14
⸤Juda yambomane ponie tenga tenga kolea aili Jerusalleme ongo akuna suku⸥ Pulu Yemone enenga anda kolepalime Naa Topa We Omba Purumu mele* pilku, Pillawa Akoli Mele Isi Naa Munduku Pillawa We Kalko Noringi Walemo* talu mele wendo ombándo, kinié mele Pulu Yemo popo tonjiringi ye ailime kinie, Pulu Yemonga ungu manemanga puluma pilku mane siringi yema kinie,** enene Yesusi kiyongo ningu ka siku tonge aulke te koroko moloringi. Akumundu ungu mele tekolie ningindu: “⸤Nondopo tamili,⸥ nakolo Pulu Yemone olionga anda kolepalime Naa Topa We Omba Purumu Mele ⸤Pilimolo⸥ Walemanga ⸤‘uluma tepo molamili.’ ningu⸥ yambo aisili ya Jerusalleme ongo maku toko molongemonga yu isili ou tomolo kinie enene olio kinie mumindili kolko opa tenge kene isili ou naa topo, keleamili.” niringi.
Kolea kanga Betani ye te ou kuru laká nombalie kelerimu ye te,* imbi lelko “Ye Kuru Laká Noli Saimono” niringi kanumunge ulkena Yesusi pupe langi nomba molopili ambo te kopongo wele ma mingi paa peanga te yu molorumuna memba orumu. Kanu wele paa mune tolimunge kou mone paa aili tepa purumu. Akumu memba ombalie Yesusi langi noli polo molorumuna memba omba ⸤‘Yu tepo konjembo.’ nimbe⸥ mingimu kako topa welemo pengena ondo lenjirimu.**
Yuni aku terimu kinie kanokolie kanuna moloringimenga marene konopu keri panjikulie anju yando eneno ningindu: “Aku kopongo welemo nambemuna we tepa kenjikimuye? Aku welemo kou mone limelkanje kou aisili, kou mongo wane tausini mele, lipulie yambo koropama moke tepo silimelka.” ningu ambomo tondolo munduku iri toringi.
⸤Enene ambomondo aku siku niringi pilipelie⸥ Yesusini enendo nimbendo: “I ambomo kinie nambemuna ungu aisili nikimiliye? Yuni na kinie ulu peanga te temu kene yu kinie ungu aisili naa ningu munduku keleangi. Yambo koropama ene kinie alieli molonge kene ‘Ene lipu taponjemili.’ ningí walemanga pali ene manda liku taponjingí nakolo na ene kinie alieli naa molombo. Ambomone ‘Manda tembo.’ konopu lemu mele temu. Na ono tengemonga yuni isili ou i wele mune tolimu nanga kangine omba ondo lenjimu.* Nane enendo paa sike nimbu sikirumu: Ma koleamanga pali ⸤nanga⸥ temane peangamo andoko toko singí kinie i ambomone kinié temu temanemo kepe ‘Yambomane pilkulie ‘Yuni tepa konjirimu.’ ningu piliengi!’ ningulie aku temanemo toko singíla.” nirimu.
10 Kanu kinie ⸤Yesusi yu lombili andoli⸥ ye rurepo akumanga ye te, Judasi Isikeriote, ‘Pulu Yemo popo tonjiringi ye ailimene ka singí aulkemo yuni akisinjembo.’ nimbe ene moloringine pupe, temba mele nimbe sirimu. 11 Yuni temba mele nirimu kinie pilkulie ene konopu aili teko siku “Nu kou mone te simulú.” ningu, ningu panjiringi. Kanu kinie yu Yesusi ene lipe simbe mele aulkemo koropa molorumu.
12 Pillawa Akoli Mele Isimu Naa Munduku Pillawa We Kalko Noringi Koromonga* pulu pulu walemo wendo orumu kinie Juda yambomane Pulu Yemone ou enenga anda kolepalime Naa Topa We Omba Purumu mele pilingindu kongi sipisipi walo te toko nonge mele pilkulie* niringimuni, Yesusi lombili andoli yema yu molorumuna ongo walsiku pilkulie ningindu: “Pulu Yemone olionga anda kolepalime Naa Topa We Omba Purumu mele pilimulundu kongi sipisipi walo te kinié nonimu kolea tena pupu tepo mimi tepamili konopu lekenoye?” niringi.
