1 Tatmâ nâŋgâ nâŋgâ sâp âlâen Yesu otmu hoŋ bawalipŋe âi kalam biwiŋambâ gem ariwi. Gem ari mâtâp tânâmŋan po irik irik yiŋgiop. Yawu otmuâmâ buku nombotŋe yeŋgât kalamân sot talop ya mem newi. 2 Mem neŋetâ Parisaioŋe yekmâ Yesu yuwu sâm âikuwi. “Moseŋe girem den kulemguop ya lâum âun yu tatmâ naŋgain. Yakât girawu otmuâmâ hoŋ bawalipgaŋe bukulipyeŋe yeŋgât kalamâmbâ sot mem niai? Ya otŋetâ yekmunŋe bâleap. Yakât otmâ gâŋe kuyiŋgirâ âlâku ki otnomaihât naŋgain.” Yawu sâwi.

3-4 Yawu sâŋetâ purik pilâyiŋgim sâop. “Emelâk embâŋân Dawitiŋe olop yakât den pat sâlikum ki nâŋgâm heŋgeŋgumai. Yakât topŋe nâŋgâŋetâ keterahâkgât yuwu sâmune nâŋgâŋet. Dawitiŋe olop sâp yan hotom uwi ya yeŋgât lok kunŋe âlâ manop, kutŋe Awiata sâm. Sâp yan Anitâhât hotom um manbiŋe baŋga tuhum Anitâhât pat sâm katminiwi ya yâkŋe konok neminiwi. Lok inŋeâmâ bia. Hilâm âlâen Dawiti otmu ikŋe tembe lâulipŋe sotgât bâleŋetâ yan ikŋak Anitâhât miti emetŋan yâhâop. Yâhâmâmâ Awiataŋe sot kâmbukŋe sâm kalop ya ihilâk mem niop. Mem nem nombotŋe talop ya mem tembe lâulipŋe ge kâsikum yiŋgimu newi. 5 Yâhâ Anitâŋe hâŋgânnohomu ge mansan nâmâ tatmâ nâŋgâ nâŋgâ yakât amboŋe. Otmu yakât bonŋeâmâ nâŋe konok mem teteman.” Yawu sâm ekyongop.

6 Tatmâ nâŋgâ nâŋgâ sâp âlâen Yesuŋe miti emetŋan yâhâm den kâsikum yiŋgiop. Yâhâ lok âlâ bâtŋe bonângen mum pâlâmŋe olop yan tatmu ehop. 7 Yawu gârâmâ “Tatmâ nâŋgâ nâŋgâ sâpŋan Yesuŋe lok pareŋe ya mem heŋgeŋguwuap me bia?” sâm Parisaio lok otmu Mosehât girem den kâsikum yiŋgiminiwi ya nombotŋaŋe Yesu mem den âiân katne sâm bamu bam watbiŋe gotyetŋan ba kinbi. 8 Gotyetŋan ba kinŋetâ Yesuŋe biwiyeŋahât topŋe nâŋgâm lok pareŋe ya yuwu sâm ekuop. “Yahatmâ kin.”

9 Sâmu yahatmâ kinmu benŋe Parisaio ya yuwu sâm ekyongop. “Sâŋetâ nâŋgâwe. Moseŋe den kulemguop ya topŋe girawu tap? Tatmâ nâŋgâ nâŋgâ sâpŋan lok heŋgemyongonom me hilipyongonom? Yakât sâŋetâ nâŋgâwe.” 10 Yawu sâm âiyongomu biwiyeŋe umatŋe otmu olotoŋâk kinbi. Olotoŋâk kinŋetâ yekmu bâleop. Yekmu bâlemu kunyeŋe kârikŋe otmâ hiliwahonomai yakât nâŋgâm tepŋe nâŋgâyiŋgiop. Tepŋe nâŋgâyiŋgim lok pareŋe ya yuwu sâm ekuop. “Bâtge kuwihak.” Yawu sâmu bâtŋe pilâmu kuwihahop. 11 Panmu kuwihakmu Parisaio lok otmu Mosehât girem den kâsikum yiŋgiminiwiŋe ya ekmâ biwiyeŋe kâlâp otmu gem ariwi. Gem ari Yesu girawu otbaŋgine sâm den alahu gulahu otbi.

