12
Jisas atona dembinai ma nemaf afamba sagapoma nomaꞌwafi sabat
(Mk 2:23-28; Lu 6:1-5)
Aꞌi owaꞌ anef nemaf Juda sagapoma nomaꞌwafi sabat, Jisas nafeꞌ anagon owaꞌ, nataga anof aof sagawa witafi aꞌ nawis. Eaꞌ alipumi ananimi mafeꞌ malomana nolomaham mosaga anom wit magaufi maꞌam.* Eks 20:10; Diu 23:25 Owaꞌ amom Farisi mati waf afambai alipumi Jisasi mandaꞌafi eaꞌ mahaliꞌana maꞌi, “Inaꞌ niti waf afamba alipumi ineꞌimi mandaꞌafi. Amom ina mondaꞌam naꞌamba ma nemaf afaꞌe sabat magapoma nomaꞌwafi, owaꞌi. Deiꞌ maina amom mandaꞌam naꞌamba?”* 1 Sml 21:1-6
Eaꞌ Jisas nagwamam naꞌipam naꞌi, “Ipaꞌ pegawa basef ifimba eaꞌ ma waf fowaꞌ dembinai king Devit nandaꞌafi. Afamba Devit naloma alipumi ananimi nolomagaham* Lev 24:5-9 anen nawis ipat luꞌunai Godi nomon naꞌ bret atamba amom pris mondolali magasoꞌ Godatai. Eaꞌ anen naꞌata nasoꞌ alipumi ananimi wapani maꞌata atin. Apaꞌ muꞌuli apeꞌini naꞌi amom eaꞌ pris atom meaꞌata. Owaꞌ anen ina naila muꞌuli inimba, owaꞌ.* Nam 28:9-10 Ipaꞌ patalifa basef ifimba fagape buk muꞌuliꞌwi Godi eaꞌ ma amom pris mandaꞌ maol ipat luꞌunai Godi nomon. Basef ifimba ma nemaf sagapoma nomaꞌwafi amom ina magiꞌmif, owaꞌ. Mumbisilaꞌef. Apaꞌ amom ina mandaꞌ waf awafi, owaꞌatin.* Mt 12:41-42; Lu 11:31-32 Aeꞌ deiꞌ aꞌipipa, anin epen deiꞌ nagape naꞌai anin aꞌ nikilaꞌ ipat luꞌunai Godi.* Hos 6:6; Mt 9:13 Basef fagail buk Baibel fowaꞌ amom mandaꞌafi faꞌias naꞌamba faꞌi, God naꞌi, ‘Aeꞌ ina okom maꞌi bulmakau mafis pindalalima aeꞌasi, owaꞌ. Aeꞌ okom maꞌi ipaꞌ piti sahin owan ipeꞌisi uwahipis.’
Iꞌi ipaꞌ pegawa basef ifimba Godi kofagefa ai, ipaꞌ ina apewaloga epes isimba owaꞌ sondaꞌ anef waf awafia, piꞌi awasi. Owaꞌ owaꞌatin. Ipaꞌ owaꞌ pegawefa.* Mt 8:20 Deiꞌ main, aeꞌ ataga epen egefaꞌ alop epesi, aeꞌ atowe ape dembiwai ma nemaf afamba sabata igaꞌipipa maol main andeandeꞌma pigaila basef pendaꞌan nemaf afamba.”
Jisas nandaꞌ aman lagol awagilinai boꞌona nemaf sagapoma nomaꞌwafi
(Mk 3:1-6; Lu 6:6-11)
Jisas nosafel nakwaha aof afamba nafeꞌ nawis anota ipat esis Juda sandakolasatai.* Lu 14:3 10 Eaꞌ nati anona aman lagol awagilinai nape ipat atamba. Aowas nandaꞌana lagol ananigili gagaꞌ dindigigil gailana. Anom amam maꞌi mowandoꞌmana ufiaꞌwa mogasapaga Jisasa anif basef basoꞌafi ma mondaꞌ kotimana.
Eaꞌ mahaliꞌana maꞌi, “Afaꞌ andeandeꞌma ogatopalopa anis epes aowas nandaꞌasi ma nemaf afaꞌe sagapoma nomaꞌwafi, aꞌa owaꞌ?”* Lu 14:5
11 Eaꞌ Jisas naꞌipam naꞌi, “Iꞌi anona aman ipeꞌinai sipsip ananipi pofeꞌ powala pogape anoga nowaga lougai nemaf afamba sagapoma nomaꞌwafi, ipaꞌ pafeꞌ pagiapi. 12 Waf afambai buꞌwafi. Apaꞌ epes sikilaꞌ sipsip aꞌowaꞌ. Eaꞌ naꞌamba atin apaꞌ mondaꞌ waf fasifi mondotopalopa epes nemaf afamba magapoma nomaꞌwafi.”