13 Aku siku ningu walsiringi kinie yuni yu lombili andoli talo lipe mundupelie nimbendo: “Ne kolea aili ⸤Jerusalleme⸥* suku pukululie, ye te mingine no kolopa memba ombá aulkena puku kane kane tokololie yu lombili pangili.** 14 Yu suku pumbe ulkena ⸤suku pukululie⸥, ulke pulu yemondo ningilindu: “Ungu Mane Silimuni i sipe walsipelie nimbendo: “Na kinie na lombili andolime kinie* olione Pulu Yemone olionga anda kolepalime naa topa we omba purumu mele pilimulundu kongi sipisipi walomo tena nomoloye? Nomolo suluminiamo tena lemoye?” nimu.” niengili. 15 Aku ningilí kinie yuni elte ulkemonga olakondo suluminia aili te, akuna langi noli polo te kinie, manie molomolo poloma kinie, melema pali ou teko mimi tengi lembamo, lipe ora simbe. Aku suluminiamonga ⸤nomolo sipisipi walomo⸥ teko mimi teangili.” nirimu.
16 Kanu kinie yu lombili andoli ye akutolo kolea aili akumunge suku pukulu, Yesusini nirimu kanu mele ulu akuma teli lerimu kanoko lenjikululie, akuna Pulu Yemone enenga anda kolepalime naa topa we omba purumu mele pilingí kongi sipisipi walo nongemo teko mimi teko nosiringili.
17 Ipupini ena pupe kolea kala torumu kinie Yesusi kinie yu lombili andoli rurepo kinie oringi.
18 Langi nongo moloringi kinie Yesusini nimbendo: “Nane enendo paa sike nimbu sikirumu: Ene pea molopo langi nokomolomanga ye tene na lipe nanga opa touma simbe.” nirimu.
19 ⸤Aku nirimu kinie pilkulie⸥ enenga konopuna umbuni terimu pilkulie yu mele mele walsikulie ningindu: “Ailimu, nando nikinuye?” niringi.
20 Yesusini pundu topa nimbendo: “Ene nanga ye rureponga ye te na kinie langime polo ai suku singine ola lemo te walsikale lipu nombolo yemone na lipe, opa touma anju simbe.” nirimu. 21 “Kinié Manie Omba Mana Ye Au Lerimu Yemo kinie tenge mele koronga ou ningu panjiringi temanemo ⸤Pulu Yemonga⸥ bokuna sukundu molemo mele* sike opa toumane tenge, nakolo yu lipe opa touma simbe yemo mindili nomba paa molopa kenjimbe. Yu molopa kenjimbemonga yu anumuni naa melkanje papu. ⸤Yu mindili naa nolka.⸥” nirimu.
22 Ene langi nongo moloringi kinie Yesusini berete te lipe Pulu Yemo kinie “Ange.” nimbelie ambolopa pike lepa ⸤yu lombili andolime⸥ sipelie nimbendo: “Imu nanga kangimu ene liku ⸤nangi⸥.” nirimu.*
23 Pe no waene kapo te lipelie Pulu Yemo kinie “Ange.” nimbe ene sirimu kinie enene pali ⸤kanu no waenemo⸥ noringi.
24 Yuni nimbendo: “I ⸤no waene⸥ sikirumu nanga mememo. Pulu Yemone ⸤yu kinie yunge yamboma kinie molonge mele⸥ ungu te nimbe panjipe mi lerimu kanu ungumu* ‘Kamu wendo omba pepili.’ nimbu yambo aisilinge nimbu nanga mememo ondo lenjipulie ⸤kolombo⸥ aku mememo imu.** 25 Nane enendo paa sike nimbu sikirumu: Isili ou na no waene altopo paa naa nombó. Pe mindi, Pulu Yemo ye nomi kingimu molopa nokolemo koleana* no waene kondemo kelepo nombó.” nirimu.
26 ⸤Langi nongo pora sikulie⸥ ene Pulu Yemonga konana te ningulie, pena puku ma pangi Unju Ollipi Poniena ola puringi.
27 Kanu kinie Yesusini lombili andolimendo nimbendo: “Pe ⸤opa toumane na kinie tengemonga kanokolie⸥ enene pali na munduku kelenge. Aku siku tenge mele Pulu Yemone ou nirimu yunge bokuna molemo kanumu. Pulu Yemone ⸤ungu iku te topalie⸥ nimbendo:
“ “Kongi sipisipi tapu yemo tangi.” nimbú,
yu tonge kinie sipisipime bulu balu ningí.”*
nirimu, ⸤aku mele kinié wendo ombá⸥.. 28 ⸤Isili ou na toko konjingí kinie ene sike bulu balu ningí⸥ nakolo na lomboropo ola molopolie nimbumuni, na kumbi lepo kolea Gallillindu pumbu, ene pe akilku akuna onge kinie ⸤altopo pea molomolo⸥.” nirimu.*
29 ⸤Yesusini aku sipe nirimu kinie pilipelie⸥ Pitane nimbendo: “Enene pali ‘Nu sike’ ningu tondolo munduku pilimele mele manie pumbe kinie nu munduku kelengi liemo nane nu aku sipu paa mundupu naa kelembo, paa molo.” nirimu.