12 Emet ŋiŋ sâmu Anitâ orop den otbe sâm Yesuŋe pumŋan yâhâop. Yâhâmu Anitâ orop den otmutâ emet haŋ sâop. 13 Emet haŋ sâmu yan lok orowâk manbi ya sâlipyongom yâk yeŋgâlen gâtŋe lok kâiân yâhâp meyekmâ âi sâm yiŋgiop. Yawu otmâ kutyeŋe pato Aposolo sâm yiŋgiop. Lok yamâ kutyeŋe yuwu. 14 Simon yâkât kutŋe âlâ Petoro sâm imiŋe Anderea, imi ata Yakowo yet Yoane, lok âlâmâ Pilip, Batolomaio, 15 Mataio, Toma, Alipaio nanŋe Yakowo. Âlâmâ Simon yâhâmâ komot âlâen gâtŋe ya yeŋgât topyeŋe yuwu. Kasalipyeŋe Roma lok ya yeŋgât hâkâŋ otmâ watyekne sâm otminiwi yan gâtŋe. Âlâmâ Yakowo nanŋe Yurasi. 16 Otmu bâiŋeâmâ Yurasi yamâ Karioto kapiân gâtŋe. Yâkŋeâmâ Yesuhât betŋehen kioŋop ya.

17-18 Meyekmâ pumŋehembâ gâlikŋan gemu lok nombotŋe denŋe nâŋgâm watbiŋe peneyiŋgiwi. Peneyiŋgiŋetâmâ lohimbi kiŋgitŋe orowâkŋe denŋe nâŋgâne sâm yâkâlen ariwi. Lohimbi yâkâlen ariwi yamâ yuwu. Nombotŋe Yerusalem kapi pato otmu kapi tipi tapi Yuraia hânân tatmâ arap ya ambolipŋe. Yâhâ nombotŋe âlâmâ Tiro Siron kapi yâhâp saru ginŋan tap ya ambolipŋe. Lohimbi yaŋe yâkâlen ariŋetâ den kâsikum yiŋgiop. Yâhâ lohimbi nombotŋe weke bâleŋaŋe mâŋgâeyehop ya ekyongomu gaiakmâ ariŋetâ âlepŋe otbi. Otmu kundat otbi ya heŋgemyongop. 19 Yâhâ wâtŋe pato tatbaŋgiop yakât otmâ lohimbi in wâiwiŋe âlepŋe otbi. Yakât otmâ lohimbi sambeŋe wâim âlepŋe otnehât mem hawam mewam tuhuwi.

20 Yawu otŋetâ Yesuŋe yuwu sâm ekyongop. “Den bonŋe sâmune nâŋgâŋet. Yen senŋe âlâlâhât umburuk otmâ manmai yamâ Anitâhâlen biwiyeŋaŋe kepeiŋetâ tihityeŋe otmâ yâhâwuap. Yakât otmâ tepyeŋe heroŋe otmu mannomai. 21 Yâhâ po manmai yen gurâ Anitâŋe sot kâle yiŋgimu neŋetâ ârândâŋ otyiŋgiwuap. Yakât otmâ tepyeŋe heroŋe otmu mannomai. Yâhâ we bâle nâŋgâm manmai yenâmâ hâmbâi Anitâŋe mem biwi sânduhân katyekbuap. Yakât otmâ tepyeŋe heroŋe otmu mannomai. 22-23 Otmu lok bulâŋe nâhâlen biwiyeŋaŋe kepeim manŋetâ lohimbi nombotŋaŋe hakyeŋan sâm mem bâleyeknomai yanâmâ yuwu nâŋgânomai. “Âo, bonŋanâk. Aŋgoân emelâk tâmbâlipnenŋaŋe Anitâhât poropete yawuâk otyiŋgiŋetâ bâleop. Otmu âun yu gurâ yawuâk otningimai. Yawu gârâmâ yakât hâmeŋe hâmbâi himbimân manman kârikŋe mem heroŋe kakŋan mannom.” Yawu nâŋgâm tepyeŋe heroŋe otmu mannomai.

24 Yawu sâm ekyongom lohimbi manman sânduhân manŋetâ tepyeŋe umatŋe otmap ya yeŋgât yuwu sâm ekyongop. “Lohimbi senŋe âlâlâ tatyiŋgiapŋe hop sambe kakŋan manmai. Yae, hâmbâi manman bâleŋan ari olo gilâp otnomai. 25 Yâhâ lohimbi sot pato kakŋan kinmai yaŋe hâmbâi sotgât umburuk otmâ olo gilâp otnomai. Yâhâ lohimbi heroŋe kakŋan manmai yamâ hâmbâi gilâp amokŋan isem mannomai. 26 Otmu den âlâ torokatmâ sâmune nâŋgâŋet. Emelâk embâŋân poropete perâkŋaŋe Anitâhât den kelaŋgatmâ papatolipyeŋe kâityongominiwi. Kâityongoŋetâ ki nâŋgâmâk papatolipyeŋaŋe heroŋe otyiŋgiwi. Heroŋe otyiŋgiwiâke yamâ den perâkŋe sâwi yakât matŋe Anitâŋe yiŋgimu mewi. Yawu gârâmâ lohimbiŋe yeŋgât nâŋgâm heroŋe otyiŋginomai yan biwi golâ mannomai. Yâhâ heroŋe otyiŋginomai yan lohimbiŋe heroŋe otningiai yakât otmâ Anitâŋe gurâ yawuâk nenekmu ârândâŋ oap yawu ki nâŋgânomai.”

