ma itarataravuvuresi da Sediyas Polas ke iti yanesi, iberabera tovoni da Keriso ke iti tumaghanei. 9 Ma Sol (kana vava sago na Pol) Elimas ikita bogabogai ma Kanuma Vovokaravina ina rewapanai ivonei bo, 10 “Tam Devil natuna ma bera biibiisi kudubina kighaviyei. Tam am yawasa kamonai na vibero ma bera didibarisi kava kevovotani. Mara nonowa am viberowai Bada ina keta maninina kiriwariwai. 11 Tuna kubiine na wekarakava Bada kovogha ina verem da mara gisina kava matam ini didibari da yasegana ke kuna kitai!”
Ma yaghiyaghinai Elimas matana isowai ma ididibari da ikiikiigwamgwam, ivivi nowi da wawaya sago imana ita viiya da ita rutini. 12 Weni berana Sediyas Polas matanai ikitai na Yesu Keriso ivi tumaghanei. Ma Pol da Banabas Bada ina keta ivivi beyebeyena kurina na ivi deye kirakiiyei.
Pisidiya Antiyok kamonai.
13 Papos kwanatunai na Pol turaturana yavata ku kukakuka igeru da ku kwanatu sago kana vava Pega, Pampiriya dobuna kamonai. Ma nani dobunai Jon Mak ikuyowesi ma ivovira ku Jerusalem. 14 Ma Pol da Banabas, Pega ikuyowei da inae ku kwanatu sago kana vava Antiyok, Pisidiya dobuna kamonai. Ma viyakam maranai irui ku kiki numana da imakiivipikesi. 15 Ma wawaya ivomiiri da Moses ina vonaviyoyovana ma peroperoveta i giruma ivi yava ikovi, ma murinai na kiki numana babadisi wawaya sago ivonatawei Pol da Banabas kurisi, ivonesi bo, “Varevaresikai, kade nota bo sisiya biibiina gwabimiyai na koni sisiyei da wawaya kona kiiepepisi.” 16 Pol ivomiiri ma imana iruepai da wawaya nipu ita voterei ma ivona bo,
“Israel dami ma kupuna dami, tami iyavo kava God kovovokavakavari na kovi yaneku. 17 Israel damta ita God ita kaekiki mau ivinesi da ina wawaya. Ma Egypt kamonai imakamakai na God ivi biibiinisi da i koroto irakata kirakai, ma ina rewapanai ivi nowesi da nani dobuna ikiibutawei.*Exod 1:7, 12:51 18 Ma damsi madegha ivi 40 warereyai ibababa ma nani kamonai na God ivi kawakiikiiyei ma kegha da ikoyagha bubunisi.*Num 14:34; Deut 1:31 19 Ma dam miikovimaruwa ighegavovorisi Keinan kamonai ma i tano na ina wawaya Israel iveresi da ivi rapenei.*Deut 7:1; Josh 14:1 20 Weni berasi kudubina na madegha 450 kamonai itupuwa.”*Judg 2:16; 1Sam 3:20
“Ma nani murinai na God wawaya kii koyakoyagha ivinesi da ikoyakoyaghisi da peroveta Samuweru ina ku mara. 21 Vaghina ma Israel damsi ivi nowi God kurina da kiivavo ita veresi. Ma tomowa sago ivinei da kubiisi iti kiivavo, tomowina na Kis natuna Sol, kii dam na Benjamin. Ma tuna ivi kiivavo da madegha 40 ikovi.*1Sam 8:5, 10:21 22 Ma God, Sol ivi kiibuni ma murinai David iterei da ivi kiivavo. God ivona bo, ‘Jesi natuna David, tuna nuwanuwaku ma aviyavisina peyarina ana vonei na ina berai.’*1Sam 13:14, 16:12; Psa 89:20 23 Ma God vonakiiyapa bagibagina iterei da David tupurereghina kamonai wawaya sago ina nekiibau da Israel ini yawasisi. Ma tuna na Yesu. 24 Muriyai da Yesu ita nekiibau na kunona Jon, Israel damsi kudubisi kurisi idima da i bera beroberosi ita miirikupukuputei ma ita babataito.*Mak 1:4; Luk 3:3 25 Ma Jon ina biga ivivi koviya ma ivona bo, ‘Konotanotai da taku God ina Vivinevine Wawayina bo? Kegha, ke taku. Wawayina na murikuwai epipisi. Taku ke wawaya kiimataniku da kaena kana terepapara uravina ata votawei.’ ”*Mat 3:11; Mak 1:7; Luk 3:16; Jon 1:20, 27
