20
Kari bibiya Jesus isarman, “Awiri ura kisam a?” maman
(Matthew 21:23-27; Mark 11:27-33)
Tom bo Jesus temple ningi den gilalong apu se kariimet nunga kasuruwaram se priest bibiya se law ko kausa kari se kari supuling saki kote taiman ale isarman, “Awiri ni ura ko nup se ko sokel kisam se te ura betesam? Awiriya ni ura kisam wore nanga manaruko,” maman.
Se nu nunga maonam, “Se ani betela isa bo ningarsam: Aga maonalko, John ko anuwa marak mu duruk wonong te tairam agi ali kari kote tairam e?” mam.
Se nuna nongota nunumi karogo balu guruguman ale maman, “Ana balnak ‘Duruk wonong te,’ manak, mu nu baluk, ‘Se awuk se nina John ko me nengemang ningi nunguning aram?’ ma balukko. Se aking ana balnak, ‘Ali kari kote,’ manak, mu kariimet manga te nanga usagamonko, mu awuk, nononga ikia maingkala auram aora biya mu John mu prophet.”
Buta se balman, “Ana apareyate tairam mu me ko ikisan,” maman.
Se Jesus nunga maonam, “Buta se ani betela kari awiriya ura ko nup se ko sokel aisam mu me balik se nina ikialko,” mam.
Kari memek waen ningam bitarukasan wore nunga den pangan
(Matthew 21:33-46; Mark 12:1-12)
Nu akingtala munak duap beteram ale kariimet den pangan imi nunga maonam: “Kari bo waen ningam nungam, ale nu ningam mu kari sang nuguting te bitarmonko beteram, nuna te ura to se manga nunguru se bagamonko beteram. Ale nu kota sor bo te namaram ale kam maiya biya lagakaso. 10 Se waen nunguning gia ko tom tai aratam, mu nu ko ura kari bo maonam se kari ningam bitaruwaman mu nongote namaram, waen nunguning sang gi tumon se karogo tai nu tuokko. Bare nuna ura kari mu iluman moa maguwuman, ale karoman se ipi peleram namaram. 11 Se aking ura kari bo beteram se namaram, mu betelatala moa maguwuman ale karoman se ipi peleram namaram. 12 Se akingtala ura kari bo beteram se namaram. Bare betelatala nuna ninguru moa maguwuman ale patawuman ningam ko kar buring ko sapaman.
13 “Se ningam kotam balam, ‘Ani awuk bitirikko?’ mam. Ale ikiam, ‘Au, aninga namar angamang motam mu bitirik se namarukko; mu asele nuna noko kuring ikimonko agi?’
14 “Bare ningam bitua kari alo, noko namar umu taiwaram se arigiman, ale nunumi manorman, ‘Imitang maingte nuet ko mel suen biya bowa tugumokko!’ aman. ‘Ario, monak se kueruk se ko mel suen la mu ana kotam awunakko!’ maman. 15 Ale iluman ningam buring ko sapaman ale moman se kueram.”
Jesus buta balam asele nunga isuam, “Se nina awuk ikisan, waen ningam ko kotam mu awuk nunga bitiruk i? 16  Mu nu tairuk ale waen ningam ko bitua kari suen la nunga moruk se kua sapamonko! Se ningam mu kari sang nuguting te bitirukko.”
Se kariimet den mu ikiman ale balman, “Ana munan sumu me ta aratukko kuesan!”
17 Bare Jesus nungarki gurugam ale mam, “Se den Kaem ko batoga te aniso imi ko nunguning awuk? Den umu iwita baluwoso:
‘Kawam te kaola ko manga bo, kawam kaola kari alo ari meman,
bare mu manga borta aitak kawam giwoso.’* Psalm 118:22.
18 Se awiriya manga mu te dagulomon, mu batuwutuk ma sapamonko. Se manga mu kari bo awote dagulok, mu kari mu parasaruk ale tawenangarukko.”
19 Se law ko kausa kari se priest bibiya Jesus ilumonko lage bo arigimon ale tom owore te la ilumonko, mu awuk, nuna ikiman, nu den pangan umu nononga iki se balam. Bare nuna kariimet nunga nguangakasan ale uwuta me beteman.
Caesar takis tua ko munan
(Matthew 22:15-22; Mark 12:13-17)
20 Nuna ninguru nomotam sinararam se nu arikuawu se, taling kari sang nunga beteman se nunumi kari ningo diram ko beteman ale nu tugurukasan. Nuna Jesus den ponor i baluk wore tamon ale te sanamamon ale nu governor kuting te den ningi betemonko. 21 Se taling kari nung mu nu isarman, “Kausa kari, ana ikisan, ni den nunguning wore kariimet nunga kasursam, ale ni kari bo me ari daleluwusam, mena, ni Kaem ko munan mu nunguning la kariimet suen la nunga kasursam,” maman. 22 “Buta se ni awuk ikisam, Caesar takis tuata mu terong agi memek?” maman.
