41
Pero vaiinkivano kaira kavoa
1 Iosepeva karavusa naavuqi qaqi vaiqio vuvo ihi kaaraqanta aikarovo Pero vaiinkivano entaqi vaikehao kaira kavoa. Viva kaira kavova maankimama vaio: Pero vaiinki maraquavano Nairi Namai hini vantaraini auhianta himpikeo vaihao kavomanka 2 vi namaiaqinkai vurimakaua soqesa 7 navu qovaamavi namaiqinkai vaainte ou namai auhianta vaiha usau ne vaua. Vi vurimakauanavu soqe vaaka vakausa noa hauntivano vaiha usau ne vaua. 3 Ne vaumanka via naankiara namaiqinkai vo vurimakaua 7 navu qovaama vua. Vinavusa sa vaakavaka vausa, vuhaaiqai vausa namaiqinkai vaainte ou vurimakaua soqesa hampaka vaiha 4 visa aruse nama soa. Minkuvo Pero vaiinkivano kaira via kaveo vaikonaihaio himpio.
5 Pero vaiinkivano himpio viki vii kaveo qaiqaa vaika vio kaira vo kaveo. Viva kaira vo kavova maankimama vaio: Via maraquavano kavovo sankuma voqaama vauvo via veha vohaiqaqaankaio noa 7 navu soqera irakeo mpeqaiqama vio vaua. 6 Noa soqe 7 navu minkima vauvo via naankiara vo sankuma voqaama irakeo noa 7 navu irakovo suaivano noaiqamaseo ike vauvo uvaivano iha voqaama ukihao via kakoqa aqu sovo sa soqe kava irakoa. 7 Sa soqe kava 7 navu irakova ou soqe kava 7 navu irakoa nampiqama soa. Minki uvo Pero vaiinkivano vaikonaihaio himpio kihao, Oho, ke kairama kave uo, kio.
8 Minki kivaseo via qararaa koqaqi Pero vaiinkivano nai kaira kavoa saara aako ukihao vaihao Isipi vakanaa vaiinki vo osara vo osara kavosavaka, vaana saiqa vare vau vaiinkinavusavaka, visa naarama seo viva kaira kavoa visa kiva nimumanka visaqinkai sa vovano via kaira osara sankunka seo ho kiva amiaiava vaua.
9 Visa sa Pero vaiinkivano kaira kavoa osara ho kiva amiai vauvo Pero vaiinki namai amu vaiinkiva oho kio, Ke vakeqai vo uva iike uo. Haau ke vi uvaa ai kiva amiakaara vaimanka sa ai kiva amunaave. 10 Haau ai arara ikovaa are kivaka, vo vaiinkivano ai mpereti nunke vau vaiinkiavaka, kikanta karavusa kimikomanka kekanta karavusa naavuqi variavaunaave. Ai naavuqaa maintaraa raqisi vaia vaiinkinavusaqaa raqisi vai vaiinkia naavuqi are kikanta karavusa kimikomanka 11 kekanta viaqi vaiha vohaa enta entaqi vaikeha kaira kavaavaunaave. Ke vo kaira kavaavauo vo vaiinkivano vo kaira kavo.
12 Kekanta kaira kave sa via osara iiai variavauo Hiparu vakanaa vaiinkivanovaka karavusa naavuqi vauave. Vi vaiinkiva haau ai naavuqaa maintaraa raqisi vaia vaiinkisaqaa raqisi vai vaiinkia saiqa varoave. Vi vaiinkiva Hiparu vakanaa vaiinkivano kikanta hampaka karavusa naavuqi vaumanka kekanta kenkakanta kaira kavaavaunaa vi vaiinkia kiva amiavauo viva ki kaira osara kinka sankunka kiva kimio vo vaiinki kaira osara viavaka nai sankunka seo kiva amuave. 13 Ho viva kikanta kiva kimuntema sea are kiriara qaiqaa ki saiqa varaane kivasea, vo vaiinki via arusea sakaiqaa arukonaave, kio.