27 Yâhâ den âlâ torokatmâ yuwu sâm ekyongop. “Sâmune nâŋgâŋet. Yeŋe kasalipyeŋe buku otyiŋginomai. Otmu lohimbiŋe yeŋgât hâkâŋ otmai yâk gurâ yawuâk buku otyiŋginomai. 28 Otmu lok âlâ me âlâŋe Anitâŋe mem bâleyehâkgât lohimbi sait kakyeŋan pilânomai yamâ Anitâŋe lukuleyehâkgât ulitgunomai. Otmu lok âlâ me âlâŋe mem âlâlâ tuhuyeknomai yamâ yeŋe ya yeŋgât umam sâyiŋginomai. 29 Lok âlâ me âlâŋe mâŋgâeyeknomai yan yakât matŋe ki kâpekyiŋginomai. Lok âlâ me âlâŋe amboŋahât bâleŋe hân meyiŋgim yaŋak kiapgâlen yen meyekmâ arinomai. Meyekmâ ariŋetâ mâtâwânâk yeŋe hân âlâkuâk yiŋgiŋetâ pesuk sâwuap. 30 Lok âlâ me âlâŋe yu me ya ningiŋet sâm ulityongonomai yamâ in yawu yiŋginomai. Me lok âlâ me âlâŋe senŋe âlâlâ ekmâ kandi meyiŋginomai yakât purik sâm ningiŋet ki sânomai. 31 Bukulipyeŋaŋe tânyongoŋetgât nâŋgâmai yeŋe gurâ nâŋgâmai dop yawuâk tânyongonomai.

32 Yâhâ lok nombotŋaŋe yen buku otyiŋgiŋetâ yengu yâk konok buku otyiŋginomai yakât Anitâŋe nâŋgâmu ki ârândâŋ otbuap. Yâhâ lok nombotŋaŋe ki buku otyiŋgiŋetâ yengu yawuâk yâk ki buku otyiŋginomai yakât Anitâŋe yen ki lukuleyekbuap. 33-34 Yâhâ lok nombotŋaŋe yen orop buku konok manne sâm tânyongoŋetâ yengu yakât matŋe yâk konok tânyongomai. Yawu otmai yaŋe lok bâleŋe bukulipyeŋe orop tânahomai orotmeme ya ki wangiwuap. Yakât otmâ Anitâŋe yen ki lukuleyekbuap.

35 Yeŋe kasalipyeŋe buku otyiŋginomai. Otmu yu me yakât umburuk manmai ya bât belaiâk yiŋgim yakât matŋe ningiŋetgât ki nâŋgânomai. Yawu otyiŋginomai yanâmâ Anitâ yahat yahatŋaŋe meyekmâ nine nanne baratne sâm tihityeŋe otmu mannomai. 36 Anitâŋe yen lok bâleŋe umam sâyiŋgimu yakât matŋe ki miai. Yakât otmâ lohimbi nombotŋaŋe mem âlâlâ tuhuyekŋetâ yengu yakât matŋe ki kâpekyiŋginomai.

37 Otmu yeŋe lohimbi yeŋgât den ki sâm hâreyiŋginomai otmuâmâ Anitâŋe gurâ yawuâk yeŋgât ki sâm hâreyiŋgiwuap. Otmu yeŋe lohimbi yekmâ ki sâm ge katyeknomai otmuâmâ Anitâŋe gurâ yawuâk yen yekmâ ki sâm ge katyekbuap. Yâhâ yeŋe lohimbi yeŋgât tosayeŋe pilâyiŋginomai otmuâmâ Anitâŋe gurâ yawuâk yeŋgât tosayeŋe pilâyiŋgiwuap. 38 Yeŋe lohimbi tânyongom senŋe âlâlâ yiŋginomai otmuâmâ Anitâŋe ya wangim hop sambe yiŋgiwuap. Iri mânuŋmâ tâtâkumunŋe pik pato otmap yakât dopŋeâk Anitâŋe yiŋgiwuap. Yakât otmâ Anitâŋe yiŋgimap yakât dopŋeâk yengu yiŋginomai.”

