13
Aꞌmwei witɨzɨla pɨraihɨrakakevɨnesɨ.
(Maakɨ 4:1-9; Lukɨ 8:4-8)
Yɨrɨka sarɨkɨ angevɨdaaꞌnyɨ Jizaazai walyuna yaka aalɨbunyavɨna wɨna yaka maangebaarɨ walamwaaina. Walamwaaina yadɨꞌnyɨ gamɨnyawɨnna kwala bwaꞌnaanya naanga yɨꞌbwaꞌnaabɨna. Sara yesaꞌna botɨya pukɨ yɨladɨkwosɨꞌna yaka yɨlamwaaina yadɨꞌnyɨ aalɨbumaangebaarɨ kwala bwaꞌnaanya yuyaꞌ daavɨna. Daavɨna yadapi keꞌbaꞌnanyangɨ yagaala kwalaalya dara wɨjɨwaakɨna “Yɨthaanyi, gannya wawɨnyavɨ aꞌmwe pwai witɨzɨla pɨraihɨrakyaꞌnei wɨna. Wɨna yaka pɨraihɨrakadaaꞌnyɨ witɨzɨla pɨnɨ tutaanyavɨ bwalaraawɨna. Sarengɨ yusara bamaranyɨna. Nabaai pɨba amwi sɨla naangejɨꞌ waꞌdɨꞌnyɨ aꞌba kwaaka maalɨkejɨꞌ warɨkeba witɨzɨla pɨnɨ bwalaraawɨna. Kwaaka samwinariꞌ maayabanneꞌna sa yarai yɨrɨꞌna. Kɨrɨꞌ nyɨlyai bilyɨrɨꞌna yada baihinyɨna. Sara yadaaꞌnyɨ sa pwipula dɨragɨnya maaya warɨna yadevɨ yɨnahu yawaka baidaaꞌnyɨna yada baihɨꞌna. Kwaakevɨ lannake waꞌdɨꞌnyɨ aꞌba witɨzɨla pɨnɨ bwalaraawɨna yaka yɨrɨꞌna kyaꞌ lange yɨrɨꞌna yaka langa sabara naanga bilaawɨna yada witɨzɨla yɨrɨꞌdengɨ dathɨwaaina. Kɨrɨꞌ witɨzɨla pɨnɨ kwaaka mɨnarɨnaka nawɨꞌnyavaakɨ bwalaraawɨna yɨna yada tɨka munne yɨmaꞌnyɨna. Yɨ pɨnɨ 100 yɨmaꞌnyɨna, yɨ pɨnɨ 60 yɨmaꞌnyɨna, yɨ pɨnɨ 30 yɨmaꞌnyɨna. Aꞌmwe kadɨꞌnakei kadɨka wɨꞌnana!”
(Maakɨ 4:10-12; Lukɨ 8:9-10)
10 Gamɨnyawɨnna gamɨre mɨdɨdɨvɨsara yɨkabɨna yeva dara buthɨna “Aꞌmweraavɨ keꞌbaꞌnanya beꞌna wɨdɨvanɨgɨna?” 11 Sara buthɨna kyeꞌ sai wɨdɨna “Sɨgunyavɨ mwaalɨkei aꞌmweraavɨ maremwaaidevɨne yoimavajalɨkurakyanna Gotɨyai mena yɨhivwarɨdaakuwakeꞌnanyɨ. Kɨrɨꞌ sahwaraavɨ yawɨta saꞌ mujaayɨwakeꞌnanyɨ. 12 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Pwai nɨmɨnyɨne sɨmunya kɨnɨnnakei nɨmɨnyɨna nayaa yawɨrojɨyarɨ Gotɨyai sɨmunya kwalaalya kujaavojɨ sahwai sɨmunya nawɨꞌnya naanga naanga kɨnɨnnakei yɨmaꞌnadeꞌnanyɨ. Pwai kadɨka nyuꞌnajai nɨmɨnyɨna navɨka mwaalojɨ nɨmɨnyɨne sɨmunya maayarɨ Gotɨyai sɨmunya maalɨka daza kɨmɨlɨꞌ marasɨꞌnadeꞌnanyɨ. 13 Sarevɨ keꞌbaꞌnanya wɨdɨvanɨge. Dara dɨnɨꞌ
‘Tɨnna wangadaapi kɨrɨꞌ myawɨranganyɨvanɨgaꞌ.
