Pilipai
Yeisu ana totugugunayao
Pilipai goi adi leta
Livala Aba Vaita
Leta ame Paulo ma siyana Timoti sigini sietune ina Yeisu ana totugugunayao Pilipai goi yaidi. Pauloyana nava deri Roma goi ikaaiyaka ina numisa pasina. Nakona tala 60 ina tala 62 go, nauyayanaidi goi leta ame sigini o nakona tala 55 sinaena sigini.
Kidi tonumisa Pilipai goi tupwana atedi siyova unana livala sinove Paulo deri goi ikaaiyaka, tauna nakona Vala Dedevina ana talavaita bei geya isowoduwoita. Go Paulo ilatuwokoidi moe nakae geya, go sem ina kaiyaka deri pasina livalayana nava iinúnuwo ina boda badabadaidi yaidi.
Aiyuwoina livisi isowóduwo Yeisu ana totugugunayao yaidi, tauna Paulo latuwona sispwagógana idi numisa pasina be nakae idi nuwonúwana madabokina nuwodi tayamo goi siyoisikavate. Latuwona sieboda tayamo Vala Dedevina ana núnuwo manuna.
Aitonina ana kaigigita tonumisa Pilipai goi mou sibabanedi idi numisa pasina, tauna Paulo latuwona atedi ivapatupatudi.
Aivasina Paulo livala inove bego tovatulukwana polapola maniyedi Pilipai goi sikaaiyaka, tuwo tonumisa ikatumatalidi bei vatulúkwana mooitamoina siyoisikavate go, itoboine ina sinapu sivatotowone.
Tayamo nuwonúwana gagaina leta ame goi moe uyáwana. Paulo mou ibabanedi go, iuyáwana. Tonumisa Pilipai goi idi numisa manuna iuyáwana.
Leta Luluna
1. Leta ana togínina be ana tokatuyaivayao 1:1-2
2. Paulo ina kauyagu be ina kawanoi 1:3-11
3. Koebōda tayamo Vala Dedevina ana núnuwo manuna 1:12—4:9
4. Paulo ina uyáwana manuna 4:10-20
5. Paulo ina vaduduwo 4:21-23
Leta ana togínina be ana tokatuyaivayao
1
(Pilipai 1:1-2)
Komi da Pilipai Yaubada ina kimasabayao liliumi bogina kospwagógana Guyau Yeisu taiyao,†a Gui 16:12, 20:12; 1Tk 2:2.
Yau Paulo be Timoti†b Gui 16:1,3, 17:14-15, 18:5, 19:22, 20:4; Rom 16:21; 1Ko 4:17, 16:10; Pil 2:19; 1Tk 3:2,6; 1Ti 6:20; Ibe 13:23. Guyau Yeisu ina pakonayao, e ame ami leta kaetune iwo komi liliumi be nakae imi tovakumgoyao be imi tovaitayao yaimi.
Yaubada Tamada be ida Tomoya Yeisu Guyau idi kanuwóiya be idi tuboina bei sivinimi.
Paulo ina kauyagu be ina kawanoi
(Pilipai 1:3-11)
3-4 Tuta tamo tamo akaawanoi Yaubada yaina, madabokimi manumi akaawanoi go, guna kawanoiyadi liliudi goi akaauyagu guna Yaubada yaina unana tuta liliuna konuwaaisigu. Da Giriki niyadi geya imavadeta. Enao aiyuwo sikaaiyaka ana kaigavila manuna. Tayamo mae nakae go, tayamo itoboineda kada, ‘Anuwaisimi.’ Ago guna kawanoiyadi moe magu uyáwana. Aiyuwoina guna kauyaguyana unana guna paisewa kosiuko Vala Dedevina ana núnuwo manuna boi nimatu kogiminumisa go, ima ame tuta. Aitonina guna kauyaguyana unana ame ayagoidoko: Bego Yaubada ina tokuma dedevina boi nuwomi goi ivatowo, bei iitokume ana kadókana tokumayana ana kalaitúwana isowóduwo yaimi tutayana Yeisu Guyau ina tuta ima. Moe nakae guna nuwonuwanayana liliumi manumi ana toboine unana komi ategu. Yaubada ina kanuwóiya boi ivinigu bei apaisewa go, guna paisewayana bogina kosiuko tutayana paisewayana pasina deri goi akaaiyaka o guna tuta kotu goi Vala Dedevina ana tagíwaya avaboodebode nakae Valayana akamooitamoe. Moitamo komi ategu. Yaubada iyagoigu, abóbwara moitamo! Guyau Yeisu ina matakoi yau yaigu goi akatukuwonemi gagaina. Guna kawanoiyana Yaubada yaina moe ame nakae: Bego imi matakoi tuwaina ibíbina gagaina nanamsa be dovatusi liliuna goi, 10 e bei itoboinemi kaga dedevina toina kokinavedoko. Moe bego komi bei maavadaimi be nakae geya ami pikwanamo Guyau ina tuta manuna. 11 Ame nakae: Latuwogu bego kibóbwata keuwoina ivakayaodeimi; keuwoinayadi Yeisu Guyau ina togaga goi isowóduwo Yaubada ana taimámina be ana wowoina manudi!
Koebōda tayamo Vala Dedevina
ana núnuwo manuna
