EPESASI
Pollone EPESASI Yomboma Pepá Topa Sirimu Bokumu
Pollone I Pepá Topa Sirimumunga Ungu-Pulu Mare
Pollo yuyu kinia yuni pepá topa sirimumanga ungu-pulu mare inia yakondo gomo 676 molemo.
Pollone i pepámo topa Epesasi yomboma sipa mundorumu ungumu Epesasi inia 1:1, 3:1 molemo. ‘Yu ka-ulkana pepa i pepámo torumunje (Epesasi 3:1, 4:1, 6:20). Aku liemu kolea-awili Romo ka-ulkana pepale topa mundorumunje.’ ningu pilielemele. (Akumunga ungu se Pillipai kumbi lepa gomo 940 kananila.)
Epesasi akumu kolea-awili se. Koleamanga pikisamo gomo 613 molemo akuna nomú kelona lierimu mele kanani. Kou-kongono kambani bisinisi awisili akuna seko, sipi awilima akuna ongo pu-pu-pu seringi. “Olio nokolemo Pulu Ambomo” ningu popo toko kape niringi kolo toli pulu ambo Dayana Atemis akumu popo toringi ulka-tembele se Epesasi gilierimu. (Lipa Mundorumu Yema 19:23-28). Pollo akuna pumba kalia-ingi yopoko molopa serimu semanemo Lipa Mundorumu Yema 19:120:1 molopa, Karasinga Epesasi yombomanga tapu-yema kinia seringi semanemo 20:17—21:1 molemo. Karasinga Epesasi yombo talapemonga ungu se Lipa Ora Sirimu 2:1-7 molemóla.
Karasinga Epesasi yombomanga talapena umbuna se pepili i pepámo naa torumu. We mele torumu. Pulu Yemone ono sepa kondolemo mele Pollone ono pepá topa nimba sirimu ungu mare i-sipa: “Karasi yu yunga yombo talapemonga ye nokolimu” nirimu. Aku talapena molkole senge mele nimba sirimula. U ono pali mongo liltingimunga Pulu Yemone “Mindili nangi.” nimbá aulkana puringi. Wendo pungí aulka se mólo. Ulu peanga se naa seko molangi Pulu Yemone ono paa we kondo kolopale aulka se akisinderimu. Pe kiniá ono Juda yomboma kinia Juda yombo naa molemele yomboma kinia ononga pali Karasi yu mindi aulkamo. Ungu se lupa sengemone unguri naa sembá, aku sipa nirimula. Karasinga yomboma bolangoma mindi naa molko, yombo yuma molonge mele nimba sipa, ono ambo yema kinia, anupili lapali bolangoma kinia, kongono nokoli yomboma kinia kongono sendeli yomboma kinia, ono seko molonge mele mane sirimula.
Ungu paa tondolo peanga se 1:3-14 molemo. 1:15-23, 3:14-21, 6:10-18 bokumunga pealemekondo “43. sios”, aku unguma paa kananila.
Ya ungu-pulumu pora nikimu.
1
Kolomongo-Awili 1-3
Karasini Olionga Nimba Senderimumunga Pulu Yemone ‘Olio Yombo Kondema Molangi.’ Nirimu-Na Molemolo Ungumu
1:1-2
Pollone Pepámo Tombando U-Pulu-Pulu Torumu Ungumu
Na Pollo, Pulu Yemone na nimba taltorumu-na Karasi Yesusini “Nanga kongonomo sende-pu.” nimba lipa mundorumu yemo molopole i pepámo topo sikiru.
Ono Pulu Yemonga yombo kake selima kolea-awili Epesasi molko, Yesusi Karasi ‘Sika’ ningu kuru mondoko siye naa kolko molemele yomboma i pepámo topo sikiru.
Olionga Lapa Pulu Yemo kinia Ye-Awili Yesusi Karasi-tolone ono we kondo kolko, ‘Ono konopu pe nipili taka leko molangi.’ niengili.
