Kɨma Pɨwɨma Gaaha Wanɨha
Jonɨho Jɨpatɨpaisɨhaare
Kɨmandɨ Jonɨhomɨ Utɨpɨmandapɨ Pɨwɨha Nesɨpɨhaare
Nyahɨ wɨndɨ biyaatɨ mmonaatɨ gɨmunyaaho Jonɨho maahɨwo kɨmandɨ utɨpɨmandɨ jɨpatɨpaindɨho. Iyataahandɨ kandɨ amɨ isɨhiya taahiyɨhiya Jonɨho Jisaasihomɨ otɨpɨpatɨho kɨmandɨ utɨpɨmandɨ jɨpatɨpiyataise tɨwɨ gwɨnyaawaapo. Iyataatɨ amɨ kɨmo utɨpɨmomɨ tiwatɨhetisangi nɨnɨ ahonɨnɨ kɨmo utɨpɨmo jɨpatɨpiyataayo tatɨ wɨndɨ ahɨmotise. Iyataahandɨ kandɨ amɨ usaaha 13:24, 19:26, 20:2 handaatɨhunɨ usaaha 21:7 handaatɨhunɨ kɨmo utɨpɨmo jɨpatɨpaisɨho nehɨ satatɨ kandaase, ‘Jisaasiho maarɨho nunyatɨ wɨwisɨho’ tatɨ sonjɨhɨ kata ahiyataise. Aihɨ isɨhiya taahiyɨhiyaahɨ saiwɨ gwɨnyaawaayopo, Jonɨho sawahopɨ netɨ noaasatɨ usaapɨndaase tɨwɨ gwɨnyaawaayopo. Iyataatɨ amɨ sura isɨhiya sawanaapɨ nepɨ noaasawɨ usaapɨtɨwɨ katɨwɨ jɨpatɨpaiwɨhiye. Isɨ nyahɨ Aŋaatɨhiyaanɨnɨ wɨndɨ siyaatɨ kamaatɨto. O nyahɨ pɨwɨha wa katahaawaahɨ tɨtɨhɨ ‘nɨno’ ndɨ amɨ ‘nyaho’ tɨto yawanaanapɨ tɨtɨhɨ ausaimanaato. Aihɨ Jonɨho komɨ pɨwɨha jɨpatɨpiyataatɨ ‘nɨnɨ Jonɨhonɨne’ tatɨ jɨpatɨmaise. Aihɨ pɨwɨha Aŋaatɨha nepemaahɨwɨhaawɨ Jonɨho sawaho kɨma pɨwɨma jɨpatɨpiyataise taatɨ gwɨnyaahaayo. Aihɨ nyahɨ Jonɨhomɨ pɨwɨha nepemaahɨwa jɨpatɨpiyahaawɨ ‘nɨno nyaho’ taatɨ jɨpatɨpiyahaayo. Matiyuho, Maakɨho, Rukɨho siya jɨhɨ kiyaamɨ pɨwɨha jɨpatɨpiyawaayopo. Aihɨ ipotɨ Jonɨho biyatɨ gwɨnyaatɨ mmonatɨ komɨha pɨwɨha jɨpatɨpiyataise. Aihɨ pɨwɨha nahataahɨ Matiyuho, Maakɨho, Rukɨho naasɨka jɨpatɨpiyawaayopo. O Jonɨhohɨ pɨwɨha yandɨha wipetaha jɨpatɨpiyataise. Kɨnyɨ Jonɨhomɨ pɨwɨha awɨtapaapɨ Jisaasiho so Pɨwɨha Akaahaamɨ satɨho tanyaahoe tatɨha gɨhunyaatɨtaise. Ko Jisaasiho yundanyaaha nausainjɨtɨhandamunɨ asɨtimatɨtaatɨwɨhandamunɨ tanyaahoe. Iyatɨ amɨ ko nasisoaarɨ kiyaanɨhɨ bimɨtaatɨwɨhandamɨ kaatɨho nandapa bɨretɨhandɨtatɨ amɨ waapohotahore. Iyatɨ amɨ ko nyangisɨ biyatɨ nyainjatisɨhore. Iyatɨ amɨ ko nyamɨ daihore nyamɨ Apɨho Autaahaatɨhoenda naitɨhaawo. Iyatɨ amɨ ko nyamɨ naisoho nyamɨ awaisɨho nyangi nyainjatisɨhore. Iyatɨ ko nyangi nyaiwatihɨ bindɨhaayonɨ kɨnyɨ gwɨnyaape. Pɨwɨha wa awaisɨhaahɨ Jonɨho pɨwɨha atisatɨ nesɨha tɨmanatɨ anɨtisatɨ isɨwatɨtaatɨ jɨpatɨpiyataise kɨnyɨ Jisaasihopɨ Autaahaatɨhomɨ Mwaaho akohoe tɨpɨ gwɨnyaape.
