4
4:1-13 Pulu Yemonga Yemboma Konopu Taka Lipe Pepili Molongemonga Ungu Te
Akumunge, Pulu Yemone ⸤olionga anda-kolepalimendo “Konopu taka lipe pepili molangi.’ nimbo koleana membo pambo.’ ou nimbe panjerimu ungumu,⸥ kinié kepe we pelemo kene yuni enonga yembo te apurupe kanopalie “ ‘Konopu taka lipe pepili molangi.’ nirindu ulu pulumu naa lipili.” nimbé kene pipili kolko molangi. Nambemune ⸤aku nimbu pipili kolamiliye?⸥ Ou olionga anda-kolepali ⸤Mosisini kolea Isipi mundupe siye kolopa memba ulsu purumu⸥ kanu yemboma temane peangamo pilieringi, kinié olio temane peangamo pilimolola. Nalo kanu anda-kolepalime aku ungumu pilkulie ‘Pulu Yemone sike nikimu.’ ningu tondolo munduku naa pilieringimunge ungu pilieringimuni eno lipe naa tapondorumu, akumunge ⸤‘Kinié olio-kinie ulu aku sipe wendo ombá.’⸥ ningu pipili kolko molangi. Olio Pulu Yemonga ‘Tembo’ nilimo mele ‘Sike temba.’ nimbu tondolo mundupu pilierimulu*bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”. yemboma ⸤mindi⸥ kinié sike Pulu Yemone ‘ ‘Konopu taka lipe pepili molangi.’ nimbo.’ nirimu ulu pulumu manda limolo. Ou Pulu Yemone nirimu mele aku sipe pelemola. Ou yuni nimbendo:
“Eno-kinie mumindili kolopolie mi lepo nimbondo:
Nane ‘Konopu taka lipe pepili“Konopu taka lipe pepili molangi” ungumu kinie “koro mololi” ungumu kinie ya molemo aku unguselonga Giriki ungune kinie Ingillisi ungune kinie ungu telu mele, nalo ungu pulu talo. Umbu-Ungune “koro molemolo” nilimele kanumu kangimundu mindi nilimele. Kongono munduku siye kolko koro molemele kanumu. Konopukundu “konopu taka lipe pepili molemolo” nilimele kanumu. (Ungu pulu te inie 4:6* molemola.) molangi.’
nirindu ulu pulumu eno paa naa linge.”Konana 95:11. Inie yakondo 3:11, inie anjokondo 4:5 kananila.
nirimu. Iulumu ou Mosisi naa molopili we perimu. Ou Pulu Yemone mulu ma melema terimu aku kongonomo tepa pora sirimu kinie aku koro mololi ulu pulumu perimu. Pulu Yemonga bokune ungu te molemo mele pilipelie ⸤‘Konopu taka lipe pepili mololi ulu pulumu Mosisi naa molopili ou perimu.’ nimbu pilimolo.⸥ Bokune molemo ungu akumuni wale yepoko pakera sipemondo nimbendo:
‘Wale kise-pakera talo-pakera
Pulu Yemone kongonoma tepa pora sipelie
wale yepoko pakera sipemonga
mulu pilipe koro molorumu.’§Ou Pulu Pulu 2:2. Koro molorumu nalo mulu maselo terimumunge mindi koro molorumu.
nimbe molemo. ⸤Koro molorumumunge⸥ ungu te pea nirimu akumu inie olakondo molemola.*ya 4:3. Akumu isipe:
“Nane ‘Konopu taka lipe pepili molangi.’
nirindu ulu pulumu eno paa naa linge.”
nimbe molemo.
Aku ungumuni olio lipe ora silimo mele isipe: Pulu Yemonga konopu taka lipe pepili mololi ulu pulu ou perimu akumuungu pulu te inie 4:3*. Konopu taka lipe pepili mololi ungu akumu ulu paa peangamondo nirimu nalo Pisini ungune kepe Umbu-Ungune kepe topele topo boku tomolondo perelemolo. Pisini ungune “ples” molemo nalo ou pulu pulu Giriki ungune “kolea” naa toringi, Ingillisi ungune “kolea” naa latolemele. Isiku mele tolemele: “koro mololine sukundu naa puringi” ningu tolemelela; “koro mololine sukundu manda pumolo” ningu tolemelela. Nalo akumu Umbu-Ungune kapola naa nilimolo. Akumunge Pisini ungune isiku pilkulie toringi: “Ou Pulu Yemone Isirele yembomando “Koro molangi.” nirimu akumu Mosisi kinie Josuaselone eno kolea Kenane mengo puringi koleamondo nirimu kene Pisini ungune “ples” sumbi sipu bokune tamili.” niringi. Aku papu tolemela nalo olionga koro mololimu tena molemoye? Ipuru yemboma pep topa sirimu yemone mulu koleamondo naa nirimu liemo nambolkamondo nirimunje? Olio marene pilipulie ‘Yu olionga konopukundu nirimu.’ nimbu pilimolo. Yuni “pe pumolo” naa nirimu. “Kinié koro mololine sukundu pumolo.” nirimu. Aku nirimu ungumunge olione ou konopu kimbu sipu ‘Nambe-emolo kinie kapola molomolonje?’ nimbu pilipu konopu kimbu sipu mindi molopo konopu kapola naa pepa kongono mele mindi tepa pepili molemolo akumu “ ‘Yesusi olio lipe tapondopili.’ nilimolo yembomane konopu taka lipe pepili molomolo ulu pulumu kinié limolo.” nimbe nirimu. kinié we pelemo akumunge kinié yembo mare aku konopu taka lipe pepili molonge ulu pulumu limele. Sike Mosisini memba purumu anda-kolepalime temane peangamo pilkulie kara puku ungumu naa pilku likulie koro naa moloringi ⸤nalo kinié yembo mare manda konopu taka lipe pepili molemele⸥. Ou eno konopu taka lipe pepili koro naa moloringimunge ponie awisili omba pupili pe walse Pulu Yemone altopa ⸤ye nomi kingi⸥ Depisinge kerena altopa “Kinié” nirimu. Depisini ou nirimu nindu kanumu isipe:
“Pulu Yemone kinié nikimu ungumu
kinié piliengi liemo
kara puku ‘Paa naa pilimolo.’ naa niengi.”Konana 95:7-8; inie yakondo 3:7 ekendo-8, 3:15.
nirimu kanumu. “Kinié.” nirimu akumunge pulumu isipe: Pulu Yemone altopa wale te mako topalie ‘Iwalemo konopu taka lipe pepili molonge walemo.’ nimbe nirimu.
⸤Mosisi kolorumu kinie⸥ Josua yu ⸤kolo wangopa olionga anda-kolepalime nokorumu yemo⸥ yuni koro molonge ulu pulumu eno sirimu kinie§Isirele yemboma kolea Kenane puku opa puluema toko munduku we moloringimundu ya nirimu mele Josua 21:44, 22:4, 23:1 molemo. Sike koro naa moloringi. We kongonoma teko moloringi nalo opama munduku siye kolko kapola we moloringimendo nirimu. Pulu Yemone ou enondo “ ‘Koro molangi.’ nimbo.” nimbe panjerimu*Wendo Oringi 33:14; Ungu Manema 12:9 kananila. mele kamu pora nilkenje Pulu Yemone pe altopa ⸤‘Koro molangi.’ nimbé⸥ wale tendo naa nilke.Konana 95:7-8; inie yakondo 4:3,5 nimbe molemomondo nirimu. Akumunge,“Akumunge” inie olakondo 4:1-8 nimbe molemo akumunge. Pulu Yemone yunge yembomando ‘Konopu taka lipe pepili molangi.’ nilimo ulu pulumu kinié kepe we pelemo. Aku koro mololi ulu pulumu Pulu Yemone mulu maselo kinie melema tepa pora sipelie wale yepoko pakera sipemonga Sambate walena mulu pilipe koro molorumu aku sipe mele pelemo. 10 ⸤Aku nikirumunge pulumu isipe:⸥ Pulu Yemone ‘Konopu taka lipe pepili molangi.’ nilimo ulu pulumu limele yemboma Pulu Yemone yuyu kongonoma tepa pora sipelie kamu koro molorumu mele aku siku eno yu-mele-mele Pulu Yemone “Teaa.” nilimo kongonomo teko pora sikulie walemanga pali konopu taka lipe pepili molemele.§ungu pulumu inie nondopa 4:6*. 11 Akumunge, Pulu Yemone ‘ ‘Konopu taka lipe pepili molangi.’ nimbo.’ nimbe panjerimu ulu pulumu ‘Lipulie konopu taka lipe pepili molamili.’ ningulie konopu taka lipe pepili molonge ulume mindi tondolo munduku teko siye naa kolayo. Ou anda-kolepalime ungu naa pilku kara pukulie ‘Konopu taka lipe pepili molangi.’ nirimu mele koro naamoloringi mele olio aku sipu olionga anda-kolepalimene teringi mele naa teamili. Ou aku tekolie molko kenjeringi mele kinié olio Kirasinge yembomanga yembo te aku sipe tepalie molopa kenjimbe kinie kapola naa temba.
