17
Mɨt ne wit Tesalonaika nare nanɨnep Pol ketike Sailas
* 1Te 2:1-2Hɨrakɨt tɨnaaiwɨr Filipai, hɨrakɨt ten tewep wit Amfipolis. Hɨrakɨt ten tewep wit Amfipolis tesipatek, hɨrakɨt ten tewep wit Apolonia ten ere tɨpiun wit Tesalonaika kerek wɨnak ke mɨt ne Isrel nererik nekine hɨm me Moses neitai. Pol keit in kɨrɨak menmen kar ke nɨpaa hɨrak kɨrɨakem keit wit hak. Me wɨ Sabat hɨrak ken wɨnak kɨr. Me wɨ Sabat wikak hɨrak ketikeri newepnak natɨpan, hɨrak keit hɨm me God mau tɨwei ketporem keteiknorem kar ik: * Lu 24:26; Ap 3:18, 9:22“Mɨtɨk God kehimɨtanek hɨrak Krais, God hɨrak katɨp mɨtɨk ik kaki pɨke kakɨkrit. Mɨtɨk ik Jisas hi ewepyapɨr etpiyek hɨrak Mɨtɨk God kehimɨtanek hɨrak Krais kerekek kakɨkaap haiu mɨt ne tɨ.” * Ap 13:50Mɨt miyapɨr han ne weiwɨk me Isrel hɨr nemtau hɨm im hɨr nises Pol ketike Sailas. Mɨt han ne Grik kerek newenɨpi God, hɨr netike miyapɨr iuwe yapɨrwe ne Tesalonaika hɨr nisesikɨt.
* 1Te 2:14Te mɨt han ne weiwɨk me Isrel neit wɨnak en hɨr ap nises hɨm im hɨr yɨnk enuk nentar mɨt yapɨrwe nises hɨm mɨrakɨt. Hɨr nen ya neithis mɨt enun nau yain yain hɨr nesikeyaanmi nererik nen nari han ke mɨt yapɨrwe ne wit. Hɨr neweikɨn wɨnak ke mɨtɨk niuk mɨrak Jeson nenke weipɨr nɨnatɨn Pol ketike Sailas te hɨr neriyakɨt nesiuweret ten mɨt. * Ap 16:20Hɨr nɨnetnɨwekɨt nɨnetnɨwekɨt au, hɨr nari mɨtɨk Jeson ketike mɨt han nises Krais, neriyei nen mɨt iuwe masistret nɨnap netpor nar ik: “Mɨt kerek nɨrɨak enum nerer wit wit epei nan in nɨrɨak enum. * Lu 23:2; Jo 19:12Mɨtɨk ik Jeson kewisi nan nau wɨnak kɨrak. Hɨr neweikɨn sip newet hɨm me mɨt iuwe neit Rom. Hɨr natɨp nar ik: ‘Mɨtɨk iuwe king hak kinɨn Sisa, hɨrak niuk mɨrak Jisas.’ ” Hɨr natɨp hɨm im, hɨr nɨkɨak han ke mɨt yapɨrwe neit wit, hɨr netike mɨt iuwe masistret. Mɨt iuwe en nari pewek me mɨtɨk Jeson ketike mɨt han nises Krais te hɨr ap pɨke nanri han ke mɨt han neriuwe hɨm me Krais. Hɨr nari pewek epei au, hɨr nesiupani neriuweti nen witeik.
Pol ketike Sailas ten wit Beria
10 Nepei wɨtaan, mɨt in ne Tesalonaika kerek nises hɨm me Krais hɨr neriuwet Pol ketike Sailas ten wit Beria. Hɨrakɨt ten ein epei au, hɨrakɨt ten wɨnak kerek mɨt ne weiwɨk me Isrel nau nererik nekine hɨm me Moses me wɨ Sabat. 