13 Eaꞌ Jisas naꞌipa aman anamba lagol awagilinai naꞌi, “Dowa lagol ineꞌigili usiꞌigil.”
Eaꞌ aman nando lagol ananigili agataga boꞌwagol wapani, siꞌi waꞌagol.* Jo 5:16 14 Owaꞌ amom Farisi mosafel mawis andoꞌ munduwaꞌanima maꞌi basef mandameꞌmaefa moha Jisas nogagaꞌ.* Mk 3:7-10
God nandandepa Jisasa nondaꞌ maol ananini
15 Owaꞌ Jisas nogawa basef ifimba ma amom maꞌi mohana nogagaꞌ. Eaꞌ nakwaha wambel ambalemba nafeꞌ eaꞌ hiasi sagiꞌmana safeꞌ, nandaꞌ isimba aowas nandaꞌasi hiasi amboꞌwes hiꞌalas.* Mt 8:4; Mk 3:12 16 Eaꞌ naꞌipas dindinip naꞌi esis ina sowalapa anen siꞌiana alihina, owaꞌ.* Ais 42:1-4 17 Anen naꞌipas naꞌamba atin siꞌi anif basef God fowaꞌ nagaꞌipa profet Aisaiefi. Basef ifimba fataga endilisi fagaꞌias naꞌamba faꞌi,* Mt 3:17 18 “Piti aman anamba nandaꞌ maola aeꞌi, aeꞌ andandepana eaꞌ. Nomonas aeꞌasi peleleꞌ saisailana aꞌowaꞌ, okom aeꞌami eaꞌ boꞌoma anen. Aeꞌ atiasi eseꞌana Ambal buꞌunai Aeꞌanai nuwalipasa basef aeꞌafi ma nogawaloga epes hiasi owaꞌ sogogawa aeꞌia. 19 Aman anamba ina nondaꞌ megahohas ninifalis niꞌipas diga luꞌugai, owaꞌatin. Esis ina someꞌ malagol ananigili noga nigaꞌi ufiawa luꞌuwama, owaꞌ. 20 Anota elifita saꞌutai tondolaꞌi atamba anen ina nowalota, owaꞌatin. Eaꞌ anom lam fagandom nimanisi, amamba anen ina nehefam mogaꞌ, owaꞌatin. Anen nope nondaꞌ maol atapina nefeꞌ nefeꞌ notagama nemaf afamba nondaꞌ waf buꞌwafi fikilaꞌ endilisi waf awafi ma fegenalo. 21 Eaꞌ esis amam nematawa hiasi owaꞌ sogogawa aeꞌia sila basef ananifi sope sohafana.”* Mt 9:32-33
Esis saꞌi Jisas nandaꞌ maol naloma Belsebul, dembinai ma ambagof awami
(Mk 3:20-30; Lu 11:14-23, 12:10)
22 Nemaf afamba esis sofaꞌai anona aman ambal aunai nagawisanai safiꞌmai Jisas. Naep paloma malagol ananisi sosoꞌana, eaꞌ Jisas nandaꞌana boꞌona, naꞌi andeandeꞌ naep pati natologon nafeꞌ andeandeꞌ. 23 Eaꞌ amam nematawa hiasi gogolalasis kwapeteꞌ saꞌi, “Aman anamba anen Devit akunamana aꞌa owaꞌ?”* Mt 9:34, 10:25
24 Owaꞌ amom Farisi mameꞌ isimba maꞌi, “Anen natofa ambagof awami ma banagami anona ambal mamana aunai agilinama Bielsebul.”
25 Owaꞌ Jisas nogawa ukup amamipi naꞌipam naꞌi, “Iꞌi anis epes hiasi sagape itap luꞌupa anin kantri sondatopaꞌ biafis sogapaꞌ, ina atiasi banages, owaꞌ. Iꞌi anis epes wambota atota sondatopaꞌ biafisa sogapaꞌ, esis ina atiasi banages sopaꞌ, owaꞌ. 26 Iꞌi wambota Satani sondawal biafis sogapaꞌ, atiasi wambota ananitai banages siꞌimama? Owaꞌatin. 27 Iꞌi endilisi aeꞌ atofa ambagof awami ma banagami Bielsebulai, deiꞌ ami natopalopa epes ipeꞌisi natofam? Owaꞌatin. Deiꞌ epes isimba ipeꞌisi sihimbaꞌmepa basef ipeꞌifi owaꞌ endilisifia.* Ap 10:38; 1 Jo 3:8 28 Endilisi, Ambal buꞌunai Godi natopalopa aeꞌ atofa ambagof amamba awami. Eaꞌ deiꞌ ipaꞌ pendegawa nemaf afamba pigawisa maol Godi nope Dembinai nugumafipa eaꞌ fatagamepa.* Ais 49:24; 1 Jo 4:4
