7
E Stivin To Vaato Me O Vakum Teꞌ Susunön Po Jiuꞌ
1 Ke Susun po Teꞌ Ësës heꞌ hi e Stivin pan, “A soe vëh teꞌ man e non ha?”
2 Ke Stivin piun pareꞌ soe pan, “Kën kea me kën taman, pënton a neoꞌ öm pa tah nöꞌ se soe. Moaan voh o maaka pe Sosoenën to tavus voh e sipuura Abraham pa ö neꞌ to teꞌ non pa muhin va Mësopotemiaꞌ, momoaan in a nö peꞌ manuh pa vöön Haran. 3 E Sosoenën to soe ke Abraham pan,
‘Këh a napan me a muhin pën,
parën nö manuh po oeh nöꞌ se vataare oah.’ Jen 12:1
4 Ke Abraham këh en pa muhin va Kaldiaꞌ, ko nö en manuh Haran. Ke taman e Abraham mët, ke Sosoenën vanö en maꞌ peꞌ manih po oeh vëh nöm to teꞌ nem kuru. 5 E Sosoenën to hikta heꞌ voh e Abraham to oeh neꞌ se vaneah koman non, ahik oah rakah. Ivëhkëk, e Sosoenën to soe vaman voh a ö seꞌ heꞌ en peꞌ, ko oeh vaneah non peꞌ me a ma koaꞌ peꞌ varih se suk maꞌ poë. E Abraham to hikta vataman avoeꞌ voh non tah pah koaꞌ, ke Sosoenën soe a soe vëh. 6 E Sosoenën to soe ke voh e Abraham pan,
‘A ma koaꞌ pën se teꞌ ne po oeh po upöm teꞌ,
ka napan poë varih se vateꞌ raoe a ma teꞌ kikiu akuk,
pare nonok vahat e ne pee po 400 kirismas.
7 Ivëhkëk amot, Eöꞌ, e Sosoenën se vateꞌ a napan varih po vahutët.
A ma koaꞌ pën se këh ee po oeh pamëh,
pare nö ee maꞌ pa vasunön a neoꞌ manih pa ö vëh. Jen 15:13-14; Eks 3:12
8 Ke Sosoenën heꞌ en pe Abraham pa taateꞌ vapeepe a ö kokoaan*A taateꞌ vapeepe po Jiuꞌ eꞌ to teꞌ va non manih, ee to peepe ne a ö kokoaan pa teꞌ oeteꞌ. Ep na po tonun o Puk po Kölösöriꞌ. vamanih po vatom poan peꞌ ke Sosoenën. Ivëh, ke Abraham pe a ö kokoaan pe sunaiꞌeah Aësak murin o pöh nënkikiu. Ke Aësak pe a ö kokoaan pe sunaiꞌeah Jekop. Ke Jekop peepe en pa ma ö kokoaan pa havun me a poa koaꞌ oeteꞌ peꞌ, ee varih to tavus voh a havun me a poa sipuura.
9 A kën sipuura a ma kea pe Jeosëp to puhioꞌ voh poë, pare vavoen ee peꞌ po meoh upöm napan, keꞌ nö en manuh muhin va Isip pa kiu akuk. Ivëhkëk, e Sosoenën to teꞌ vaꞌpeh me e non peꞌ. 10 E Sosoenën to vaꞌaus e Jeosëp pa ma punis peꞌ. Ko poen neꞌ to vaato me e Përo, e Sosoenën to heꞌ e Jeosëp o nat vih, ivëh, ke Përo iu vi rakah e non peꞌ. Pareꞌ vasun e Jeosëp a teꞌ to vovoh non pa kaman va Isip, me a iuun pe Përo neꞌ to matop non.
11 O maë o pöh apuh to tavus manuh pa muhin va Isip, me manih pa muhin va Keenan, ka napan kon a punis apuh ka kën sipuura hikta ö nee se voh kon a taëën. 12 Ke Jekop pënton a ö no a taëën to teꞌ non manuh Isip, ko vanö en pa ma koaꞌ oeteꞌ peꞌ. Ka kën sipuura nö ee manuh Isip, eꞌ a nö vamomoaan. 13 Ivëhkëk, a vapöök nö pee, e Jeosëp to vataare ea vamanih peꞌ e kea pee. Ke Përo nat en pee a ma kea pe Jeosëp. 14 Ke Jeosëp vanö en pa soe pa ö ne tamaneah Jekop, me o pus koaꞌ peꞌ se nö maꞌ manih Isip. Ee kurus to onöt ne o 75 teꞌ. 15 Ke Jekop me a ma teꞌ peꞌ nö ee Isip, pare teꞌ ne nën ko mët ee. 16 Kee teꞌ hah ee maꞌ pa sioniire, ko pe ee po vapeepe vëh ne Abraham to voen taneꞌ voh pa ma koaꞌ pe Hemoꞌ manuh Sekem.
