1 Udagi te Kari Biya kari saki 72 tala* Mu 70 agi 72. ura nungaram ale ilagala ilagala nunga beteram se namakasan. Nunga beteram se wonong sor nu te namarukko wore te nuna giriman ale namakasan. 2 Se nu nunga maonam, “Na inang suen biya ningam te mu yopa sapaman, bare ko ura kari gi bolala awumonko wore suen mena. Buta se nina inang yopara mu ko Kari Biya isual se ura kari suen biya ningam ningi nunga bitiruk se taimon ale inang yoparam owore gi bolala awumonko. 3 Namaralko! Ani nina sipsip gotektek iwita kausik diwang nunga ningi ninga beterem se namasan. 4 Nina manga agi, ninga nigiriwim agi, nisiwik gomang bo me gialko. Ale nama se awiriya bo lage te arigal, mu me munak amilmil tualko.

5 “Tom nina kawam bo ningi kasu nagural agi mu, giral ‘Lila yawara’ kawam mu ko kariimet nungaralko. 6 Se lila ko kari bagaruk, mu nenenga den lila taukko; bare kari den lila me tauk agi mu, nenenga den lila mu peleruk nengete tairukko. 7 Se kariimet ninga aru tagimon umu nongorak baga se, anapeya na yu ko nalko ningarmon mu am nalko, mu awuk, ura kari mu ko ura koma mu taso. Ale kawam kawam me ani ani geragalko.

8 “Se tom wonong bo ningi kasu nagural se amilmil te ninga aru tamon, mu anapeya nalko ningarmon mu am nalko. 9 Ale sang kuera ikes ago bagamon agi mu, nunga nungal ale nunga maonalko, ‘Kaem ko kingdom nenengate tai pingi aram,’ malko. 10 Bare nina wonong bo ningi namaral se me amilmil te ninga aru tamon agi mu, wonong umu ko lage tuang suen la te namaral ale iwita nunga maonalko, 11 ‘Ninga wonong imi ko ali gege nadeleng tuagu iluwam mu siwu waru nenengate la awusan bo. Bare nina ninguru ikialko, Kaem ko kingdom mu aitak tai nenengate pingi aram,’ malko. 12 Ani ninga manorsam, tom nukum te Sodom ikup tauk mu buta nuam taukko, bare wonong bo uwuta beteso mu eng am memek ko memek arigokko.† Genesis 19:24-25.

16 “Kari nina nigiring iki karo tuso, mu ani aninga agiring iki karo tuso; bare awiriya nenenga biriruwuso, mu nu aninga biriruwuso; se awiriya aninga biriruwuso, mu Kakirip aninga beteram se tairem mu biriruwuso.”

17 Kari 72 mu amilmil ago peleman taiman ale balukasan, “Kari Biya, ana nika nip te ura ilukasan, se bur memek karogo la anananga nagiring karo tuikasan,” maman.

18 Se nu nunga maonam, “Ani Satan taiti ningi pure nikim iwita bilik mam ale tai kaparam se arigem.‡ Satan: Revelation 12:7-9. 19 Ikialko, ani nup sokel ago mu ningarem, se nina te mot memek se maruwan nulis te nunga ira parusuwural, ale memek ko sokel suen la te menawuralko. Se mel memek bo me nenenga maguwurokko. 20 Bare nina bur memek nenenga nigiring karo tuman mu ko me amilmilaralko, mena. Bare ninip duruk wonong te batagorman se aniso mu ko amilmilaralko.”§ Nunup duruk wonong te batagorman se aniso: Revelation 21:27.

21 Ale tom mu te Jesus Bur Laili ningi amilmil aromemek tam ale mam, “O Ba, duruk wonong se ali lilim ko Kari Biya, ani amilmil kisisam, mu awuk, ni kariimet ikia bibiya se ikia sinar ago masan mu nunga, mel suen la imi kaluwurem, bare ni kuriang gotektek wore nunga kausem se ikiman. Se mu diram, aga Ba, nika gemang uwutata aniram se te beterem.”

22 Ale mam, “Ikialko! Aninga Ait melmasak suen la ani agiting te bita saparam. Awiriya bo Namar ko me ikiso, bare Nuet kota suanta ko Namar ko ikiso. Se koma suanta tala, kari bo Nuet ko me ikiso, bare ko Namar kota mu Nuet ko ikiso; se arikaya Namar kota nunga balso mu ko Nuet nunga kasurso se ko ikisan.”

