14
⸤Yamboma konopu monjili ulu akumu paa olandopa kene⸥* ene yamboma alieli tondolo munduku konopu monjiku molangi. Mini Kake Telimuni tondolo we silimoma ‘Paa liemiliya!’ ningu konopu kimbu siku molangila. Kanu tondolomanga tondolo te olandopa ‘Paa liemili.’ konopu lenge akumu Pulu Yemone ungu umbu tonjilimoma pilku yamboma ningu singí ulumu.** Aku nikirumunge pulumu i sipe: ⸤Ene pilimele,⸥ yambo tene ⸤yamboma kepe⸥ yu kepe naa pilimele umbu ungu te we walu lepa ungu te nilimo kinie yuni ungu nilimoma yambomando naa nilimo; yuni nilimo unguma pilimele yambomane kepe manda naa pilingímunge yu Pulu Yemo kinie mindi nilimo kanumu. ⸤Pulu Yemonga⸥ Minimuni ‘Yu aku sipe ungu te nipili.’ nilimomonga yu kinie, yuni walu nilimo unguma pilimele yamboma kinie, ene ungu pulumu naa pilimele, ungu pulu akumu lopi tepa pelemo, Pulu Yemone mindi pilimo nakolo Pulu Yemone ungu umbu tonjilimoma pilipe yamboma nimbe silimo yambomone yambomando sumbi siku pilingí unguma nilimo akumunge yuni nilimo ungumuni yamboma lipe taponjipe ‘ ‘Sike.’ ningu tondolo munduku pilimele ulumu kamu olandopa tondolo munduku piliengi!’ nimbe, ‘Ene ulu peangama teangi.’ nimbe, ‘Ene umbuni te pemba kinie enenga konopuma tondolo pupili molangi.’ nimbe, lipe taponjilimo. Yambo tene umbu ungu naa pilimo te walu nilimo kinie yuni yuyu yunge konopumu mindi ‘tondolo pupili.’ nilimo; nakolo Pulu Yemone ungu umbu tonjilimoma pilipe yamboma nimbe silimo ungu akumuni Kirasinge talapena sukundu molemele yamboma pali* lipe taponjipe ‘konopu tondolo pupili.’ nilimo. ‘Ene pali umbu ungu lupe lupema walu lemelkanje papu.’ konopu lekero. ‘Leangi.’ konopu lekero nakolo na olandopa ‘Teangi.’ konopu lekeromo ‘Pulu Yemone ungu umbu tonjilimoma pilku yamboma ningu singí kinie paa papu.’ konopu lekero. Yambo tene ungu te lupe walu lepa yamboma mane simbe kinie Kirasinge talapena sukundu maku toko molemele yamboma yuni molo yambo tene ‘Yamboma ungumunge pulumu pilkulie konopu tondolo pupili molangi.’ nimbe kanu ungumu topele topa yando yamboma nimbe naa simu liemo Pulu Yemone ungu umbu tonjilimoma pilku yamboma ningu silimele ulu akumu olandopa, umbu ungu lupema walu lelko yamboma piliengi topele toko naa ningu silimele ulumu maniendopa.
Angokeme, imu piliei! Na ene molemelena ombolie, umbu ungu naa pilimele te lepolie ungu nimbu silkenje aku telkamone ene manda lipu taponjilkeye? Ene lipu taponjimbundu Pulu Yemone na lipe ora simbe mele ene lipu ora simbu molo Pulu Yemonga ungu marenga ungu puluma ene nimbu simbu molo Pulu Yemone ungu umbu tonjimbe ungu te pilipulie ene nimbu simbu molo ene ungu mare mane simbu. ⸤‘Ene konopu tondolo pupili lipu taponjembo.’ nimbulie umbu ungu naa pilimele te lepolie ene mane naa silke.⸥ ⸤I sipe mele:⸥ Mini naa peli mele marene ungu nilimele kinie ene ungu pulumu nambe teko pilimeleye? Kolape mingi molo gita molo* kanu sili melema ungu silimele kinie aku melemane ungu sumbi siku naa nilimelkanje yambomane aku ungumu nambe teko pilimelkaye? ⸤Manda naa pilimelka.⸥ Molo ‘Maku toko opa teangi.’ ningulie biyukele mimi siku ungu naa silimelkanje nambe teko ungumu pilkulie opa tengendo maku tolemelkaye? Manda molola. Ene kepe aku sipela. Ene kerena ungumu sumbi siku naa ningu, umbu ungu naa pilimele te lelko yamboma mane singí kinie pe yambomane nambe teko kanu unguma pilingíye? Aku siku telenomonga nuni nunu tenga molkolie nini ungumu yamboma lipe taponjilke mele naa teleno. Ungumu paa we mindi nilino. 10 ⸤Akumunge ungu te i nikirula:⸥ ‘Ya ma koleana umbu ungu lupe lupe aisili sike lemele nakolo te naa pilku ungu pulumu naa pepili walu lemele ungu te molo.’ konopu lekero. 11 Akumunge, yambo tene ungu te lepalie ungu te nimbémo na naa pilimbu kinie kanopalie ‘Yu kolea tenga lupe yere.’ konopu lemba. Nane kepe yunge nimbé ungumu naa pilipulie ‘Yu ye lupere lemo.’ konopu lembo. 12 ⸤Ene naa pilimele umbu ungu lupe lupe lemele kinie⸥ ene kepe aku siku telemelela. Pulu Yemonga Minimuni we silimo tondoloma ‘paa liemiliya.’ konopu lemele kene ‘Kirasinge talapena molemele yamboma yunge unguma sumbi siku pilku liku konopu tondolo pupili molonge mele lipe taponjimbe tondoloma lipulie kongono teamili.’ niengi.