1:3-14
Karasini Olionga Nimba Senderimumunga Pulu Yemone Mulu-Koleana Olio Méle Peangama Silimú Ungu Se
3-4 ⸤Pulu Yemone⸥ mulu matolo u naa sepili Karasini pe olionga nimba sendemba mele pilipale olio ‘yombo kake seli yombo mongo liltingimunga mindili nonge ulu se naa peli yomboma molangi.’ nimba, nimba taltorumu kene Pulu Yemo, olionga Ye-Awili Yesusi Karasinga Lapamo, kape nimbu imbi ambolopo paka tondamili. Karasini olionga nimba senderimu, olio-kinia kopu sepa molemomonga Pulu Yemone olio sewi anjipa mulu-koleana yando olionga konopuma kinia minima kinia sewi anjipa ‘tondolo pumba manda pepili.’ nimba, méle peangama sipa mundorumu. ⸤Mulu matolo u naa sepili⸥ olio konopu mondopale olio nimba taltopa ‘Yesusi olio lipa tapondombamonga ono nanga bolangoma sepo limbu.’ nirimu. ‘Konopu siembo kene aku sambo.’ nimba pilipa aku sipa nimba panjerimu. ⸤Pulu Yemone yunga Malo⸥ pea konopu mondorumumu olionga nimba senderimumunga olio-kinia kopu sepa molemomonga Pulu Yemone olio olandopa we kondo kolopa we lipa tapondolemomonga Pulu Yemo yunga imbi ambolopo paka tondopo yu kape niemili.
Pulu Yemo we kondo kololi ulumu yu-kinia sengepea sepa pelemomone ⸤Yesusi⸥ olionga nimba yunga meme ondondopa kolorumu aku mememone olionga ulu-pulu-kirima ‘kamu mania pupili.’ nimba akuma siye kolopa, ka sipa ambolorumu aulkana wendo lipa ‘We manda molangi.’ nirimu-na aku sipu molemolo. ⸤Pulu Yemone yunga we kondo kololi ulu peangamone olio aku sipa lipa tapondopa⸥ olio pilipa kondolimu kinia uluma pilipa apuroli ulu-pulumu kinia awisili pilipa lipa popenge sepa sirimu-na ⸤aku sipu molemolo⸥. ⸤Mulu matolo u naa sepili⸥ Karasini olionga nimba sendembamonga Pulu Yemone olio-kinia konopu sipa sembá mele nimba panjerimumu lopi sepa perimu-na-kolo pe kiniá olio nimba para sirimu. 10 Ulu lupa lupama u wendo ombá kinia ‘Wendo ombá.’ nimba panjerimu ulumu wendo ombá walemo pilipale ‘Wendo opili.’ nimbá. ‘Ulu wendo opili.’ nimbá u lopi sepa perimu akumu i-sipa: ‘Mulu matolo serimu mélema kinia yandopa mélema pali aku mélemanga pali ye senga kelepa lipa sere lepa liepili. Karasi kanu mélemanga pali nokoli yemo molopili.’ nimbá.
11 Yuyu konopumuni pilipa mélema kinia uluma pali nimba taltopa ‘Nanga kongono sendangi.’ nimba u nimba panjerimu Pulu Yemone olio ⸤Juda yomboma⸥ kanu ye nokoli Karasimuni olionga nimba sendemba mele pilipale ⸤mulu matolo u naa sepili⸥ ‘Nanga yomboma molangi.’ nimba, nimba taltorumu. 12 Olio ⸤Juda yomboma⸥ u-pulu-pulu ⸤ ‘Pulu Yemone ‘olio nokopa kondomba ye se lipu mundumbu.’ nimba, nimba taltorumu ye nokoli⸥ Karasimu sika ombá.’ nimbu nokopo molorumulu yombomane semolo uluma ‘we-yombomane kanokole Pulu Yemo paa ye awili tondolo olandopa pumba tondolo pa sélimu kanoko yu kape niengi.’ nimba ⸤Pulu Yemone aku sipa olio nimba taltopa ‘Nanga yomboma molangi.’ nirimu⸥. 13 Ono ⸤Juda yombo naa molemele yombo talape lupama⸥ kepe i ungu-sikamo pilku liltingi kinia Karasinga yomboma moloringila. Kanu ungumu Karasini ononga nimba senderimumuni Pulu Yemone ono lipa tapondopa, mindili nolemolá aulkana wendo lipa, yu-kinia pea molko kondonge aulkana lipa mondomu ungumu. Karasi molorumu mele kepe ononga nimba senderimu mele kepe ‘Sika.’ ningu kuru mondoringimunga ‘ ‘Olio sika Pulu Yemonga yomboma molemolo.’ ningu kanangi.’ nimba “Simbu.” nimba, nimba panjerimu Mini Kake Sélimu sirimu liltingi. 14 ⸤Yombo sene méle kou-mone awili-sepa pulimú mélse limbando “Mélemo u we taltondangi. Pe ombo kou pali kamu simbú.” nimba ‘ ‘Sika nikiru.’ nimba kuru mondopili.’ nimba kou mare u sipale mélemo sitoana we liepili anju pulimú mele aku sipa⸥ Mini Kake Séli liltimulu akumunga Pulu Yemone olio ‘pe monge-méle simbú’ nimba panjerimu méle peangama yunga yomboma sika simbando lipa ora silimú. ‘Pe sika simba limulú.’ nimbu kuru mondopole ‘Pulu Yemone olio yunga yomboma kamu limba kinia ⸤kurumanga nokoli⸥ Setenenga ulu-kiri sene olio kelepa manda naa ambolomba. Manda molomolo.’ nimbu kuru mondolemolo. Olionga nimba aku sendemba kinia kanopole ‘olio yu kape niemili.’ nimba sendemba kene yunga imbimu sika ambolopo paka tondopo yu kape niemili.
