Nembayelen Muluwin
Zisasiyet nembaŋaneyaŋ egalen buŋam zapat dolakŋaŋ timet timkot mbiengalen zapatnaŋ kukuŋaŋ
Kawawaŋaŋgalen Zet Zapat kapi kwitnaŋ Nembayelen Muluwin. Zet zapat kapi Lugaŋegak kuye. An sepem kwep buŋam zapat ŋeŋaŋ kumsaye keyegak zet zapat ŋen kapi kogogak kumsain. An keyet kwitnaŋ Tiopelas. An keyet yaŋaŋ ku nânup yaŋgut Lugaŋ zet zapat kapi kogogak kume an kwep keyelenegak mezin. Zet notnaŋ zet zapat kapiyet keŋaŋ tazinen an zet zapat kukuŋaŋ kapiyaŋ ilinsakwep mamti mulup mimiŋaŋgapmti zet zapat esemtaŋ penaŋ kumâge. Zet ŋen zeyeen kapigok, “Nsakwep msat ke pemti met ke kwabenn.” Ek ikŋaŋ ilin sekwewegak mamtemien (Nembayelen Muluwin 16:10-17; 20:5; 21:18; 27:128:16). Zet kapiyet keŋaŋ makunikgen zet zeya ke ilak eknik.
An ekŋen kapiyaŋ Zisasimak mambien keyepmti kwilin Zisasiyelen nembaŋaŋe kogok zenzeŋaŋ. Âpme zet zapat kapiyet keŋan makusâpmnigen an ekŋen keyaŋ Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ zempalakŋaŋ bewien keyet zetnaŋ omba penaŋ tazin. Zet Nembayelen Muluwin 1:8 keyet penaŋ zet zapat kapiyet omba penaŋ makumnânik. Tuŋgupmaŋ kwepgatnaŋ 28 delaŋ zeinen zet kapigok ŋep maiŋnâsenik: Emetak Teŋgalen winde ma mulupmaŋgalen yaŋaŋ ma Emetak Teŋaŋ an Kawawaŋgalen zet timamti zempalakŋaŋ bembeyet indakumtetitiŋaŋ indamukulem mimindeme Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ timmet zempalakŋaŋ bemâbien ma ekŋenaŋ Zelusalem mka temanengatnaŋ timmet timkot mme msat kataŋ palakŋaŋ bemâge.
Zet ŋotekŋaŋ temaŋ kapigogaŋ Nembayelen Muluwin zenup kapiyet keŋan talip:
1:1–5:42 Dapmelaŋge kukŋaŋgat yaŋbembeŋaŋgalen zezapatnaŋ
6:1–9:31 Dapmelaŋge ekŋenmagen sisipeŋpeŋ sokbembeŋaŋgalen zet zapatnaŋ
9:32–12:25 Pitayaŋ Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋaŋ zemkawaŋ bemti naman Zuda am mama kemak bukŋen zemyuŋguŋguŋaŋ
13:1–14:24 Pâlaŋ Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋaŋ timti set ŋeŋaŋ yaŋbem megeyelen zet zapat
15:1-41 Dapmelaŋge ŋeŋaŋ ekŋengalen an damuŋ ekŋenaŋ ondekek ŋeŋaŋ Zelusalem mka temaŋ ondekbien
16:1–18:23 Pâlaŋ Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ timti set mepme sek zut beye
18:24–21:14 Pâlaŋ Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋaŋ timti set mepme sek tuk beye
21:15–28:31 Pâl atamti peme Loma mkaen zelen tasâtmege
1
Zisasiyaŋ moti Emetak Teŋ zempeme totogat zetik mge