14 Pero vaiinki namai amu vaiinkiva minki kuvo Pero vaiinkivano Iosepea aarama sovo vovano santeo karavusa naavuqinkaio via vika varovo Iosepeva osau nuquseo vo ukavaaqa ankaumaseo ou Pero vaiinki aaqanko vaua.
15 Iosepeva ou Pero vaiinki aaqanko vauvo Pero vaiinkivano viaa kihao, Ke kaira kave via osaraa vo vaiinki vo vaiinki iraua visa sa ki kaira osara ho kiva kimiavo. Vovano ariara kaira osara ho nai kiva nimi vaivave kimanka iunaave. Vi uvava quqaae vaio ivo, sae quqaa vaio ivo? kio.
16 Pero vaiinkivano minki kuvo Iosepeva aqao kio, Ke qaqi vaiinkivano vaiha sa ho ai kiva amiaave. Kotiva ki saihaqiaqe ke homa via osara ai Pero vaiinki kiva amiaave, kio.
17 Minki kuvo Pero vaiinkivano Iosepeaa kihao, Ke kaira kavauo ki maraquavano Nairi Namai hini vantaraini himpikeo vaihao kavaimanka 18 namaiqinkai vurimakaua soqe 7 navu visa vaaka soqema seo nouqosa qovaama vi, vaainte ou namai auhianta vaiha usau ne variaave.
19 Visa mini usau ne variamanka visa naankiara vo vurimakaua 7 navu namaiqinkai qovaamavi, visa sa soqe vaaka vakausa vaiha vuhaaiqi variasa variaave. Ke haau Isipini vaihavaka via voqaama vehi vurimakaua sa kavaavaunaave. 20 Vuhaaiqi varia vurimakauasa 7 navu namaiqinkai vaainte ou haau hoqare namaiqinkai vaainte usau ne vaia vurimakauasa aruse nama kaiqa saarave.
21 Visa vo vurimakauanavu aru nama kaiqa saavo visa vaakavano haau vauntema seoqai, vuhaaiqi vaiave. Sa visa vaakavano vaaka vaumanka mantaqumavio vaimanka variaave. Ke mintimase kaira kave vaikaunaihai qaqi himpi uo.
22 Ke qaqi himpi viaqaankai qaiqaa vaikavi kaira vo kave uo. Ke kaira vo kavauo sankuma voqaama vaivo via veha vohaiqaqaankaio noa soqe 7 navu irakaiave.
23 Minkima irakeo via naankiara noa 7 navu vonavuvaka irakaiave. Irakaivo uvaivano iha voqaama ukihao via kakoqa aqu saivo via naankiara noa 7 navu irakaiva sa soqema vaiave. 24 Viaqaankaio noa 7 navu sa soqeva ou noa 7 navu soqea nampiqama saiave. Ke kaira minkimase kave viaqaankai vi uvaa vaana saiqa vare varia vaiinkisa kiva nimuamankavaka, visa sa vi uvaa osara ho kinka kiva kimiavo, kio.
25 Minki kuvo Iosepeva Pero vaiinkiaa kihao, Are kaira kaaraqanta kavaanaa, vikanta osara vaieva vohaa osaraqaima vaio ivo. Kotiva nai naankiara varae i osaraa kairasaama ai umiqeo ivo.
26 Kotiva vi uvaaqaa ntuva seo minkima kivo: Are vurimakaua soqe 7 navu kavaanaa, via osara vaieva ihi soqe 7 navuma naankiara varianarove. Sankuma voqaama noa soqea 7 navu irakaia, via osaravaka vaieva ihi soqe 7 navuma naankiara varianarove.
27 Vo vurimakaua 7 navu naankiara qovaama vuasa vuhaaiqi variasa, visa osara vaieva, ihi sa soqe 7 navuma naankiara varianarove.
Sankuma voqaama sa soqe irakaia 7 navu vaivo uvaivano iha voqaama ukihao kakoqa saia, via osaravaka vaieva ihi sa soqe 7 navuma naankiara varianarove.