23 Bare nu nunga ikia yumura kawel mu maingkala ko ikiam ale mam, 24 “Manga silver bo tal ale tai aga kausal se arigekko. Se manga kumik te imi awiri ko dora se ko nup aniso ya?” mam.
Se nuna balman, “Caesar ko,” maman.
25 Se Jesus nunga maonam, “Buta mu Caesar ko mel mu eng Caesar tual, ale Kaem ko mel mu eng Kaem tualko,” mam.
26 Nu den kariimet biya nomotam te balam umu te ilumon ko ponor bo me arigiman. Ale noko den koma umu ko ikia nunga moakaso se nuguring menaram se kutek maman.
Nuna kuera ale barasa ko munan wore ko Jesus isarman
(Matthew 22:23-33; Mark 12:18-27)
27 Se Sadducee kari saki, nunga ikia biya bo mu, nuna balsan kari kueso mu me barasukko masan, mu Jesus kote taiman ale isarman, 28 “Kausa kari,” maman, “Moses munan den bo iwita bataguru nangaram: Kari bo imet taso ale kuriang mena kueso, mu noko uria bo ko imet gerewa mu am tauk, se ko laun kueram mu ko kuriang ilu tuokko, mam. 29 Butata se launuria 7 bagaman. Se kari laun mu imet tam ale kuriang mena baga nu kueram. 30 Se ko kowom kaora kari uria 2 mu, 31 se aking kari uria 3 mu imet gerewa mu ilak naman giman, se eng uwutata nama kari nukum kopa 7 mu imet mu tam, bare kuriang gue bo me beteman kua sapaman. 32 Se udagi imet mu betela kueram. 33 Buta se tom kariimet kuera mu barasamonko tom te, mu imet umu kari 7 nongorak nam ewere te se, kari awuk mu noko kuari nunguning ko ilak sanamarukko?” maman.
34 Se Jesus nunga maonam, “Tom imi ko kariimet gue, mu nina imet kari ninimi gisan. 35 Bare ikialko. Kariimet kuera mu barasamonko tom mu te, Kaem kariimet tom mu te barasamonko nunga atumukiram ale noko ma nunga balam mu barasamon, ale munan imet kari numi gia mu ningi me namamonko, mena. 36 Nuna aking udagi me kuemonko, nuna engel alo bagasan iwita baga se udagi me kuemonko. Nuna kueman wore barasa se Kaem ko kuriang ko bagamonko. 37 Moses ko batoga te kariimet kueman mu barasamonko mu karogo baluwoso tala. Tom tama bo, tam mayang tual gotek bo ningi kaniwakaso mu ko tom te, nu Kari Biya ko balam, ‘Abraham ko Kaem, Isaac ko Kaem, se Jacob ko Kaem,’ mam.” Exodus 3:6. 38 Se Jesus mam, “Nu kariimet kuera nunga Kaem mena, bare kariimet marak bagara wore nunga Kaem. Kariimet kueman wore Kaem mu nuna kueman iwita me nunga ikiwoso, nuna suen la marak bagasan wore iwita nunga ikiwoso,” mam.
39 Se law ko kausa kari saki maman, “Kausa kari, ni yawarakala diram la balem!” maman. 40 Ale nuna aking isa bo isarmonko miakasan.
Kristus mu awiri ko Namar?
(Matthew 22:41-46; Mark 12:35-37)
41 Se Jesus nunga maonam, “Awuk se nuna balsan Kristus mu David ko namar ma balsan? 42 David kota Psalm ko batoga te iwita balam:
‘Yawe aninga Kari Biya iwita maonam:
Ni kuwim nup ago agiting sengam mu te bager se,
43 ani nika kari memek nunga menawu siwik duap ningi nunga awurekko, mam.’ David ko den: Psalm 110:1.
44 David nu auram ‘Kari Biya’ mam. Se awuk ta nu ko balnak nu David ko namar manakko?” mam.
Law ko kausa kari nunga bagara aolak
(Matthew 23:1-36; Mark 12:38-40; Luke 11:37-54)
45 Se kariimet suen la node gurugu se ikiwaman mu, nu ko olekem nunga maonam, 46 “Law ko kausa kari nunga sinar talko! Nuna guang maiya maiya katamon ale diara guruga kuwim te geragamon se kariimet amilmil den nunga manarmonko kua gilingisan. Ale synagogue ningi mu daiga kuwim nup ago gira nunguningkiri wore te dagimonko kuesan, ale inang biya betera ko kam te mu betela kuwim nup ago mu te la dagimonko kuesan. 47 Ale imet gerewa nugari kueman wore nunga kulursan ale kawel te nononga kawam melmasak tere gisan. Ale kariimet te nungarkamonko guranek kopa maiya biya betesan. Kari uwuta mu nuna koma memek biyala nunguningkiri tamonko.”

*20:17: Psalm 118:22.

20:37: Exodus 3:6.

20:43: David ko den: Psalm 110:1.