30
1 Rachel Jacob ko kuriang bo me ilukaso, Leah la kuriang ilukaso, owore te se nu Leah ko gomang magakaso. Se nu Jacob maonam, “Ni awuk se kuriang gue bo ani me aisisam? Kuriang aisko! Mena, mu ani kuerikko!”
2 Se Jacob gomang magaram se balam, “Ani Kaem me kiarikko! Nu kota ni tagu kaolam se ni kuriang me ilusam.”
3 Se Rachel mam, “Buta, aninga ura imet Bilhah iwo. To ale ilak anir se kuriang bo ilu ani aisuokko. Se umu te ani kuriang gue agotala bagarikko.”
4 Asele nu ko ura imet Bilhah Jacob ko imet ko tuam. Se nu ilak bagaram, 5 se tuagu aratam, se Jacob ko kuriang kari iluwam. 6 Se Rachel balam, “Kaem aninga niara ikiam ale aga saongam ale kuriang kari aisam.” Bore te se kuriang nup beteram Dan mam.*Nup Dan mu ko nunguning mu “Kaem aninga saongam.”
7 Se Rachel ko ura imet Bilhah akingtala tuagu aratam se Jacob ko kuriang kari bo tala iluwam. 8 Se Rachel balam, “Aninga laun ilak kuriang ko tagi gurungumu lagaman se ani nu kiarem.” Ale kuriang nup beteram Naphtali mam.†Nup Naphtali mu ko nunguning mu “ani ko tagi gurungumu lagerem”.
9 Se Leah aking kuriang bo karogo me iluwokko i mam, ale ko ura imet Zilpah Jacob ko imet ko tuam. 10 Se Zilpah Jacob ko kuriang kari iluwam. 11 Se Leah balam, “Imi am yawarakala se ko amilmilasam!” Ale kuriang nup beteram Gad mam.‡Nup Gad mu ko nunguning mu “yawarakala”.
12 Leah ko ura imet Zilpah kuriang kari bo tala iluwam. 13 Se Leah balam, “Aitak ani ninguru amilmilasam! Se imet suen la aga balmon amilmil imet mamonko.” Ale kuriang nup beteram Asher mam.§Nup Asher mu ko nunguning mu “amilmil”.
14 Wheat nunguning gia ko kam te, Reuben geragawa mandrake muguri arigam,*Tam umu muguri giam mu nuna ikikasan mu namon se nutagu nungok se kuriang ilumonko iwita ikikasan. ale sang giam karogo tairam ko nuam Leah tuam. Se Rachel Leah maonam, “Ka kuriang mandrake muguri giam wore sang aisuko,” mam.
15 Bare Leah balam, “Ni aninga agari tere taem mu ni mel gotek ko iwita ikisam ale aitak aking aga kuriang mandrake karogo tairam imi sang ko balsam e?”
Se Rachel mam, “Mu ani ikisam. Bare aitak iwita betenakko mu awuk, terong e? Nika kuriang mandrake ago tairam mu sang aisu, mu asele aitakta tirom mu ni Jacob ilak anirko,” mam.
16 Se bainga ningi Jacob ningam ningi laga peleram taiwaram se Leah arigokko namaram ale maonam, “Aitak tirom imi ni ani agarak anirko. Ani maingkala mandrake te ka diarem,” mam. Se tirom mu te Jacob ilak aniram.
17 Kaem Leah ko gomang motam se ko niara ari ikiam, bore te se Leah tuagu aratam se kuriang kari bo tala iluwam. Aitak Jacob ko namarari Leah tuagu te mu 5 aram. 18 Se nu mam, “Ani aga ura imet aga agari tuem se Kaem koma yawara aisam.” Ale kuriang nup beteram Issachar mam.†Nup Issachar mu ko nunguning mu “munan betera ko koma yawara”.
19 Leah akingtala tuagu aratam se kuriang kari bo tala iluwam. Aitak kuriang Leah tuagu te mu 6 aram. 20 Se balam, “Kaem munan ningo ani aisam. Se aitak aninga agari bala ningo ago ko balukko, mu awuk, ani ko kuriang kari 6 nunga iluwem.” Ale kuriang nup beteram Zebulun mam.‡Nup Zebulun mu ko nunguning mu “munan ningo”.
21 Se udagi Leah kuriang imet iluwam, ale nup beteram Dinah mam.
22 Asele Kaem ko gomang motam lila te Rachel ko niara iki karo tuam ale tuagu kaogam. 23 Se Rachel tuagu aratam se kuriang kari iluwam, ale balam, “Kaem aninga dolara menawuram,” mam. 24 Ale kuriang nup beteram Joseph ma se wosengam, “Yawe kuriang bo karogotala aisuokko,” mam.§Nup Joseph mu ko nunguning mu “bo ago tuokko”.
Jacob ko goat se ko sipsip
25 Joseph Rachel tuagu te bilangaram, asele Jacob Laban maonam, “Aninga bitar se aga sor wonong te pelerikko. 26 Aninga imet kuriang nunga giekko ko ura ani ninguru beterem. Ale aninga ura kowar ni ko ko mu ni ninguru ko ikisam. Buta se aga imet kuriang karogo nanga awur se namanakko.”