23 Jesus uwuta balam ale moa gurugam ko olekem ekes te nunga maonam, “Nina nemetam mel yawara yawara imi ariwasan mu ko amilmilaralko! 24 Mu awuk, ani ninga manorsam, prophet se king alo suen biya mel suen la nina ariwasan ewere arigimonko nongomang biya, bare me ari gilingiman, ale den nina ikiwasan ewere ikimonko nongomang biya, bare me iki gilingiman.”* Prophet alo mel ko ikimonko kuakasan: 1 Peter 1:10.

25 Se law ko kausa kari bo Jesus ira arigokko barasam ale isuam, “Kausa kari,” mam, “ani awuk maik ale bagara ningo pempem la te bagarikko wore taikko ya?”

26 Se Jesus nu isuam, “Law den te awuk batagorman se aniso? Ni awuk kau ikisam?”

27 Se nu mam, “ ‘Kari Biya nika Kaem mu gemang motam lilim la te, ka dera lilim la te, ka sokel lilim la te, se ka ikia lilim la te kua tuiko; ale ni keta nimi ko kuesam iwitatala ka tiran bo kua tuiko.’ ”† Deuteronomy 6:5.

28 Se Jesus mam, “Se, mu ni diram la koma balem. Ni suwuta bitar mu asele marak yawara arikko,” mam.

29 Bare law ko kausa kari mu numi te bataguru taukko Jesus isuam, “Se ni aninga tiran ko balsam mu awiri nunguningkiri ko balsam?” mam.

30 Se ko isa koma mu Jesus iwita balam, “Kari bo Jerusalem beteram ale aolak iluwam Jericho namawaram, se tere daong kari lage luan te arigiman, ale iluman moa maguwuman, ko guang melmasak kumik te mu kututuwu giman ale ago naguman. Se kari mu lage te kua goraram ale aniwaram. 31 Se tom mu te priest bo lage umu tala kaoram namawa kari mu arigam, ale lage due kaoram ale kiaram namakaso. 32 Se butatala Levi kari bo namawa arigam, ale betelatala lage due kaoram ale kiaram namakaso. 33 Bare Samaria kari bo‡ Juda alo mu Samaria kariimet nunga ikikasan mu Kaem ko kariimet mena makasan: John 4:9. lage kaoram tai kari aniwaram mu arigam ale noman batagam. 34 Se kote pingi namaram, ale oil se waen te kumik batuwutuk mam mu palungam nungam ale kaolam. Ale patawuram ko donkey te beteram ale ilak nama daup kawam bo te beteram ale bitarukaso. 35 Se animan ukiram mu nu manga silver ilagala daup kawam mu ko kotam tuam, ale maonam, ‘Ni kari imi ninguru bitaru se ilak bager, se ani pelerik tairik mu ka manga bo agotala te bituem agi mu ko koma kisekko,’ mam.”

36 Jesus den pangan umu balam asele mam, “Se ni awuk ikisam? Kari ilagala suan umu nunga ningi awuk mu kari tere kari nuguting te memek tam mu ko tiran yawara?”

37 Se law ko kausa kari mu den koma balam, “Kari gomang motam batagam se saongam wore,” mam.

Se Jesus nu maonam, “Namar ale munan uwutata bita se bagerko,” mam.

38 Se Jesus ko olekem arungu aolak iluman namawa wonong bo te arataman, se imet bo ko nup Martha mu arigam ale ko kawam te aru tagiram se namaram. 39 Se Martha ko uria Maria mu Kari Biya ko doleng duap ningi daigam ale ko den ikiwakaso. 40 Bare Martha nama tai na inang mel nunguru se noman ninguru sisikaso. Buta se nu Jesus kote tairam ale maonam, “Kari Biya, aninga uria me aga sangarso ewere ni awuk ko ikisam a?” mam. “Ni manaru se tairuk aninga sangukko!”

41 Se Kari Biya mam, “Martha, Martha, ni mel suen biya ko neman sisiso se gemang daguloso, 42 bare mel suanta mu mel biya nunguningkiri. Se Maria mu mel suanta umutang ko gomang ikia beteram. Se awiriya bo mel umu nukote kutuwu taukko me terong.”