39 Yesuŋe den âlâen hâum yuwu sâm ekyongop. “Lok senyeŋe bok sâsâŋaŋak dâiakmâ arinomai yamâ mâtâp tâpikgum ari hemân kioŋnomai. Kioŋmâ hiliwahonomai. 40 Otmu naom âlâ me âlâŋe bawapilipyeŋe ki wangiyeknomai. Naom âlâ me âlâŋe yu me yakât topŋe nâŋgâm heŋgeŋgunomai yanâmâ bawapilipyeŋaŋe nâŋgâmai yakât dopŋeâk nâŋgânomai.” Yawu sâop.

41 Den âlâen hâum yuwu sâm ekyongop. “Gâŋe bukuhahât senŋan wahap tipiŋe tap ya ekbuat. Otmu gike sengan gurâ wahap pato tap ya ki eŋakmâ naŋgaŋgimâk bukuhahât yuwu mon sâwuat. 42 “Buku. Sengan wahap ya hâluhum pangihiwe.” Gâ yawu sâwuat otmuâmâ lok perâkŋe. Gike sengan wahap pato tap ya hâluhum pilakmâ yanâmâ bukuhahât senŋan wahap tatbuap ya hâluhum pilâwaŋgiwuat. Wongât? Yuwuhât. Gâŋe gike orotmemehe bâleŋe yakât nâŋgârâ tâŋât otmap. Yawu gârâmâ bukuhaŋe otmu kiŋgoŋ otmap ya ekdâ dondâ bâlemap. Yawu otbuat yamâ ekmune ki ârândâŋ otbuap.” Yawu sâop.”

43-44 Otmu Lohimbiŋe yeŋe topyeŋe naŋgaŋgiŋetgât Yesuŋe den âlâen hâum yuwu sâm ekyongop. Nak esenŋe omoŋ omoŋ pilâmap yanâmâ bonŋe bâleŋe ki kinmap. Yâhâ nak esenŋe gimbaŋgumap yanâmâ bulâŋe âlepŋe âlâ ki kinmap. Bia yakâ. Yâhâ kiatŋe manam ki otmap. Otmu manamŋe kiat ki otmap. Otmu giŋ gârârâŋ yaŋe ham ki otmap. Otmu hamŋe giŋ gârârâŋ ki otmap. Yamâ topyeŋe ikŋiâk ikŋiâk. 45 Lok âlâhât biwiŋan nâŋgân nâŋgân âlepŋe me bâleŋe tatmap ya yawuâk lauŋambâ ga takamap. Yakât otmâ lohimbi âlâ me âlâhât biwiyeŋan nâŋgân nâŋgân âlepŋeâk tatmapŋe orotmemeyeŋe âlepŋe otmâ uwawapŋe bia manmai. Yâhâ lohimbi âlâ me âlâhât biwiyeŋan nâŋgân nâŋgân bâleŋeâk tatmapŋe orotmemeyeŋe bâleŋe otmâ bukulipyeŋe mâŋgâeyekmai. Yawu.”

46 Yesuŋe lohimbi kinbi ya yuwu sâm ekyongop. “Yeŋe “Kutdânenŋe Kutdânenŋe,” sâm nohonmaiâke yamâ den ekyongoman yamâ ki lâumai. 47 Yakât otmâ den âlâen hâum sâmune nâŋgâŋet. Lok âlâ me âlâŋe nâhâlen gaŋetâ den ekyongomune nâŋgâm heŋgeŋgum lâumai yaŋe dop yuwu manmai. 48 Lok nâŋgân nâŋgânyeŋe orop yaŋeâmâ emet tuhune sâm hân kendâm saran kâkâlep yaŋe kânâŋgâm emet tuhuŋetâ tiŋ tiŋâk kinbuap. Yawu gârâmâ mososoŋ mem gâsuk gâsuk tuhumu emet ya ŋiwiŋ ŋiwiŋ sâm ki putuk sâwuap. Yenâmâ dop yawuya.

49 Âlâmâ purik pilâm sâwe. Lok âlâ me âlâŋe nâhât den nâŋgâŋetâ nahat otmu betbaŋgim manmai, lok ya yeŋgât topyeŋeâmâ yuwu. Lok kopa nombotŋaŋe emetyeŋe tuhune sâm hân kendâm saran kakŋeâk kânâŋgânomai. Yawu tuhuŋetâ emet ya saranŋe kandi kinbuap. Yakât otmâ mososoŋ mem gâsuk gâsuk tuhumu emet ya putuk sâm ge imbuap. Yawu.” Yawu sâm ekyongop.