13 Akumunge ⸤‘Na tondolo te limbumunge Kirasinge yamboma konopu tondolo pupili lipu taponjembo.’ nimbelie⸥ yambo tene ‘Umbu ungu te naa pilimolo te walu lepo yamboma ungu te niembo.’ nimbelie Pulu Yemo mawa tepalie ‘Ungu nimbumu topele topo yamboma nimbu simbu tondolomo na sieni.’ nipili. 14 Na Pulu Yemo kinie ungu nimbundu umbu ungu naa pilio te walu lendu liemo nanga minimuni yu kinie ungu nilio nakolo nanga konopumu ulu te naa tepa we pelemo. 15 Aku liemo na nambe temboye? ⸤Nane i sipu tembo.⸥ Nanga minimuni ⸤umbu ungu naa pilio te walu lepo⸥ Pulu Yemo kinie sike ungu nimbú nakolo konopuni kepe ⸤umbu ungu piliomo lepo⸥ Pulu Yemo kinie ungu nimbúla;* minimuni sike ⸤umbu ungu naa pilio tene⸥ konana te nimbú nakolo konopuni kepe ⸤umbu ungu piliomone⸥ konana nimbúla.* 16 Enene enenga minimene ⸤umbu ungu naa pilimelemane⸥ Pulu Yemo kapi níngi liemo maku toko molemele yambomanga yambo te nuni nini ungumuni Pulu Yemo kinie “Ange.” nini mele sumbi sipe naa pilipelie nambe tepa “Aku nikinu mele tepili.” nimbéye? ⸤Manda naa nimbé.⸥ 17 Enene Pulu Yemo kinie “Ange.” ningí mele sike mimi siku ningí nakolo ungu ningímene kanu yambomo ‘Konopu tondolo pupili.’ nimbe lipe taponjimbe ulu te naa temba.
18 Na umbu ungu naa pilio unguma walu lepo wale aisili ungu nilio, enene umbu ungu naa pilimele unguma walu lelko wale layetolo mele ungu nilimele akumunge nane Pulu Yemo kinie “Ange.” nilio. 19 Nakolo ‘Kirasinge talapena yamboma na kinie pea maku topo molemolo kinie yambomane sumbi siku pilingí ungu paa ponjipu* nimbu simbu kinie paa peanga. Umbu ungu naa pilimele te walu lepo yamboma ungu paa sulu tepo** nimbu simbu kinie paa keri.’ konopu lekero.
20 Angokeme, ambolango kangamane konopu lemele mele ene aku siku konopu naa leangi.* Ambolango pamema ulu kerime pilkulie teko molemele mele mindi aku siku ambolango pamema mele molangi.** Nakolo konopu lelko konopu kimbu silimele mele yambo yuma molangi. 21 ⸤Umbu ungu naa pilimelema lemelemonga⸥ Pulu Yemonga Ungu Manema Molemo Bokuna* ungu te molemo akumu i sipe:
‘Ailimuni nimbendo:
“ ‘I yambomando ungu te niembo.’ nimbulie
‘Ye mare umbu ungu lupe lenge yemane
ninjengi.’ nimbú.
Kolea lupe yambo marendo
ungu umbu tonjimbu kinie pilkulie
i yamboma ningu singí nakolo kanu yambomane
nanga ungumu ningu sinjingí kinie kepe
nanga ungumu naa pilku liku bulu singí.”**
nirimu mele bokuna molemo.