Jonɨhomɨ Pɨwɨha Napɨmasataise
Jisaasiho napimbɨpɨhapunɨ amɨ kɨmaapɨ yapɨpataapɨhɨ apopaatamɨhetapɨ noaipasɨtɨhandapɨha (1:1-18)
Jonɨho isɨhiyai Baawusisɨho taatɨ otɨpɨpatɨ kaihɨ Jisaasiho namasatɨ komɨ otɨpɨpatɨhiya jɨhapɨhiya usai numwaasɨtɨhandapɨha (1:19-51)
Jisaasiho auta isɨhiya nahatiyaamɨ ndɨhetɨ otɨpɨpatɨ kaindɨhandapɨha (2:2–12:50)
Jisaasiho Jɨrusaremɨhandaahapɨ naindɨhandunɨ amɨ komɨ katatɨ kaindɨhandunɨ amɨ komɨ napwindɨhandapɨha (13:1–19:43)
Jisaasiho napotatɨ japɨhɨ nepasi komɨ isɨhiyaapɨhɨ auta noaipasɨhɨ kiya koai usonɨhotɨhandapɨha (20:1-31)
Asisɨha waara Jisaasiho komɨ otɨpɨpatɨhiyaapɨhɨ auta noaipasɨhɨ kiya koai usonɨhotɨhandapɨha (21:1-26)
1
Kɨma Pɨwɨma Pɨwɨha Isɨhiya Asɨtimatɨtaatɨwɨhandisɨhaapɨhaare
Jɨhɨ aimehuraanɨhɨ kahapaamapɨpa sangɨ noaipasɨhura Pɨwɨha wa ahondaise. Iyataatɨ sa pɨwa Autaahaatɨhoaisatɨ maasɨ ahondaise. Iyataatɨ sa pɨwaisangi Autaahaatɨhore. Iyataatɨ kɨmɨka Pɨwɨma Autaahaatɨhoaisatɨ maasɨ aimehura ahondaise. Iyataatɨ sa Pɨwaisɨ Autaahaatɨho netɨ isɨsi ketapɨ kaaraahɨ amɨ kaisatɨ maasɨ kahapaamapɨpa nahataapa Autaahaatɨho kiyatɨ ahiyataise. Iyataatɨ kahapaamapɨpa nahataapa Autaahaatɨho kiyatɨ ahaimbɨpa nehɨ Autaahaatɨho sawahohɨhɨ kiyataamaise. Owetise. Autaahaatɨho sa Pɨwai netɨ isɨsi kaisatɨ maasɨ kahapaamapɨpa nahataapa kiyatɨ ahiyataise. Iyataatɨ sa Pɨwa isɨhiya asɨyɨhiyaimatɨwɨ bimɨtaatɨwɨhandamɨ tanyaahaasɨ isɨhiya asɨtimatɨtaatɨwɨhandɨ pɨwa ketɨ ahondaise. Iyataatɨ sa Pɨwa isɨhiya asɨtimatɨtaatɨwɨhandisɨhaapɨhɨ amɨ nausainjɨtɨhandɨ ahondaise. Iyataatɨ sa Pɨwa Utaahoe. Isɨ amɨ ko nausainjɨtɨhandamatiyatɨ Autaahaatɨho siyatɨ setahoe tatɨ netɨ isɨhiyaisɨ gɨwunyaatɨ netɨ nunjatɨ gɨwunyaitandɨhoe. Siyatɨ isɨhiya Autaahaatɨhopɨ wɨndɨ biyatɨ namusesɨpatatɨ gɨmaawunyaatahiyai netɨ biyatɨ gɨwunyaatɨ nusesɨpahonɨhɨ kopɨ mmondaatɨwɨ ko nausainjɨtɨhandamatiyatɨ nasataise. Siyatɨ nasatɨ nɨwusainjɨhandɨ kandɨ isɨhiya kopɨ wɨndɨ gɨmunyaapɨ monɨhopo. Siyauhɨhandɨ komɨ nausainjɨtɨhandɨ wɨndɨ namaayotatɨ kandɨnɨhɨ wapɨhɨ asɨhatimbɨpɨhɨ taatɨ nausaatataise.