26 “Varevaresiku, tami Abraham tupurereghina ma bade tami kupuna dami God kovovokaravei, kovi yana. Tota kurita God sisiya ivonatawei da ini yawasita. 27 Jerusalem kamonai wawaya i babada yavata ke iti vaghinei da Yesu na God ina Vivinevine Wawayina. Ma ivi raboboi da peroperoveta aviyavisina igirugirumi na itupuwa. Ma nani girumisi na viyakam marasiyai mara nonowa iyava. 28 Ke sago aviyavisina berona Yesu gwabinai ita panani da iti wavui ma kegha da Jerusalem damsi Pailat ivonei da iti raboboi.*Mat 27:22-23; Mak 15:13-14; Luk 23:21-23; Jon 19:15 29 Ma aviyavisina peyarina iberai Yesu kurina na rorova mara katamaninai peroperoveta namada igirumi da ita tupuwa. Weni berasi ibera yavui na muriyai korosi tepanai itereoruwei ma ku buba iterei da kana karawaga.*Mat 27:57-61; Mak 15:42-47; Luk 23:50-56; Jon 19:38-42 30 Ma God iberai da rabobowai ivomiiri.”
31 “Ma mara ipeyari irumatara ina wawaya kurisi. Muriyai da ita rabobo na ti damsi yavata ibaba Gariri da ku Jerusalem. Ma ti na bera peyarina matasiyai ikitai da wawaya kurisi imamatara da vonavaghata.*Apos 1:3 32 Ma tokai na weni varana biibiina kapiyei kurimi. Ikikava God vonakiiyapa bagibagina iterei ita kaekiki katakatamanisi kurisi 33 na karako ita mariyai na berasi iberai kubiita da Yesu rabobowai ivomiiri. Psalms kamonai igiruma da ivona bo,
‘Tam na natuku,
Ma karako taku na am Mamai.’*Psa 2:7
34 Ma God iberai da Yesu rabobowai ivomiiri da ke karawagai tupuwina ita bowa. Giruma katamana kamonai igiruma bo,
‘Aku vonakiiyapa bagibagina David ma tupurereghina yavata kurisi aterei da ani biibiinisi
na nani vibiibiinina vovokaravina gwabimiyai ina makii nonowa.’*Isa 55:3
35 Ma bade giruma katamana evonavona bo,
‘Am wawaya vovokaravina ke kuna kitatawei da karawagai tupuwina ina bowa.’ ”*Psa 16:10
36 “Ma David ke tuna mani iti sisiya meyei, iyamna ina yawasa kamonai God ina kayowana ivoyavu bubuni ma irabobo. Ma ina kaekiki kii karawagai idogoi da tupuwina ibowa. 37 Kegha, wawaya sago ivi sisiyei. Wawayina na Yesu, tuna tupuwina ke ita bowa, iyamna God iberai da rabobowai ivomiiri. 38 Varevaresiku, kovi yana kiimatana. Yesu tepanai na God ita bera beroberosi ina notatawei. Tuna kadimadimei kurimi da akovina kota viiya. 39 Ma iyavo kava Yesu itumaghanei na i berabero kamonai ina tinakiibuwesi ma God ina vonakiiyaragha da ti na ina wawaya maninisi. Ma Moses ina vonaviyoyovana na ke kovokovoghina da i berabero kamonai ina tinakiibuwesi. 40 Ma kokitaruvimi da aviyavisina peroperoveta ivivi sisiyei na ke ina tupuwa kurimi. 41 Ivona bo,
‘Kovi yana, iyavo kava kovonavonavikoniyeku. Matami ekita ma ani tataghanimi ma kona rabobo,
iyamna karako weni maranai bera ghamana ana berai.
