1 Yesuŋe yawu sâm eknongomu yapâ yahatmâ ari Yoran to hâtikgum Yuraia hânângen ariwin. Arimunŋe lohimbi dondâŋe denŋe nâŋgâne sâm takaŋetâ emelâk den kâsikum yiŋgiminiop yawuâk kâsikum yiŋgiop. 2 Den kâsikum yiŋgim tatmu Parisaio nombotŋaŋe taka “Den girawuyaen hâum sâmunŋe yan matŋe sâm tâpikgumu yaŋak den âiân katnom,” yawu nâŋgâm yaŋak yuwu sâm âikuwi. “Mâtâp girawuya tap? Lok âlâ me âlâŋe imbilipyeŋe pilâyeknomaihât mâtâp âlâ tap me bia?” Yawu sâwi.

3 Sâŋetâ sâop. “Âinohoai yakât matŋe nâku âiyongomune sâŋet. Den yai yakât emelâk Moseŋe girem den kulemguop ya sâŋetâ nâŋgâwe.”

4 Sâmu sâwi. “Moseŋe girem den âlâ yuwu kulemguop. “Lok âlâ me âlâŋe imbiŋe pilâwe sâm âlepŋe pilakdomawot yakât topŋe kulemgum waŋmu miakmu watmu ariwuap.” Moseŋe ya otnomgât âlepŋe sâop.” Yawu sâwi.

5 Yawu sâŋetâ Moseŋe den kulemguop yakât Yesuŋe yuwu ekyongop. “Tâmbâlipyeŋaŋe biwiyeŋe kârikŋe otmu yeŋahâlâk nâŋgâm manminiwi. Yakât otmâmâ Moseŋe kuyiŋgiwehât otmâ ki kulemguop. 6 Gârâmâ kândikum emelâk Anitâŋe hân himbim kândikyotgop yan lohimbi yâhâp ya katyelehop. 7-8 Katyelekmâ den yuwu sâm ekyotgop. “Lok âlâ me âlâŋe âwâŋe mâmâŋe pilâyelekmâ imbiŋâit mandomawot.” Den yawu tap. Yawu gârâmâ orowâk manmâ biwi nâŋgân nâŋgânyetŋe konohâk otbuap. Yakât otmâ ki hioŋakmâ ikŋiâk ikŋiâk otdomawot. 9 Anitâŋe menduhuyelekmu konohâk olowot. Yakât otmâ lok âlâ me âlâŋe ki hioŋyeleknomai.” Yawu sâop.

10 Yawu sâm ekyongomu ariŋetâ emelan yâhâ den sâop yakât sâm âikuwin. 11 Âikumunŋe yuwu sâop. Lok âlâ me âlâŋe imbiŋe yakât hâkâŋ otmâ pilâm imbi ondop membuap. Yamâ lok yaŋe tosa umatŋe membuap. 12 Otmu imbi âlâ me âlâŋe lokŋe pilâm lok ondop membuap ya gurâ yawuâk tosa umatŋe membuap.” Yawu sâop.

13-14 Hilâm âlâen lohimbi nombotŋaŋe nan baralipyeŋe meyekmâ Yesuhâlen ariwi. Ari Yesuŋe kunyeŋan mem Anitâ ulitgumu lukuleyehâkgât ekuwi. Yawu otŋetâ nenŋe yekmunŋe ki ârândâŋ otmu kuyiŋgiwin. Kuyiŋgimunŋe Yesuŋe nenekmu ki ârândâŋ otmu yuwu sâm eknongop. “Kâmbukŋe, ki kuyiŋgiŋet. Anitâŋe nimnaom titipâ me gin mandu yeŋgât tihityeŋe otmap. Yakât otmâ dâiyekmâ nâhâlen gaŋet. 15 Yakât sâmune nâŋgâŋet. Nimnaom titipâŋe Anitâhât den nâŋgâm in yawu yâkâlen biwiyeŋaŋe kepeimai. Yâhâ oai yakât dopŋeâk âwâ mâmâlipyeŋaŋe otnomai yamâ Anitâŋe meyekbuap.” 16 Yawu eknongom nimnaom titipâ ya âlâku ikŋeâk ikŋeâk lâuyekmâ kunyeŋan mem Anitâŋe lukuleyehâkgât ulitguop.