1-2 Tiopilas an notn, neŋ eweŋan tipman baen papia kum gawan ke Emetak Teŋaŋ Zisas winde same egaŋ kwitnaŋ kwitnaŋ mti ombemindendeŋaŋŋane nânâ zikat indamkwage keyet Zapatnaŋ ma mulupgat yaŋaŋ zikat indamti msat kataŋ mekoti mulupmaŋ mimiyet mulup belinan bemindemti kululuŋen mowege keyet zapatnaŋ kum gama ekbanan. Âpme Zisas amnaŋ sindem sameti kume gakime bewienaŋ bamgat gilik zem wati kasup 40 kegok ewe msalen kapiyegak mamti Ombemindendeŋaŋŋane kan sambe sokbemenzilimimindamti maŋge. Mneti ekŋenaŋ pe penaŋ wageyaŋ main ma yek kegok zemti keŋ zut mbiekgapmti egaŋ yaŋaŋaŋ zemkawaŋ bem indamti Kawawaŋgalen zemâtâtât katnanen mama keyet zapatnaŋ kegogak diindoye. Âpme kan ŋengat ondek tati Zisasiyaŋ Ombemindendeŋaŋŋaneyet zeye, “In Zelusalem mka temaŋ kapi ku peme tapme mebep. In kapiyak tatnepeme neŋ eweŋan kwileki ŋen Bienaŋ indandayet zetik mge keyet zapatnaŋ zema nâmbien ke sokbemindawe. Nâip, Zânaŋ am tu etaŋaŋ manzulutindemtan yaŋ kan belaknik kapi mamopme Kawawaŋaŋ Emetak Teŋ ingat keŋinan bemindewe.”
Zisasiyaŋ kululuŋen mowege
Zisasiyaŋ Ombemindendeŋaŋŋanemak Olip kalaŋan mot ondek tati Ombemindendeŋaŋŋaneyaŋ Zisasiyet yaŋkwesiwien, “Amobotnaŋ, geŋ alak Islael am maŋge ndaondak ndemti ningalen Amobotnaŋŋ temaŋ bemane nin Itali msalen amobotnaŋ Loma mka teman tazin egat kandaŋan ewe ku tabanup?”
Kegok yaŋkwesime Zisasiyaŋ zeye, “Bienaŋ kwitnaŋ kwitnaŋ ke mme sokbembeyelen windeŋaŋ tasainaŋ kanaŋ beye ke ewe tazingat in eneyet keyet tatnayaŋkwesip yaŋgut ke ingalen kwitnaŋ kwitnaŋ yek. In belak kapi tatnepeme Emetak Teŋaŋ kopme in ke time winde indame nâgât zet zapat zenze an bemti Zelusalem mkaen ma Zudia msalen mka sambe tapmezinen ma Samalia msalen mka sambe tapmezinen ma msat sambe zet zapatn zempalakŋaŋ beme pelelaŋ bem mekobe.”
Zisasiyaŋ zapat kegok diindomti tapme Kawawaŋaŋ mme Zisasiyaŋ eleŋ beleŋ bemti kululuŋen mopme Ombemindendeŋaŋŋane ekŋenaŋ ektitipeŋ tatnepeme zanza ŋenaŋ koti utuk kekme eekpiŋ mbien.
10-11 Mopme ekŋenaŋ kululuŋen gwaenegak ektitipeŋ tatnepeme keyegak an zut melakanduŋit satnaŋaŋ ekŋenmagen sokbem tati zewun, “Galili mkaengatnaŋ an, in kwilekiyet zikalin kululuŋen gwaenen negak ekpeme mowepme talip? Zisas in taekme indemti kululuŋen mowelep ek maneti sepemaŋ keboŋak ewe gilik zemkopme ekbep.”
Zudayet munduman Matiasiyaŋ tatagat ombempewien
12 Kegok zeme nâmti ekŋenaŋ Olip Kalaŋ ke katipemti Zelusalem mkaen gilik zemti mebien. Olip Kalaŋaŋgatnan Zelusalem mkaen mametemienen set tuŋgupmaŋ ke maeliŋaŋ butnaŋ etaŋ mametemien. 13 Meti Zelusalem mka temanen pataŋ zemti mot mundumin matatemien keyegak an kwilin kapigogaŋ motabien:
Pita,
Zân,
Zems,
Endulu,
Pilip,
Tomas,
Batolomiyu,
Matiyu,
Zems, Alipiasiyet nemuŋaŋ,
ma Saimon, itnaŋaŋ an maŋge Zilot ekŋenmak maŋge ekmak
Zuda, Zemsiyet nemuŋaŋ an kegogaŋ tapmambien.