1:15-23
Pollone Epesasi Yombomanga Nindipa Pulu Yemo Nimba ‘Pulu Yemone Sewi Anjepili.’ Nimba Mawa Senderimu Ungumu
15 Akumunga, ono Ye-Awili Yesusi ‘Sika’ ningu kuru mondoko Pulu Yemonga yomboma pali konopu mondolemele mele u-pulu-pulu pilierindu kinia yandopa kiniá kepe 16 ono aku selemelemonga Pulu Yemondo alieli “Ange” nimbu, nane Pulu Yemo kinia ungu nimbu molopole ononga mawa sendelio. 17 Olionga Ye-Awili Yesusi Karasinga Pulu Yemo, yu tondolo pa sélimu pelemo Lapamo, nane alieli yu mawa sepole ‘Onone yu molemo mele paa olandopa olandopa piliangi kene pilipa kondolimu kinia ungumanga ungu-pulumu pilipa nimba para silimú tondolomo kinia pelemo Minimu ono sipili.’ nimbu mawa sendelio. 18-19 ‘Ononga konopumuni yunga ungumanga pulumu paa piliangi.’ nimbu yu-kinia ononga mawa sendeliola. Yuni ‘Ono mele-peangama simbú. Ono molko kondonge.’ nimba, nimba panjerimu mélema nokoko molemele akuma kinia, ‘Nanga yomboma monge-méle paa peangama simbú.’ nirimuma kinia, ‘Yu sika.’ nimbu kuru mondolemolo yomboma yuni lipa tapondolemo tondolo paa olandopa olandopa pelemomo kinia, ‘mona liepili paa piliangi.’ nimbu aku sipu yu-kinia ononga mawa sendeliola. Kanu tondolomo olione manda naa manda manjilimulu tondolomo. Pulu Yemonga tondolo olandopa pelemo akumuni kongono tondolo mundupa selemo akumuni 20 Karasi kolorumu kinia Pulu Yemo yunga Lapane yu topa makisindipa yu ⸤ ‘imbi ola molopili.’ nimba⸥ mulu-koleana ⸤olando lipa ‘Mélema pea nokopo molambili.’ nimba⸥ yunga ki-lomekondo ‘molopili.’ nimba lipa mondorumu. 21 Mélema nokongendo tondolo pelemo kuruma kinia, mulu-koleana yombo namba molemo yombo awilima kinia, imbi paa olandopa molopa méle awisili nokolemelema kinia, enge nilima kinia, pali, akuma kiniá molemelema kepe pe mulu ma pora nimbá kinia imbi molomba yomboma kepe, Pulu Yemone yu kanu yombo awilimanga pali ye paa olandopamo lipa mondorumu. 22 Pulu Yemone ‘⸤Karasi⸥ yu mélemanga pali olandopa molopili. Mélema pali yunga kimbumuni kulupa molopili.’ nirimu. Aku nirimumunga Karasi yunga yombo talapemonga yu ye awili olandopamo molemóla. 23 Karasinga yombo talapemo yunga kangimu, yu kangimunga pengemo. Yunga yombo talape molemelena yu pumba molopa sengepea selemo. Yu yunga yombo talape molemelemanga pali yu pumba molopa manda sendelemo, yunga yombo talapemanga pali Karasi yu liku manda sendelemele. Karasi kinia yunga yombo-talapemo kinia ono lipa sere lepa yombo selumu mele molemele.