12 ⸤Nirimu mele sike aku sipe wendo orumu pilipulie⸥ ‘Pulu Yemone nirimu ungumu we naa molemo. Yunge ungumu konde molopa ulume tepa*‘Yunge ungumu konde molemo’ nirimu aku ungumu Pulu Yemonga ungumu, akumunge kanu ungu nirimu yemondo nimbe nirimu. enge nilimo.’ nimbu pilimolo. Kanu ungumu nee paa molemo, opa teli lou-pulse ekendo ekendo nee molemo aku maniendopa, yu paa olandopa. Opa teli lou-pulsemone ombelemo kinie kikimemo kinie sumbi sipe topa suru tolemo mele Pulu Yemonga ungumuni aku sipe minimu kinie konopumu kinie topa suru tolemo, akumunge olio konopu kimbu silimolo mele kinie, konopuni pilipu ‘Temolo.’ konopu lemolo mele kinie, pali pilipe apurulimo. 13 Pulu Yemone mele terimumenga pali te ‘Pulu Yemone naa kanopili.’ ningu manda lopi naa tenge. Yembo te mulumbalema naa panjipe we-we angilimo mele yunge kangine melema mona angilimo manda sumbi sipu kanolemolo mele aku sipe melema pali Pulu Yemonga kumbikerena mona lemo, aku Pulu Yemone olio ulu telemoloma pali pilipe apurumbe.Kirasinge yembomanga kotemonga ungu mare Mateyu 12:36, Romo 14:10,12, Pe-Korini 5:10.
4:14-10:18 PULU YEMONE OLIO-KINIE UNGU KONDE NIMBE PANJIPE MI LIERIMUMUNGE YESUSI MULU KOLEANA OLIONGA POPO TONDOLI YEMO MOLEMO AKUMUNGE UNGUMU
4:14-5:10 Yesusi Pulu Yemonga Kumbikerena Olionga Popo Tondoli Ye Awili Paa Olandopa Molemomonga Ungu Te
14 Kapola, ⸤ou ungu te ninduinie yakondo 2:17-3:1 molemomondo nirimu. akumu kinié kamu niembo:⸥ Olionga mulu koleana Pulu Yemo molemona purumu Pulu Yemo popo tondoli ye awili paa olandopa§ bokumunge alsena anjokondo “34. pris- 34.3. hetpris”. akumu ⸤olio ou lipe tapondorumu ye⸥ Yesusi, Pulu Yemonga Malo.*bokumunge alsena anjokondo “32.2. Pikinini Bilong God”. Kinié ‘Yuni lipe tapondorumu, tapondolemo mele aku sipe sike tembala.’ nimbu tondolo mundupu pilipulie nimbu para silimolo mele siye naa kolopo aku sipu ingi sipu ambolopo molamili. 15 ⸤Kurumenga nomi⸥ Setenene olio kondi tolemo kinie ‘Molo!’ nimbu ulu pulu kerime topo manie mundumolondo tondolo naa pupili molemolo kinie olionga popo tondoli ye awili olandopamone kanopa naa kondo kolemoye? Yu kanopa kondo kolemo. Setenene olio ulu lupe lupema pali kondi tolemo mele ou aku sipe olionga popo tondoli ye awili olandopa Yesusi kondi torumu, nalo kondi torumu kinie naa pilipe lipe ulu pulu kerimenga te naa terimu. 16 Akumunge ⸤Setenene olio kondi tolemo mele ou Yesusi kepe aku sipe kondi torumu mele pilipulie⸥ olio Pulu Yemo molemona pipili naa kolopo nondopo pupu yunge kumbikerena yu-kinie ungu niemili. Setenene olio kondi tomba molo umbune te pemba kinie ‘Pulu Yemo yu we kondo kololi ulu pulumu pelemo yemo, olio kanopalie kondo kolomba yemo, akumunge olio lipe tapondomba.’ nimbu aku sipu pipili naa kolopo yunge kumbikerena sumbi sipu pamili.

