APOSTOLO GERIA KALA E INAGULU
Apostolo geria inagulu e kala vega-matagaira kilara
Eapostolo geria inagulu e kala pukana ganina kamuna Veaga Palaguna Palagu genana emarigoto e apostolo geriana ema inaguluto valira.
Epuka maki Luka na Teofilo gena etaloato. Etaloato rigolona ea 63 pene ago 68 vepakara kianai, Iesu ekwaregato mulinai.
Kila kamura Luka na Teofilo epepai evega-ripaato gaura ea:
1) Rakavetaina ekalesia goleara gevetinato;
2) e rakavetaina tanopara maparana ekalesia goleara na evaiato;
3) rakavetainai Keriso kupa na Veaga Palaguna genana etanoparai gena ekalesia goleana evega-rugaana;
4) ekalesia maparara Veaga Palaguna na pene vega-vonura, kwalana ia genana vou ira geria vetugunagi inaguluna pene vega-tupua e ganina pene vega-walaa, pene vega-tiligaa e pene vega-tiavua (Apostolo 1:8; Sekaraia 4:6).
Luka gena talotalo evetaina enavugaato:
1. Petero gena inagulu Iuda talimara nuganugarai (tenu 1:1–12:25)
2. Paulo gena inagulu ati Iuda talimara nuganugarai (tenu 13:1–28:31)
1
Teofilo, goi atalo-venimuna. Geku talotalo tovotovona aonai, Iesu gena inagulu e gena vevega-ripa kilara maparara atalo-matagairato, gena inagulu etinaato vegata, eagoto pene ago, Palagu na kupai evegapi-rageato. Rogotina ere gapi-ragea aonai, Veaga Palaguna genana evirigirato apostolora evega-riparato. Gena vitiviti e kwarega mulinai ia eapostolo geriai evevega-matagaito e kolema taunataunara vogo vavagirai ia matotauna evevega-taunataunato ia magulina etaluna. Ia toma gagala vativati (40) aonai apostolo geriai raupara vogovagi ai ematagaiwai, gegitaawai, e Palagu gena Basileia, (gena vegitatago tiavuna evega-rugaana ea), valina geria ekilagiawai. E Iesu ria gelaka-koukouto aonai, Iesu na evaikilarato, netiwato, “Ierusalema ragai pio raokwania, na au na avaramito warewarena pio aloa vou, voo au Tamaku na ekilagi-gavuato warewarena. Kwalana Ioane taunatauna nanu na evebapatisowai, na gomi etoma viravira pia aiki mulinai Veaga Palaguna na pene bapatisomi.”
Palagu na Iesu kupai egapi-rageato
Apostolo Iesu ria getanu-kouto aonai, Iesu gerenagiato, negetiwato, “Velekou, goi na irau elagani ai Isaraela talimamai, Roma geria vegitatago na pono vega-magulimai, ne Isaraela gema vegitatago pa basileia pono veni-waimai pa?” Iesu evega-geleto, netiwato, “Neia ne au Tamaku geregana gena tiavu ai tomara e laganira etaorato, gomi na ati pio ripara. Na gomi Veaga Palaguna gomi atami ai pene mairigo, tiavu pio gapia, ne au kilagi-matagaiku talimami ai pio ago, Ierusalemai, Iudeai e Samaria kapura mapararai, pene ago tanopara kapura mapararai.”
Ekila-gatuto mulinai, matara ganima-legirai Palagu na kupai egapi-rageato. Gegita-rogorogoato pene ago, iloa na ekou-gavuato, ne ati magegitaato. 10 Apostolo na Iesu kupai everagewai roe wagegitagita-rageawai aonai, talima ruala rapuga kulokulora na geverapugato, veganamo ira lagarai gema ruga-talito. 11 Ne gekilato, “Galileia talimami, rakagau gaurai nenai pogo ruga-kupa gogita-rogorogoana? EIesu, gomi gemi na kupai pegapi-ragea talimana, mapene waikule-wai. Ia kupai peverage pogo gitaa vetaina, mapene marigo.”
Apostolo Ierusalemai getanu-kouto
12 Ne apostolo Olive Golona na Ierusalemai gewaikuleto. Vokapu ruala vepakara rauna kilomita kwapuna vetaina. 13 Ierusalemai gekwarato, ne getaluwai numana atana kovoganai gerageto. Vokovogai apostolo getanu-kouto, araria Petero; Ioane; Teimiti e Anduru; Filipo e Tomas; Batolomio; Mataio; Teimiti Alfia; Simona, Selote tauna; e Iudas, Iakobo natuna. 14 Ira maparara maaora kwapunamo ai gerapali-koukouwai, gare reketa maki e Maria, Iesu tinana, e Iesu walakavana.
Iudas kapuna egapiato tauna
15 Votomara aorai Iesu gevega-taunataunaawai talimara maparara tinavuna e gagala ruala (120) getanu-kouwai. Ira nuganugara na Petero erugaitito, ne ekilato. 16 “Walakavaku maparami, talotalo veagana pema taunatauna, Veaga Palaguna Davida muruna na erapa ekilato, Iudas na, Iesu gapitalina talimara pene vaiagora kilana. 17 Iudas ai taukavamai ta, e ia maki apostolo inaguluna talimana, ai vetaimai.”
18 Gena kala rakava voina monina na tano ta evoiato. Vonai ia eketoto, ne ekwaregato, tinagena evua-pouato, ne evelaku-atito. 19 Ierusalema talimara maparara na valina gekamonagiato, ne votano arana gekilagiato geria karo ai “Akeledama” ganina “Rala Tanona.” 20 Kwalana Salamo pukanai warauna getaloato, netina,
“ ‘Gena numa pene kalovo,
talima ta ati pene talu.’
Makila ta Salamo aonai netina,
‘Gena vegitatago inaguluna maki taa na pene gapia.’
21 Gaura pakurai namana tau ta ita virigia. Votalima ita ria vanagivanagi talakavo-koukouwai, Iesu Velekou ita nuganugarai talaka-togawai e talakatiwai aonai, 22 e Ioane na talima ebapatisorato laganina na, pene vogomai Iesu ai gemana kupai egapi-rageato tomana talimana ta. Kwalana ia maki ai ria Iesu gena kuliitiwai pene kilagi-matagaia.”
23 Gaura pakurai ira na talima ruala gegapirato, Iosepa, arana Barasaba negetiiwai, arana ta maki Iusto; e Matias. 24 Ne gerapalito, negetiwato, “Velekou o, taunilimalima maparara aora goi na oriparana, gaurai ono vega-gitamai, rai goi na pogapi-itia, 25 apostolo inaguluna pene kalaa Iudas kapunai; a Iudas eagoto gena kapu taunataunanai.” 26 Gaurai vatu ulana gekalaato aonai, vatu Matias aranai eketoto, ne Matias apostolo gagalana kwapuna (11) ria geagi-kauato.