22 Akumunge, umbu ungu naa pilimele lupe lupema walu lemele aku ulu tondolomone Pulu Yemone enenga makuna molemele yambo mare yunge yambo naa molemele mindili simbe yamboma ene lipe ora silimo. Nakolo Pulu Yemone ungu umbu tonjilimoma pilku yamboma ningu silimele ungumane enenga makuna molemele yambo yunge yambo molemelema lipe ora silimo. Kanu ungumane Pulu Yemonga yamboma naa molemele yamboma naa lipe ora silimo.
23 Aku liemo Kirasinge talapena yamboma pali maku toko molkolie, yambomane pali ungu ningindu umbu ungu lupe lupe naa pilimelema walu lelko molangi Pulu Yemonga ungumu mimi siku naa pilimele yambo mare molo Pulu Yemonga ungumu ‘Sike.’ ningu naa pilimele yambo mare sukundu ongo umbu ungu lupema lelko ungu ningu singíme pilíngi liemo ‘Ene Kirasinge yamboma konopu naa pepa kekelepa toli yamboma molemele.’ ningu naa pilingíye? ⸤Aku siku ningu pilingí⸥ 24 nakolo Pulu Yemone ungu umbu tonjilimoma enene pali pilku ⸤anju yando⸥ makuna yamboma ningu siku molangi ‘Sike.’ ningu naa pilimele yambo mare molo Pulu Yemonga ungumu mimi siku naa pilimele yambo mare ongo pilíngi liemo enene ningu singí ungumane kanu yamboma ene yambo kerime molemele mele lipe ora sipe, enene ‘Olio ulu pulu keri teli yamboma lepamo.’ ningu pilku, 25 ene sike konopuna lopi tepa pepili molemele mele ⸤ou naa pilimele⸥ akumu mona lembamonga molemele mele sumbi siku pilingí. Kanu kinie enene ⸤ulu telemelema pilku keri pilkulie⸥ tamalu peko Pulu Yemo popo toko imbi ambolko ola linjikulie ningindu: “Pulu Yemo ene ⸤Kirasinge yamboma⸥ kinie sike pea molemo.” ningí.
26 Angokeme, aku liemo, ene maku toko molkolie nambe teangi niemboye? Ene ⸤Pulu Yemo popo toko kapi ningindu⸥ maku toko molkolie ene yu mele mele ulu mare pemba. Yambo te konana nimbe, yambo te ungu mane te sipe, yambo te Pulu Yemone yu ungu pulu te nimbe silimomo yamboma nimbe sipe, yambo te umbu ungu naa pilimele ungu te walu lepalie ene ungu te nimbe sipe, yambo te kanu ungumu nimbé mele ⸤Mini Kake Telimuni yunge konopukundu nimbe simbe kinie pilipelie⸥ topele topa ene nimbe sipe, ene aku siku teko molonge. Aku ulu tengema ‘Kirasinge talapena yamboma konopu tondolo pupili molangi.’ ningu tenge. ⸤We naa tenge.⸥
27 Yambo marene umbu ungu naa pilimele unguma lelko ungu mare walu ningindu yambo talo mindi niengili. Molo yambo yepoko ungu mare walu níngi liemo mandanje. Kise molo te pakara paa molo. Enene unguma ningindu walsikale naa ningu, yu mele mele niengi. Ningí kinie ⸤enene ningí mele Mini Kake Telimuni yambo tenga konopuna molopalie nimbe simbe kinie pilipelie⸥ kanu yambomone enenga unguma topele topa yamboma yando nimbe sipili. 28 Yambo tene umbu ungu lupe te walu nimbé ungumu topele topa yamboma nimbe simbe yambo te naa molomu liemo Kirasinge yamboma maku toko molongena ungu te naa nipili. ‘Pulu Yemo kinie oltolo piliembili.’ nimbe aku ungumu nipili.