Aihɨ utaaho wo komɨ ambɨpatɨ Jonɨhoai Autaahaatɨho komɨ pɨwɨha nunya nusoaasihɨ nasataise. Iyatɨ nausainjɨtɨhandisaho nasatɨ isɨhiyai nusesɨpatɨ gɨwunyaitandɨhopɨha pɨwɨha ausaatɨ isɨhiyai kaundataase. Amɨ isɨhiya nahatiya pɨwɨha ka atisawaawɨ kopɨ baiwɨ gɨwunyaitaatɨwo. Iyataatɨ Jonɨho so isɨhiyai netɨ biyatɨ nunjatɨ gɨwunyaatɨ nusesɨpaitandɨ nausainjɨtɨhandisahomaahe. Owetise. Nausainjɨtɨhandisaho ipotɨ nasatɨ isɨhiyai netɨ biyatɨ nunjatɨ gɨwunyaatɨ nusesɨpaitandɨhopɨha pɨwɨha nehɨ jɨhɨ ausaitandɨ noaipahore. Iyataatɨ ko nausainjɨho akɨtɨ akohore. Akɨtɨ akohosɨ isɨhiya nahatiyai nga nɨwusainjɨhore. Iyataatɨ wanɨ ko yaho detɨ yapɨpataapɨhɨ taatɨ nasataise Autaahaatɨhopunɨ amɨ Autaahaatɨhomɨhaiwaapunɨ netɨ isɨhiya nahatiyai nunjatɨ gɨwunyaatɨ nusesɨpaitando.
10 Iyataatɨ sa Pɨwa maapɨ yapɨpataapɨhɨ isɨhiyaamɨ otɨhatɨhɨ ahondaise. Iyataatɨ yapɨpatunɨ kahapaamapɨpaunɨ isɨhiyaunɨ saiwa Autaahaatɨho sa Pɨwaaraahɨ amɨ kaisatɨ maasɨ kiyatɨ ahiyataise. Saihɨhandɨ kandɨ isɨhiya komɨ kiyatɨ ahaisawɨhiya wɨndɨ mmonɨwɨ usɨtɨmaiwɨ amɨ wɨndɨ kopɨ baiwɨ gɨmaawunyaahopo. Owetise. 11 Iyataatɨ so komɨhatɨ yapɨpata tɨtɨhɨ komɨhiyenda napihɨhandɨ kandɨ komɨhiya koai wɨndɨ baiwɨ namumwaapɨ ahosumwawaayopo. 12 Amɨ siyauhɨhandɨ kandɨ isɨhiya usa wowaatɨ koaisɨ wɨndɨ ahosumwaamapɨ kopɨ kiya satɨwɨ nyangi Japɨhɨ Nanyamaitandɨ Autaahaatɨho Ahɨwisɨhore tɨwɨ gɨwunyaapɨ koai numwaahohiyɨhiyai ko kaundihɨ kiya noaipapɨ tɨtɨhɨ Autaahaatɨhomɨ manyinyaimatawaayopo. Aiwɨ kiya mwaaya maatiyaimatawaayopo. 13 Iyataatɨ isɨhiya noaipapɨ Autaahaatɨhomɨ manyinyaimatohiyɨhiya saniya sapiyaamɨ ambɨpatɨ tɨmaamaipɨ maapɨ isɨhiya kiyohɨrɨhɨretɨ kaiwɨ nanohohɨtɨhandaahɨmaahe. Iyataatɨ isɨhiya sawanaamɨ watɨpɨhandɨ gwɨnyaahohɨtɨhandaahɨmaahe. Iyataatɨ amɨ nehɨ isɨhiyaamɨ gwɨnyaapɨ maaritohɨtɨhandaahɨmaahe. Owetise. Autaahaatɨho sawahomɨ watɨpɨhandaahɨ kiyaamɨ omaŋɨtɨtɨhɨ netɨ gɨwunyaatɨ nusepemaisɨhɨ kiya noaipapɨ komɨ mwaaya maatiya manyinyaimatawaayopo.