29 Anona aman ina banagona nefeꞌ nuwis ipat anona aman banagonai nagapautai nondaꞌ wala hiahaom ananimi, owaꞌ. Anen ataꞌ niliꞌ nombaloꞌana nowaꞌana sisihina daoꞌ, atiasi banagona ma nefeꞌ nuwis nondaꞌ wal nogofaꞌi hiahaom magaꞌoh ipat aman anambai.* Mk 9:40; Lu 9:50
30 Epen ami owaꞌ alipini aeꞌani ma owaꞌ negape atapin negaloma aeꞌia, anin bouni aeꞌani. Epen ami owaꞌ nekolasa sipsip pogaloma aeꞌapia, anin nagatofa sipsip pafaꞌ pagafeꞌ atona bianai.* 1 Ti 1:13; Hi 6:4-6, 10:26 31 Eaꞌ aeꞌ deiꞌ aꞌipipa, God atiasi aꞌ nokwaha waf fafifafi hiafi feloma basef findiwaifi hiafi amam nematawa sandaꞌafi hiꞌilif okom mosoꞌanaf. Apaꞌ epen ami nendaꞌ basef findiwaefa Ambal buꞌunai Godi, God ina atiasi nokwahomanaf okom mosoꞌanaf, owaꞌatin. 32 Epen ami nendaꞌ anif basef awafi findiwaefa aeꞌ, ataga epen egefaꞌ alop epesi, bola God aꞌ nokwahomana awami amamba ananimi okom mosoꞌanam. Apaꞌ epen ami nendaꞌ basef findiwaefa Ambal buꞌunai Godi, God anaf owaꞌatin endilisi ma nogakwaha findiwa anamba aunai okom mogasoꞌanana epen inimbaia, owaꞌatin. Findiwa aunai atapina nopain, deiꞌ nogota ataꞌe nefeꞌ anaf nogota tigiꞌ togatagai wapani nope atapina.* Mt 7:16-20
Lawag augai gail gola saꞌutip awepi
(Lu 6:43-45)
33 “Lawah buꞌugahi hail hola gwaꞌaisi buꞌwasi. Apaꞌ lawah augahi hail hola gwaꞌaisi awasi. Apaꞌ mati gwaꞌaisi sagailagahi, mogawa lawah buꞌugahi augahi.* Mt 3:7, 15:18; Mt 23:33; Lu 3:7 34 Ipaꞌ epes aupai siꞌi uguf fagahasi, ipaꞌ atiasi laꞌifipa piꞌi basef fasifi? Owaꞌatin. Basef mamahifa fagape siꞌifa opalef epesi, ifimba atif esis sawalapefa malogof asasigufi. 35 Epes buꞌwasi, esis nomonas fasisi sapais eaꞌ sawalapa waf buꞌwafi. Apaꞌ epes awasi waf hiafi awafi fapais eaꞌ sawalapa waf awafi atef.”
36 “Apaꞌ aeꞌ aꞌipipa. Basef hiafi amam nematawa sagaꞌiefi, anaf God nohaliꞌasa basef ifimba eaꞌ nowalogas nemaf afamba nogawaloga epes hiesiefi. 37 Basef ipeꞌifi atif anaf God nemeꞌepamef nowaloga ipaꞌ niꞌi ipaꞌ epes buꞌupai. Apaꞌ iꞌi owaꞌatin, eaꞌ basef ifimba ipeꞌifi atif anaf God nilif wapani nowaloga ipaꞌ niꞌi ipaꞌ epes aupai.”* Mt 16:1; Lu 11:16; Jo 6:30; 1 Ko 1:22
Anis epes saꞌi siti hiahaom banagami
(Mk 8:12; Lu 11:29-32)
38 Eaꞌ nemaf afamba anom amam dembami magawalipasa muꞌuli Godi maloma anom Farisi mahaliꞌana maꞌi, “Tisa dembinai, afaꞌ waꞌi inaꞌ nendaꞌ anom banagami siꞌi God nandaꞌami ma afaꞌ ataꞌ otolom.”* Mt 16:4
