Kapya atu ba Pol hato hi
Epesus
Abô môŋ
Pol hato kapya êntêk hadêŋ avômalô Epesus. Epesus ma malak lôk athêŋ bêŋ. Pol lo Silas bôk i lomalak lomalak ek enaŋ Wapômbêŋ anêŋ Abô Mavi bêŋ hadêŋ avômalô aleba êyô Epesus haviŋ (Ap 18:18-21; 19:1-41). Haveŋ yam ma Pol hi hamô Epesus hathak loŋbô ba hamô hatôm sondabêŋ lô. Vêm ma hatak Epesus ba hi ma hato kapya êntêk.
Hato ek embatho iniŋ êvhaviŋ loŋ. Ma miŋ hato ek enaŋ iniŋ kambom bêŋ ami. Hadôŋ thêlô hathak Wapômbêŋ anêŋ wapôm lomaloma. Ma hik êvhaviŋ anêŋ loŋôndê mavi thô hadêŋ i.
Pol hamô koladôŋ ma hato kapya êntêk hadêŋ 60 AD la.
1
Pol hêv lamavi
* Ap 18:19-21; 19:1Ya Pol, Yisu Kilisi anêŋ aposel hathak Wapômbêŋ da anêŋ lahaviŋ. Yahato kapya êntêk hadêŋ avômalô matheŋ anêŋ Epesus takatu ba êvhaviŋ ba esopa Yisu Kilisi. Alalôaniŋ Kamik Wapômbêŋ lôk Anyô Bêŋ Yisu Kilisi nênêm iniŋ wapôm lôk labali êndêŋ môlô.
Wapômbêŋ hêv nôm mavi lomaloma hadêŋ alalô hathak Kilisi
* Ep 2:6Alalô nambô Wapômbêŋ, alalôaniŋ Anyô Bêŋ Yisu Kilisi anêŋ Lambô. Yani bôk hêv Lovak Matheŋ anêŋ mek mavi hathak nômkama lomaloma anêŋ malak leŋ yôv hadêŋ alalô takatu ba amiŋ haviŋ Kilisi. * Jon 15:16Sêbôk atu ba miŋ hapesaŋ pik ami denaŋ ma halam alalô takatu ba amô haviŋ Kilisi ek nambitak matheŋ lôk kambom mi ênjêk yani ma. * Jon 1:12Ma lahaviŋ alalô ba intu hathak anêŋ lamavi lôk anêŋ auk ma bôk habi sêk yôv ek nambitak anêŋ nali esak Yisu Kilisi. Hadum aêŋ ek avômalô nêmbô anêŋ wapôm lôkmaŋgiŋ. Yani haŋgasô anêŋ wapôm êŋ oyaŋ biŋ ek alalô takatu ba amiŋ haviŋ Nakaduŋ, anêŋ biŋdaluk anôŋ.
* Ep 2:7; Kol 1:14Yani hawa alalô vê hathak Kilisi anêŋ thalaleŋ ba hale alalôaniŋ kambom liliŋ hathak anêŋ wapôm anêŋ sam valaluk. Ma haŋgasô anêŋ wapôm takatu ba hayô abôlêk siŋ ba halelope hayô hamô alalô lôk hêv auk bêŋ ek nayala nômkama lomaloma sapêŋ. * Lom 16:25Sêbôk ma yani kapô mavi ba havak auk loŋ kapô hathak Kilisi. Ma lêk hik anêŋ auk êŋ thô hadêŋ alalô. 10  * Kol 1:16,20Auk êŋ ma auk isup nômkama takatu ba hamô pik lo leŋ esak doŋtom ba nêmô Kilisi vibiŋ. Nôm êŋ tem imbitak êndêŋ anêŋ waklavôŋ.