14 Iyataatɨ sa Pɨwɨha isɨhiyai netɨ Autaahaatɨhopɨ siyatɨ setahore tatɨ nunjɨtandɨ akɨtɨ akɨtɨnɨhɨ nehɨ utaahoematatɨ nasataise. Nasatɨ nyamɨhatɨhɨ bindataise. Bindataatɨ isɨhiyaanangi maarɨho apɨpaahɨ aungwohandɨ nanyinyatɨ gaahandɨ kanyisatɨ watɨpɨhaiwa kiyataise. Iyataatɨ ko sawahomɨhetapɨ Autaahaatɨhopɨ ko siyatɨ setahore tatɨ isɨhiyai netɨ nunjataise. Siyatɨ ko netɨ nanyɨsihɨ kometirɨhɨretapɨ komɨ gaahaiwa yundanyɨha otiwa kaumbwaatɨ awaindɨhandɨ nausainjɨtɨhandɨ nyahɨ mmonɨhaayo. 15 Aihɨ Jonɨho pɨwɨha ausaataatɨ Utaaso sopɨ satatɨ kandaase. “Utaaho sopɨ nɨnɨ jɨhura sandɨ kasatohɨhore. Utaaho nisɨ ipotɨ napisɨho so nɨngi nanɨtipɨhaatɨ apɨpaahɨ awaisɨhore. Nɨngi nanɨtipɨhaatɨ awaisɨhore tohɨtɨmandɨ apaapɨmaato nɨnɨ sangɨ noaipahonɨhura ko jɨhɨ aimehura bimainjahotihɨ kandapɨ kandaato,” tatɨ Jonɨho Jisaasihopɨ kandaase.
16 Iyataatɨ Autaahaatɨho isɨhiyaapɨ kiya gaahapa wapa kamaiwɨ nehɨhandɨ koaisunyaatɨ apɨpaahɨ akɨtɨ akɨtɨnɨhɨ aungwohandɨ nasɨsoaarɨ maarɨho asɨpaindɨhandɨ Jisaasihoai nahandɨ kandɨnɨhɨ tisaahɨwatɨ numwihɨ komɨhetɨ tisaitatɨ ahondaise. Aihɨ nyangisɨ Jisaasiho apɨpaahɨ akɨtɨ akɨtɨnɨhɨ aungwohandɨ maarɨho asɨpinyisatɨ nanyinyataatɨ komɨ gaahaiwa pɨhɨtatɨ jinjɨhaatɨ tiwatɨ nyepiyatɨ nyangi nanyinyataise. 17 Iyataatɨ Autaahaatɨho komɨ wɨnɨhapɨpa Mosesihomɨhetapɨ Judaahiyaanangi nanyinyataise. Nanyamihɨ andɨtitaatɨ wɨndɨ nyahɨ minjapepihɨrɨhaayo. Aihɨ Jisasɨ Kɨraisihomɨhetapɨ Autaahaatɨho maarɨho nanyinyataise. Iyatɨ amɨ Jisaasihomɨhetapɨ nɨnɨ kɨmetahonɨne tatɨ Autaahaatɨho netɨ nyangi nanyisataise. 18 Iyataatɨ utaaho wo Autaahaatɨhoai apɨpaahɨ maipɨhonjisangi wɨndɨ mausose. Owetise. Autaahaatɨhomɨ Mwaaho Jisaasiho Autaahaatɨhoaisatɨ maasɨ bimainjatɨ napisɨhohɨhɨ amɨ sawaho Autaahaatɨhosɨ Autaahaatɨhopɨ ko siyatɨ setahoe tatɨ ausaatɨ nyangi kanyatatɨ nanyisataise.