28 Kotiva naankiara nai saiqa varae i osaraa kairasaama ai umiqeo ivo kunaave. 29 Vi kairaaqaa Kotiva ntuva seo minkima kivo: Maa entaaqaankaio maini Isipini ntaravano 7 ihi vaaqio vihao soqema seo qampiqaqio vuanarove. 30 Ntaravano soqema seo qampiqaqio viao 7 ihi soqea kaiqaiao viaqaankaio 7 ihi vaaqio vihao ntaravano sa ho qampiqaanarove.
31 Vi entaa sa soqe enta vaimankaa ki, vaiinki nahenki airi ntara variaina entaa kauru sevaave. Are kaira kavaana osarava minkimama vaio ivo: 32 Kotiva uva kiva keo vaasama vi entaa vi uvaa qovaama saeva auki vaivaa kia, are kaira kaaraqanta vohaa vasa kavaarao, kio.
33 Iosepeva minki kivaseo qaiqaa Pero vaiinkiaa kihao, Viaa iihaama vaiinki vo, avu aako vakaa vaiinki ranta sea via noaiqama saiao viva Isipini vaihao aiqava saiqaqaa raqisiaie.
34 Vi vaiinkia noaiqama sea vaiinki vonavuvaka noaiqama saiama vinavusa vaiha aiqava ntara qantu vare aniraqaankai hini ntara takisi varentemase vaevaave.
35 Vinavusa ntara vaehama qaqi vaiinki nahenkiaa nenka 4 navu ukuke vohaiqa kinavu kimiake kivaqi vivaave. Vinavusa ai Pero vaiinki auku ntehama takisi varentemase, ntara vareha 7 ihi ntara soqema seo qampiqainaa vi ntaraa vaaqi viha vuu vo vakusa vo vakusaqi noa naavuqi vuu qaqi vakaivo 36 naankiara 7 ihi sa ntara qampiqaina ihiva ani ntaiao ntara ho variaie. Vinavusa minkima saivo naankiara sa ntara variaina entava ani ntaimanka maa vakanaasa antuqa aruaia entava anintaimanka sa ntaraa qukuaiaki, qaqi vaivaave, kio.
37 Iosepeva minki kuvo Pero vaiinkivanovaka, via noa vaiinki vonavuvaka, Iosepea uvaa soqe uvave kivase, vaiinki vo noaiqama seaa iiha 38 Pero vaiinkivano kihao, Nankima vaina vaiinkiae noaiqama saraave? Kotiva Iosepea avu aakoqaa soqema seo raqisi vaivoa kio, viva vi uvaa osara kinavu kiva kimivo. Sa vovano Iosepea aakara saaiava vaio ivo, kio.
39 Minki kivaseo Pero vaiinkivano Iosepeaa kihao, Kotiva vi uvaa osara ai kiva amivo ai avu aakovano ho vaivaa varianaraa kio, vovano ai aakara saaiava sama vaio ivo. 40 Viaa iihama ke ai noaiqama saaiaa arema ki noa naavuqaa raqisi vaiama aiqava ki vaiinki nahenki ai uva iiqi vuake. Keqaima Pero vaiinkivano vaiha ai noa vaiinkima vaiaave, kio.
Iosepeva noaiqama vio aiqava Isipiqaa raqisua
41 Pero vaiinkivano minki kivaseo qaiqaa Iosepeaa kihao, Vake ke ai noaiqama saaiaa are aiqava Isipiqaa raqisiqia vuane, kio.
42 Minki kivaseo qaqi vaiinki nahenki Iosepeva noaiqama vuainaa iriake kio, Pero vaiinkivano nai vuqaqi nonkuko ringia rahunku seo Iosepea vuqaqi nonku amikeo, soqe ukavaaqa nonku amikeo, kora oi hankaroro via auntaqi ruvu amikeo, 43 qosavaka qosaqaa santarumako kaariavaka Iosepea amuvo Iosepeva Pero vaiinki naankiaraini noa vaiinkivano vaihao iqosa kaariqi vauvo qosavano via rarauqi vi vaumanka vaiinki vonavu Iosepea avuni santamaqi ou viha kiha, Iosepeva ani vaio ivo. Ne vinivo viva aniaie, ki vaua. Minkima seo Pero vaiinkivano Iosepea noaiqama sovo Iosepeva aiqava Isipiqaa raqisi vaua.