(Pilipai 1:12—4:9)
Paulo ina uyáwana Vala Dedevina
ana núnuwo manuna be yawoina manuna
12 E segowo, latuwogu komi koyagoidoko bego guna kaiyaka deri goi Vala Dedevina ana núnuwo geya isanabodeyeta, go sem guna kaiyakayana pasina Vala Dedevina ana núnuwo akidedede. 13 Tauna bogina imavada deri ana tomatakavatayao liliudi be nakae tomota liliudi yaidi ameko bego guna yówana moe guna spwagógana Guyau taiyao pasina. 14 Aiyuwoina guna kaiyakayana deri goi pasina sedao badabadaidi ida Tomoya sinumisedoko, tauna tauyadi madi katepatu Yaubada ina livala sitaalavaite. 15-16 Tomota maniyedi moitamo Guyau Valena sitaalavaite latuwodi sivaitegu. Tauyadi idi matakoi pasina sitalavaita unana siyagoi Yaubada ikinavegu bego Vala Dedevinayana ana tagíwaya avabodebode. Ego tomota maniyedi madi vakipikipi be madi tavilei Guyau Valenayana sitaalavaite. 17 E amo tauyadi Guyau Valena sitaalavaite go, nuwodi nanaayuwoidi goi sitaalavaite; latuwodi idi talavaitayana goi aditava idi yala manudi sipoisógana. Kidi sinuwonúwana bego itoboinedi guna kaiyaka deri goi guna mou sivaituwe.
18 Manakaeda tanuwonúwana amo sinapuyadi manudi? Ame nakae: Nakona vaita pasina sitaalavaita o nakona vakipikipi pasina sitaalavaita go, dogoi gagaina moe Guyau Valena sitaalavaite. Moe pasina auyáwana. Go guna uyawanayana ameko geya ikavaveta geya, go sem tuwaina bei auyáwana. 19 Ayagoi ame aiyakamouyana goi guna talígava bei ababane go, moe imi kawanoi goi be nakae Yeisu Guyau Balomaina ina vaita goi. 20 Moe nakae guna yala be nakae guna lotuta bego geya tayaamo kaga goi bei ogu imayamaya, go sem tuta boi nakae go, ima tuta ame magu katepatu wowogu goi bei Guyau akiilagasi, neta maa yawoigu o neta akámasa.
21 Moe moitamo. Yau yaigu goi neta maa yawoigu, yawoiguyana moe Guyau umana. Neta akámasa, yau Guyau taiyao tauna guna dedevina ababane. 22 Neta nava sakavaigu goi bei akaaiyaka, e itoboinegu tuwaina akéuwo Yeisu manuna. Geya ayagoiyeta manakaegu akinave nako dedevina toina. 23 E enao aiyuwokova sigibiubiugu. Latuwogu toina poyapoya ame akalave go, ana Guyau taiyao kakaaiyaka. Moe enao dedevina toina. 24 Go komi ami dedevina manuna itoboine akaaiyaka maa yawoigu. 25 Moe bogina ayagoi moitamo, tauna ayagoi bego maa yawoigu bei akaaiyaka, e bei liliumi avaaitemi imi numisa ana bíbina be nakae ana uyáwana manudi. 26 Moe bego komi uyawana gagágasa Guyau Yeisu manuna kovaituwe guna kaluvilamna yaimi pasina.
Kooketōiya nakae
Guyau Valena ivatulúkwana
27 Go tayamo toito, komi Guyau ina kalibúbuna tomotaimi, tauna kooketōiya nakae boi bogina Guyau Valena Dedevina ivatulukoimi. Moe bego neta ao avadademi o geya, bei valemi anove bego balomaimi tayamo goi kotaoyaakavata tutayana nuwomi tayamo goi taiyao Vala Dedevina ana vatulúkwana kovaboodebode. 28 Aiyuwoina bei anove bego Vala Dedevinayana ana kaleyayao geya tayaamo kaga goi situbukukuyuimi, go sem kovadókana. Imi vadokanayana moe aba kinana tauyadi yaidi Yaubada bei imtulidi go, komi bei iyavemi. Moe Yaubada ina guinuwa 29 unana komi yabobona aiyuwo goi ikanuwoiyemi Guyau manuna ame nakae: Itagonemi Guyau konumise go, numisa kaka geya, go sem itagonemi Tauyana manuna yogedageda nakae kobabane. 30 Imi yogedagedayana ame nakae: Vala Dedevina ana kaleyayao yaidi goi mou kobabanedi. Mouyadi nakae yau boi Pilipai goi koogitegu ababanedi go, ame tuta konove ameko deri goi nava abaabanedi.

†a1:1 Gui 16:12, 20:12; 1Tk 2:2.

†b1:1 Gui 16:1,3, 17:14-15, 18:5, 19:22, 20:4; Rom 16:21; 1Ko 4:17, 16:10; Pil 2:19; 1Tk 3:2,6; 1Ti 6:20; Ibe 13:23.

1:3-4 Da Giriki niyadi geya imavadeta. Enao aiyuwo sikaaiyaka ana kaigavila manuna. Tayamo mae nakae go, tayamo itoboineda kada, ‘Anuwaisimi.’