Kɨma Pɨwɨma Jonɨho Isɨhiyai Baawusisɨho Pɨwɨha Jisaasihopɨ Ausaasɨtɨhandapɨhaare
(Matiyuho 3:1-12; Maakɨho 1:7-8; Rukɨho 3:15-17)
19 Aihɨ Judaahiyaamɨ awaisawɨhiya pɨrisihiya isɨhiyaapɨ nandapa tɨhɨwɨ Autaahaatɨhoai dɨpumanɨwɨ nunyohiyɨhiyaisunɨ amɨ isɨhiya usa Ripaihiya Autaahaatɨhomɨ Aŋɨ Awaindɨhandaatɨhɨ otɨpɨpatɨ nehɨhatɨ kiyohiyɨhiyaisunɨ natɨwusaasauhɨ aunahɨpatɨ Jerusaremɨhanda namasi nasawaayopo. Napɨwɨ Jonɨhoai saundɨwɨ, “kɨnyɨ diyaamahoŋe?” undɨwɨ nunjenawaayopo. 20 Saundɨwɨ nunjenɨhauhɨ Jonɨho wɨndɨ kiyai apɨhɨmundataamaase. Owetise. Tɨtɨhɨ biyatɨ ausaatɨ kiyai saundataase. “Isɨhiyaisɨ Japɨhɨ Numwaitandɨ Autaahaatɨho Ahɨwisohonɨnɨmaahe. Owetise,” Undataase. 21 Aihɨ kiya koai kaundawaatopo. “O kiyonaahɨ kɨnyɨ diyaamahoŋe? Kɨnyɨ Eraijaahopɨ napɨtaise tohɨhoŋo?” undɨwɨ nunjenawaayopo. Nunjenɨhauhɨ Jonɨho kiyai saundataase. “Nɨnɨ Eraijaahonɨnɨmaahe. Owetise,” undataase. Saundihɨ amɨ kiyaamɨha wa jɨhaatɨ satɨwɨ koai nunjenawaayopo. “Pɨwɨha atisatɨ netɨ awaisɨhopɨ ausaitandɨho napɨtaise tauhɨ jaawaatɨ bindɨhaayonɨ kɨnyɨ koŋo?” undawaatopo. Saundauhɨ Jonɨho wihoaaŋɨha kiyai saundataase. “Nɨnɨ konɨnɨmaahe. Owetise,” undataase. 22 Saundihɨ kiya jɨhaatɨ Jonɨhoai satɨwɨ kaundawaatopo “Isɨhiya kinyapɨ nyangi natɨwinyoaasauhɨ nasawaahiyaanɨne. Isɨ nyahɨ kiyai kaundɨtɨhaaha kanyate. Kɨnyɨ kɨwahonyapɨ sɨsaindɨhonɨne tɨpɨ kanyate. Kanyatisamɨhɨ japɨhɨ nowaatɨ isɨhiya nyangi natɨwɨnyoaasohiyɨhiyai kɨnyɨ kanyatisamɨha kaundɨtaano,” undawaatopo. 23 Aihɨ Jonɨho kiyai saundataase “Jɨhura Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha atisatɨ netɨ ausaasɨho Aisaiyaaho satatɨ katisɨhonɨne:
‘Yapɨpatɨ isɨhiya iwɨwɨrɨho owehata utaaho wo bindataatɨ sandaase. Awaisɨho wanɨ napɨtandaisɨ sahɨ nepemaitɨwɨ samɨ maipɨhaiwa namapɨ samɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ nepɨ tɨmaŋɨnɨwɨse,’ tatɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha atisatɨ netɨ ausaasɨho Aisaiyaaho katisɨhonɨne,” undataase. Aisaiyaaho 40:3
24 Iyataatɨ Isɨhiya Jonɨhoai nunjenohiyɨhiya siya Parisihiya natɨwusaasauhɨ napɨwɨhiyaare. 25 Parisihiya natɨwusaasauhɨ napɨwɨhiyaasɨ kiya Jonɨhoai saundawaapo. “Kɨnyɨ Kɨraisihoŋɨmaahe. Iyataatɨ amɨ kɨnyɨ Eraijaahoŋɨmaahe. Iyataatɨ amɨ kɨnyɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha atimbɨ nepɨ ausaitaapɨhoŋɨmaahe. Isɨ gisɨ ndɨ kahɨtihɨ isɨhiyaisɨ waapohora baawusapaise?” undɨwɨ nunjenawaayopo.
26-27 Saundɨwɨ nunjenɨhauhɨ Jonɨho wihoaaŋɨha kiyai saundataase. “Utaaho wo yaho samɨ otɨhatɨhɨ bitondaise. Ko nisɨ ipotɨ otɨpɨpatɨ namasatɨ apɨpaahɨ awaipatɨ nɨnɨ kiyohɨpati nusatipɨhaahatɨ kaitaise. Iyataatɨ sopɨ isɨhiyaisɨ japɨhɨ numwaitandɨ Autaahaatɨho Awaisɨhoe tɨwɨ sahɨ wɨndɨ mmonɨwɨ gɨmunyaahopo. Iyataatɨ utaaho so nɨngi nanɨtipɨhaaho awaisɨhore. Iyataatɨ nɨnɨ awaisɨhonɨnɨndaahandɨ kandɨ nehɨhonɨne. Nehɨhonɨnisɨ otɨpɨpatɨhiya awaisawɨhiya kiyaamɨ awaisawɨhiya kiyai nusatipɨhaapɨ apɨpaahɨ awaisawɨhiyaamɨ otɨpɨpatɨ kiyohɨwaiwa kaindɨ komɨ asuipatamɨ wɨrɨhɨrɨ nausohaumwaamaito. Isɨ ko awaisɨho nisɨ ipotɨ otɨpɨpatɨ namasatɨ kaitaise. Aihɨ nɨnɨ ko otɨpɨpatɨ kaitandɨhandapɨ jɨhɨ turɨmanɨtɨ isɨhiyai waapohora baawusataayo,” tatɨ Jonɨho kiyai kaundataase.