17 Otmu kâlâwahom arine sâm otmunŋe lok âlâ sururuk sâm taka yuwu sâm âikuop. “Bawapi, manman koko salek amboŋe mansat. Yakât otmâ sârâ nâŋgâwe. Nâŋe girawu otmune ârândâŋ otmu Anitâŋe manman kârikŋahât pat kunihiwuap?”

18 Sâmu sâop. “Wongât nâhât “Manman koko salek amboŋe” yat? Anitâ konohâk manman koko salek amboŋe tatmap. 19 Yakât otmâ gâŋe âinohoat yakât matŋe yuwu sâmune nâŋgâ. Anitâŋe girem den Mose ekumu kulemguop ya sâlikum nâŋgâmat me bia? Ya yuwu tap. Gâ lok nombotŋe ki yongorâ munomai. Otmu buku âlâhât imbi ki ekmâ otbuat. Kombo ki meyiŋgiwuat. Hakyeŋan ki sâwuat. Den perâk ki sâm kâityongowuat. Âwâ mâmâhe yetgât lauyetŋe lâum amutyetŋan manbuat.”

20 Sâmu sâop. “Bawapi. Girem den sâm arat yuâmâ ŋaŋanambâek lâum manmâ gaman.” Yawu sâop.

21 Sâmu sâop. “Yuwu otbuat. Senŋe âlâlâ pato tatgihiap ya kâsikum buku nombotŋe umburuk mansai ya yiŋgiwuat. Yawu otmâ nâhâlen torokatdâmâ Anitâŋe manman kârikŋahât pat kuhihiwuap.” Yawu sâop. 22 Yawu sâmu iri sikum me senŋe âlâlâ dondâ tatbaŋgiop yakât nâŋgâmu biwiŋe umatŋe otmu hâmeŋe bâleop. Yawu otmâ yaŋak pilâm âlâengen ba ariop.

23 Ba arimu nengu kapi ya pilâm mâtâwân ari tatmâ Yesuŋe eŋgatŋe kakŋambâ olelem nenekmâ yuwu sâm eknongop. “Lok iri sikum pato tatyiŋgiapŋeâmâ Anitâhâlen biwiyeŋaŋe kepeim tem lâuwaŋgine sâm otŋetâ hâi hâiŋe otmap.” Yawu sâop. 24-25 Yawu sâmu nâŋgâmunŋe ki keterakmu yakât den âlâen torokatmâ yuwu sâm eknongop. “Bukulipne, yuwu sâmune nâŋgâŋet. Pusiŋe seloŋ watmu pin pinŋan arimu yan watmâ ba membe sâm hâum pâpgumap. Yakât dopŋeâk lohimbi iri sikumyeŋe pato tatyiŋgiapŋe Anitâŋe tihityeŋe olâkgât mâtâp ya watmâ arine sâm otŋetâ hâi hâiŋe otbuap. Lohimbi nombotŋe iri sikum pato tatyiŋgimap yaŋe yeŋahâlâk nâŋgâmai. Lohimbi yawuyaŋe Anitâhâlen biwiyeŋe katnomaihât nâŋgâŋetâ umatŋe otmap.” Yawu sâop.

26 Yawu sâmu nâŋgâmunŋe sâtŋe otmu yuwu sâm âikuwin. “Lohimbi girawu yaŋe otŋetâ ârândâŋ otmu Anitâŋe manman kârikŋahât pat kuyiŋgiwuap?”

27 Yawu sâmunŋe Yesuŋe sennenŋe topŋanâk ekmâ yuwu sâop. “Anitâhât manman kapiân arine sâm lokgât nâŋgân nâŋgân watmâ arinomaihât dop âlâ ki tap. Yamâ Anitâhât topŋe âlâ tap. Yakât otmâ yeŋe yu me ya otne sâm yâkât nâŋgân nâŋgân watmâ otnomaihât dop tap. Yâkŋe konok manman kârikŋe ya yiŋgimu mem manmâ yâhânomai.” Yawu sâop.