17 E Stivin to vavaato avoeꞌ e non, pareꞌ soe pan, “O poen to tavus vatët en pa ö ne Sosoenën to soe vaman vavoh manih pe Abraham, suk a napan va Israël to se peo rakah ee manih Isip. 18 Ka meh teꞌ tavus en a teꞌ sunön manih Isip, a teꞌ pamëh to hikta nat non e Jeosëp. 19 A teꞌ sunön pamëh to vatomore ke voh a napan pea, pareꞌ hat rakah ke voh non a kën sipuura. Eꞌ to rës rakah voh non a ma koaꞌ sosoneꞌ vahuh varuꞌ po Jiuꞌ, pareꞌ vi tavus këh voh raoe a vöön, pan ee se mët. 20 Manih po poen pamëh a mu Jiuꞌ to vahuh en pe Mosës e koaꞌ ep vavih po epep pe Sosoenën. A poa manot to matop ne Mosës pa iuun pee pa kukön sivö. 21 Ee to me këh ee peꞌ pa iuun pee, pare këh ke ee maꞌ peꞌ. Ke semon Përo ep in e Mosës, pareꞌ me en peꞌ, ko vaꞌpuh poan vamanih pe koaꞌ peꞌ. 22 E Mosës to apuh ko nö en pa siku, ko kon rakah en po nat vih pa ma taateꞌ va Isip, pareꞌ teꞌ non a teꞌ vih me a teꞌ susun.
23 E Mosës to teꞌ non o 40 kirismas, pareꞌ iu nö non pa ep pa kën poaneah, a napan va Israël. 24 E Mosës to nö, pareꞌ ep in a to Isip to ipip non a teꞌ va Israël, pareꞌ vaꞌaus en peꞌ, ko ip vamët en pa to Isip. 25 E Mosës to koman non pan, a kën poaneah, a napan va Israël se nat e ne pa ö ne Sosoenën se vaꞌaus raoe, ko me tavus këh raoe a nohnoh va Isip pa koren e Mosës, ivëhkëk, ee to hikta nat ne pa tah pamëh. 26 O meoh poen ne Mosës to tavus a poa to Israël to vavapus ne, pareꞌ iu ki non raoe, pan ee se koe a vapus. Eꞌ to soe ke raoe pan, ‘Eöm a poa tom kea, eöm vavapus suk nem ataeah?’ 27 Ivëhkëk, a teꞌ vëh to taneo po vapus to toon ke e Mosës, pareꞌ soe pan,
‘A teꞌ to vateꞌ oah e susun me a teꞌ to kiiki hat ka no möm?
28 Eën to iu ip vamët e nom peöꞌ vamanih pa ö nën to ip va in a to Isip nopoen, ha?’ Eks 2:14
29 E Mosës to tënan a soe vëh, pareꞌ rusin en manuh pa muhin va Midian. Eꞌ to vaen en pa vöön pamëh, ko vatvus en pa poa koaꞌ oeteꞌ.
30 O 40 kirismas to oah ee, ka ankeroꞌ pe Sosoenën tavus e Mosës koman o tëkrea to susun taneꞌ non pa vu veovöön manih pa moeh upin, sinten a Tope Saënaëꞌ. Ivëhkëk, o tëkrea pamëh to hikta ësës non a vu veovöön 31 E Mosës to ep in a tah pamëh, ko pah toksean rakah en, pareꞌ huk vatët en pa ep. Ivëhkëk, eꞌ to tënan e Sosoenën to soe pan,
32 ‘Eöꞌ e Sosoenën pa kën sipuneöm,
e Sosoenën pe Abraham,
pe Aësak, me Jekop, ee to vavatet voh ne a ma soe peöꞌ.’ Eks 3:6
E Mosës to naöp ko rikrik e non, pareꞌ hikta iu kuteꞌ hah non. 33 Ke Sunön soe ke Mosës pan,
‘Pureꞌ a suꞌ pën, o oeh vëh nën to sun nom,
eꞌ o oeh peöꞌ, pareꞌ vivihan.