28 Iyataatɨ aunahɨpatɨ Betanihanda waapɨhaatɨ Jorɨtanɨhaatamɨ wihɨnɨ detɨ opaininɨ Jonɨho isɨhiyai baawusihɨ saiwa noaipataise.
Kɨma Pɨwɨma Jisaasiho Autaahaatɨhomɨ Sipɨsipɨhandɨ Mwaahomatiyahore Tisɨhaare
29 Aihɨ bowihɨ Jisaasiho napihɨ Jonɨho koai iwinjatosatɨ sandaase. “Utaaho kɨmoaisɨ iwinjapɨse. Utaaho so Autaahaatɨhomɨ Sipɨsipɨhandɨ Mwaahomatiyahore. Iyataatɨ ko isɨhiya nahatiya yapɨpatambɨhiyaamɨ maipɨhaiwa nemwaitandɨ napwɨtandɨhore. 30 Iyataatɨ utaaso sopɨ nɨnɨ jɨhura sandɨ kasatohɨhore. Utaaho wo nɨngi nanɨtipɨhaaho apɨpaahɨ awaisɨhore. Isɨ ko otɨpɨpatɨ nisɨ ipotɨ namasatɨ kaitaise. Iyataatɨ nɨngi nanɨtipɨhaatɨ awaisɨhore tohɨtɨmandɨ apaapɨmaato nɨnɨ sangɨ noaipahonɨhura ko jɨhɨ aimehura bimainjahore ndɨ kasatohɨho kɨmɨ kopɨsato. 31 Iyataatɨ nɨnɨ nɨwahonɨnɨsangi kopɨ kore ndɨ tɨtɨhɨ wɨndɨ baindɨ mmonɨtɨ gɨmunyaataahandɨ kandɨ isɨhiyaisɨ waapohora baawusataayo. Iyataatɨ sandɨ nɨnɨ isɨhiyaisɨ baawusohɨtɨmandɨ Isɨraherɨhiyai kopɨ nunjɨtandɨ nɨnɨ baawusataayo,” ndaase.
32-33 Aihɨ amɨ Jonɨho sandaase. “Nisangi Kɨraisihopɨ Isɨhiyai Japɨhɨ Numwaitandɨ Autaahaatɨho Ahɨwisɨhoe ndɨ wɨndɨ monɨtɨhonɨne. Monɨtɨhonɨnɨtihɨhandɨ kandɨ nehɨ waapohora isɨhiyaisɨ baawusɨtandɨ Autaahaatɨho netɨ natanoaasataise. Iyataatɨ Autaahaatɨho nɨngi natanoaasihɨ nasohɨho nɨngi sata kandataase. ‘Itɨpɨho utaaho womɨhasɨnɨ nasatɨ bimonɨhɨ kɨnyɨ iwinjaitaise. Isɨ utaaso so komɨhasɨnɨ Itɨpɨho bimiso isɨhiyai Itɨpɨho waatɨ tisaahɨwatɨ numwɨtandɨhore’ ndatɨ Autaahaatɨho nɨngi kandataase.* Aihɨ nɨnɨ Jisaasihoai baawusohura Itɨpɨho yamɨhapataatɨhɨraapɨ koho dɨpɨhomatiyaho nasatɨ Jisaasihoaasɨnɨ bimihɨ nɨnɨ iwinjataayo. 34 Aihɨ nɨnɨ saindɨ iwinjatɨ mmonataatɨ Jisaasihopɨ Autaahaatɨhomɨ Mwaahore ndɨ ausaatɨ nɨnɨ sangi kasatataato,” tatɨ Jonɨho kandaase.