Kadɨka wɨꞌnadaapi kɨrɨꞌ muꞌnamaarivanɨgaꞌ.
Aaya kaavɨlyaꞌ myawɨramaari yɨvanɨgaꞌ.’
Sareꞌna keꞌbaꞌnanya wɨdɨvanɨge. 14 Sareraavɨna Pɨropetɨya Aazaayare yagaala pɨrɨꞌ wɨjaakeꞌ nebulyaꞌna yuneꞌna yɨmaꞌnɨnɨkesɨ. Dara dɨnɨkesɨ. Gotɨyai dara wɨjaaꞌ
‘Kadɨka wɨꞌnadɨvɨꞌ kɨrɨꞌ kaavɨlyavɨ jawɨramaaryideihi mɨꞌ.
Tɨnna baihanaꞌdɨvɨꞌ kɨrɨꞌ kaavɨlyaꞌ jawɨranganyideihi mɨꞌ.
15 Aꞌmwe dazaraavɨre sɨmunya mena jɨnnɨnɨkeꞌnanyɨ.
Kadɨka maaꞌna widera kadɨka wɨꞌnɨwaasaꞌnanyɨ.
Kumɨre tɨnnyai tɨbarya dɨragɨnna yɨwaasaꞌnanyɨ.
“Tɨnna nayaa nanganaadɨka!” deva
“Kadɨka nayaa nuꞌnaadɨka!” deva
“Sɨmunya nayaa nyawɨraadɨka!” deva
Sahwara sara myɨpɨjɨ kwajɨ
Nɨmɨnyɨna gɨnyɨwannɨpɨjɨ kwajɨ
Tewaanya yavadaꞌgalamwaaihɨna kyɨwɨdɨka!’
Aazaayai sara dɨnɨkesɨ. 16 Kɨrɨꞌ sarɨmɨ yɨlaaya yɨpɨneihɨlyɨ. Sarɨmɨre tɨnnyai yawɨrangamanɨgasaꞌnanyɨ. Yɨ sarɨmɨre kadɨkiꞌ wɨꞌnamaaꞌmanɨgasaꞌnanyɨ. Sareꞌna yɨlaaya yadɨvɨꞌ tewaanaanga yɨnɨkeihɨlyɨra. 17 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Nebulyaꞌna yɨhɨthɨvanɨge. Kɨgaakuna Gotɨyarɨ wɨꞌnawɨjɨwakyaata pɨropetɨya kwalaalyarajɨ aꞌmwe yɨdaꞌmaraanga kwalaalyarajɨ tɨnna wanganyaꞌneraavɨ wɨvuꞌnakera tɨnna mwanganyɨ. Sarɨmɨ tɨnna wangamanɨgasangɨ tɨnna mwanganyɨ. Nabaai sarɨmɨ kadɨka wɨꞌnɨvanɨgasangɨna sahwaraavɨ wɨvuꞌnakera kadɨka muꞌnyaasare. Tɨnna sara wangamanɨgasaꞌnajɨ kadɨka sara wɨꞌnɨvanɨgasaꞌnajɨ yɨlaaya yɨpɨneihɨlyɨ.