34 Eöꞌ to ep vahik eoꞌ pa ma taateꞌ hat
no napan va Isip to nonok ne manih pa ma napan peöꞌ.
Eöꞌ to tënan a ook pee,
ko nö eoꞌ maꞌ pa me tavus raoe.
Ivëh, kën se nö maꞌ,
köꞌ vanö a oah manuh Isip.’ Eks 3:5-10
35 E Mosës a teꞌ no a napan va Israël to rës voh. Ee to hi voh poë pan,
‘A teꞌ to vateꞌ voh a oah a teꞌ se matop,
ko kiiki non a ma hat pemöm?’ Eks 2:14
E Mosës a teꞌ ne Sosoenën to vateꞌ voh pa kon hah a ra pa vaꞌaus pa ankeroꞌ vëh, to tavus voh poan manih pa ö no a suraꞌ to ësës voh non. 36 E Mosës to nok voh a ma tah vatoksean manih Isip, pareꞌ me tavus këh a möm a muhin va Isip, me eꞌ to vaphan a möm pa Tahiꞌ Ereraꞌ, pareꞌ meeme vah ka no möm pa moeh upin komön o 40 kirismas. 37 E Mosës a teꞌ to soe ke voh a napan va Israël pan,
‘E Sosoenën se vanö ka maꞌ neöm a teꞌ vanënën soe
vamanih pa ö neꞌ to vanö vavoh maꞌ neoꞌ.
Eꞌ a teꞌ koman va po vuteꞌ peöm.’ Lo 18:15
38 E Mosës to vatönun me voh a napan me a kën sipuura manuh pa moeh upin. Eꞌ to teꞌ vaꞌpeh me voh non a kën sipuura. Po poen ne Mosës to peah pa tope, ka ankeroꞌ heꞌ voh e Mosës a soe va po toꞌtoꞌ, kuru vëh na to teꞌ me no.
39 Ivëhkëk, a kën sipuura to rës voh e ne pa pënton a soe peꞌ, pare heꞌ tonun in poë ko iu nö hah voh e ne Isip. 40 Ee to soe ke voh e Aron pan,
‘Eën se nës ka möm ta ma sosoenën tah nöꞌnës,
kee se vovoh ka no möm.
Emöm to hikta nat nem pe Mosës vëh
to me këh voh a maꞌ möm a Isip,
eꞌ teꞌ non nih.’ Eks 32:1
41 Manih po poen pamëh a napan to nës ee pa tah nöꞌnës va pa purmakaöꞌ, pare ës a ma tah vamanih po heꞌ pee manih pa tanöꞌ nës. A napan to vaënëën vaeö suk a ma tah nee to nok pa koreere. 42 Ivëh, ke Sosoenën heꞌ tonun en pee, pan ee se hinhin ne a ma vesun varih pa akis vamanih pa ö no teꞌ vanënën soe to kiun vavoh komön o Puk Vapenpen, pareꞌ soe pan,
‘Eöm a napan va Israël,
eꞌ hikta teꞌ voh non pan,
eöꞌ ivëh, nöm to heꞌheꞌ voh nem a ma heꞌ peöm
pa ö nöm to ësës nem a ma purmakaöꞌ me o sipsip,
pa ö nöm to teꞌ nem pa moeh upin po 40 kirismas.
43 Eöm to vavaateꞌ vah voh nem a topa vasioꞌ teꞌteꞌ vah pe sosoenën Molëk,
me a tah nöꞌnës va pa vesun, nee to pokaꞌ Refan e ne,
eꞌ a ma tah nöm to nok tariuk voh,
eöm to kë nem raoe vamanih pa ma sosoenën peöm.