11  * Jo 5:39Mɨt en hɨr yaain ninɨn mɨt ne wɨt Tesalonaika nentar hɨr nemtau hɨm Pol ketpim, hɨr hanhanem. Hekrit hekrit hɨr nekine hɨm me God mau tɨwei te hɨr hanhan nanɨrtei menmen Pol ketpim hɨram yaaim mɨre hɨm nɨpaa God ketpim o au. 12  * Ap 13:50Mɨt miyapɨr yapɨrwe ne weiwɨk me Isrel nises hɨm me Krais. Miyapɨr han ne Grik hɨr miyapɨr niuk mɨr iuwe, hɨr netike mɨt ne Grik yapɨrwe nises hɨm me God. 13  * Ap 14:19Maain mɨt ne weiwɨk me Isrel ne wit Tesalonaika nemtau Pol wen kewepyapɨr katɨp hɨm me God kar ke nɨpaa hɨrak kɨrɨakem keit wit Beria, hɨr nan nɨkɨak han ke mɨt en hɨr han kekrit enum. 14 Hɨr han kekrit enum te mɨt nises Krais hɨr nɨnaain mɨt nanɨnep Pol kaki te hɨr neriuwetek kakno wit yanɨmɨn ke wan eik. Sailas ketike Timoti au, hɨrakɨt tepu Beria. 15 Mɨt kerek neriuwet Pol nen netikerek ere hɨr nɨpiun wit Atens. Epei au, hɨr epei nanɨno nɨr ein, Pol ketpor kar ik: “Yi eitɨp Sailas ketike Timoti hɨrakɨt tatnen waswas tatwenayipɨr tatɨt wit Atens.”
Pol kewepyapɨr hɨm me God keit wit Atens
16 Pol wen keit wit Atens kemerɨr Sailas ketike Timoti, hɨrak han kekrit kentar hɨrak kɨr mɨt natɨn ninaan mau teinɨk yapɨrwe hɨram mepu wit kɨr eik e. 17  * Ap 18:19Hɨram mepu wit kɨr eik, te hɨrak ken wɨnak kerek mɨt ne weiwɨk me Isrel hɨr netike mɨt ne Grik hɨr newenɨpi God, hɨrak ketikerei newepnak natɨpan me hɨm me Krais. Hɨrak kepno en, hɨrak hekrit hekrit ken wit maket kerek mɨt nesiuwe menmen, hɨrak ketike mɨt miyapɨr nau en newepnak natɨpan hɨm me Jisas Krais. 18 Mɨt han natɨp mɨt hɨm me mɨtɨk Seno, hɨr netike mɨt han Stoik kerek hɨr natɨp mɨt hɨm me mɨtɨk Epikurian, hɨr netike Pol newepnak natɨpan menmen. Hɨr mɨt han natɨp nar ik: “Mɨtɨk enuk weise tɨpar ik katɨp mekam?” Mɨt han natɨp nar ik: “Hɨrak katɨp menmen me God ke mɨt ne wit hak.” Hɨr natɨp menmen im nentar Pol ketpor hɨm me Jisas Krais ketike hɨm me mɨt epei naa pɨke nanɨkrit. 19 Te hɨr netɨwekhis neriyaak neiyɨk nen kaunsil ke wit Ariopagas keit Atens. Hɨr netpɨwek nar ik: “Haiu hanhan mamɨmtau hɨm ham mit ti hatɨp mɨt em. 20 Hɨm mei ti etpaiyem hɨram haiu mepɨtariyem te ti etpaiyem te haiu mertei werek werek.” 21 Mɨt nau wit Atens netike mɨt ne wit ham hɨr nau en hekrit hekrit hɨr nau yain yain natɨp hɨm hɨr hanhan nemtau hɨm ham mɨt nisesim.
22 Hɨr nepei netpɨwek, Pol kekrit kerp nɨmɨn ke mɨt ne kaunsil katɨp kar ik: “Yi mɨt ne wit Atens. Hi hertei yi yewenɨpi tɨpir yapɨrwe. 23 Hi heke tɨ herekir wit ki hi hɨr wit wit yi yewenɨpi tɨpir, hi hɨr kɨnaan kiutɨp yi yekine menmen im mewik: ‘Kɨnaan im me tɨpir hak haiu mɨt mepɨtari niuk mɨrak.’ Menmen yi mɨt in yepɨtari niuk mɨrak yewenɨpiyek, hi etpi niuk mɨrak. Niuk mɨrak God.