(Maakɨ 4:13-20; Lukɨ 8:11-15)
18 Sarevɨdaaꞌnyɨ sarɨmɨ keꞌbaꞌnanya witɨzɨla pɨraihɨrakamaryadevɨ aaya kaavɨlyavɨ duꞌnamaarila! 19 Witɨzɨla tusavɨnya daresɨ. Gazaizai, Gotɨyai maremwaalade yagaalyaꞌ kadɨka yaasɨwaꞌna wɨꞌnada aaya kaavɨlyaꞌ myawɨramaaryaderyawɨnna Kayaaꞌnanyai widaavada gamɨre sɨmunyavɨ yagaala wɨlaburɨnnɨkeꞌ yarai yɨpalamarasɨꞌdelyɨ. 20 Witɨzɨla sɨla naanga kɨnɨnnakebanne daresɨ. Pwai yagaalyaꞌ wɨꞌnada yɨlaaya yɨna yada yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ maarɨna. 21 Kɨrɨꞌ sahwai witɨya pwipula dɨragɨnya maaya waayɨkabaaibɨꞌ dɨragɨmaayai maalɨkegaaꞌ yagaalyaꞌ yagalyaꞌmaꞌna. Pwara nɨmɨre yagaalyaꞌna maanga wɨdɨna, taanginya wɨjaavɨna. Kayaaꞌna yadɨvɨsaꞌna yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ yagalyaꞌmaꞌdelyɨ. 22 Witɨzɨla lannakebanne daresɨ. Pwai yagaalyaꞌ wɨꞌnyɨna yada lɨmwanna yada dahaaꞌne sɨmunya kwalaalya kuna yawɨꞌda Kwaakevakɨya gɨlyɨvɨsanna nɨgwia kwalaalya mariꞌbwarakyaꞌna yawɨꞌda yɨ daza nɨmɨre yagaalyavɨ dathɨvaidelyɨ. Yɨ sareꞌna tɨka munne yɨꞌnade mɨꞌ. 23 Witɨzɨla nawɨꞌnyavaakɨne daresɨ. Pwai yagaala kadɨka wɨꞌnada aaya kaavɨlyaꞌ nayaa yawɨrangada tɨka munne yɨꞌnadevaaibɨꞌ tewaanya naanga yadelyɨ. Pwai waanɨ aadɨretɨyai wana nawɨꞌnyaanga yadelyɨ. Pwai sɨkɨzɨtiyai wana nawɨꞌnya yadelyɨ. Pwai tetiyai nawɨꞌnya yadelyɨ.”
Witɨwawɨnyavɨ kurɨvaarɨya kayaaꞌnanya pwaꞌnadengɨnesɨ.
24 Keꞌbaꞌnanya pɨrɨꞌ wɨjaavada dara wɨdɨna “Sɨgunyavɨya maremwaaideꞌ aꞌmwe pwai sɨla nawɨꞌnya gannya wawɨnyavɨ pɨraihɨrakakabaaibɨꞌnesɨ. 25 Kɨrɨꞌ aꞌmwera se waꞌdapiyavɨ sarɨne yɨkamaangei bɨna yaka kurɨvaarɨya kayaaꞌnanyangɨre sɨla witɨyangɨ aꞌba bwasɨꞌna yaka kaanna wɨna. 26 Kaanna wɨna kyaꞌ dɨvi witɨya yɨrɨꞌna yaka sɨla yɨꞌnyɨna kyaꞌ dara wanganesaꞌ ‘O! kurɨya kayaaꞌnanyajɨ waayɨke daaka!’ 27 Miꞌna deva yaasɨwaꞌwawɨnyara wɨna yeva gyakwarɨ wɨdɨna ‘Maremwaaidɨnyaigɨ, gɨnnya wawɨnyavɨ sɨla nawɨꞌnya pɨraihɨrakagɨnya midaaka! Sarevɨdaaꞌnyɨ kurɨvaarɨya kayaaꞌnanya wangamwoya gawɨdaaꞌnyangaka?’ 28 Wɨdɨna kyeꞌ sai wɨdɨna ‘Yɨkamaanga pwai kyakɨra.’ Wɨdɨna kyaꞌ yaasɨwaꞌwawɨnyara wɨdɨna ‘Wawaajɨ kurɨvaarɨya yuya daza guvɨlayɨꞌbwarakɨna yaajɨwona?’ 29 Kɨrɨꞌ sai wɨdɨna ‘Aala. Sarɨmɨ kurɨvaarɨya mariꞌbwarakɨpɨjaꞌ witɨyajɨ nyelaapɨdɨka! 30 Waayana! Yuyawaai mena kirɨvamwannakɨlyɨ sɨla yune yabwaryagaaꞌnannengɨra. Witɨzɨla yabwaryagaaꞌ aꞌmwe wawɨnya dazavɨyaraavɨ wɨdɨdeinyɨra “Sɨnnawɨ sarɨmɨ kurɨvaarɨya kayaaꞌnanya mena mariꞌbwarakapɨjɨ dɨka marirayaꞌne wɨla dɨmaramurɨtawakyi! Kɨrɨꞌ witɨya mariꞌbwarapɨjɨ anga wɨlaryaꞌnevɨ nɨmɨre tɨka munne dɨmarakyidengɨ,” wɨdɨde,’ wɨdaꞌ.”