*4:3: bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”.

4:3: “Konopu taka lipe pepili molangi” ungumu kinie “koro mololi” ungumu kinie ya molemo aku unguselonga Giriki ungune kinie Ingillisi ungune kinie ungu telu mele, nalo ungu pulu talo. Umbu-Ungune “koro molemolo” nilimele kanumu kangimundu mindi nilimele. Kongono munduku siye kolko koro molemele kanumu. Konopukundu “konopu taka lipe pepili molemolo” nilimele kanumu. (Ungu pulu te inie 4:6* molemola.)

4:3: Konana 95:11. Inie yakondo 3:11, inie anjokondo 4:5 kananila.

§4:4: Ou Pulu Pulu 2:2. Koro molorumu nalo mulu maselo terimumunge mindi koro molorumu.

*4:5: ya 4:3.

4:6: ungu pulu te inie 4:3*. Konopu taka lipe pepili mololi ungu akumu ulu paa peangamondo nirimu nalo Pisini ungune kepe Umbu-Ungune kepe topele topo boku tomolondo perelemolo. Pisini ungune “ples” molemo nalo ou pulu pulu Giriki ungune “kolea” naa toringi, Ingillisi ungune “kolea” naa latolemele. Isiku mele tolemele: “koro mololine sukundu naa puringi” ningu tolemelela; “koro mololine sukundu manda pumolo” ningu tolemelela. Nalo akumu Umbu-Ungune kapola naa nilimolo. Akumunge Pisini ungune isiku pilkulie toringi: “Ou Pulu Yemone Isirele yembomando “Koro molangi.” nirimu akumu Mosisi kinie Josuaselone eno kolea Kenane mengo puringi koleamondo nirimu kene Pisini ungune “ples” sumbi sipu bokune tamili.” niringi. Aku papu tolemela nalo olionga koro mololimu tena molemoye? Ipuru yemboma pep topa sirimu yemone mulu koleamondo naa nirimu liemo nambolkamondo nirimunje? Olio marene pilipulie ‘Yu olionga konopukundu nirimu.’ nimbu pilimolo. Yuni “pe pumolo” naa nirimu. “Kinié koro mololine sukundu pumolo.” nirimu. Aku nirimu ungumunge olione ou konopu kimbu sipu ‘Nambe-emolo kinie kapola molomolonje?’ nimbu pilipu konopu kimbu sipu mindi molopo konopu kapola naa pepa kongono mele mindi tepa pepili molemolo akumu “ ‘Yesusi olio lipe tapondopili.’ nilimolo yembomane konopu taka lipe pepili molomolo ulu pulumu kinié limolo.” nimbe nirimu.

4:7: Konana 95:7-8; inie yakondo 3:7 ekendo-8, 3:15.

§4:8: Isirele yemboma kolea Kenane puku opa puluema toko munduku we moloringimundu ya nirimu mele Josua 21:44, 22:4, 23:1 molemo. Sike koro naa moloringi. We kongonoma teko moloringi nalo opama munduku siye kolko kapola we moloringimendo nirimu.

*4:8: Wendo Oringi 33:14; Ungu Manema 12:9 kananila.

4:8: Konana 95:7-8; inie yakondo 4:3,5 nimbe molemomondo nirimu.

4:9: “Akumunge” inie olakondo 4:1-8 nimbe molemo akumunge.

§4:10: ungu pulumu inie nondopa 4:6*.

*4:12: ‘Yunge ungumu konde molemo’ nirimu aku ungumu Pulu Yemonga ungumu, akumunge kanu ungu nirimu yemondo nimbe nirimu.

4:13: Kirasinge yembomanga kotemonga ungu mare Mateyu 12:36, Romo 14:10,12, Pe-Korini 5:10.

4:14: inie yakondo 2:17-3:1 molemomondo nirimu.

§4:14: bokumunge alsena anjokondo “34. pris- 34.3. hetpris”.

*4:14: bokumunge alsena anjokondo “32.2. Pikinini Bilong God”.