30 Yesusini pundu topa nimbendo: “Nane nu paa sike nimbu sikirumu: Paa kinié ipulueli, kera gulta wale talo sipemo ou ko naa topili nuni pipili kolkolie wale yepoko nando kolo toko “Yu naeye? Na naa kanolio.” nini.” nirimu.
31 Nakolo Pitane tondolo mundupe nimbendo: “Na nu kinie tapu tolembolomonga olto pea “Tomolo.” níngi liemo kepe nu “Naa kanolio.” paa naa nimbú.” nirimu. Lombili andoli ye wemane pali “ “Nu naa kanolemolo.” paa naa nimulú.” niringila.
32 ⸤Kanu kinie⸥ Yesusi kinie yu lombili andoli yema kinie kolea ‘Gesemani’ niline puringi. Akuna puringi kinie yuni enendo nimbendo: “Na Pulu Yemo kinie ungu nipukuru kene ene ya molai.” nirimu. 33 Aku nimbelie Pita keme Jemisi keme Jono keme lipe memba pupelie ⸤‘Na teko kenjingí ulumu paa nondopa wendo ombá tekemo.’ nimbe pilipelie⸥ yu yuyu kondo kolopa konopu keri panjipe kamelena mindili tepili molorumu. 34 Yuni enendo nimbendo: “Nanga konopuna umbuni paa aili te tepamo kene na kolkoro none tekemo. Ene uru naa peko, ya kanoko konjiku molai.” nirimu.
35 Aku nimbelie yu yuyu laye kolte anju pupe koporongo langopa tamalu pepalie yu kinie nondopa wendo ombá mele ‘Wendo naa omu liemo paa papu.’ nimbe* Pulu Yemo kinie ungu nimbe mawa tepalie nimbendo: 36 “Nanga Tara, nuni uluma pali manda teleno kene na mindili noli no mingine no nombómo* ‘Naa nambo.’ nieni. Nakolo ‘Nane tepolie nanu konopu simbu.’ konopu lekero mele naa teambo. Nuni kanoko peanga kanoni ulumu mindi teambo.” nirimu.
37 Aku nimbelie kelepa yunge lombili andoli ye yepoko moloringine yando omba ene uru peringi kanopalie Pitando nimbendo: “Saimono, nu uru penu lemo. Nu uru naa peko ena laye kolte manda we kanoko konjiku naa molenaye? 38 ‘⸤Kurumanga nomi Setenene⸥ olio kondi tomba kinie tepo kenjimulú kene.’ ningulie ⸤uru naa peko⸥ Pulu Yemo kinie ungu ningu kanoko konjiku molayo. Sike ‘tepo konjemili.’ nimbu konopumane pilimolo nakolo temolondo kangimu siye tepa tondolo naa pulimo.” nirimu.
39 Aku sipe nimbelie yu altopa anju pupe ou Pulu Yemo kinie ungu nimbe mawa terimu mele altopa nirimu.
40 Altopa yando orumu kinie ene uru paa orumuna altoko uru peringi kanorumu. Enene uru peringimunge pipili kolkolie yundu ningí mele naa piliringi.
41 ⸤Altopa⸥ wale yepoko sipemonga ⸤anju pupe Pulu Yemo kinie ungu nimbé pupe⸥ kelepa yando ombalie yuni enendo nimbendo: “Nambemuna we uru peko múlu pilku molemeleye?* Manda peame! Manie Omba Mana Ye Au Lerimu Yemo ⸤tonge⸥ ulu pulu keri telemele yema liku singí enamo** wendo ombá tekemo. 42 Ola angilku pamili wame! Na lipe anju simbe yemo okomo kanai!” nirimu.