27 Bare Laban nu maonam, “Aninga ikia yumura mu balik se ikiko. Ani ninguru ari kutuwu saperem, ni ani agarak bagasam se ni te Yawe ani karogo la aga saongam. Buta se am agarak baga se, 28 ura i bitar ale ko koma anapeya ko balu, mu ani am kisekko.”
29 Se Jacob nu maonam, “Ni keta ani ura iluwem mu ko ikisam. Ale ni ikisam, ani ka sipsip se mel suen biya ninguru nunga bituem. 30 Ulengkala mu nika sipsip mel suen biya uwuta mena. Bare aitak ani ni kerak bagasam umu te, Yawe ka saongam se suen biya arataman. Se awuk, ani amaru te agata aga kuriang imet se angimik ko ura iluwekko ya?”
31 Se Laban Jacob isuam, “Ani anape te ka diarikko?” mam.
Se Jacob balam, “Ani mel bo ko me kuesam. Bare aninga angamang imi balik se ni karo tuiko balu, mu asele ani ka sipsip se ka goat aking nunga bituekko. 32 Aninga angamang mu aitak ani nika sipsip se goat ninguru nungarki gurugek, ale sipsip siraram mu nika, se suan suan ningi kaetam mu ani giekko. Se goat kaetam mu nika, bare suan suan ningi kaetam siraram mu ani nunga giekko. Sipsip kaetam mu se goat kaetam siraram mu aninga ura koma nunga giekko.*Sor Jacob te bagakaso mu te, sipsip suen biya mu siraram la, bare suan suan mu kaetam. Se goat mu suen biya kaetam la, bare suan suan mu kaetam siraram. Nup Laban ko nunguning mu “siraram”. 33 Se udagi te ni keta arik, ani munan diram beterem agi mu arikko. Mu awuk, tom ni tair ale aninga sipsip se goat nungarki, ale sipsip siraram lilim bo arik agi, goat kaetam lilim bo arik agi, mu nika wore ani giem iwita ko ma baluko.”
34 Se Laban balam, “Mu terong. Ni balem butata betenakko.” 35 Bare tom suanta umutang te la nu kawel bo beteram, ale goat nungumik kaetam siraram mu se sipsip nungumik kaetam Jacob ko balam mu nunga tueteram, ale ko namarari nungaram. 36 Nuna suen la day ilagala suan aolak iluman awar biya namaman ale sor bo te bagakasan. Se Jacob mu Laban ko sipsip siraram likilim se goat kaetam likilim wore la nunga bitaruwakaso.
37 Bare Jacob tam duap duap ko kower marak wore giam, ale guang naung naung maiya la wasaram, se tom siraram se maramarak mu aratu namaman. 38 Ale tam umu kuwim goat se sipsip te yu nokasan mu ko koma ko bangaru bangaru ago namaram. Mu awuk, tom goat se sipsip yu namonko taisan mu, nuna oworete nunumi awote araga kapa gilingisan. Buta se goat se sipsip yu namonko taikasan, 39 ale tam mu ari se nunumi awote araga kapakasan. Ale udagi kuriang kaetam siraram nunga ilukasan agi mu, 40 Jacob nunga gikaso, kuwim kigilik te nunga awukaso, mu noko. Bare sikina mu nunumi awote araga kapara ko tom te mu, nongoma gurugu Laban ko sipsip kaetam se ko goat kaetam siraram wore nongoma tuikasan. Nu munan mu te, kota ko sipsip se goat motam bo ilu biguwuram. Nu Laban ko mu arungu me bolala awuram.
41 Se tom goat se sipsip sokel ago mu nunumi awote araga kapamonko tom, mu Jacob tam kower umu kuwim te yu nana mu duap te bangarukaso, se nuna ari se nunumi awote araga kapakasan. 42 Bare goat se sipsip tilital, mu nu tam kower nunga nomokete me bitakaso, se kuriang ilukasan mu tilital tala. Se munan mu te goat se sipsip tilital mu Laban ko, se goat ningo nuam kaetam siraram se sipsip kaetam sokel ago mu noko gikaso.
43 Se mu te Jacob mel gemarukko negeram mu me karogo kolaram. Noko ura kariimet ta, se sipsip ta, se goat ta, se camel ta, se donkey am koma suanta.
*30:6: Nup Dan mu ko nunguning mu “Kaem aninga saongam.”
†30:8: Nup Naphtali mu ko nunguning mu “ani ko tagi gurungumu lagerem”.
‡30:11: Nup Gad mu ko nunguning mu “yawarakala”.
§30:13: Nup Asher mu ko nunguning mu “amilmil”.
*30:14: Tam umu muguri giam mu nuna ikikasan mu namon se nutagu nungok se kuriang ilumonko iwita ikikasan.
†30:18: Nup Issachar mu ko nunguning mu “munan betera ko koma yawara”.
‡30:20: Nup Zebulun mu ko nunguning mu “munan ningo”.
§30:24: Nup Joseph mu ko nunguning mu “bo ago tuokko”.
*30:32: Sor Jacob te bagakaso mu te, sipsip suen biya mu siraram la, bare suan suan mu kaetam. Se goat mu suen biya kaetam la, bare suan suan mu kaetam siraram. Nup Laban ko nunguning mu “siraram”.