Ivëh, köꞌ se vanö a neöm,
köm teꞌ varo nem maꞌ paan a matop pa Babiron.’ ” Amo 5:25-27
44 E Stivin to vavaato avoeꞌ e non, pareꞌ soe pan, “Moaan voh a kën sipuura to teꞌ voh ne pa moeh upin, manih po poen pamëh ee to eok voh a topa vasioꞌ teꞌteꞌ vah pe Sosoenën. Ee to eok rakah vamanih pa ö ne Sosoenën to vataare vavoh in e Mosës. 45 A kën sipuura to öt taneꞌ pa ma tamëëre a taateꞌ va pa eok a topa vasioꞌ teꞌteꞌ vah pe Sosoenën, pare nö vaꞌpeh me voh a iuun po poen ne Josuaꞌ to kon a muhin pa meh napan. E Sosoenën to veo a napan këh o oeh, kee vaneah varuꞌ e ne. O vu eok iuun pamëh to öök voh po poen ne Devit to teꞌ non. 46 E Devit to ep vamanin pa epep pe Sosoenën, ivëh, ke Devit hinhin non e Sosoenën a ö neꞌ se voh vaonöt ke poan a eok a Iuun Hinhin Apuh. 47 Ivëhkëk, e Solomon ivëh to eok voh pa Iuun Hinhin Apuh.
48 Ivëhkëk, e Sosoenën to teꞌ oah rakah e non, eꞌ to hikta teꞌ non koman a iuun eok po teꞌ vamanih pa ö no teꞌ vanënën soe to soe vavoh, 49 “E Sosoenën to soe pan,
‘Vöön va kin eꞌ a ö ihoꞌ peöꞌ,
ko oeh eꞌ a ö vavakom,
a iuun taeah nöm se eok ka neoꞌ?
Eꞌ heh a ö ihihoꞌ nöꞌ se ihoꞌ ko vanot?
50 Eöꞌ koman to nok voh a ma tah kurus varih.’ ” Ais 66:1-2
51 E Stivin to vatvus avoeꞌ e non pa soe, pareꞌ soe pan, “Eöm o teꞌ papön vatösoe paröm hikta vaman nem a soe pe Sosoenën. Eöm to teꞌ va nem manih pa kën sipuineöm to vatösoe voh ne a Tuvuh Vasioꞌ. 52 A teꞌ vanënën soe teꞌ voh no a kën sipuineöm to hikta nok vahat voh? Ivëhkëk, ee to ip vamët vahik voh ee pa ma teꞌ teꞌteꞌ soe pe Sosoenën moaan voh to vatvus ne a ma soe va pa teꞌ vëh e Ieesuꞌ no a taateꞌ peꞌ totoopin. Ke eöm vahoꞌ eah pa koreera nap hat, kee ip vamët voh ee peꞌ. 53 Eöm o teꞌ rakah to pënton voh nem pa taateꞌ pe Sosoenën no a ankeroꞌ to heꞌ voh, ivëhkëk, eöm to hikta vavatet nem a soe pamëh.”
A Napan To Tösvös E Stivin
54 O Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ to tënan ne po vahutët pe Stivin, ee to heve vörep pare vakuskus rivon suk e ne peꞌ. 55 Ivëhkëk, e Stivin to puh rakah non pa Tuvuh Vasioꞌ, pareꞌ ta peah na pa vöön va kin, ko ep in na o maaka pe Sosoenën, ke Ieesuꞌ sun non pa papmatö pe Sosoenën. 56 Ke Stivin soe pan, “Ep öm. Eöꞌ to ep na a vöön va kin to nö vakëh ke Koaꞌ Teꞌ pa Napan Kurus sun non pa papmatö pe Sosoenën.” 57 Ivëh, kee taoa suntan, pare sunpip a ma tenëëre pa koreere ko pët vavaveo ko öt ee pe Stivin. 58 Ee to rëh tavus këh poë a vöön, pare tösvös in poë. A ma teꞌ voh varih to vateꞌ voh a hat manih peꞌ, to ihan a ma ohop pee, pare vahoꞌ manih pa havin a teꞌ sekaꞌ, a ëhnaneah e Söl. 59 Ee to ipip ne e Stivin po vös eꞌ he hinhin va non manih pan, “Ieesuꞌ eën e Sunön, kon nös a apeneoꞌ.” 60 Eꞌ to vatokon ko kokoeꞌ vaꞌpuh oah en ko soe pan, “Sunön, eën se nat nom piun a hat vëh manih pee.” Eꞌ to soe va nën, ko mët en.
*7:8: A taateꞌ vapeepe po Jiuꞌ eꞌ to teꞌ va non manih, ee to peepe ne a ö kokoaan pa teꞌ oeteꞌ. Ep na po tonun o Puk po Kölösöriꞌ.