29 Pulu Yemone ungu umbu tonjimbema yambo talo molo yepokone pilkulie yando ningu siengi. Kanu unguma yamboma ningu singí kinie we molongemane mimi siku pilku ‘Sike Pulu Yemonga unguri molo we nikimilinje?’ ningu pilku apuruku konjengi. 30-31 ⸤Yambo te aku sipe ungu te pilipelie yamboma nimbe sipe angilipili⸥ Pulu Yemone ⸤makuna molomba⸥ yambo te ungu te umbu tonjimu liemo ou ungu nimbe sipe angilimbe yambomondo ⸤“Na ungu te konopuni pilkirumu niembo.” nimbé kinie⸥ ou nimbe sipe angilimbe yambomo manie molopili, ⸤“Te niembo.” nimbé yambomo ola angilipelie Pulu Yemone yu ungu nimbe simbemo yamboma nimbe sipili.⸥ Pulu Yemone ene telu telu nimbe ungu umbu tonjimbe kinie pilkulie yamboma ningu singíndu ‘Aku ungu nimbu simulúmane yamboma Pulu Yemonga unguma sumbi siku pilku liku, konopu tondolo pupili molangi.’ ningulie yu mele mele manda ningu singí kene liku tere lelko ningu siku naa angiliengi. 32 Pulu Yemone ungu umbu tonjilimoma pilku yamboma ningu silimele yamboma enenga kerema manda nokolemele ⸤akumunge enenga ungu ningí walema wendo ombá kinie ungu pilingíme yamboma ningu singí. Wale te naa lemba kinie ‘We molopo ungu pilkirumu naa niembo.’ ningu manda we molongela.⸥ 33 Aku nikirumunge pulumu i sipe: Pulu Yemone ⸤yunge talapena yamboma⸥ ‘Konopu lupe lupe pepili teko embambo siku molangi.’ nimbe ⸤tondoloma silimo⸥ yemo naa molemo. Yu ‘Yamboma konopu teluna pupili taka lelko kapola kapola molangi.’ nilimo yemo molemo.* ⸤Tondoloma silimo akumu ‘Yamboma liku taponjengi.’ nimbe silimo.⸥
Koleamanga pali Kirasinge talapena sukundu ⸤Pulu Yemonga⸥ yambo kake telime maku toko molkolie ⸤aku siku⸥ telemele.**
34 ⸤Makumanga ulu te pea telemele mele enene tenge mele i sipela:⸥ Kirasinge talapena yamboma maku toko molongena ambomane ungu naa niengi. Ungu mane tene ‘⸤Makuna⸥ ambomane ungu naa niengi.’ nilimo kanumu.* ⸤Pulu Yemonga⸥ ungu mane tene ‘Amboma liku ai siku molangi.’ nimbe pelemo mele** pilkulie ambomane makuna ‘Yamboma nokamili.’ ningu naa molko, liku ai siku molangi. 35 Amboma ene ungu marenga molo ulu marenga puluma ⸤naa pilkulie⸥ ‘piliemili.’ ningulie enenga ulkendo pukulie enenga yema walsiku piliengi! Makuna sukundu ambo tene ungu te nimu liemo paa kapola naa temba. Aku sipe tembamonga yuni yuyu tepa pipili konjimbe.*
36 ⸤Nambe temuye?⸥ ‘Oliolio Pulu Yemonga ungumu ou pulu pulu pilipulie yamboma nimbu sirimulumunge ⸤oliolio kanu ungumunge pulumu pilipulie ‘Teamili.’ konopu lemolo mele papu temolo⸥.’ konopu lekemeleye? Molo ‘Pulu Yemonga ungumu olionga koleana mindi orumuna oliolio mindi pilipu lirimulu.’ konopu lekemeleye? 37 Enenga yambo te yu ‘Pulu Yemone ungu umbu tonjilimoma pilipu yamboma nimbu silio yambomo* molio.’ konopu lemu liemo, molo yu ‘Mini Kake Telimuni na yamboma lipu taponjimbu tondolo te sirimuna aku tondolomo na kinie pepili molio.’ konopu lemu liemo, nane ya pepá topo sikirumunge unguma “Sike Ailimuni “Teangi.” nirimu unguma pepána tokomo.” nimbe, nimbe sipili. 38 Molo kanu sili yambo tene ya “Teai.” nikiru mele naa tepa ⸤“Pepá tokoro unguma Ailimunge ungu manema.” naa nimbe,⸥ siye kolomu liemo yu kepe ⸤“Ailimunge ungu te pilkirumu niembo.” nimbé kinie⸥ yu siye kolko yunge ungumu naa la piliengi!
39 Aku kene, nanga angokeme, ‘Pulu Yemone ungu te umbu tonjimbemo paa pilipu yamboma nimbu siembo kene ⸤Mini Kake Telimuni aku sipu manda tembo tondolomo sipili.’ ningu⸥ konopu kimbu siku molangi. Nakolo yambo tene ⸤Mini Kake Telimuni aku sipe manda temba tondolomo simbena⸥ umbu ungu naa pilimbe te lepa ungu te nimbé kinie “Nipili.” niengila. 40 ⸤Enenga makuna aku siku teangi⸥ nakolo ⸤Pulu Yemo popo toko kapi ningu imbi ambolko ola linjiku konjingindu⸥ ulu tengema pali* taka lelko sumbi siku teko, yamboma teko embambo naa sinjengi.**