39 Owaꞌ Jisas nagwamam naꞌipam naꞌi, “Ipaꞌ amam nematawa deiꞌ pagape itap apaꞌi pandaꞌ waf awafii pegewaꞌ alafugaha Godi. Deiꞌ maina ipaꞌ paꞌi pigati aeꞌ endaꞌ hiahaom amamba igihimbaꞌmepa banagami Godi? Aeꞌ ina ihimbaꞌmepa banagami amamba ipaꞌ, owaꞌatin. Ametal inimba banagani fowaꞌ God nigihimbaꞌmanan profet Jonai atin atiasi ihimbaꞌmepan ipaꞌ.* Jna 1:17 40 Fowaꞌ aman anamba Jona aol luꞌunai nowaloꞌana nape nembel nomon nimaguf wanif, owambeh wanembeh. Eaꞌ naꞌamba atina aeꞌ ataga epen egefaꞌ alop epesi atiasi egape nimaguf wanif owambeh wanembeh itap nomon.* Jna 3:5 41 Afamba God nogawaloga esis amam nematawafi esis epes Ninivaisi sosafel solaꞌ basef fitanima filipa ma waf awafi ipaꞌ pandaꞌafi. Deiꞌ main, esis Ninive sameꞌ basef Godi Jona nagaꞌipasafi eaꞌ sambema nelelemb sakwaha waf awafi safeꞌma God. Apaꞌ aeꞌ ikilaꞌ Jona.* Mt 12:6; 1 Kin 10:1-10 42 Anaf God nogawaloga epesafi, nemaf afamba anoꞌw nemataꞌw kwin dembeꞌwi kwagapani gani waꞌol awin negembaꞌmai kosafel koloma ipaꞌ pagape naꞌai kolaꞌ basef fitanima filipa kwiꞌi ipaꞌ aupai. Deiꞌ main, kwin akwamba kwapani gani itap pafeꞌ pegetambela eaꞌ kwafiꞌi kwameꞌ basefa gawa luꞌwani dembinai king Solomon nagawalipasani. Apaꞌ deiꞌ anona nigikilaꞌ Solomoni nape naꞌaꞌe.
Basefa ambal aunai anotanima nafiꞌi nawis anin epen wapani
(Lu 11:24-26)
43 “Nemaf afamba anona ambal aunai nakwaha anin epen nawisi nagafiꞌi, anen nafeꞌ anamba fatauguma nolaoma anagon naꞌi nogapoma nomaꞌwa. Owaꞌ owaꞌatin. Ina nati anagona nogape, owaꞌ. 44 Eaꞌ naꞌi, ‘Aeꞌ itanima efeꞌ ipat fowaꞌ agapautai.’ Eaꞌ nafiꞌi nati ipat atamba asambehata andeandeꞌ sofaloꞌmata tape wafita.* 2 Pi 2:20 45 Eaꞌ notanima nafeꞌ naoꞌwai anogof ambagof daiagof awagufi 7-pelaiguf wapani mafiꞌi mawis mape ipat atamba. Ambagof amamba awami aꞌowaꞌ mandaꞌ waf awafii fikilaꞌ waf awafi fowaꞌ naliꞌ nandaꞌafi. Fowaꞌ epen inimba nape awen kwasakwasala, apaꞌ deiꞌ nape awen aꞌowaꞌ nikilaꞌ endilisi poe fowaꞌ naliꞌ nagapaini. Ipaꞌ amam nematawa deiꞌ pagape itap apaꞌi pandaꞌ waf awafii, anaf pepe awepa naꞌamba atin siꞌi epen inimba.”* Mt 13:55
Maꞌmana Jisasi kwaloma owapana ananimi
(Mk 3:31-35; Lu 8:19-21)
46 Jisas ataꞌ naꞌipasa basef atin esis amam nematawa owaꞌ, maꞌmana kwafiꞌi kwaloma owapana ananimi safiꞌi salutu andoꞌ saꞌi siꞌipana anif basef. 47 Eaꞌ anona aman naꞌipa Jisas naꞌi, “Inaꞌ nemeꞌ, maꞌmena ineꞌikwi kwaloma anom owapena ineꞌimi salutu andoꞌ saꞌi solomena siꞌi.”
48 Owaꞌ anen nagwamana basef naꞌipana naꞌi, “Maꞌmai owape aeꞌasi ami?”
49 Eaꞌ nandaꞌ lagol nondolaꞌwaifa amom alipumi ananimi naꞌipas naꞌi, “Piti maꞌme kwaloma owape aeꞌasi isimba.* Jo 15:14; Ro 8:29 50 Epes mamahisa sigaila okom Ahamai nagape heveni, ma sondaꞌ waf ananifii, isimba atis siꞌi maꞌme owape hanitiame aeꞌasi.”