28 Yawu sâmu Petoroŋe yuwu sâop. “Bâe, nenâmâ senŋe âlâlâ kerek betbaŋgim gâhâlen torokatmâ hâhiwin kakŋan manmâ gain.” Yawu sâop.

29 Sâmu sâop. “Lohimbiŋe nâhâlen biwiyeŋe katŋetgât lok âlâ me âlâŋe nâhât den lohimbi ekyongomaiŋe âwâ mâmâlipyeŋe, me imi garilipyeŋe, me nan baralipyeŋe, me hep torehenlipyeŋe, me senŋe âlâlâ siminŋe tatyiŋgiap ya kerek pilâm nâhât komolân torokatnomai. 30 Yawu otmâ nâhât komolân torokatmâ mannomai yan lohimbi bâleŋaŋe yekŋetâ bâlemu mem âlâlâ tuhuyekŋetâ hâhiwin nâŋgânomai. Yawu otmâ nâhât lohimbi orop biwi konohâk hikuakmâ mannomai yanâmâ emelâk hep torehenlipyeŋe orop heroŋe otminiwi ya wangim heroŋe pato kakŋan mannomai. Otmu hâmbâi Anitâŋe meyekmâ manman kârikŋan katyekmu mannomai. 31 Otmu lohimbi nombotŋaŋe yeŋahâlâk nâŋgâŋetâ yahatmap yamâ Anitâŋe ki meyekbuap. Yâhâ nombotŋaŋe yeŋahât nâŋgâŋetâ gemu huruŋ huruŋ manmai ya Anitâŋe meyekmâ ikŋan torokatyekbuap.” Yawu sâop.

32 Yesuŋe yawu sâm eknongomu yapâ yahatmâ Yerusalem kapiângen yâhâwin. Mâtâwân yâhâm tatmâ umatŋe âlâlâ yâkâlen tetewuap yakât topŋe yuwu sâm eknongop. 33 “Yuwu sâmune nâŋgâŋet. Yiwereŋe Yerusalem kapiân yâhânom. Yan yâhâmunŋe lok âlâŋe nâŋgâm bâlenihim hotom umai otmu Mosehât girem den kâsikum ningimai ya yeŋgât bâtyeŋan katnekbuap. Bâtyeŋan katnekmu den âiân katnekmâ mumbomgât den sâm hârenihinomai. 34 Den sâm hârenihim Roma lok yeŋgâlen katnekŋetâ yâkŋe yuwu otnihinomai. Sennan gem tâpnohom, mem âlâlâ tuhunekŋetâ hâhiwin pato nâŋgâwom. Otmu benŋe howanân nohoŋetâ mumbom. Mumune hannohoŋetâ yan hilâm kalimbu pesuk sâmu yakât kakŋan mumuŋambâ yahatbom.” Yawu sâm eknongop. Yawu sâm eknongomu Yerusalem yâhânom yakât nâŋgâmunŋe biwinenŋe umatŋe otmu nâŋgâm ketet otbin.

35 Otmu sâp yan Yewerihât nanyâhâtŋe, Yakowo yet Yoaneŋe, Yesuhâlen ba yuwu sâm âikuowot. “Bawapi, netŋe yu me yakât naŋgait ya sâmutŋe âlepŋe otnitgiwuatgât dop me bia?”

36 Ekumutâ sâop. “Yetŋe biwiyetŋaŋe girawu naŋgawot ya sâmutâ nâŋgâwe.”

37 Sâmu sâowot. “Sâp patoen gâŋe lohimbi kerek tihitnenŋe otdâ heroŋe nâŋgâhihim mepaeheknom. Yanâmâ nâŋgânitgirâ orowâk tatmâ tângohomutŋe lohimbi kunlipyeŋe mannomgât naŋgait.”

38 Sâmutâ sâop. “Yakât topŋe ki nâŋgâm denâk sâm yawot. Umatŋe âlâlâ tetenihimu hâhiwin nâŋgâwom yawuâk nâŋgâromawot me? Otmu hâhiwin kakŋan katnekŋetâ sâtgum mumbom yakât dopŋeâk sâtgum mundomawot me?”