14 An ekŋen ke ma Malia Zisasiyet mamaŋ ma imbi notnaŋ ma Zisasiyet meniŋane ekŋenaŋ keŋ kwep bemti dundundu mulup kan kataŋ omteŋ mamkwatemien.
15-16 Kan kataŋ kegok maondak metne peme bamgat ondedak ŋengat am nâmkiŋpepeŋinmak 120 kegogaŋ tapme Pitayaŋ ondedagen ke watati zeye, “Dapmeniŋŋne, eweŋan tipman baenen Kawawaŋgalen Emetak Teŋaŋ Zudasiyaŋ Zisas kasa ekŋen zemsokbemindame atawep keyet zet zapatnaŋ Dewit zemsokbemsame zemkawaŋ beye keyet penaŋaŋ ilak sokbeme ekbenn ke. 17 Zudas ek ningalen maŋgaengatnaŋ Zisasiyaŋ ikŋaŋ mulup ninmak mimiyelen nâmti ombempeyeyaŋgut egaŋ kileŋ beye.”
18 (Keyepmti egaŋ myuŋguŋguŋaŋgalen tosaŋaŋ ke timti msat kwitiye. Msat ke kwitimti msatnanen ke met anzamti diliŋ zem tokumti kambakŋaŋ epeeme tipmaŋ wiselepmaŋ âlâk zemti zupman kwawege. 19 Kogok mme Zelusalem mka temanen am sambe tabien ekŋenaŋ Zudasiyet zapatnaŋ ke nâmti msat keyet kwitnaŋ ilinaŋgat zelinaset Akeldama zewien, zet ke ningalen zeleset gilik zewanegen, Sip Sombem kegok benak).
20 Âpme Pitayaŋ Kawawaŋgalen zet zapat itnaŋaŋ Sam papiaen zet tazin ke mti pigok zeye,
“ ‘Mkaŋaŋ ŋepgat belak tabe an ŋenaŋ ke ku tabe.’ (Sam 69:25)
Âpme Sam ikŋaŋ keyegak zet ŋen pigok tazin, ‘Mulupmaŋgut an ŋenaŋ toŋaŋ bemti mbe.’ (Sam 109:8)
21-22 Keyepmti nin Zuda egat munduman an ŋen Zân tu zululut anaŋ mulup mge keyetnaŋ yaŋbemti kwat Zisas Kawawaŋaŋ kululuŋen wati moge. Kan tuŋgupmaŋ ke ninmak mamkwati kwitnaŋ kwitnaŋ sambe bee ekmâtâpme delaŋ zemâge. An keboŋ aikmann ninmak mamti Zisas wawatnaŋgalen zet zapat kapi zemkawaŋ bewe.”
23 Pitayaŋ kegok zeme an zut idaikbien. An ŋen kwitnaŋ Zosep Balsabas manzemtemien ma ikŋaŋ keyak kwitnaŋ ŋen Zastas ma an ŋengat kwitnaŋ Matias. 24-25 Idaikidemti dundundu mulup mti zewien, “Amobotnaŋ, geŋ am ningat keŋŋnaŋgat yaŋaŋ nâmâtâdik. Keyepmti geŋ an zut kapiyet nâmane an kwiyaŋ Zuda an mama mgasik mâti metneti keyet dopmaŋ timti gakiye. Egat munduman tati egaŋ Zisasiyaŋ mulup zet ndaye ke mimiyet nânik beme aik ndamane eksenup.” 26 Kegok dundumti ekŋenaŋ takaset zut teepmaŋ ŋen pemkwepmaŋ ŋen mti butnaŋ baen aŋgalaŋ tati butnaŋ etaŋ zenzelim peme kwatapme Matiasiyaŋ teepmaŋ seŋ mge keyepmti egaŋ Zudasiyelen mundum ke time Ombemindendeŋaŋ ewe 12 munduminan egaŋ kwapme kegok beye.