Keꞌbaꞌnanyawaai aranyaꞌbɨta maazɨtetɨyavɨnajɨ yɨzɨyavɨnajɨ dɨnɨkeꞌnesɨ.
(Maakɨ 4:30-32; Lukɨ 13:18-21)
31 Keꞌbaꞌnanya pɨrɨꞌ wɨjaavɨna. Sɨgunyavɨya maremwaaideꞌ daꞌbɨsasɨ. Maazɨtetɨya yɨsɨkɨdaaꞌnyɨ yɨsɨla yɨrɨꞌda saamɨnyɨꞌ gɨryadevaaibɨꞌ sɨnnawɨ Gotɨyai pwara pwaraavɨ maarɨna yojɨ dɨvi aꞌmwe kwala naanga naanga wɨmaremwaaladevɨnanyɨ. Aꞌmwe pwai yɨta maazɨtetɨya sɨkɨdaaꞌnyɨ yɨsɨlyamɨlɨꞌ maarɨna yaka gannya wawɨnyavɨ maraburɨnna. 32 Maazɨtetɨyɨkɨre yɨsɨlyaꞌ, yɨsɨla tɨka munne pukaavɨrebɨta mɨꞌ. Aawa. Saꞌ wana maalɨkesɨ. Kɨrɨꞌ dɨvidaaꞌnyɨ yɨsɨꞌ naanga yɨmaꞌnyɨna, yuya tɨka munne wawɨnya savɨya sangɨ wavɨlaꞌna yadikɨra. Yɨsɨꞌ yɨmaꞌnadaaꞌna yadɨꞌnyɨyɨkɨ yusara sɨgunyavɨyara gamɨre taanyabaraavɨ bamwaaina yesɨkɨra.
33 Keꞌbaꞌnanya pɨrɨꞌ wɨdɨna “Sɨgunyavɨya maremwaaideꞌ yɨzɨyaꞌbɨsasɨ. Aꞌmwe pɨrɨꞌ yɨzɨya dazaꞌ maarɨna yojɨ gɨrɨkulyaꞌne pɨlawaaya naanga yegɨnyɨwanna. Dɨvidaaꞌnyɨ gɨrɨkula yuya daza lɨwɨnya mɨlamakina yakesɨ.”
(Maakɨ 4:33,34)
34 Yagaala yuya sa Jizaazai kwala bwaꞌnaanyangɨ yune keꞌbaꞌnanya yagaalyavɨna wɨjɨwaakakengɨ. Yagaala aane pɨrɨꞌ kɨrɨꞌ kuꞌmaayaba wɨjalɨkurakakei mɨꞌ. Aawa. Yune keꞌbaꞌnanyavɨna wɨjɨwaakaꞌ. 35 Sarevɨdaaꞌnyɨ pɨropetɨyai dɨnɨkeꞌ yunebanna yɨꞌmwannyɨna. Jizaazarɨna dara dɨnɨkesɨ.
Maangeꞌ taavaꞌmujɨ keꞌbaꞌna dɨdeinyɨ.
Kwaaka davaꞌ wakyaakevɨdaaꞌnyɨ
Lɨka yulyarɨkenajɨ yoimavɨdeinyɨ.
Kurɨvaarɨya kayaaꞌnanyangɨne keꞌbaꞌnanya dɨnɨkeꞌnesɨ.