39 Sâmu sâowot. “Ya âlepŋe yat. Umatŋe nâŋgâwualân net gurâ yawuâk nâŋgâromgât naŋgait.”

Sâmutâ sâop. “Bonŋanâk yawot. Umatŋe âlâlâ tetenihiwuawân hâhiwin nâŋgâm sâtgum mumbom ya yet gurâ yawuâk nâŋgâm mundomawot. 40 Yakât sâwe. Lok âlâ me âlâŋe tânnohoŋetâ kunlipyeŋe mannom yakât Anitâ ikŋahâk nâŋgâmu tap.” Yawu sâop.

41 Yawu sâm ekyotgomu yakât den pat nâŋgâmunŋe bâlemu Yakowo yet Yoane yetgât nâŋgâm bâleyitgiwin. 42 Nâŋgâm bâleyitgiwin yakât Yesuŋe nâŋgâmu bâlemu den âlâen hâum yuwu sâm eknongop. “Lok papatolipyeŋaŋe nâŋgâmai dopŋan lohimbi galemyongoŋetâ yâk yeŋgât amutyeŋan manmâ hâhiwin kakŋan manmai. 43-45 Yeŋeâmâ papatolipyeŋaŋe otyiŋgimai yawu ki otnomai. Nâhât den lâum mansaiŋe nâhât hoŋ bam gam nâ tânohoŋetgât ki gewan. Nâŋeâmâ lohimbi hoŋ bayiŋgim sârereyekmâ kinmune nohoŋetâ mumbom. Mum yan tosayeŋe pilâyiŋgiwom. Yawu otbomgât awoŋnaŋe âi sâm nihim hâŋgânnohomu gewan. Yawu gârâmâ yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâŋe bukulipyeŋaŋe nâŋgâyiŋgiŋetâ yahalâkgât meŋetâ huruŋ huruŋ otmu yâk yeŋgât amutyeŋan mannomai. Otmu yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâŋe Anitâŋe nenekmu ârândâŋ olâkgât nâŋgâm yawuâk bukulipyeŋe yeŋgât hoŋ bayiŋginomai. Yawu.” Yawu sâop.

46 Yawu sâm eknongomu Yeriko kapi mewin. Otmu kapi ya pilâm yâhâmunŋe lohimbi dondâŋe betnenŋan watnenekbi. Arimunŋe lok âlâ senŋe bok sâsâŋe, kutŋe Batimaio sâm, yamâ Timaio nanŋe, mâtâp ginŋan talop. Tatmâ senŋe âlâlâhât umburuk otmâ yaŋak lohimbi mâtâwân bam gaŋetâ ulityongom tatminiop. 47 Ulityongom tatmu lohimbi yaŋe “Yesu takap,” sâŋetâ nâŋgâm yahatmâ halahuop. “Yesu, Dawitihât sen, gâŋe nâhât wehe nâŋgânihi.” Yawu sâop.

48 Yawu sâmu lohimbi gotŋan kinbi yaŋe kuwaŋgiwi. Kuwaŋgiŋetâ witgum halahuop.

49 Yesuŋe ya nâŋgâm mâtâwân kinmâ “Ekuŋetâ gaek,” sâm lohimbi ya ekyongop. Ekyongomu senŋe bok sâsâŋe ya yuwu sâm ekuwi. “Gâhât yap. Yakât otmâ yahatmâ yâkâlen yâhâ.” 50 Yawu sâŋetâ nâŋgâm in yawu yahatmu dâim yâkâlen bawi.

51 Dâim yâkâlen baŋetâ yuwu sâm âikuop. “Girawu otgihiwehât naŋgat?”

Sâmu sâop. “Bawapi, sârâ senne hâreakmu ekbehât naŋgan.”

52 Sâmu sâop. “Gâŋe nâhâlen biwihe hikuat. Yakât otmâ den yat ya bulâŋe tetehihiâk.” Yawu sâmu yan senŋe hâreakmu ekmâ Yesu betŋan sâop.