24  * 1Kin 8:27; Ap 7:48“God hɨrak kewis tɨ ketike menmen yapɨrwe mewik. Hɨrak kinɨn naanmɨpre nepni metike tɨ te hɨrak ap kepu kekre wɨnak mɨt nimɨwekek. 25  * Sam 50:12; Ais 42:5Hɨrak kɨrɨak menmen yapɨrwe, te mɨt nankepik nanrɨak menmen taau. Hɨrak hɨrekes kewetai haiu mɨt hɨmɨn te haiu mepu, hɨrak kewetai menmen yapɨrwe. 26  * Diu 32:8* Ais 55:6; Sam 145:18; Jer 23:23Hɨrak kiutɨp hɨrak kinai haiu mɨt yapɨrwe haiu merer wit wit mau tɨ. Nɨpaa enum eik hɨrak kɨmat wɨ mɨt nau tɨ hɨrak kehimɨtan wit kerek hɨr nanwik. 27 Hɨrak kɨrɨak menmen im te haiu mɨt mɨnmetnɨwek ere mɨnapɨnek misesik. God ap kerp yanɨmɨn ke haiu mɨt niutɨp niutɨp au. 28 Hɨrak kekepai haiu mepu tɨ haiu mamno in mamno ein. Hɨrak kɨre mɨt han ni nertei iuwe hɨr nekine hɨm o hɨr nine henye hɨr natɨp nar ik: ‘Haiu mɨt haiu nɨkerek ne God.’ 29  * Jen 1:27; Ais 40:18-20, 44:10-17; Ap 19:26Haiu nɨkerek nɨrak te haiu ap han ekitet hɨrak kɨre gol o silva o nan mɨt nɨrɨakem hɨram mar ke God au. 30  * Ap 14:16Nɨpaa mɨt ap nertei God au, te hɨrak ap katɨp enum me menmen hɨr nɨrɨakem au. In ek God katɨp hɨm manp mɨt yapɨrwe nau nerer wit wit nar ik: ‘Yi eiweikɨn sip eiwet menmen enum.’ 31  * Sam 9:8, 96:13; Ap 10:42God epei kɨmat wɨ hɨrak maain skelim mɨt miyapɨr yapɨrwe werek werek kakriuwe mɨtɨk hɨrak kehimɨtanek hɨrak kakrɨak menmen im. God hɨrak epei keteikɨn haiu mɨt yapɨrwe maain hɨrak kakrɨak menmen im kentar hɨrak kɨkɨak mɨtɨk ik nɨpaa kaa hɨrak kekrit kepu.”
32 Mɨt en hɨr nemtau Pol katɨp ke mɨtɨk kaa Pɨke kekrit kepu, mɨt han natɨp nitetnaan nenwesɨsek. Au, mɨt han netpɨwek nar ik: “Maain haiu mamɨmtau ti etɨp menmen im eteipim.” 33-34 Epei au, Pol kɨnaaiwɨr mɨt ken. Mɨt han nen netikerek nises hɨm me God. Mɨtɨk ke mɨt in nises hɨm me God hɨrak mɨtɨk ke kaunsil Ariopagas niuk mɨrak Daionisias. Mɨte piutɨp niuk mɨre Damaris hɨre wetike mɨt miyapɨr han nises hɨm me God.

*17:1 1Te 2:1-2

*17:3 Lu 24:26; Ap 3:18, 9:22

*17:4 Ap 13:50

*17:5 1Te 2:14

*17:6 Ap 16:20

*17:7 Lu 23:2; Jo 19:12

*17:11 Jo 5:39

*17:12 Ap 13:50

*17:13 Ap 14:19

*17:17 Ap 18:19

*17:24 1Kin 8:27; Ap 7:48

*17:25 Sam 50:12; Ais 42:5

*17:26 Diu 32:8

*17:26 Ais 55:6; Sam 145:18; Jer 23:23

*17:29 Jen 1:27; Ais 40:18-20, 44:10-17; Ap 19:26

*17:30 Ap 14:16

*17:31 Sam 9:8, 96:13; Ap 10:42