36 Sagaaꞌ Jizaazai kwala bwaꞌnaanyangɨ yagalyaꞌmaꞌna yaka angevɨ wɨlɨna. Wɨlɨna kyaꞌ gamɨre mɨdɨdɨvɨsara gamɨnyawɨnna yɨkabɨna yeva wɨdɨna “Keꞌbaꞌnanya dazavɨne aaya kaavɨlyaꞌ wawɨnyavɨ kurɨvaarɨya kayaaꞌnanya pwaꞌnɨka dazaꞌna dɨnejɨwaakya!” 37 Sara wɨdɨna kyeꞌ dara wɨrɨvɨkɨꞌna “Aꞌmwei witɨzɨla nawɨꞌnya pɨraihɨrakakei sai Aꞌmweraavɨne Kaimɨraayainyɨ. 38 Wawɨnya saꞌ Kwaaka davakɨ. Yɨ witɨzɨla nawɨꞌnya sa maremwaaidevɨne kaimɨraayarera. Yɨ kurɨvaarɨya kayaaꞌnanya sa Kayaaꞌnanya Saataanɨmɨre kaimɨraayarera. 39 Yɨkamaanga kurɨvaarɨyangɨre pɨraihɨrakaka dazai Kotɨya Maryadelyɨ. Tɨka munne yabwaryaꞌnegaaꞌ, Kwaaka davaꞌ aayagaaꞌnesɨ. Wawɨnya wɨdaayadɨvɨsara yabwaryaꞌnera sahwara Gotɨyare mamaayarera. 40 Sarevɨdaaꞌnyɨ kurɨvaarɨya kayaaꞌnanya mariꞌbwarapɨjɨ dɨkevɨ marirapɨꞌdevaaibɨꞌ Kwaaka davakɨ yɨrɨka aayarɨkɨ yuna sasara yɨpɨꞌdere. 41 Aꞌmweraavɨne Kaimɨraayainyɨ nɨnnya ejelɨyaraavɨ maryasaabɨdeinyɨ. Kwaaka davakɨ nɨmɨre maremwaaidɨnyaba pwaraavɨre sɨmunya kayaaka yɨgaidɨvɨta yuyaraavɨjɨ yaasɨwaꞌna kayaaꞌna yadɨvɨta kwaraavɨjɨ maryɨꞌbwarapɨjɨ 42 dɨka naangevɨ marasɨpɨꞌdere. Dɨka dazavɨ kɨnna naanga dadɨvɨꞌ kunnya maangerɨka kɨdɨkɨvainya yɨpɨꞌdere. 43 Dazagaaꞌ Kuvɨnɨmaangere maremwaaidevɨ aꞌmwe yɨdaꞌmaraangera nyɨlyaibɨꞌ baaka naanga bavɨwɨna yɨpɨꞌderera. Aꞌmwe kadɨꞌnakei kadɨka padaꞌgalawɨꞌnana!
Kwaakevɨ nɨgwɨbukusaꞌ yulyakɨnɨkesɨ kwaalɨturyaanga mubya naangesɨyawaarɨnesɨ.
44 Sɨgunyavɨya maremwaaideꞌ, nɨgwɨbukuta pɨrɨꞌ wawɨnya pɨrɨvɨ lɨka yulyakɨnɨkabaaibɨsasɨ. Aꞌmwe pwai wawɨnya savɨ lɨkɨna yaka ‘Nɨgwɨbukusaꞌ daaka!’ daka ayɨna lɨka yulyakɨna. Sai yɨlaaya naanga yɨna, gamɨre gɨlyɨvɨsangɨna kale mwi yakei yuya marayaasɨna yaka nɨgwia naanga maaraka nɨgwɨbukusaꞌ maaryaꞌnei wawɨnya sajɨꞌ yasaawɨna.
45 Nabaai Sɨgunyavɨya maremwaaideꞌ aꞌmwei kwaalɨturyaanga nawɨꞌnyanna nawɨꞌnyanna mubada ayɨna mubade sabaaibɨsasɨ. 46 Sai bɨrɨna bɨrɨna yada kwaalɨturyaanga wana nawɨꞌnyaanga pɨrɨꞌ tɨnna wanganna yaka nɨgwia naanga wɨgainakei gamɨre gɨlyɨvɨta yuya marayaasɨna yaka kwaalɨturyaanga nawɨꞌnya dazaꞌ mubaawɨna, ‘Nɨmɨresɨra,’ dɨna.
Jawɨgɨlyavɨnesɨ.