Kɨma Pɨwɨma Jisaasiho Otɨpɨpatɨhiya Jɨhapɨhiyai Namɨhainjɨtɨhandapɨhaare
35 Bowihɨ Jonɨho komɨ otɨpɨpatɨhurɨ nehɨ yahurisatɨ bitondaise. 36 Bitosɨhɨ Jisaasiho taatɨ napihɨ Jonɨho iwinjataise. Iwinjatosatɨ komɨ otɨpɨpatɨhuri saundataase “Kɨmoai sɨhoaahɨ iwinjapɨse. Autaahaatɨhomɨ Sipɨsipɨhandɨ Mwaahomatiyahore,” undataase. Autaahaatɨhomɨ Sipɨsipɨhandɨ Mwaaho sɨpɨpɨhohomatiyahore totɨmandɨ Jisaasihomɨ ambɨpatɨ wɨte. Iyataatɨ jɨhura Isɨraherɨhiya sipɨsipɨho sɨpɨpɨhoho tipɨ tɨhɨwɨ Autaahaatɨhoai gaarehandɨ nunyohɨpatamatiyatɨ isɨhiyaamɨ maipɨhaiwaapɨ Autaahaatɨhoai nunyandandɨhoe tawaatopo. 37 Jonɨho komɨ otɨpɨpatɨhuri saundihɨ kurɨ atimɨmapɨ Jisaasihoai nuwipinjai nomaise. 38 Nuwipinjai naihɨ Jisaasiho nepemaitatɨ usonata kurɨ taamɨ nuwipinjai naihɨ sata nunjenataise. “Sahuraahɨ napindape?” undatɨ nunjenataise. Aihɨ kurɨ wihoaaŋɨha saundamaase. “Rabaihoŋe, (Katɨpunjingɨhoŋe) kɨnyɨ maahɨwapɨhɨ bindapaahoŋe?” undɨmɨ nunjenamaise. Iyataatɨ pɨwɨha sa Rabaihoŋe undisɨmaamɨ tanyaaha pɨwɨha Ipɨruha amɨ Aramaikɨhaara Katɨpunjingɨhoŋe undamaase. 39 Aihɨ ko Jisaasiho kuri saundataase “Sahuraahɨ namɨ nisɨ bimohɨpɨpɨhɨ mmonɨmise,” undataase. Aihɨ kurɨ numwɨ ko bimimbɨpɨhɨ mmonamaise. Iyataatɨ sura ipɨho aimɨ yaataatiwatɨ 4 kirokɨhura asɨhataahuraatihɨsɨ namapɨ kapɨhɨ koaisamɨ maasɨ bindamaise.
40 Jonɨho Jisaasihopɨ pɨwɨha katihɨ atɨwimɨmapɨ Jisaasihoai nuwipinjai maasɨ naisururamɨ wo Saimonɨ Pitaahomɨ saingɨho Andɨruhoe. 41 Aihɨ Andɨruho ketɨ notɨ komɨ saaho Saimonɨhoai saundataase: “Isɨhiyai Japɨhɨ Numwaitandɨ Autaahaatɨho Ahɨwisɨho Kɨraisihoai nyahɨ aimɨ usonɨhaayo,” undataase. 42 Aimɨ usonɨhaayo undatɨ Andɨruho komɨ saahoai numwaasi niyatɨ Jisaasihoaapɨhɨ noaipataise. Noaipasɨhɨ Jisaasiho koai usonataatɨ saundataase “Kɨnyɨ Saimonɨhoŋe, Jonɨhomɨ mwaahoŋɨ. Isɨ kinyɨ ambɨpatɨ wanɨ Sipaasihoŋɨtɨtaape,” undataase. Iyataatɨ Sipaasitotɨmandɨ Pita tawaatopo. Pita totɨmandɨ Nawɨhaaraŋe tawaatopo. Pɨwɨha Gɨrikɨhaara Pita undɨwɨ amɨ Aramaikɨhaara Sipaasi undotɨmandɨ nawɨhaaraŋɨ awaisɨhaaraŋe undawaatopo.
Kɨma Pɨwɨma Piripiyɨ Natanairiyai Jisaasiho Nɨngi Nanipinjai Namɨse Undindɨhandapɨhaare
43 Aihɨ bowihɨ Jisaasiho yapɨpatɨ Garirihandaahapɨ naitandɨ taatɨ tɨmanɨnataatɨ Piripɨhoai iwinjataise. Iwinjatɨ koai saundataase, “Kɨnyɨ nambɨ nɨngi nanipinje,” undataase. 44 Iyataatɨ Piripɨho so aunahɨpatɨ Betesaitaahandaahapɨhore. Iyataatɨ amɨ Betesaitaahandɨ sandɨ Pitaayɨ Andɨruyaamɨ aunahɨpatɨ bimipate. 45 Aihɨ Piripɨho niyatɨ Natanairɨhoai usonataatɨ saundataase. “Utaaho wopɨ napɨtaise tɨwɨ jɨhura Mosesihounɨ amɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha atiwɨ nepɨ ausaahohiyɨhiyaunɨ katɨwɨ jɨpatɨpaiwɨ ahiyohɨhoai aimɨ nyahɨ usonɨhaayo. Iyataatɨ ko Josepɨhomɨ mwaaho Nasaretɨhandaahapɨhore. Iyataatɨ komɨ ambɨpatɨ Jisaasihoe,” undaataase.