*12:1: Eks 20:10; Diu 23:25

*12:2: 1 Sml 21:1-6

*12:3: Lev 24:5-9

*12:4: Nam 28:9-10

*12:5: Mt 12:41-42; Lu 11:31-32

*12:6: Hos 6:6; Mt 9:13

*12:7: Mt 8:20

*12:9: Lu 14:3

*12:10: Lu 14:5

*12:13: Jo 5:16

*12:14: Mk 3:7-10

*12:15: Mt 8:4; Mk 3:12

*12:16: Ais 42:1-4

*12:17: Mt 3:17

*12:21: Mt 9:32-33

*12:23: Mt 9:34, 10:25

*12:27: Ap 10:38; 1 Jo 3:8

*12:28: Ais 49:24; 1 Jo 4:4

*12:29: Mk 9:40; Lu 9:50

*12:30: 1 Ti 1:13; Hi 6:4-6, 10:26

*12:32: Mt 7:16-20

*12:33: Mt 3:7, 15:18; Mt 23:33; Lu 3:7

*12:37: Mt 16:1; Lu 11:16; Jo 6:30; 1 Ko 1:22

*12:38: Mt 16:4

*12:39: Jna 1:17

*12:40: Jna 3:5

*12:41: Mt 12:6; 1 Kin 10:1-10

*12:44: 2 Pi 2:20

*12:45: Mt 13:55

*12:49: Jo 15:14; Ro 8:29