44 Pero vaiinkivano Iosepeaa kihao, Ke Pero vaiinkivano ai noaiqama se uo. Are sa hove kiea, maa vakanaasa sa ho nái iise saiqa varevaave, kio.
45 Minki kivaseo Pero vaiinkivano Iosepea qaraasa auku ntava amikeo viaa Sapenaati-Paneaave kivaseo nahenki vo via auku Asenaatia via amua. Vi nahenkiva Potipea raavuavano vauvo Potipeva Isipi vaiinki nahenkiaa iihao suaiaa kinavu vaiqave kihao via aarehao vau vaiinkiva vakusa vo Oniqi vaua. Iosepeva Potipea raavua Asenaatia vaakeo vaihao aiqava Isipini vi anihao saiqaqaa raqisihao vaua.
46 Iosepeva noaiqama vio viva 30 ihi vaasova vaihao Pero vaiinki saiqa hoqarama keo vaaqio vua. Iosepeva Pero vaiinkivano vaua mini seo Isipini vi anihao saiqaqaa raqisi vauvo 47 ihi 7 navu vaaqio vihao ntaravano soqema seo qampiqaqio vuvo 48 Iosepeva vi entaa vi ntaraa vareo vo vakusa vo vakusaqi vuu vakoa. Vo vakusa vo vakusavano vauvo Iosepeva vakusa kakaaqa qampiqo ntaraa vi ntaraa qantuseo nai vi vakusaaqi vuu vakeo, vo vakusaqi qampiqo ntaraa qantuseo nai vi vakusaaqi vakeo, minkimaqio vihao vo vakusa vo vakusaqi ntara qantu sehao vuu vakoa.
49 Iosepeva nuqavano airi vaintema seo, viva airi ntara qantu vareo vo naavu vo naavuqi mpiqaseo vakovo airi ntara vauvoa kio, Iosepeva hini ntaraqai mpukaqi qara ntuva keo hini ntara sa mpukaqi qara ntuva karaio, qaqi naavuqi vuu vakoa.
50 Sa ntara qampiqo entava sa ani ntovo soqe ntara qampiqo entava qaqi vau entaa Asenaativa Potipea raavuavano vainki kaaraqanta Iosepea vaka amikovo 51 Iosepeva nai vainki hoqare vakakoa auku ntehao Manaseave — Kaurusaunaave , kio. Iosepeva kihao, Kotiva ki saihaqimanka kinka vasausavaanavu ki mantaiqama kimikoa kauruse, kenka karavusa naavuqi vusai enta variavaunaavaka kauru se uo, kio.
52 Minki kivaseo Iosepeva nai vainki via naankiara vakakoa auku ntehao Efaraimuave — Vainki Kimiave , kio. Iosepeva kihao, Ke maa vakaini variavauo ki vaaka maara ntomanka variavauo Kotiva ki sahaqivo kinka vaakaiqimanka vauo Kotiva vainki ki kimivo, kua.
53 Ho Isipini soqe ntaravano qampiqaqio vuvo 7 ihi kaiqovo 54 Iosepeva kuntema seo, sa ntara qampiqo ihiva 7 navu anieva hoqarama koa. Vi entava ani ntovo vo vakaini vo vakaini sa ntara vauvo Isipiniqaima ntara qantu vuu naavuqi vakova ho vaua.
55 Sa ntara qampiqo entava anintomanka Isipi vakanaasa ntaraa antuqa ntaihomanka vaiha Pero vaiinkiaa ntara kinavu kimiane kuvo Pero vaiinkivano visaa kihao, Ne Iosepeva vainaini ou vima, viva kiaina uvaa iriake, kua.
56 Isipini voqi voqi ntara sa vauvo Iosepeva vo naavuqi vo naavuqi ntara qantu vuu vakoa ou qenti qankuaseo munima vaehao ntara vi vakanaasa nimua. Aiqava Isipini ntara sa qampiqovoa kio, Iosepeva minkua. 57 Vo vakaini vo vakainivaka sa ntara vaumanka vo vakanaasa vo vakanaasa Isipini Iosepeva vaunaini ntara varaesa vuama.