11  * Lom 8:28-29Nômkama takatu ba Wapômbêŋ lahabi nimbitak ma lôkthô tem nimbitak aêŋ. Ma bôsêbôk ma lahabi nena tem enja yêlô ŋê Islael ba habutiŋ anêŋ sêk hayô hêk yêlô. Ba intu hathak Kilisi yani hawa yêlô hatôm anêŋ sam. 12 Yani hadum aêŋ ek yêlô ŋê môŋ takatu ba aêv maleŋiŋ ek Kilisi nabam anêŋ athêŋ lôkmaŋgiŋ. 13 Ma haveŋ yam ma môlô olaŋô abô avanôŋ aêŋ iyom. Abô êŋ ma Abô Mavi atu ba nêm môlô bulubiŋ. Môlô olaŋô ba ôêvhaviŋ, êŋ ma Wapômbêŋ habutiŋ anêŋ sêk hayô hêk môlô. Sêk êŋ ma Lovak Matheŋ atu ba Wapômbêŋ bôk havak abô yôv ek nêm êlêm. 14  * 2Ko 1:22Wapômbêŋ hêv Lovak Matheŋ hadêŋ alalô hatôm nôm mavi atu ba havak abô ek nêm anêŋ dahô, ek waklavôŋ êŋ ma tem nêm anêŋ avômalô vê ênjêk kambom lomaloma. Ba intu nabam anêŋ athêŋ lôkmaŋgiŋ esak leŋ.
Pol hateŋ mek ek avômalô Epesus
15 Yahalaŋô abô takêŋ hathak môlô ôêvhaviŋ Anyô Bêŋ Yisu Kilisi lôklokwaŋ lôk lemimhaviŋ avômalô matheŋ lôkthô. Aêŋ ba 16 yahanaŋ yaleŋmavi velevele hadêŋ Wapômbêŋ hathak môlô halôk yenaŋ mek. 17  * Kol 1:9Yahateŋ mek lôbôlôŋ ek Wapômbêŋ nêm anêŋ Lovak Matheŋ êndêŋ môlô ek nêm auk mavi lôk injik abô lôk kup thô êndêŋ môlô ek noyala yani katô anôŋ. Yani ma alalôaniŋ Anyô Bêŋ Yisu Kilisi anêŋ Lambô lôkmaŋgiŋ. 18 Ma yahateŋ mek ek Wapômbêŋ nêm deda mavi êndôk môlô kapôlômim ek noyala nômbêŋ atu ba halam môlô ek nônêm malemim esak. Nôm takêŋ ma wapôm lôkmaŋgiŋ anôŋ ek anêŋ avômalô matheŋ neja embeŋ yam. 19  * Kol 1:11Ma yahateŋ ek môlô noyala anêŋ lôklokwaŋ anôŋ biŋ atu ba hathak hadum ku ek hêv alalô takatu ba aêvhaviŋ yani sa. Lôklokwaŋ êŋ iyom intu 20  * Sng 110:1; 2Ko 13:4; Kol 2:12bôk hik Kilisi liŋ hêk ŋama hathak ba hadô yani hamô Wapômbêŋ baŋ vianôŋ anêŋ leŋ. 21  * Kol 1:16; 2:10Loŋ êŋ ma Kilisi hamô vuliŋ anôŋ ek ŋgôkba lôk ŋgôk bêŋ lomaloma ma aŋela bêŋ lôk lôklokwaŋ sapêŋ ma ŋê lôk athêŋ bêŋ lôkthô takatu ba tem nêmô êndêŋ lêk ma embeŋ yam imbiŋ. 22  * Sng 8:6Wapômbêŋ hatak nômkama lôkthô hamô Kilisi anêŋ lôklokwaŋ vibiŋ ma hêv yani ek imbitak nômkama sapêŋ anêŋ alaŋ ek nêm anêŋ avômalô ôdôŋ takatu ba êvhaviŋ yani sa. 23  * Lom 12:5; Ep 4:10,15; Kol 1:18Avômalô êvhaviŋ ma hatôm yanida liŋkupik. Yani hamô thêlô kapô lôk nômkama sapêŋ kapô ba hayô abôlêk siŋ.

*1:1: Ap 18:19-21; 19:1

*1:3: Ep 2:6

*1:4: Jon 15:16

*1:5: Jon 1:12

*1:7: Ep 2:7; Kol 1:14

*1:9: Lom 16:25

*1:10: Kol 1:16,20

*1:11: Lom 8:28-29

*1:14: 2Ko 1:22

*1:17: Kol 1:9

*1:19: Kol 1:11

*1:20: Sng 110:1; 2Ko 13:4; Kol 2:12

*1:21: Kol 1:16; 2:10

*1:22: Sng 8:6

*1:23: Lom 12:5; Ep 4:10,15; Kol 1:18