^
Glossary
1. jasper - mamarawii
2. sapphire - marawi
3. agate (ana harana chalcedony) - hefi'a u'ugai pomana
4. emerald - hepalodiai u'ugai mamarawii
5. onyx (ana harana sardonyx) - hefi'a u'ugai pomana
6. carnelian - namina ro
7. chrysolite (ana harana quartz rewaa rau tao) - rewaa rau tao
8. beryl - mamarawii o watolaa marawi ma mamarawii
9. topaz - rewaa rau tao
10. chrysoprase (ana harana chalcedony) - pomana ale'ei abagua fei agi
11. jacinth (ana harana turquoise) - marawi o watolaa mamarawii ma marawi
12. amethyst - pomana watolaa marawi ma roa
1) Herod mei Hapara, mei rona roroinia Herod mei Bauana. Hia haparaa Judea a'a fei au waniniaa Jesus. Ana hia mei ba i fo'afama'eaa Jesus ei fibadui. Fanunu Matthew 2:1-22; Luke 1:5.
2) Herod Antipas mei Bauaniaa Galilee a'a fei au na u'ugaa fei rawani'a warea ma bigi'aa ei fogia Jesus. Ana mei na lalainaa Herodias ma lafigaa huaa John, mei Pudugufaia. Ei ro'aa panarofaa Jesus rona duginaa hia inamoaa Herod ba i dududuia. Fanunu Mark 6:14-29; Luke 23:6-12.
3) Herod Agrippa I, mei Hapara na haperararaiaa ei rona narafawe'i a'a Jesus Christ ei i do'o manufau fei losuu. Ana na fo'afama'eaa James, mei lofuu John. Fanunu Acts 12:1-23.
4) Herod Agrippa II, mei Hapara, hia mei na dududuaa Paul ma na alonaa hia Rome ba i dududuia Caesar. Fanunu Acts 25:13-26:2; 26:19; 27-32.
1) Joesph, hia hemea ei hefua ma helagui baduu wawane, na'uu Jacob, ei ro'ou amaa ei pai Israel. Lagua Benjamin, na'uu hemea ama ma ina. Fanunu Acts 7:9-14. (John 4:5; Hebrews 11:21, 22; Revelation 7:8),
2) Hemea Joseph, hia mei haroo Mary,
3) Hemea Joseph hia hemea ei lofuu Jesus, (Matthew 13:55; Mark 6:3),
4) Hemea Joseph hia mei lofuu James (mei hudia). (Matthew 27:56; Mark 15:40, 47),
5) Hemea Joseph, gufuna Arimathea ma na pa'i watauda manumanuna. Hia maroaa ei bauaniaa ei Jew, hemea rawani'a rama'a ma na neneraa Jesus Christ. (Matthew 27:57-60; Mark 15:42-46; Luke 23:50-53; John 19:38-42),
6) Hemea, harana Joseph Barsabbas (Acts 1:23), hemea na neneraa Christ ma na gutafipui a'ana. Ei ba ro'aa rafeinaa hemea ba i tonaa fei gutanaa Judas, rona bigi'aa fei uni'uni fifigai a'a Joseph and Matthias. Wagii fei, rona rafeinaa Matthias,
7) Hemeadiai Joseph, ana harana Barabas. (Acts 4:36)
(a) Hemea rama'a na oma'aa watauda sipsipi. Rona fatalaiaa ei sipsipi fawelei na pa'i guana.
(b) Ei Oma'aa rona fanunu'apa'aa hepapalo ei hapee ro'ou sipsipi.
(c) Ei Oma'aa na faduaa fei papa'ii sipsipi ma rona augaa ro'ou lalona na poi ba lomi i fagianainaa ro'ou hepalo manumanu. Mei oma'aa i ma'igu i poaa wawadu'i.
(d) Ei Jew mina, rona moro'aa hua ei sipsipi ma fagu'aia ale'ei fana a'a mei Haidaa. Labaginaa NA'UU SIPSIPII MEI HAIDAA.
a) Ina fa'arewaiaa fei fa'uaia a'a ei rama'a. Fanunu John 16:13; 1 Corinthians 2:10-13.
b) Ina lafulafunaa rama'a a'a mei Haidaa. Fanunu Romans 8:26.
c) Ina fama'aiaa fei nunumiaa mei Haidaa a'a rama'a. Fanunu Acts 13:2; 16:6, 7.
d) Ina fani faufau a'a rama'a ba ro'aa warea ma bigi'aa ei nunumiaa mei Haidaa. Fanunu 1 Corinthians 2:4, 5.
e) Ina fawe'inaa fei losuu a'a ei fanana rama'a. Fanunu 1 Corinthians 12, 14.
Hefi'a Warea wagii fei Bu'u Apuna

© 2004 Wycliffe Bible Translators, Inc.