47 Nabaai Sɨgunyavɨya maremwaaideꞌ saalaalyavɨ jawɨgɨlya naangeꞌ waketabaaibɨsasɨ. Sara yadɨvɨꞌ kusawɨ jawɨnya dala nabinabinya wɨlamwaaina yeva 48 yune warɨna kyeꞌ aalɨmaangebaarɨ tɨyawɨnna makulaabɨna. Makulaabɨna yeva jawɨnya nawɨꞌnyanna nawɨꞌnyanna tɨwɨnya naangevɨ marakɨna. Kɨrɨꞌ jawɨnya kayaaꞌnanya marasɨꞌna. 49 Kwaaka davakɨya yɨrɨka aayarɨkɨ sasara yɨmaꞌnadehaakɨ. Gotɨyare mamaayara walaabapɨjɨ aꞌmwe yɨdaꞌmaraangeraavɨ tɨnnyawɨ mwaaihata aꞌmwe kayaaꞌnanyaraavɨ jaapaina yapɨjɨ 50 kayaaꞌnanyaraavɨ dɨka naangevɨ maralɨvarabɨꞌdere. Dɨka dazavɨ kɨnna naanga dadɨvɨꞌ kunnya maangerɨka kɨjɨvainɨpɨꞌdere.”
51 Sara wɨdɨna yaka gamɨreraavɨ yɨdaanganna “Yagaala yuya dangɨne aaya kaavɨlyaꞌ mena dahayawɨꞌmwaava?” Sagaaꞌ kumɨ wɨdɨna “Yo, yawɨꞌmwona.” 52 Sai wɨdɨna “Sarevɨ Kɨwɨja gazaizai Sɨgunyavɨya maremwaaidevɨne mɨdɨdei yɨmaꞌnyɨna yakei angevɨ gyakwalaanga pwai mwaalakabaaibɨsalyɨ. Angevɨ gyakwai gannya yovɨravemwaalyavɨ wɨlɨna yaka gɨlyɨvɨta aya pɨnɨjɨ mudɨka pɨnɨjɨ makwalyaabɨna. Sabaaibɨꞌ nɨmɨrei Kɨwɨnyavɨ sɨduꞌnakei Gotɨyare yagaala ayajɨ nɨmɨre yagaala mudɨkejɨ yawɨramaaꞌdelyɨra.” Jizaazai sara wɨdaꞌ.
Naazaretɨ mwaalyara Jizaazarɨ gɨnyɨraꞌna yesaꞌnesɨ.
(Maakɨ 6:1-6; Lukɨ 4:16-30)
53 Jizaazai keꞌbaꞌnanya sa mena wɨdɨna yaka anga dazaba yagalyaꞌmakuna. 54 Sara yaka gannya angebanna wɨlaawɨna yaka kumɨre lotuangevɨ wɨlɨna yaka wɨjɨwaakɨna. Sarevɨdaaꞌnyɨ lɨka yɨwainɨgulaawɨna yɨna yeva dɨna “Yawɨta dazajɨ dɨragɨnya dazajɨ aꞌmwe dazai gawɨ maarakengaka! 55 Aꞌmwe dazai kaaꞌmadaayarei midaaka! Nabaai Maarɨyaaꞌ ganaangeꞌ midaaka! Jemɨzalyɨ Jozepɨyalyɨ Saaimonɨjɨ Juthaazalyɨ gamɨnyɨ gahwaalaangera midaaka! 56 Nabaai gamɨre gyaꞌmwe yuya nemɨjɨ myeꞌmwannemwaalyadɨvɨsa daaka! Sarevɨdaaꞌnyɨ sɨduta dazasɨ dɨragɨnya dazajɨ yuya gawɨ maarakengaka?” 57 Sara dɨna yevegaaꞌ sahwarɨna jɨkurya yɨna yadɨvɨsare. Jɨkurya yadɨvɨsaraavɨ Jizaazai wɨdɨna “Pɨropetɨyarɨna anga yuyabanna ‘Aꞌmwe naangelyɨ,’ dɨdɨvɨkɨ. Kɨrɨꞌ gannya angebannajɨ gannya angevɨnajɨ ‘Aꞌmwe naangelyɨ,’ majadɨvɨkɨ.” 58 Sagaaꞌ anga dazaba dɨragɨnya ya kwalaalya myaꞌ kumɨ sahwarɨ malɨmwagyadaapiyaꞌna.