43 Yesusini ⸤kolea Gesemani yu lombili andolimendo⸥ aku nimbe molopili yu lombili andoli rurepo akumanga ye Judasi orumu. Pulu Yemo popo tonjiringi ye ailime kinie, Pulu Yemonga ungu manemanga puluma pilku mane siringi yema kinie,* Juda yambomanga tapu yema kinie, kanu yemane liku munduringi ye aisili, yambo toli lou pulsema kinie kopema kinie mengo Judasi kinie oringi. 44 Ou Yesusi molorumuna naa wangi Yesusi Juda ye ailime lipe simbe nimbe panjirimu ye ⸤Judasini⸥ ene Yesusi yu ipulueli manda kanonge mele nimbe sipelie nimbendo: “Nane ye te kanopolie kangulumbu akumu Yesusi. Yu ambolko ka siku mengo pangi.” nirimu. 45 ⸤Aku yema⸥ oringi kinie ⸤Judasi⸥ yu Yesusi molorumuna sumbi sipe ombalie “Rapai,* nu akuna angilinu lemo.” nimbe omba yu kangulurumu. 46 Aku terimu kinie kanokolie Yesusi liku ka siringi.
47 Aku teringi kinie kanopalie ⸤Yesusi kinie⸥ nondoko angiliringi ye tenga* lou pokete napimu kulu topa wendo lipe Pulu Yemo popo tonjiringi ye aili olandopamonga kendemande ye te yunge komu te topa laka lenjirimu, aku komumu wendo orumu.
48 Kanu kinie Yesusini ⸤yu ka singí oringi⸥ yemando nimbendo: “Na ‘yambo topa wa noli yere molemo.’ konopu lelkolie na ka singíndu yambo toli lou pulsema kinie kopema kinie mengo okomeleye? 49 Ulke tembele ⸤kerepuluna we yamboma maku toko molemele⸥ koleana alieli ene pea molemolo kinie ungu mane sipu molio kinie na liku ka naa silimele kanumu. Nakolo ⸤Pulu Yemonga⸥ bokuna toringi molemo mele kamu wendo ombámonga enene tenge tekemele uluma wendo okomo.” nirimu.
50 Kanu kinie yu lombili andolime pali ⸤‘Olio pea ka singínje.’ ningu pilkulie⸥ yu munduku kelko ene talopa lelko puringi. 51 Kango ye te múlu telu mindi pakopa Yesusi lombili andorumu. Kanu kangomo ⸤Yesusi ka siringi yemane⸥ amboloringi kinie 52 yunge múlumu ⸤mindi⸥ ambolko molangi, melte naa panjipe we we talopa lepa purumu.*
53 Kanu kinie Yesusi ⸤ka sikulie⸥ Pulu Yemo popo tonjiringi ye aili olandopamo molorumuna mengo puringi. Pulu Yemo popo tonjiringi ye ailime kinie, Juda yambomanga tapu yema kinie, ⸤Pulu Yemonga⸥ ungu manemanga puluma pilku mane siringi yema kinie,* enene pali ⸤‘Yesusi kote tenjipu piliemili.’ ningu⸥ akuna ongo maku toringi.
54 Yesusi ⸤mengo puringi⸥ kinie Pita lombili akilipe taka lepa pupe, Pulu Yemo popo tonjiringi ye aili olandopamonga ulkena, ulke angilipe makaye terimu, ai suku singine yambo maku toringi kolea we lerimuna paa sukundu pupe, ⸤Yesusi nokoko moloringi⸥ ele yema kinie tepe pilipe molorumu.
55 Pulu Yemo popo tonjiringi ye ailime kinie, Juda yambomanga kanjollo yema pali* kinie, akumane Yesusi yu toko konjingindu ulu te tepa kenjirimu ulu te ‘Yambo tene ‘yu i sipe i sipe tepa kenjirimu.’ nipili.’ ningu yambo te kororingi nakolo yambo te naa kanoko liringi. 56 Yambo aisilini ongo ungu mare kolo toko “I sipe i sipe tepa kenjirimu.” niringi nakolo enenga unguma kapola naa terimu.
57 Kanu kinie ye marene yu tepa kenjirimu mele ola angilku kolo toko ningindu: 58 “I yemo i sipe nirimu pilirimulu: “I ⸤Pulu Yemo popo toko kalemolo⸥ ulke tembelemo, mana yemane takoringimu nane topo tekisipulie mana yemane manda naa takonge ulke te wale yepoko omba pupili kolo wangopo takombo.” nirimu.* ⸤Yuni aku nirimumunge ‘Yu Pulu Yemo mele molio.’ konopu lepalie aku nirimumu nimbe kenjirimunje⸥.” niringi. 59 Ene kepe laye lupe lupe niringi, enenga unguma kapola naa la terimu.