Nani berana irakata kirakai da wawaya ita vonaviakovimi
na kota notai da vibero.’ ”*Hab 1:5
42 Pol da Banabas kiki numana ikiikiibutawei na wawaya ivi nowi kurisi da viyakam marana maghinosiyai ita vovira da nani notasi nake da iti sisiyei kurisi. 43 Ma koroto isawasawara na nevanevana Pol da Banabas ikivinisi. Kamosiyai viya na Jiu damsi ma viya na kupuna damsi Jiu damsi i kiki inununuri ma God ivovokavakavari. Pol da Banabas kurisi ivivi sisiya ma ivonavonesi bo, “Mara nonowa God koni tumaghanei da ina agabiibai tepanai kona makai.”
44 Ma viyakam marana inekiibau na wawaya kudubisi nani kwanatunai iriyesi ku kiki numana da Bada vonana iti yanei. 45 Ma Jiu damsi i babada koroto ghamana ikitai na inuwakapi. Ma ivi karei da Pol ivi avaberowei ma wawaya ivonavonesi da ina sisiya peyarina na vibero. 46 Pol da Banabas ere maghitepatorasi sisiya bagibaginai ivonapotesi bo, “God ina kayowana da tami Jiu dami koti nao da varana biibiina kurimi kata dimei. Ma ke kota kayokayowei kubiine, imatakira da yawasa makamakii nonowina kobarei. Karako na kana voteremi ma kupuna damsi kurisi kana dima. 47 Ma Bada sisiya bagibagina ivonekai na weni,
‘Avinem da tam na yasegana kupuna damsi kubiisi,
tam tepamuwai na dam ma dam dobu kudubinai yawasa makamakii nonowina ina panani.’ ”*Isa 42:6, 49:6
48 Ma kupuna damsi weni sisiyina ivi yanei na ivi nuwabiibai. Ma Bada ivi ghegheni vonana kubiine. Ma iyavo kava God ivinesi da yawasa makamakii nonowina ita viiya na ti damsi ivi tumaghana.
49 Ma Bada vonana ikiibau da nani dobuna inunui. 50 Ma Jiu damsi i babada nani kwanatuna kamonai ivomiiri da tomotomowa ghamaghamasi nuwanuwasi ikanikani. Ma wivine mumurisi ti na mara nonowa i kiki numanai God ivovokavakavari na ti yavata i nota ivi beroi da peyarisi Pol da Banabas ivi tupaketowanesi ma ikwavinisi da i dobu ikiibutawei. 51 Ma Pol da Banabas kaevunavunasi ikiiririghatawei, tuna ivi matakira da iyavo kava God vonana ibarei na kovogha ina veresi. Ma ivi ruwa ivomiiri ku kwanatu sago kana vava Aikoniyam.*Mat 10:14; Mak 6:11; Luk 9:5, 10:11 52 Ma Antiyok kamonai vitumaghana damsi nuwabiibiiyai imakamakai ma Kanuma Vovokaravina gwabisiyai irunuma.
*13:17: Exod 1:7, 12:51
*13:18: Num 14:34; Deut 1:31
*13:19: Deut 7:1; Josh 14:1
*13:20: Judg 2:16; 1Sam 3:20
*13:21: 1Sam 8:5, 10:21
*13:22: 1Sam 13:14, 16:12; Psa 89:20
*13:25: Mat 3:11; Mak 1:7; Luk 3:16; Jon 1:20, 27
*13:28: Mat 27:22-23; Mak 15:13-14; Luk 23:21-23; Jon 19:15
*13:29: Mat 27:57-61; Mak 15:42-47; Luk 23:50-56; Jon 19:38-42
*13:33: Psa 2:7
*13:34: Isa 55:3
*13:35: Psa 16:10
*13:41: Hab 1:5
*13:47: Isa 42:6, 49:6
*13:51: Mat 10:14; Mak 6:11; Luk 9:5, 10:11