46 Aihɨ Natanairɨhomɨha Piripɨhoai saundataase. “O amɨ Nasaretɨhandaahapɨ wɨndɨ gaahandɨ noaipaitaihɨno?” undataase. Saundihɨ Piripɨho Natanairɨhoai saundataase “Gi ipɨpɨhɨ mmondaapɨ namme,” undataase.
47 Aihɨ kurɨ numwɨ noaipasɨhɨ Jisaasiho Natanairɨhoai usonata sandaase. “Kɨmo utaamo Autaahaatɨhopɨ biyatɨ gɨwunyaasɨtɨhandaahɨ tɨtɨhɨ Isɨraherɨhore. Iyataatɨ ko jaiwɨtɨtandɨhandɨ owehore,” daase.
48 Aihɨ Natanairɨho Jisaasihoai saundataase. “Kɨnyɨ nisɨ omaŋɨtɨtɨhɨ napitaimbɨ nisonapaapɨse?” undataase. Aihɨ Jisaasiho komɨha wihoaaŋɨha Natanairɨhoai saundataase. “Jɨhɨ Piripɨho sangɨ notɨ pɨwɨha kahɨtihɨhura kɨnyɨ kaanɨhɨ ipatamɨ tambɨpɨhɨ biminɨhɨ nɨnɨ gisonɨho,” undataase. 49 Undihɨ Natanairɨho Jisaasihoai saundataase. “Katɨpunjingɨhonye, kɨnyɨ akɨtɨnɨhɨ tɨtɨhɨ katapaase. Kɨnyɨ Autaahaatɨhomɨ Mwaahoŋɨ Isɨraherɨhiyaanamɨ Awaisɨhoŋe, nyangi nyainjaapɨ bimingɨhoŋo,” undataase. 50 Aihɨ Jisaasiho wihoaaŋɨha Natanairɨhoai saundataase. “Nɨnɨ gisɨ ipatamɨ tambɨpɨhɨ kaanɨhɨ biminɨhɨ gisonɨho tohɨtɨmandapɨ kɨnyɨ nisapɨ Autaahaatɨhomɨ Mwaahoe tɨpɨ gɨnunyaapaino? O amɨ ipotɨhura sandi nusatipɨhaahaiwa awaiwaiwa kaisanɨhɨ noaipahonɨhɨ mmondaapo,” undataase. 51 Sa koai saundatosatɨ kiyai wa saundataase. “Nɨnɨ akɨtɨnɨhɨ sangi kɨmandɨ kasatataato, ipotɨhura yamɨhapatɨ tɨwɨtawamahonɨhɨ Autaahaatɨhomɨ enjerɨhiya otɨpɨpatɨhiya yamɨhapataatɨhapɨhiya Nɨnɨ Isɨhiyaamɨ Saahonɨnɨ Jɨhonɨnɨ Awaisɨhonisaapɨhɨ noaatɨpapɨ amɨ nasaamasaihɨ sahɨ usondaapo,” undataase.

*1:32-33: Aihɨ nɨnɨ Jisaasihoai baawusohura Itɨpɨho yamɨhapataatɨhɨraapɨ koho dɨpɨhomatiyaho nasatɨ Jisaasihoaasɨnɨ bimihɨ nɨnɨ iwinjataayo.

1:36: Autaahaatɨhomɨ Sipɨsipɨhandɨ Mwaaho sɨpɨpɨhohomatiyahore totɨmandɨ Jisaasihomɨ ambɨpatɨ wɨte. Iyataatɨ jɨhura Isɨraherɨhiya sipɨsipɨho sɨpɨpɨhoho tipɨ tɨhɨwɨ Autaahaatɨhoai gaarehandɨ nunyohɨpatamatiyatɨ isɨhiyaamɨ maipɨhaiwaapɨ Autaahaatɨhoai nunyandandɨhoe tawaatopo.

1:42: Pɨwɨha Gɨrikɨhaara Pita undɨwɨ amɨ Aramaikɨhaara Sipaasi undotɨmandɨ nawɨhaaraŋɨ awaisɨhaaraŋe undawaatopo.