60 Aku niringi pilipelie Pulu Yemo popo tonjiringi ye aili olandopamo ene maku toringine ola angilipe Yesusi walsipelie nimbendo: “Ungu te pundu toko naa nikinuye? Nu teko kenjirinu mele nikimilimu nambolka ulumu teko kenjirinumundu nikimiliye?” nirimu. 61 Nakolo Yesusi ungu te pundu topa naa nimbe we angilirimu.
Pulu Yemo popo tonjiringi ye aili olandopamone yu altopa walsipe pilipelie nimbendo: “Pulu Yemone olio ‘Nokopa konjimbe ye te lipu mundumbu.’ ou nimbe mako torumu ye nomi Kirasimu sike nu molo moloye? Kapi Nimbu Imbi Ambolopo Ola Linjilimolomonga Malo nu molo moloye?” nirimu.
62 Yesusini nimbendo: “Akumu na.” nirimu. “Pe walse Manie Omba Mana Ye Au Lerimu Yemo,* Ye Tondolo Olandopa Pulimu ⸤kinie melema nokombando⸥ yunge ki umbukundu molopa, kupemanga ola molopa manie ombá ene kanonge.” nirimu.**
63 Aku sipe nirimumunge ⸤yu ‘Pulu Yemo mele molio.’ nimbe nirimuna⸥ pilipelie Pulu Yemo popo tonjiringi ye aili olandopamone ⸤paa pilipe keri pilipe⸥ yunge wale pakolimu yuyu ambolopa sungu sipelie nimbendo: “Kinié yuni mongo lirimu mele nimbe simbe yambo te pea nambemuna koromoloye? 64 Yu yuyu paa sike Pulu Yemo ungu taka tonjikimu pilkimulu. Nambolka konopu lekemeleye? ⸤Yu kinie nambe teamiliye?⸥” nirimu kinie
enene ningindu: “Yu Pulu Yemo ungu taka tonjimumunge topo konjímulu liemo papu.” niringi.
65 Kanu kinie enenga ye marene yunge kumbikerena lkambe toko munduku, yunge kumbikeremo múlu tene pipi sinjikulie ki lumuni toko ⸤“Nu ‘Pulu Yemonga yere molio.’ konopu leno kene⸥ naene nu tokomonje ningu si!” niringi. Ele yemane yu liku laruwene toringi.
66 Kanu kinie Pita ulke maniekondo, yamboma liku maku toko moloringi koleana molorumu kinie* Pulu Yemo popo tonjiringi ye aili olandopamonga kendemande ambo te Pita molorumuna ombalie 67 yu tepe pilipe molorumu kanopalie nemo nemo nimbe kanopalie nimbendo: “Nu kepe Nasarete ye Yesusi kinie pea tapu toko moloringi kanumanga ye te lemo.” nirimu.
68 Pitane kolo topalie “Molo!” nimbe “Nu nikinu mele na naa pilkiru!” nirimu. Aku sipe nimbelie ulke kerepuluna purumu kinie kera gulta ko torumu.
69 Pita yu ulke kerepuluna pupe molopili kanu kendemande ambomone yu kanopalie akuna angiliringi yambomando altopa nimbendo: “I yemo Yesusinge talape ye te lemo.” nirimu.
70 Pitane altopa “Molo!” nirimu.
Laye kolte pe mele Pita angilirimuna nondoko angiliringi yemane ⸤yu ungu laye lupe mele nirimu pilkulie⸥ yundu ningindu: “Kolea Gallilli disiriki yambomane ungu nilimele mele nu aku siku ungu nikinu pilkimulu. ⸤Yesusi kinie yu lombili andoli yema kinie kolea Gallilli disiriki yemala,⸥ nu kepe Gallilli ye te, aku kene ‘Nu paa sike yu lombili andoli ye te.’ konopu lekemolo.” niringi.
71 Aku niringi kinie Pitane Pulu Yemonga imbi lepa tondolo mundupe mi lepalie nimbendo: “Paa sike nikiru. Ene nikimili yemo paa naa kanolio! Kolo tokoro liemo Pulu Yemone na topa konjipili.” nirimu.
72 Aku nirimu kinie tamburembu kera gulta wale talo sipe ko torumu. Aku terimu kinie pilipelie Yesusini yundu “Kera gulta wale talo sipe ko naa topili nuni wale yepoko kolo tokolie “Yu naa kanolio.” nini.” nirimu ungu kanumu* Pita kelepa pilirimu. Pilipelie ⸤‘Ama, paa tepo kenjindu lepamo. ‘Paa naa tembo.’ konopu lerindu mele sike tendu.’ nimbe pilipelie⸥ kola paa aili tepa terimu.